Биотехнология

1. Биотехнология дамуының тарихы.
2. Биотехнологияның салааралық байланысы
3. Биотехнология ғылымының Қазақстанда дамуы.
4. Биотехнологияның әлемде дамуы туралы мәліметтер
5. Пайдаланылған әдебиеттер

1. А.А.Жұбанова, Г.Ж.Абдиева, Қ.К.Шөпшібаев «Биотехнология негіздері» Оқу құралы, Алматы «Қазақ университеті» 2006 жыл.

2. «Биотехнология» учебник. Под редакцией Е.С.Воронина – СПБ. 2005 жыл.

Пән: Өнеркәсіп, Өндіріс
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Биотехнология қазіргі кездегі ғылымның жаңа салаларының бірі болып
саналады. Биотехнологияға анықтама барынша толық көлемде 1978 жылы құрылған
Еуропалық биотехнологиялық федерацияда берілді. Бұл анықтама бойынша
биотехнология – бұл микробиология, биохимия, генетика, гендік инженерия,
иммунология, химиялық технология, приборо- және машина жасау салаларында
қолданылады немесе адамдар мен жануарларға тиімді өнеркәсіптік өндірістерде
пайдаланылатын ғылым. Биотехнология термині қабылданбай тұрып,
биологиямен тығыз байланысты болған әр түрлі технологияларды – ферменттер
технологиясы, биоинженерия сияқты атаулармен аталды. Биотехнологияда ғылыми
жетістіктерді қолдану қазіргі ғылымда жоғары дәрежеде қолданылады. Тек
биотехнологияда ғана арзан өнімдерден әр түрлі заттар мен қосылыстар алуға
мүмкіндік туғызады. Табиғи заттар, қосылыстармен салыстырғанда жасанды
синтезделетін заттар мен қосылыстар көп капитал қажет етеді, және жануарлар
мен адам организмімен нашар қабылданады. Бағасы да өте жоғары,
Биотехнологияда микроорганизмдер мен вирустар қолданылады. Олар өздірінің
тіршілік ету процесінде бізге қажетті заттарды табиғи түрде шығарады. Олар
– дәрумендер, ферменттер, амин қышқылдары, органикалық қышқылдар, спирттер,
антибиотиктер және басқа да биологиялық активті қосылыстар. Тірі клетка
өзінің ұйымдасқан құрылымымен, нәтижесінің нақтылығымен экономдылығы және
рационалдылығымен кез келген зауыттан асып түседі. Қазіргі уақытта
микроорганизмдер үш негізгі биотехнологиялық процестерде қолданылады:
• Биомасса өндірісі үшін;
• Метаболизм өнімдерін алу үшін; (мыс, этанол, антибиотиктер,
органикалық қышқылдар, т.б.)
• Органикалқы және органикалық емес қосылыстарды табиғи сияқтандырып
қайта өңдеу;
Қазіргі уақытта биотехнологиялық өндіріс болып табылатын бір процестің
алдына қойыған мақсаты – ауылшаруашылық жануарлар мен құстар жемі белогының
ликвидация дефициті, өсімдік текті белоктардың аминқышқыл дефициті. Екінші
топтың биотехнологиялық процестерінің негізгі бағыты қазіргі уақытта әр
түрлі өндірістердің қалдығын пайдаланып, микроб синтезі өнімдерін алу.
Мұның ішіне: тамақ, мұнайлы және ағаш қайта өңдеу өнеркәсібі және тағы
басқа қосылады. Түрлі химиялық қосылыстарды биотехнологиялық қайта өңдеу
бағыты табиғатта – экологиялық тепе-теңдікті сақтауда адамзат өнімдерінің
қалдығын қайта өңдеуде және табиғатқа антропогенді негативті әсерін
максималды төмендетуге бағытталады.
Өнеркәсіптік масштабта биотехнология индустрияны көрсетеді. Бұл жерде
келесі салаларды бөліп көрсетуге болады:
➢ Текстилдік өндіріс үшін шикізат және полимер өндірісі;
➢ Этанол, метанол, биогаз, сутегі алуда және оларды энергетикада
және химиялық өнеркәсіпте қолданылады;
➢ Ауылшаруашылық өсімдіктер мен жануарлар өнімділігін арттыру;
➢ Гербициттер және биоинсектицидтерді алу.
Биотехнология дамуының тарихы.
Соңғы жиырма жылда биотехнология өзінің спецификалық артықшылығының
арқасында басқа ғылымдардың арасында өнеркәсіптік деңгейге дейін көтерілді.
Биотехнология адам қоғамының дамуымен қатар қалыптасты. Оның пайда болуы,
қалыптасуы және дамуын төрт кезеңге бөлуге болады:
1) Империялық кезең (грек тілінен empericos - тәжірибелі) немесе
тарихқа дейінгі – ең ұзақ, шамамен 8 мың жылды қамтиды, біздің эрамызға
дейінгі 2 мың жыл шамасында. Сол кезде ертедегі адамдар нанның, сыра және
кейбір өнімдердің қазір біз биотехнологияға жатқызатын жасау әдістерін
білді. Шумерлер – Месопотамияның алғашқы тұрғындары сол кездегі гүлденген
өркениетті қалыптастырғаны белгілі. Олар қышқыл қамырдан нан пісіріп, сыра
жасау әдісін білді. Бұл әдістер ұрпақтан ұрпаққа беріліп, көршіліс елдер
арасында танылды (ассириялықтар, вавилондықтар, мысрлықтар және ежелгі
үндістер). Бірнеше мыңжылдықтар бойына уксус белгілі. Ол үй жағдайында
жасалатын болған. Шарап жасауда ең бірінші дестиляция 12-ші ғасырда; астық
өнімдерінен арақ алу 16-шы ғасырда; шампан 18- ші ғасырда пайда болды.
Империялық кезеңге қышқыл сүт өнімдерін алу, алкогольді сусындар алу
жатады. Осылайша ертедегі халықтар микроорганизмдер туралы ештеңе білмей-ақ
биотехнологиялық процестерді практикада қолданды. Империзмге сонымен қатар
пайдалы өсімдіктер мен жануарларды тәюірибеде қолдану тән болды. 1796 жылы
биологияда өте маңызды оқиға болды – Э.Дженнер адамға алғашқы сиыр оспасы
прививкасын қолданды.
2) Этиологиялық кезең (грек тілінен aitia - себеп) биотехнологияның
дамуында 19- шы ғасырдың екінші жартысын қамтиды. Ол француздың атақты
ғалымы Луи Пастермен (1822-1895 жж) байланысты – микробтардың негізін
салушы. Луи Пастер микроб ашуының табиғатын ашты; оттексіз жағдайда
тіршіліктің болатындығын дәлелдеді; вакцина профилактикасының ғылыми
негізін жасады. 1859 жылы Луи Пастер сұйық қоректік ортаны дайындады. Р.Кох
1881 жылы бактерия культивациясы әдісін картоптың стерильді бөлігіне және
агаризденген қоректік ортаға қолданды. Осының себептерінен микробтардың
бірегейлігі және олардың таза культурасын алу дәленденді. Екінші кезеңнің
айрықша жетістіктерін атап өтсек:
- 1856 жыл чех монахы Г.Мендель доминанттылық заңын ашып, атадан
балаға берілетін бірліктің дискретті факторы жайлы түсініктер
енгізді.
- 1869 жыл – Ф.Миллер лейкоциттерден нуклеин бөліп алды.
- 1883 жыл – И.Мечников клеткалық иммунологиялық теориясын жасап
шығарды.
- 1984 жылы Ф.Леффлер дифтерия қоздырушысын изолирледі және
культивирледі.
- 1892 жылы Д.Ивановский вирусты ашты.
- 1893 жылы В.Оствальд ферменттердің катализдік қызметін анықтады.
- 1902 жылы Г.Хаберланд өсімдік клеткасын культивирлеу қоректік
ерітіндіде мүмкін екендігін көрсетті.
- 1912 жылы Ц.Нейберг ашу процесінің механизмін ашты.
- 1913 жылы Л.Михаэлис және М.Ментен ферментативтік реакциялардың
генетикасын жасап шығарды.
- 1926 жылы Х.Морган тұқым қаулаушылықтың хромосомдық теориясын
қалыптастырды.
- 1928 жылы Ф.Гриффит бактериялардағы трансформация құбылысын
ашты.
- 1932 жылы М.Кнолль және Э.Руска электрондық микроскоп ойлап
тапты.
3) Биотехнологиялық кезең – 1933 жылдан басталып, 1972 жылға дейін
созылды. Өндірістік биотехнологиялық құралдардың дамуына ерекше түрткі
болған, ол антибиотик өндірісінің қалыптасуы мен даму кезеңі.
Биотехнологиялық және техникалық прогресс сол кездегі мақсатқа жеткен
биотехнологиямен өзінің мынадай бейнесін тапты:
- 1938 жылы А.Тизелиус электрофорес теориясын ашты.
- 1942 жылы М.Дельбрюк және Т.Андерсон бірінші болып вирустарды
электрондық микроскоп арқылы көрді.
- 1943 жылы пенициллин өндірістік масштабта өндірілді.
- 1949 жылы Дж.Ледерберг E.coli-ден коньюгация процесін ашты.
- 1952 жылы У.Хейс плазмиданы тұқым қуалаудың хромосомадан тыс
факторы ретінде көрсетті.
- 1953 жылы Ф.Крик және Уотсон ДНҚ-ның құрылымын анықтады.
- 1959 жылы жапон оқымыстылары дезентерия бактерияларының
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.