Әлемдік экологиялық проблемалар

1. Климаттық өзгерістер (парникті эффект)
2. Қышқыл жаңбырлар.
3. Шөлдену.
4. Биологиялық әртурлілік
5. Генофондтың өзгеруі.

Әлемді тұтас қамтитын табиғи-антропогенді, немесс антропогендік әсерден ірі көлемде табиғи процестерді өзгертетін проблемалар әлемдік экологиялық проблемалар деп аталады. Оған төменгілер жатады: климаттық өзгерістер, озон қабатының жұқаруы, қышқыл жаңбырлар, шөлдену, биологиялық өртүрліліктің азаюы, радиактивтік ластану, әлеуметтік-экологиялық ироблемалар.
Климаттық өзгерістер (парникті эффект) атмосферада әр түрлі газ тәрізді заттардың мөлшерінің ұлғаюы, әсіресе газ тәрізді қоспалардың, инфрасәулелердің шағылуы жөне Жер бетінен кетірілуі жағдайларын (жылылық таралу) нашарлатты. Жылулық сәулелердің ғарыш кеңістігіне кері кетуіне әсер етсді. Олар оте шшай жиналады да ауаның температурасын артуына (парниктік эффект) әкеледі. Мәліметтер бойынша соцғы жүз жылдықта Жер бетінде температура 0,3-0,6 градусқа жылынды. Ауа райынын әрі қарай жылуы терістіктегі мұздықтарды ерітіп Әлем Мұхитының деңгейін көтереді. Оның әсерінен Мұхит жағалауындағы ойпаң жерлерді су басып, көптеген елді мскендерге зиян келтіреді. Сонымен қатар жазуы жауын-шашын 15-20 пайыз ксміп, шөлдену процесі ұлғаяды.
Мұндай қауіптер 1990 жылы климаттық өзгерістер бойынша баяндамада Халықаралық Пленумда айтылған. Оны 125 мемлекеттің 170 беделді мамандары дайындаған. Мамандардың болжамы бойынша 2035 жылға дейін климаттың әлемдік жылуы орта есеппен 2,5 градусқа котеріледі, ал мұхиттың деңгейінің көтерілуі 29 см, 2100 жылы - 65 см болады. Климаттық өзгерістердің қатерлі салдарын азайту үшін шығарылатын көмірқышқыл газының, азот оксидтер, хлор фтор кеміртектердің көлемін 60 пайызға төмендету, метанды - 20 пайызға төмендету ұсынылады.
Егерде адамзат бұрын суықпен күрессе, енді жылумен күресуді бастады.
1990 жылы парникті газдардың шығарылған қосындысы әр мемлекет бойынша төмендегі корсеткіштерге жеткен: АҚШ - 35, Ресей - 17, Жапон - 8, Алмания - 7, Великөбритания 4 пайыз. Евроодақ жалпы - 24 пайыз.
1992 жылы климаттың өзгеруі туралы Конвенция қабылданған. 1997 жылы осы Конвенция шешуін жақтаушылар Конфсренциясында дамыған елдер үшін 2008-2012 жж. парникті газдардың шығару көлемі анықталған. Бұл мемлекеттер 1990 жылмен салыстырғанда шығарылатын газдар кө-лемін 5 пайыз төмендетуге міндеттелді. Батыс Еуропа елдері (Евроодақ) ездерінің шығаратын газдарын 8, Жапон 6, АҚШ - 7 пайызға азайтады.
Ал, Ресей, Жаңа Зеландия және Украина шығындыларды тұрақты деңгейде үстауы міндеттелді. Щығындыларды азайту жолдарының бірі - энергоресуретарды тиімді пайдалану, энергетикалық кешендерді техникалық қайта жабдықтау, экологиялық таза отындарды пайдалану. Киота протоколына сәйкес дамыған елдер шығындылардың квотасын сатуларына рұқсат етеді. Бұл схема бойынша қатысушы елдер, шығындылары келіскен минималды деңгейден аз елдерден құқықтарын сатып алуына болады.