Құқықтық нигилизм

І. Құқықтық нигилизмнің түсінігі, түрлері.

IІ. Құқықтық нигилизмнің көрініс нысандары.

IІI. Құықтық нигилизмнің дамуына әсер етуші факторлар.

IV. Құқықтық нигилизммен күресудің жолдары.

Құқықтық мәдениетке қарама–қарсы бағыт – құқықтық нигилизм. Нигилизм қоғамда қабылданған, бүкіл адамға пайдалы, жағымды мұраларды, ғылым заңдарын, мәдени және моральдық қағидалар мен нормаларын, қоғамдық өнердің нысандарын т.б жоққа шығарып мойындамау. Ресейде, Германияда, Испанияда т.б европалық елдерде нигилизм XIX ғасырда қалыптасқан саяси реакцияшыл ағым. Болашақта құқықтық мемлекетте қоғамды әкімшілік органдар басқарады. Қазіргі заманда саясатшылар, заңгерлер, ғалымдар құқық пен мемлекет адам қоғамымен бірге өмір сүру керек дейді.
Нигилизм әлеуметтік құбылыс, оның аз да болса дұрыс бағыты болады. Мысалы, Ресейдегі патшалық саяси-экономикалық режимге демократтардың қарсы күресі (XIX ғ.). Кеңестік дәуірде тоталитарлық саяси басқару жүйесіне еліміздегі қарсы күрес. Бұл саяси күрестердің стратегиясы дұрыс, тактикасы - күресті жүргізу нысаны реакцияшыл бағытта болды- террор, төңкеріс т.б. Бірақ бұл саяси ағымдарды нигилизмге толық жатқызуға болмайды.
Нигилзмнің өзіне тән белгі-нышандары: субъективизм, волюнтаризм, үстемділік, асыра сілтеу, террор, төңкеріс, контрреволюциондық т.б. Нигилизмнің саяси бағыттағы қозғалыстар әр елдерде әр түрлі нысанда үзіліссіз жүріп жатады. Постсоветтік республикаларда нигилизмнің түрлері, нысандары көбеюде. Олар әр түрлі саяси бағыттағы қозғалыстар, монархистер, социолистер, большевиктер т.б.
Бұл қозғалыстар қоғамның, халықтың өміріне көп зияндар келтіруде: рухани, моральдық, инабаттылық, адамгерщілік қасиеттерді жоюда, еңбексіз баю жолында, ар –ұятты, әдет-ғұрыпты, салт-дәстүрді аяқ –асты қылуда.
Бұл топтың біразы мемлекеттің ең жоғарғы басқару аппаратына орналасып алған. Қазіргі кезде постсоветтік республикаларда нигилизмнің көріністері жоғары мемлекеттік басқару органдарының іс - әрекетінен байқала бастады. Социолистік жүйеден нарықты экономикалық жүйеге көшеміз деп еліміздің экономикалық, әлеуметтік байлығын талан – таражға салып, өздері байып, жұртты қутақырға отырғызады.
Құқықтық нигилизмнің түрлері: - нигилизм санқырлы, өте қауіпті саяси ағым. Ол өзінің реакцияшыл тактикасын неше түрлі шым-шырақай өзгерістеге айналдырып халықты алдауға өте шебер. Осы реакцияшыл тактиканың негізгі түрлері:
1) Қоғамдағы құқықтық нормалардың талаптарын қасақана орындамау іс - әрекеті немесе әрекетсіздігі. Бұл құқық бұзушылық қылмыс немесе теріс қылық, қоғамға, ұжымдарға, адамдарға моральдық, материалдық, зиян келтіретін, адамдардың өміріне қауіп төндіретін қоғамға жат қылықтар.
2) Адамдардың жаппай заңды нұсқауларды орындамай, өздерінің ойдан шығарған нормасымен жүріп қоғамдағы азаттық, әкімшілік тәртіпті бұзу. Бұл мемлекеттің әлсіздігі.
3) Заңдардың арасындағы күрес нормативтік актілердің арасындағы қайшылықтар. Кейде заңға тәуелді нормалар заңнан жоғары болып кетуі де кездесіп жатады. Бұл нигилистік асыра сілтеу... Заңдардың, биліктің күресі – соғысы қоғамға өте қауіпті нигилистік іс -әрекет.

1) Ғ.С.Сапарғалиев, А.С.Ибраева «Мемлекет және құқық теориясы»
Алматы, 2007ж.
2) А.С. Ибраева, Ибраев Н.С. «Теория государства и права».
Алматы, 2003.
2) Ғ.С. Сапарғалиев. «Мемлекет және құқық теориясы».
3) Қ.Д. Жоламан «Мемлекет және құқық теориясы» Алматы, 2005ж
4) Д.К.Нурпеисовтың “Правовой нигилизм как препятствие на пути
построения правового государства” КазҰУ-ң Хабаршысы заң сериясы.
№ 1(33) 2005ж.
5) Венгеров А.Б. Теория государства и права. М., 1998.
6) Лившиц Р. 3. Государство и право в современном обществе:
необходимость новых подходов//Сов. гос-во и право. 1990.
7) Русинов Р.К. Теория государства и права: учеб. для ВУЗов. М., 1997.
9) Теория государства и права. Под ред. Матузова Н.И. и Туманова В.А.
М., 1997.

Интернет жүйесі:

1. http://ref.by/refs/21/3778/1.html

2. http://www.pravoteka.ru/enc/4590.html

3. http:/ref.by/refs/21/3541/1.html