Сақтандыру қызметін ұйымдастыру мен оның бәсекеге қабілеттілігіне талдау жасау негізінде оны арттыру жолдары

Пән: Сақтандыру
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 55 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Дипломдық жұмыс тақырыбының өзектілігі. Мемлекет басшысының 6 ақпан 2008жылғы «Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыру -мемлекеттік саясаттың басты мақсаты» атты Қазақстан халқына жыл сайынғы Жолдауында: «экономикамыздың тиімділігі мен бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етудегі айрықша миссияны менің тапсырмам бойынша жаңадан құрылған Бәсекелестікті қорғау жөніндегі агенттік атқаратын болды. Елдегі кәсіпкерлік белсенділіктің өсуіне елеулі серпін беретіндей бәсекелестік туралы жаңа зае қабылдау керек» деп атап өтті.

Ел басының 2007-жылдың 28-ақпанында жасаған «Жаңа әлемдегі Жаңа Қазақстан» атты халыққа Жолдауында: «Осыдан 10 жыл бұрын, 1997- жылы Қазақстан халқына алғашқы Жолдауда біздің қоғамымызды болашақта қалай көретіндігіміз және мемлекетіміздің міндеттері жайлы 2030-жылға дейінгі Стратегия ұсынылған болатын. Біз бұл Стратегияны не орнатқымыз келетіндігін, біздің дамуымыздың басты траекториясы қандай болу керектігін анық білуіміз және түсінуіміз керек деген принциптен шыға отырып жасадық . Біз өзіміздің маңызды бағыттарымызды анықтап алып, сәйкес стратегияларды таңдап, ерік-жігер мен шыдам, мақсатқа тырысушылық таныта отырып біздің жолымызда тұратын кез келген қиындықтарды жеңе алатындығымызға сенімді болдық. Және біз адаспадық. Бүгін толық жауапкершілікпен айтуға болады: Қазақстан өтпелі кезеңді сәтті аяқтап, өз дамуында сапалық жағынан жаңа деңгейге өтті.

Сөз берілгендей, экономиканың тұрақты дамуы реформалардың әлеуметтік бағыттылығын күшейтуге мүмкіндік туғызып отыр. Бұл біздің экономикалық саясатымыздың маңызды қорытындысы. «Қазақстан-2030» Стратегиясын жүйелі түрде орындау ары қарай даму үшін сенімді негіз берді.

Бізде алға қарай бұдан да сәтті қозғалуға барлық негізіміз бар, және біз өзіміздің тарихи мүмкіндігімізді қолдан жібермейміз.

Қазақстан расында да тауарлардың, қызмет көрсетулер мен еңбек ресурстарының, қаржы және қазіргі заман технологиялар мен идеялар нарығының ажырамас қарқынды бөлігіне айналуы үшін он маңызды міндеттің бірін орындауымыз қажет. Олардың бірі:

Жұмыс істейтін әйел адамдардың жүкті болғанындағы, босануын, балаға аналық күтім жасау кезінде міндетті әлеуметтік сақтандыру. Сонымен қоса олардың зейнетақылық жинақтамасын декреттік демалыста кезінде және бала бір жасқа толғанға дейінгі оған күтім жасауға байланысты алған мерзім барысында түсіп отырады.

Бұл жәрдем ақыны төлеу әлеуметтік салықты қайта бөлу есебінен құрылған әлеуметтік сақтандыру қорының қаражатынан жүргізіледі.

Бұған мемлекеттік бюджеттен қосымша 9, 2 млрд. теңге бөлу қажет.

Қазақстанның сақтандыру нарығы негізінен банктердің қосалқы құрылымдарынан тұрады және оның дамуы айтарлықтай дәрежеде банктік өнімдердің сақтандыруымен байланысты.

Тақырыптың өзектілігі: Қазақстан экономикасының дамуының қазіргі кезеңі өндірістің төмендеуін тежеу мен тұрақты экономикалық өсу үшін негіз құруға бағытталған нарықтық қайта құру фазасына өтумен сипатталады. Нақ осы мәселе Қазақстан дамуының ұзақ мерзімді мақсаттар мен стратегияларында көрініс тапқан - “шетелдік инвестициялар мен ішкі жинақтардың жоғары деңгейі тән ашық нарықтық экономикаға негізделген экономикалық өсу”.

Осындай нарықтық қоғамда пайда болатын тұрлаусыздық пен тұрақсыздық, экономикадағы үнемі болатын өзгерістер тәуекел тудырады. Әсіресе мұндай жағдай кәсіпкерлікте жиі болады. Нарықта туатын кездейсоқ және тұрлаусыз жағдайлар, экономикалық толқулар, бәсекелестердің әрекеттері тіпті білікті басқару шешімдерін жоққа шығаруы мүмкін. Тәуекелді сақтандыру мен өзін-өзі сақтандыруды қолданып, басқару облысында білікті жұмыс жүргізу арқылы айтарлықтай төмендетуге болады. Яғни көріп тұрғанымыздай, нарықтық шаруашылықтың дамуымен қоғам мүшелерін әлеуметтік-экономикалық, соның ішінде сақтық қорғау ерекше мәнге ие болуда. Сол үшін де еліміздегі сақтандыру нарығының жағдайын кешенді бағалау қажет.

Макроэкономикалық тұрақтылық үшін қажетті қаржы резервтерін құра отырып, сақтандыру техногенді және экологиялық уақиғалар кезіндегі өндірістік күштердің қалпына келуі мен дамуына көмегін тигізеді, мемлекеттің болжанбаған шығындарын қысқартады, инфляциялық фактордың әрекетін төмендетеді, тауарлар мен қызметтерге деген сұраныс пен ұсыныс ара қатынасын оңтайландырады.

Сонымен қатар, Мемлекет экономикасындағы сақтандырудың нарықтық қатынастар инфрақұрылымының қызмет етуінің негізгі элементі ретіндегі рөлі артуда. Бұл жерде экономикалық инфрақұрылымға сақтандыру механизмін енгізу мен мемлекеттегі сақтандыру нарығының өз инфрақұрылымын құру сияқты екі параллель процесс жайлы сөз болуда.

Жүргізілген зерттеулерге сәйкес, сақтандыру нарығының мәні - адамдардың, шаруашылық құрылымдардың, кәсіпкерлік және коммерциялық фирмалардың, өндірістік кәсіпорындардың әртүрлі кездейсоқ жағдайлардан сақтық қорғауға деген қажеттіліктерін қанағаттандыруда. Сақтандыру нарығының экономикалық мәні материалдық немесе басқа да нұқсан келтіре алатын сақтандыру тәуекелінің болуымен шарттасылған қайта бөлушілік ақша қатынастарымен сипатталады.

Қорыта айтқанда, сақтандыру мәселесі және де елдегі сақтандыру нарығының жағдайын жақсарту мәселесі экономикалық проблемалар ішінде ерекше мәнге ие, өйткені дәл осы мәселе елдің өміріне оң әсер етуші қуатты факторлардың бірі болып табылады. Осы себептерге байланысты мен өз дипломдық жұмысымның негізгі талданар мәселесі етіп осы тақырыпты алдым.

Көптеген зерттеушілер мен осы сала мамандарының пікірінше банктік сақтандырудың біржақты даму тенденциясы отандық сақтандыру нарығының да, жалпы қаржы нарығының дамуына тиімді емес. Банктік сақтандыру компаниялары өздерінің басты құрылымдарының (банктің) қанатының астында өз қызметін жүзеге асыра отырып, тәуекелділіктерді басқарушылардың орнына банк кірістерінің оптимизаторларына айналып отыр. Бірақ мұнысымен банктік бизнес душар болып отырған жүйелік тәуекелділіктердің артуына салдарын тигізуде.

Нәтижесінде сақтандыру компаниялары қаржылық нарықта тұрақтандырушы рөл ойнай алмайды, себебі тәуекелділіктер өз құрылымдарының ішінде шоғырланады. Басқа сөзбен айтқанда, ақша жай ғана бір қалтадан екінші бір қалтаға өткізіледі.

Қалыптасып отырған бұл жағдай сақтандыру нарығының мүмкіндіктерін толық пайдалану мүмкіндігін бермей отыр. Банктік сақтандыру қауымдастығының күннен күнге өсіп отырған резервтері банктік транзакцияларға оралады да, қайтадан сол банктік индустриясының мүдделеріне бағынышты болып қалады. Нәтижесінде, сақтандыру нарығының шынайы капитализациясы шектеулі, жекеленген түрде жүзеге асады да, ал бұл өз уақытысында сақтандырушылық қызмет көрсету саласының ел экономикасына енуге кедергі болады. Шет елдердің тәжірибесі көрсеткендей, сақтандыру компаниялары капитализация көлемі бойынша ол елдерде сөзсіз көшбасшы болып отыр. Онда сақтандыру компаниялары банктерге қатысты «кіші іні» емес, серіктес ретінде болады.

Дипломдық жұмыстың мақсаты - сақтандыру қызметін ұйымдастыру мен оның бәсекеге қабілеттілігіне талдау жасау негізінде оны арттыру жолдарын ұсыну.

Қойылған мақсатты жүзеге асыру үшін келесі міндеттер қойылды және шешілді:

- сақтандыру және сақтандыру қызметінің мәнін ашу;

- сақтандыру қызметін ұйымдастыру нысандары мен түрлерін қарастыру;

- сақтандыру қызметің бәсекеге қабілеттілігін анықтау үшін сақтандыру нарығындағы жағдайға сипаттама беру;

- сақтандыру ұйымының көрсететін сақтандыру қызметіне талдау жасау;

- сақтандыру қызметін ұйымдастыру мен оның бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етудің шетелдік тәжірибесін қарастыра отырып, отандық сақтандыру қызметін ұйымдастыру мен бәсекеге қабілеттілікті арттырудың кейбір жолдарын ұсыну.

Дипломдық жұмысты жазуда әдістемелік негіз болған осы саладағы отандық және шет ел авторларының еңбектері. Бұл бағыттағы ТМД елдері мен Қазақстан ғалымдарының еңбектерін өте құнды деп атауға болады.

Ақпараттық база ретінде Қазақстан Республикасының Президентінің 2008, 2007, 2006 және 2005 жылдардағы Қазақстан халқына арналған Жолдаулары, «Қазақстан-2030» стратегиясы, Қазақстан Республикасының Конститутциясы, Қазақстан Республикасының Президентінің Нұсқаулары, Қазақстан Республикасының сақтандыру саласындағы нормативтік-құқықтық актілері, Сақтандыру рыногын реттеу және сақтандыру қызметін қадағалау жөнiндегi мемлекеттік уәкілетті органның ресми мәлімдемелері, АҚ «Алатау» Сақтандыру компаниясының қаржылық есептерінің мәліметтері пайдаланылды.

Зерттеу пәні сақтандыру қызметін ұйымдастыру мен оның жүзеге асыру, бәсекеге қабілеттілікті қамтамасыз ету жағдайын.

Зерттеу объектісі болып сақтандыру компаниясының сақтандыру қызметі табылады.

Дипломдық жұмыстың әдістемелік негізін қаржылық талдаудың әдістері құрады: бухгалтерлік есептің көлденең және тік талдауы; статистикалық мәліметтерді жинау мен топтау; динамика қатарларын талдау; компанияның қаржысын басқарудың қазіргі заманғы әдістері. Бұл жұмысты жазу барысында Жуйриков К. К, Гвозденко А. А., Маянлаева Г. И. Воробьева С. М, Сембеков А. К. және т. б. ғалымдардың еңбектері әдістемелік арқау ретінде көрініс тапты. Зерттеудің ақпараттық негізін компанияның бухгалтерлік және қаржылық есептілігінің мәліметтері, компанияның ішкі нормативті-техникалық құжаттары, мерзімді баспа құралдарының ақпараттары, қаржылық менеджмент саласындағы отандық және шетелдік мамандардың оқулықтары құрайды.

Дипломдық жұмыстың тәжірибелік маңыздылығы: дипломдық зерттеудің нәтижелері - сақтандыру қызметін ұйымдастыру мен қызмет түрлерін жүзеге асыруға талдау жүргізу және оның бәсекеге қабілеттілігін арттырудың кейбір жолдары.

Дипломдық жұмыстың құрылымы:

Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш маңызды бөлімдерден, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттер тізімінен және қосымшалардан құралады.

1 Қазақстандағы сақтандырудың қызмет нарығының қалыптасуы

1. 1 Сақтандыру түрлері, заңды және жеке тұлғалардың жеке мүліктерін сақтандыруды анықтау және есептеу

“Сақтандыру нарығы” түсінігі отандық экономикалық әдебиеттерде жақында ғана қолданыла бастады. Сақтандыру ісіндегі мемлекеттің монополиялық жағдайында сақтандыру нарығының болуы туралы сөз де қозғалмаған.

Сақтандыру қызметтері нарығының мәні сақтандыру табиғатынан көрініс табады. Менің ойымша, бұл түсінікті жетекші ғалым-экономисттер көзқарасы тұрғысынан қарастыру керек.

Сақтандыру терминдері сөздігі келесідей талқылама береді: “Сақтандыру нарығы - сақтық қорғаудағы қоғамдық қажеттіліктерді қанағаттандыру процесінде айрықша тауарды сату-сатып алу бойынша пайда болатын экономикалық қатынастар жүйесі”.

В. В. Шахов мынадай анықтама берген: “ . . . Сақтандыру нарығы - сату-сатып алу объектісі болып сақтық қорғау табылатын, оған деген сұраныс пен ұсыныс қалыптасатын ерекше әлеуметтік-экономикалық құрылым, ақша қатынастарының белгілі бір сферасы”.

Кең мағынада сақтандыру нарығы сақтандыру өнімін сату-сатып алумен байланысты барлық экономикалық қатынастардың жиынтығын білдіреді. Нарық сақтандырушы мен сақтандырылушы арасындағы тығыз байланысты қамтамасыз етеді. Тар мағынада сақтандыру нарығы - сақтандыру қоғамдарының жиынтығы.

В. М. Родионова өзінің “Финансы” оқулығында мынадай анықтама ұсынған: “Сақтандыру нарығы - бұл сату-сатып алу объектісі болып арнайы қызмет - сақтық қорғау табылатын, оған деген ұсыныс пен сұраныс қалыптасатын ақша қатынастарының ерекше сферасы”.

Ю. Бугаев өзінің мақалаларының бірінде былай деп жазған: “Мемлекеттің реттеушілік әсерінің негізінде сақтандырылушылардың белгілі бір қажеттілігін қанағаттандыратын сақтандырушы өзінің ерекше тауарын (сақтандыру) өткізе алатын ерекше сақтандыру нарығы пайда болады. Сақтандыру нарығы сақтандырушы мен сақтандырылушы арасындағы экономикалық қатынастарды ортақтастандырады”.

Осы түсініктердің (анықтамалардың) талдауы негізінде авторлардың барлығы келесідей көзқарасқа ие болған деген қорытынды жасай аламыз: “Сақтандыру нарығы - бұл “сақтандыру қызметі” деген айрықша тауарды сату-сатып алумен байланысты экономикалық қатынастардың жиынтығы”.

Осылайша, сақтандыру нарығы қарамағында бір жағынан, уақытша бос сақтандыру қорларының қаражаттары болады, ал екінші жағынан, сақтандыру нарығының оларды жоғары табыс әкелетін және салынған қаражаттардың тез қайтарылуын қамтамасыз ететін қызмет сфераларына салуға мүмкіндігі болады.

Сәйкесінше “сақтандыру нарығы” түсінігі оның мәні есебінен ашылады. Бәріміз білетіндей, мән философиялық категория ретінде белгілі бір құбылыстың ішкі мазмұны деген мағынаны береді.

Сақтандыру нарығының мәні “сақтандыру қызметі” және “сақтандыру тәуекелі” категорияларын қарастыру кезінде анықталады. Осы жерде “ . . . нарық пен сақтандыру тәуекелі өзара байланысты”. Бір жағынан, нарық сақтандыру тәуекеліне әсер етеді, екінші жағынан - қалыптасқан жағдайға байланысты сақтандырудың тәсілі мен шарттары дайындалады.

Сақтандыру нарығында келтірілген нұқсандар территориялық ғана емес, сондай-ақ уақыт аспектісінде қарастырылады. Осымен бірге сақтандырылушылар арасында сақтандыру қорын қайта бөлу тиімді болу үшін, айтарлықтай үлкен территория және де сақтандырылған адамдардың саны айтарлықтай аз болу керек. Осы шарттар сақталған кезде ғана үлкен территорияларды қамтыған апаттар нұқсандарын үлестіру мүмкін болады.

Кездейсоқ жағдайлардан туындаған нұқсанды уақыт бойынша үлестіру бір шаруашылық жыл шегінен асып кетуі мүмкін. Төтенше жағдайлар бірнеше жыл болмауы мүмкін және олардың нақты болатын күні белгісіз болады. Бұл жағдай қолайлы жылдары түскен сақтандыру төлемдерінің бір бөлігін қолайсыз жылдары болатын төтенше жағдайларды өтеудің қайнар көзі ретінде қолдану үшін резервтеу қажеттілігін тудырады.

Сақт андыру нарығының ерекше белгісі болып сақтандыру корына жиналған сақтандыру төлемдерінің қайтарымдылығы табылады. Сақтандыру төлемдері мүмкін болатын нұқсанды өтеуге арналған нетто-төлемдердің және сақтандыруды жүргізуші сақтандыру ұйымын ұстау үшін жөнелтпе шығындардан тұратын сақтандыру тарифтерінің негізінде анықталады. Нетто-төлемдердің барлық сомасы белгіленген уақыт кезеңінде нұқсанды өтеу нысанында қайтарылады. Қаражаттарды қайтару белгісі сақтандыруды несие категориясына, ал сақтандыру нарығын қаржы-несие нарығына жақындатады.

Сақтандыру қоры қаражаттарының шоғырлануы - сақтандыру нарығын ұйымдастырудың негізгі қағидаты. Бұл қағидат кез-келген сақтандыру ұйымы үшін анықтаушы болып табылады.

Сақтандыру нарығының болуының міндетті шарты болып сақтандыру қызметтеріне деген қоғамдық қажеттіліктердің болуы және сол қажеттіліктерді қанағаттандыра алатын сақтандырушылардың болуы табылады. Отандық экономиканың нарыққа өтуі экономикалық қатынастар жүйесіндегі сақтандырушының рөлі мен орнын өзгертеді. Сақтандыру компаниялары шаруашылық өмірдің толық құқылы субъектілеріне айналуда.

Сондай-ақ, сақтандыру нарығының қалыптасуы үшін кәсіпорындар мен ұйымдардың, халықтың мүлкін сақтық қорғау үшін сәйкес сақтандыру қорларының болуы шарт. Бірнеше миллиондаған теңге сақтандыру сомасы және де өзінің ірі капиталы бар ондаған сақтандыру компаниялары болуы керек.

Сақтандыру нарығының қызмет етуінің негізгі заңдары болып құн заңы мен сұраныс және ұсыныс заңы саналады.

Сақтандыру нарығы тауарлы шаруашылықтың даму процесінде қалыптасады және де соңғысының ажырамас элементі болып табылады. Айтылған екеуінің де пайда болуының шарты болып қоғамдық еңбек бөлінісі және әртүрлі меншік иелерінің болуы табылады. Сақтандыру нарығы нарықтық қатынастардағы субъектілердің дербестігін, олардың сақтандыру қызметін сату-сатып алу бойынша тең құқылы серіктестігін, көлденең және тік байланыстардың дамыған жүйесін, бәсекелестікті болжайды.

Мемлекет экономикасындағы сақтандырудың нарықтық қатынастар инфрақұрылымының қызмет етуінің негізгі элементі ретіндегі рөлі артуда. Бұл жерде экономикалық инфрақұрылымға сақтандыру механизмін енгізу мен мемлекеттегі сақтандыру нарығының өз инфрақұрылымын құру сияқты екі параллель процесс жайлы сөз болуда.

Сақтандыру нарығының экономикалық мәні материалдық немесе басқа да нұқсан келтіре алатын сақтандыру тәуекелінің болуымен шарттасылған қайта бөлушілік ақша қатынастарымен сипатталады.

Бір жағынан, сақтандыру қызметтерінің нарығы - бұл сақтандыру өнімін сату-сатып алумен байланысты экономикалық қатынастар жиынтығы, ал екінші жағынан, сақтандыру қызметін сату-сатып алумен байланысты бірнеше нарықтық қатынастар субъектілері арасындағы тең құқылы және жауапкершілікті серіктестік.

Сәйкесінше, нарық сақтандыру бизнесінің белсенді дамуы, көптеген сақтандыру ұйымдарының құрылуы мен қызмет етуі үшін объективті жағдайлар жасайды. Осылайша, сақтандыру нарығы белгілі бір жағдайлар жасалған кезде Қазақстанның экономикалық қатынастары мен байланыстары жүйесінде айтарлықтай маңызды рөл ойнар еді. Қазірдің өзінде сақтандыруға деген көзқарас өзгеруде. Сақтандыру қызметтері нарығында мүдделердің жаңа топтары қалыптасуда. Сақтандыру нарығы нарықтық қатынастар құралдарының ішінде aнық орын алуда.

Сақтандыру объектісі бойынша сақтандыру қатынастарының барлық жиынтығын екі үлкен салаға бөлуге болады: жеке мүлікті сақтандыру мен жеке тұлғаны сақтандыру.

Жеке мүлікті сақтандырудағы сақтандырушылық қатынастардың объектісі - оның барлық түрлеріндегі автокөлік болып табылады. Жеке мүлікті сақтандырудың экономикалық бағыты - сақтандырушылық жағдай салдарынан пайда болған зиянның орнын толтыруда қорытындылады.

Сақтанған болып сақтанушының меншігіндегі, сондай-ақ оның сеніміндегі, қолдануындағы және өкілеттігіндегі автокөлік бола алады. Сақтандырушылар болып - тек қана автокөлік меншіктері ғана емес, сонымен қатар жеке мүліктің сақталуына жауап беретін басқа да заңды және жеке тұлғалар бола алады /5/.

2002ж. 3 қазанынан “Сақтандыру туралы” заңды күші бар Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығының 7 бабына сәйкес жеке мүлікті сақтандыруға сонымен қатар кәсіпкерлік тәуекелдерді және азаматтық - құқықтық жауапкершілікті сақтандыру да жатады /17/.

Кәсіпкерлік қызметте кәсіпкер контрагенттерімен өздерінің міндеттемелерінің бұзылуынан немесе кәсіпкерге тәуелді емес жағдайлардан осы қызмет шараларының өзгеруінен күтілетін табыстарды алмаумен тәуекел сақтанады.

Азаматтық-құқықтық жауапкершілікті сақтандыру кезінде сақтандыру объектісі болып басқа адамдардың өміріне, денсаулығына зиян келтіру салдарынан пайда болатын, сонымен қатар келісімдерден немесе басқа да негіздерден пайда болатын міндеттемелер бойынша жауапкершілік тәуекелі болып табылады.

Сақтандыру түрлерінің саны тәжірибеде шектелмеген және әлеуетті сақтанушылардың мүдделерінің шексіз әртүрлігіне адекватты болып табылады /19/.

Мысалға, бізде ең көп таралған сақтандырудың кейбірін келтірейік.

Заңды және жеке тұлғалардың жеке мүліктерін сақтандыруда бұл көлік құралдарын, материалдарды сақтандыру болып табылады. Жауапкершілікті сақтандыру бойынша - автокөлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін сақтандыру, тасымалдаушылардың жауапкершілігін сақтандыру, жұмыс берушілердің жауапкершілігін сақтандыру, үшінші жақтарға зиян үшін кәсіпорындардың азаматтық жауапкершілігін сақтандыру (экологиялық сақтандыру), кәсіби жауапкершілікті сақтандыру, зейнеткерлік қорлардың жауапкершілігін сақтандыру болып табылады. Кәсіпкерлік тәуекелдерді сақтандырудың түрлері өндіріс үрдісінде немесе қызметтерді ұсынудағы нақты тәуекелдерге байланысты. Олар: жаңа техниканы иемдену, валюта бағамдарының ауытқуы, өндірістегі үзіліс және т. б.

Қауіптер сипаттары бойынша сыныптау тек қана жеке мүлікті сақтандыруды қамтиды және бір-бірімен иерархиялық байланыста емес бес негізгі буындарды бөледі. Олар:

Оттан және стихиялық жағдайлардан сақтандыру.

Зиянкестердің және тиімді емес табиғат жағдайларынан сақтандыру.

Көліктің барлық түрлерін апаттардан, айдап кетулерден және басқа да қатерлерден сақтандыру.

Техногендік апаттар мен катастрофалардан сақтандыру.

Қаржылық тәуекелдерден сақтандыру.

Қауіптер сипаттамасы бойынша сыныптау зиянды анықтау мен сақтанушылық орны толтыру әдістерін дамыту үшін қолданылады. Келтірілген буындардың әрқайсысының өзі берілген сыныптама шеңберіндегі сақтандырудың жеке түрі болып табылады.

Қазақстан Республикасында сақтандыру бизнесін реттеудің заңдық жүйесін дамыту үрдісі созылып кетті. “Қазақстан Республикасындағы сақтандыру туралы” алғашқы Заңы тек 2002ж. 3 шілдесінде ғана қабылданды және іске 1 қыркүйекте енгізілді. Жалпы заң сәтті болмады. Басқа да кемшіліктермен қатар онда бастысы - сақтандырушылық ұйымдарды тіркеу, сақтандырушылық қызметті лицензиялау механизмдері мен мемлекет тарапынан бақылау болмады. Негізінен осы себептен заң жұмыс істемеді. Ол адал бәсекелік күресті қамтамасыз еткен жоқ. Көбінесе, сақтандыру компаниялары бір-бірімен бәсекелесіп, сақтандырушылар мүдделері зиян кескен жағдайларға алып келді.

Істе болған “Қазақстан Республикасындағы сақтандыру туралы” Заңындағы кемшіліктер мен есептемеулер белгілі бір мөлшерде 2009ж. 16 сәуірінен №1658 “Сақтандыру нарығын қалыптастыру мен дамыту бойынша ұйымдастырушылық-құқықтық шаралар туралы” Қазақстан Республикасы Президентінің Жарғысымен түзетілді.

Осы Жарғыға сәйкес сақтандырудағы лицензиялау мен бақылау органының өкілеттіктерімен Қазақстан Республикасының Қаржы Министрлігіндегі сақтандыру Департаменті дамытылды /1/.

Сақтандырудың құқықтық негізін қалыптастыру үшін тығыз фундаментті қалаған заң актісі болып 2002ж. 3 қазанынан “Сақтандыру туралы” заңды күші бар Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы болды. Ол мемлекеттік, сондай-ақ жеке сақтандырушылық ұйымдардың еркін адалдық бәсекелестігі үшін нақты жағдайлар дамытты, шетел инвесторлары үшін ішкі сақтандырушылық нарықты ашты.

Бүгінгі күні Қазақстан Республикасындағы сақтандырушылық туралы заңы Азаматтық кодекстің сәйкес баптарынан (ерекше бөлігі), 2002ж. 3 қазанынан “Сақтандыру туралы” заңды күші бар Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығынан (әрі қарай - “Сақтандыру туралы” Жарлық немесе Жарлық), Қазақстан Республикасы Президентінің және үкіметінің, сондай-ақ өкілеттік мемлекеттік органның заң актілері мен оларға сәйкес қабылданған нормативтік құқықтық актілерден тұрады /1/.

Сақтандырушылық қатынастарды реттейтін негізгі заң акітелрі болып табылатын “Сақтандыру туралы” Жарлықтың сипаттамасы.

Сақтандыру келісімінің нысаны мен мазмұнына Жарлықпен белгілі бір талаптар қойылады. Келісімге сақтандыру қатынастары жүйесінде негізгі орын беріледі, өйткені нақ келісім нысанында сақтандыру тәжірибелі жүзеге асады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.