Ластанған суларды тазалау

Кіріспе
1.1 Ластанған суларды тазалауда аэротентті пайдалану
1.2 Ластанған суларды тазалау технологиясы
1.3 Ластанған суларды биологиялық тазалауда пайдаланатын
жабдықтар

Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Ең маңызды экологиялық ресурс және тірі организмдердің басты құрамды бөлігі. Сутектің оттекпен жай тұрақты қосылысы. Сутектің құрамды бөлігі сутектің құрамды бөлігі.Сутектің 3, оттектің 6 изотоптарынан судың 36 изотоптық түрі түзіледі. Су- жер бетінде ең көп таралған қосылыс. Ол барлық гидросфераны құрайды, байланысқан күйінде әр түрлі минералдар мен тау жыныстарының құрылымына кіреді топырақта атмосферада болады. Сумен бірге организмдерді алады. Соның маңызды сипаттамасына оның сапасы жатады. Ол ластану салдарынан бірден нашарлауы мүмкін. Экожүйенің сумен қамтамасыз етілуін антропогендік реттеу мүмкіндігі бар. Ластанған суларды тазалауда арналған тірі организмде және сол тірі организмдердің филтірлерге бекітіліп жасалған.

1. Экологиялық энциклапедия
А.Ж Ақбаева, Е.У. Жамалбекова, Т. Қалыбаев, А.Т. Қолұшпаева,-Алматы, 2007 ж.-303 б.
2. Экологическое биотехнология. К.Ф. Форстера, Д. А. Вейза.
3. Чурбанова И.Н. Микробиологие. М. Вышшик. 1987 г

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе
Ең маңызды экологиялық ресурс және тірі организмдердің басты құрамды
бөлігі. Сутектің оттекпен жай тұрақты қосылысы. Сутектің құрамды бөлігі
сутектің құрамды бөлігі.Сутектің 3, оттектің 6 изотоптарынан судың 36
изотоптық түрі түзіледі. Су- жер бетінде ең көп таралған қосылыс. Ол барлық
гидросфераны құрайды, байланысқан күйінде әр түрлі минералдар мен тау
жыныстарының құрылымына кіреді топырақта атмосферада болады. Сумен бірге
организмдерді алады. Соның маңызды сипаттамасына оның сапасы жатады. Ол
ластану салдарынан бірден нашарлауы мүмкін. Экожүйенің сумен қамтамасыз
етілуін антропогендік реттеу мүмкіндігі бар. Ластанған суларды тазалауда
арналған тірі организмде және сол тірі организмдердің филтірлерге бекітіліп
жасалған.

1.1 Ластанған суларды тазалауда аэротентті пайдалану

Өндірісте, тұрмыста немесе ауыл шаруашылығында пайданалынған,
сондай-ақ қандай да бір лас аймақ, оның ішінде елді мекен
(өнеркәсіптік, ауыл шаруашылықтық, коммуналдық – тұрмыстық, нөсер,
тағы басқа ағындылар) арқылы өткен су. Ластанганған су геторегенді
күрделі жүйе болып саналады, оның құрамында болатын органикалық
және минералды қоспалар ерімейтін, коллоидті және еритін түрде
кездеседі. Құрамы мен пайда болған түріне байланысты ластанган су
үшін негізгі категорияға шаруашылық-тұрмыстық, өндірістік және
атмосфералық болып бөлінеді. Шаруашылық - тұрмыстық ластағыш түріне
байланысты зәр-нәжістік (физиологиялық қоқыстармен ) ластанған және
шаруашылық (ванна, монша, кір жуатын жерлерден түсетін) ластанған
болып ажырытылады.

Негізінде минералды заттектермен қатар олардың құрамында органикалық
заттектер, бактериялар, микроорганизмдер болады. Өндірістік ластанған судың
құрамы технологиялық процесстер мен қолданылатын материалдар түрінде және
шикізаттың химиялық қасиеттеріне тәуелді. Табиғатты қоршаған ортаны
ластанудан қоршаған ортаны ластанудан қорғау мен табиғи ресурс ретінде
тиімді пайдалану мақсатында қайтарылып қолдану үшін құрамындағы ластағыш
заттардың түрі мен мөлшеріне қарай арнайы технологиялық әдістермен тазалау.
Бұларға механикалық (тұндыру,сүзу), физикалық - химиялық, биологиялық және
түйдектелген әдістер жатады.

Микроорганизмдердің қатысуымен екі процесс-тотығу және тотықсыздану жүреді.
Аэробты процесстерге активті лайда немесе биопленкада өсетін
микроорганизмдердер суда еріген оттекті пайдаланады. Олардың тіршілігіне
оттектің тұрақты ағыны мен 20-300С шамасындағы температура қажет. Анаэробты
тазалау процесі оттексіз өтеді, бұл жерде жүретін негізгі процесс-лайдың
ашуы. Осы әдістер ақаба суда көп мөлшерде органикалық заттектер болғанда
және тұнбаларды залалсыздандыруға қолданылады. Өндірістік ақаба суын
биологиялық жолмен тазалау негізінде жылдамдығы жоғары болғанына байланысты
жасанды жағдайда жүргізіледі. Аэротентік мәжбүрлі түрде аэрациялық
қондырғымен жабдыкталган, қалқалармен бірнеше бөлек бөліктерге бөлінген
темірбетонды резервуар. Аэротектіде тазалау процесі ауаланған ақаба су мен
тіті организмдерден және қатты субстраттардан (балдырлардың өлі
бөліктерінен және әр түрлі қатты қалдыктардан) құралған активті лай
қоспасының жіберілуіне қарай жүреді. Органиканың негізгі

массасы бірнеше сағат ішінде өнделінеді. Аэротенкіден активті лаймен
өнделген ақаба су не қосымша одан әрі қарай екінші тұндырғышқа өткізіледі.
Түбіне түскен активті лай сорғы стансасының резервуарына жіберіліп, ал
тазаланған ақаба су не қосымша одан әрі тазалануға немесе дезинфекциялануға
бағытталады. Биологиялық процесс нәтижесінде активті лайдың биомассасы
жоғарылайды. Оның артық мөлшері тұнбаны өңдейтін ғимаратқа жіберіледі де,
негізгі бөлшегі айналымдық түрде аэротенкіге қайтарылады. Аэротенкідегі
активті лайдың концентрациясы 2-4г\л шамасында ұсталуға тиіс. Биосузгілерде
ақаба су кесекті материалдардан құралған қабат арқылы сүзіледі. Кесекті
сүзгіш ретінде кеңінен ұсақталған тас, ірі құм, қож, керамзит, пластмасса,
металл торы т.б материалдар қолданылады, олардың бетінде түзілетін
биологиялық қабықша қабат активті лайда жүретін функцияны орындайды. Бұл
беткі қабат ақаба судағы органикалық заттектерді әрі адсорбциялайды, әрі
өндейді. Биосүзгіштің тотықтырғыштық қуатын жоғарлату мақсатында сүзу
процесінің бағытына қарама - қайшы қысымдағы ауа жіберіледі.Осы мақсатта
активті лайды тығыздаудан сусыздандырудан, термиялық және басқа да өндеуден
өткізеді.Залалсыздандырғаннан кейін тұнбаны органоминералдық тыңайтқыш
немесе кейбір материалдарға қосымша құрамболік ретінде пайдалануға болады.
Активті лайды рекуперациялайтын технологиялар жасалған.Олардың көмегімен
белокты-витаминді өнімдерді, азықтық ашытқылырды және құрама азықтық
өнеркәсіптеріне қажетті техникалық витаминдерді алуға болады. Бұл мәселенің
күрделенуі үй-жай және өндіріс ағындыларының жалпы бір коланизация жүйесіне
құйылынуына, адам мен жануарлар нәжістерін жууға судың кеңінен
қолданылуына, кір жуғыш ұнтақтардың, сусабындар мен әр түрлі беттік активті
заттардың қосылуына байланысты. Суды тазалауға биологиялық әдісті
қолданғанның өзінде органикалық заттектердің 90%-ынан, бейорганикалық
қосылыстардың 10-40%-ын, ауру тудыратын бактериялардың 90-98%-ғана құтылуға
болады. Жер бетіндегі организмдерді сумен қамтамасыз етуде грунт суы,сондай-
ақ суқойма суы (ең алдымен жануарларды суару үшін пайдаланылады)маңызды рөл
атқарады.Сумен қамтамасызданғандық және жыл ішінде оның өзгеруі-
организмдердің орналасу заңдылығын,сондай-ақ экожүйенің құрамы мен
құрылымын анықтайтын ең маңызды факторларының бірі болып табылады. Күн
сәулесінің жылу энергиясынан биосферада тұрақты айналады. Организмде су
режиміне бейімделудің алуан түрлі көріністері қалыптасқан. Сумен бірге
организмдер еріген заттектерді алады. Судың маңызды сипаттамасына оның
сапасы жатады.Ол ластану салдарынан бірден нашарлауы мүмкі

1.2 Ластанған суларды тазалау технологиясы Судың биосферадағы айналымы. Су
айналымы табиғат жағдайында былай жүреді: жауын –шашын атмосферадан жер
бетіне түсіп топыраққа сіңіп, суқоймаларға ағады,су мұхиттардың,
құрлықтардың, өзендердің т.б. суқоймалардың бетінен буланып, ауа арқылы су
буы тасмалданып, шықтанып, жауын-шашынмен қайтадан жер бетіне оралып
отырады. Осылардан басқа су айналымы процесіне өсімдіктердің ауамен
жанасатын барлық сыртқы және ішкі беттеріндегі судың булануы және Жердің
өте терең қабаттарындағы магмадан бөлінетін оттек пен сутектен түзілген жер
асты жатады.

Жер бетіндегі судың шамамен есептеу арқылы анықталған теңдестігі
мынандай: кіріс(жауын-шашын)-108,4, шығын-108,4(булану- 71,1, оған жер
бетіндегі ағынды сулар қосылады-37,3). Су айналымының тұрақтылығы соңғы 100
жылда адамның араласуынан бұзыла бастады. Орман алқабының азаюынан орманнан
судың булануы төмендеуде, керісінше, ауыл шаруашылығында пайдаланатын
жерлерді суармалау кезінде топырақ бетінен судың булануы артуда.

Су алу ұңғымасы- жер қойнауынан вертикалъ бұрғыланған қимасы
цилиндірлі жерасты суын алу үшін жасалған ғимарат. Әдетте сулы қабаттар
қалыңдығы едәуір және терең жатқанда қолданылады.

Су дайындау- технологиялық және тұрмыстық мақсаттар үшін
пайдаланылатын табиғи судың сапасын жақсарту. Ауыз судың сапасын жақсарту
мақсатымен фторлауды пайдаланады, яғни тіс кариесін болдырмау үшін суға
фторды қосады; озондау – микроорганизмдердің түсі мен жағымсыз иісін жою
үшін суды озонмен өңдейді; хлорлау – суды залалсыздандыру үшін хлор
ерітіндісімен өңдейді. Техникалық мақсаттар үшін, әсіресе бу және су
жылытатын қазандықтарда пайдаланатын судың қақыназайту мақсатымен оны
магниттеу немесе химиялық өңдеу арқылы жұмсартады.

Су кадастары – су ресурстарының мемлекеттік қорын құрайтын су
объектілері, суды пайдаланудың режімі мен сапасы, сондай-ақ су
пайдаланущылар туралы жүйеленген және тұрақты толықтырылатын мәлметтер
жиынтығы. Мемлекеттік су кадастары жүргізу тұрақты және біріңғай
әдістемемен жасалады. Кадастрлық жұмыстардың мазмұны, олардың орындау
мерзімі, құжаттарды алғашқы өңдеу, толтыру ережесі, өңдеу алгоритмі және
тұжырымдаулар тиісті нұсқаулармен анықталады.

Су қолдану – суды әр түрлі шаруашылық мұқтаждығына пайдалану. Су
қолданудың мәнісіне қарай су тұтынушылар мен су пайдаланушыларды айтуға
болады. Су тұтынушылар – шаруашылықтың су ресурстарын су көзінен тыс жерде
пайдаланатын салалары (мыс., шаруашылық-тұрмыстық мұқтаж үшін, өндіріс, су
шаруашылығы жүйелері және т.б. үшін қажет су тоғандары), су пайдаланушылар
– шаруашылықтың су ресурстарын су көздерінен тасмалдап пайдаланатын салары
(мыс., гидроэнергетика, су транспорты, балық шаруашылығы және т.б.). Су
тұтынушылар мен су пайдаланушылардың судың сапасына қоятын талаптары әр
түрлі, олар судың қандай қызмет атқаруына байланысты. Судың сапасына ең
қатал талап оны ішу мақсатына, барлық өсіру үшін қолданғанда қойылады.
Қазіргі кезде өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығының суды пайдалану көлемі аса
зор мөлшерге жетті. Мамандардың айтуы бойынша, жылына 150 км –ге жуық су
қайтымсыз пайдаланылады, ол ағымдағы тұщы су көлемінің 1%-ын құйады екен.
Соңғы деректер бойынша, тұщы суға деген сұраныс орташа жыл сайын 3,1-ға
өсіп келеді. Қазіргі уақытта адамдар жылына 3000 км тұщы су тұтынады. Тұщы
суды ең көп пайдаланатын салаға ауыл шаруашылығы жатады.

Су қорғау алқабы – шаруашылық іс-әрекет қатал шектелген арнайы режим
орнатылған өзендер, көлдер және бөгендер жағасы жанындағы аумақ. Су қорғау
алқабы су қорғау белдемінің шегінде орналасады, оның ені өзен ұзындығына
байланысты белгіленеді:

Бастаудан 10-15 51-100 101-200
қашықтық, км
Су қорғау алқабы, 20 50 100
м

Көрсетілген мөлшерлерді азайту өзен жағалауы бойынша ені 10 – 15 м ағаш –
бұта жолақты оьырғызған жағдайда, топырақ эрозиясы дамыған ауыл шаруашылығы
жағынан құнды жерлерде рұқсат етіледі.

Су ресурстары – қандай да бір аумақтың жер беті және жерасты суының
қоры 1,5 млрд.км . Соның ішінде 2 %- ден азырағы тұщы су, ал тұтынуға
қолайлысы 0,3%- дан аспайды. Жердің су қоры теория жүзінде сарқылмайды,
себебі тиімді пайдаланылған жағдайда су ресурсы әлемдік су айналымы
барысында үздіксіз қалпына келіп отырады. Сумен қамтамасыздандыру жағынан
республикада су ресурсын аумақтар бойынша өте біркелкі таралмаған. Сумен
тек қана Шығыс Қазақстан облысы жақсы қамтамасыздандырылған -290 мың м 1 км
; ал Атырау, Қызылорда және

Су ресурстарының көзі Сипаттамасы Ауданы мен көлемі
Жалпы саны
1 2 3
Теңіздер:Каспий,Арал 2 371000 км
(ұзындығы 1200 км,
ені – 320 км)
Көлдер:Балқаш, 50000, соның ішінде 15,6 мың км
Алакөл,Теңіз, Сасықкөл, Солтүстік Қазақстанда – 4,6 мың км
т.б. 21500, Орталық және
Оңтүстік Қазақстанда –
17500
Өзендер: 7000
Ұзындығы1000 км
Ертіс(4500 км,
Қазақстанда – 1700 км,),
Сырдария(3000 км),
Орал (2500 км),
Ұзындығы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.