Қазақтың салт-дәстүрлері туралы ақпарат

Пән: Мәдениеттану
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 32 бет
Таңдаулыға:

Курстық жұмыс

Пән : Мәдениеттану

Тақырыбы: Қазақтың салт-дәстүрлері

ЖОСПАР

І. Кіріспе

Қазақтың салт-дәстүрінің қалыптасуы, олардың халық қоғамының саласымен, тарихымен, мәдениетімен байланысы және оны оқыту мақсаттары

ІІ. Негізгі бөлім

Салт-дәстүр, оның түрлерін қарастыру

а) Бала тәрбиесіне байланысты дәстүрлер

ә) Тұрмыстық салт-дәстүрлер

б) Әлеуметтік мәдени салт-дәстүрлер

ІІІ. Практикалық бөлім

“Бесік жыры” оның айтылу рәсімдері

ІV. Қорытынды бөлім

Қазіргі кезде салт-дәстүрді оқыту туралы ой-пікір

Қазақ халқы - рухани зор байлықтың мұрагері. Ол өзінің өрісі биік сын сапасы өскелең мәдениетке бір күнде жеткен жоқ. Осы мол зор қазынаның түп-төркіні сонау 6-8 ғасырдағы Орхан Енесей ежелгі түрік жазбаларынан басталады. Қазіргі Қазақстан территориясында жүргізілген археологиялық қазбалар біздің ертедегі ата-бабаларымыздың тек мал баққан, жерін шет жаудан қоғаған батыр жауынгер ғана емес, ақын, жыршы, шешен, сонымен қоса сәулетші, мүсінші, ұста, зергерде болған екенін дәлелдеді.

Қай заманда болмасын адамзат алдында тұратын ұлы мұрат міндеттерінің ең бастысы - өзінің ісін өмірін жалғастыратын салауатты саналы ұрпақ тәрбиелеу. Ұрпақ тәрбиесі келешек қоғам қамын ойлау болып табылады. Ал ұрпақты жан-жақты келбетті етіп өсіруде халықтық салт-дәстүрлердің тәлім тәрбиелік, білім танымдылық ролі орасан зор. Өзге халықтар сияқты қазақ елінің ұрпақ тәрбиесі жөнінде атам заманнан бері жиып-терген мол тәжірибесі бар. Аға буын өз бойындағы ізеттілікті, қайырымдылық, кішіпейілділік, әдептілік, елін-жерін, Отанын сүюшілік ең асыл қасиеттерін жас ұрпаққа күнделікті тұрмыста үнемі үйретіп, қаны мен жанына сіңіріп келеді.

Адамның жарық дүниеге келген күнінен бастап оның есейіп, о дүниеге аттанып кеткенге дейінгі өмірі мен іс-әрекеті, басқалармен қарым-қатынас атаулының барлығы салт-дәстүрден өзекті орын алып, адамның дүниеге көзқарасын қалыптастыратын тәрбие мектебі1.

Жер жүзінде екі мыңнан астам ұлт пен ұлыс тіршілік етеді десек, солардың әрқайсысының өзіне ғана тән әдет-ғұрыптары мен салт-дәстүрлері бар. Олар - халық мәдениетінің аса мәнді құрамдас бөлігі, одан ол халыққа жататын адамдар мәдениетінің деңгейі, рухани байлығы, басқа ұлттар мен ұлыстардан, халықтардан айырмашылығының барлық белгілері анық танылады. Сонымен қатар салт-сана, дәстүр қатып-семген, мәңгі өзгермейтін нәрселер емес. Елдің мәдениетіне, экономикасына ілесіп өркендеп отырады.

Дәстүрсіз халық жоқ. Ол тарихи негізінде қалыптасып ұрпақтан-ұрпаққа берілетін әдет-ғұрып жалпыға бірдей әдеп, инабат нормасы болып табылады. Дәстүрлердің жалпыға ортақ ең маңызды қызметі - адамдар арасындағы өркендеп және өзгеріп отыратын тұрақтылықты ретке келтіріп отыру.

Тұрақтылық болмаса даму да болмайды. Соның нәтижесінде әрбір жаңа ұрпақ өткен ғасырлар мұрасының әсеріне ұшырап, оған бойсұнуға әзір. Белгілі француз социологі Э. Дюркгейм “Дәстүр - адамдардың қоғамнан дайын күйінде табатын, өздерінің тәртіптерін жөнге түсіріп және әрекетке келтіріп отыратын тетік. Дәстүрді бұзғаны үшін берілген жаза тайпалардың бірлігін сақтауға көмектесетін қорғаушы құрал болып табылады” - дейді.

Бұл жерде әңгіме Бірлестіктің берік өмір сүруі үшін, оған кіретін адамдарға дәстүр талаптарын орындаудың міндеттілігі жайында болып отыр.

Дәстүрдің тағы бір қызметі - жақындастыру. Мұның тарихтағы айқын көрінісі - рулық қауымдастықтар, олардың ауызбірлігі, тұтастықтарын сақтауға ұмтылушылық “Кімнің жерін жайласаң, соның жырын жырлайсың” деген мақал осыған байланысты айтылған.

Дәстүр ақпараттық қызмет атқарады. Ақпарлар дәстүр арқылы екшеліп, қорытылып, қоғам жадында сақталады, соның арқасында ғасырдан ғасырға жетеді. Соған байланысты адамдардың дүниеге келген жаңа ұрпақтары өзара қарым-қатынас нормаларын қайтадан жасап қалыптастырып әуреленбейді, яғни бұрыннан қалған жол-жосынды басшылыққа алады.

Дәстүрде жиналған ақпарлар арқылы ата-бабадан қалған материалдық және мәдениетке иеғ мұрагер болады. Мысалы халқымыздың “Ата салған жол бар, ене пішкен тон бар”, “Ата көрген - оқ жонар, ана көрген - тон пішер” деуінің мәні бұрынғыдан қалған жөн-жосық, әдеп-салттың басшылыққа алынуға міндеттілігін білдіреді.

“Түбірлі мәселені шешерде, түп атадан келе жатқан жолды ұстар” дейтін мақалдардың бір әулеттен келесі әулетке ұмытылмай жетіп келе жатуының өзі- дәстүр. Халық осындай дәстүр жалғастығын зор мұрат санайды. “Атадан ұл туса - игі, ата жолын қуса игі” деген ұлы арман соған меңзейді.

Сондықтан да жеткіншек ұрпақтың дәстүрге құрметпен, әрі ықтияттылықпен қарауы, яғни оны түсінуі, дәстүрді бұзып алып, адамдардың көңіліне қаяу салудан қатты сақтануы айрықша мәнді қастерлі қасиет саналады. Ондай жастар “көргенді” деп бағаланады, көптің алғысына бөленеді, дәстүрмен сыйыспайтын іс істегендер “тексіз”, “көргенсіз” деген өте жеккөрінішті атқа ие болып, қауымдастық алдында абыройдан айырылып, ауыр айыпқа бұйырылады.

Сонымен қатар дәстүрден, ғұрып-салттан адамдар өзінің жеке басын таниды. Мұнда адамдардың айналадағы заттар - нәрселер мен табиғат құбылыстарына қатынасындағы жеке ұлттың және кәсіби өзгешеліктер көрініс табады. Мысалы, Үндістанда сиыр мен маймылды ерекше құрметтеуі, қытайлардың, жапондардың жыланның етін, италяндықтардың есектің етін аса сый тағамға санауы, қазақта қойдың басын сыйлы қонақ ретінде ер адамға, қырғызда әйелге ұсынуы тағы басқа сияқтылар сондай салт-ғұрыптар өзгешеліктеріне жатады да, соларға байланысты әдептік талаптар келіп шығады. Ел мен ел, ұлыс пен ұлыс шекаралас, аралас-құраласта өмір сүреді. Сондықтан олардың ғұрып- салт ырымдарында ұқсастық та бар. Мысалы Иранда жылдың ақырғы сәрсенбісін киелі күнге балап, ол күнгі барлық тілек қабыл болып, ойлаған ой іске асады деп ырымдайды екен. Ирандықтар бұл сәрсенбіні «қызыл сәрсенбі» деп атайды. Әсіресе ол күнді бойжеткен қыздар асыға күтеді. Олар соңғы сәрсенбіге байланысты шартты орындар, түрлі жоралғы -кәделер жақсы жасалса, тұрмысқа шығуымыздың сәті түседі деп сенеді. Біздің халқымызда бар:

Сәрсенбі сәтті күні той жасапсыз,

Тойыңыз құтты болсын, қыз атасы! - деп «Тойбастар» жырында айтысатын, сол күнгі бастаған ісі сәтті болады деп ұғынылатын «Сәрсенбінің сәттісі» ырымының да иранның «қызыл сәрсенбісімен» бір негізден шығуы да ғажап емес.

Мұның бәрі әр түрлі халықтардың салт-дәстүрлерінде кейде әріден жалғасатын сабақтастық та, діни наным бірлігінен бастау алған ұқсастық та, тарихи аралас құраластық. Ұзақ уақыт іргелес шекаралас өмір кешуден болған ауыс-түйістер де кездесетіні сондай-ақ өздеріне ғана тән, былайғы жұртқа өрескел, ерсі көрінетіндері де болатыны дәлел.

Қазақ - дәстүрі бай және оны қатаң сақтайтын халық. Туған халқының мінез-құлқы, наным-сенімін жете зерделеген ғұлама Ахмет Байтұрсынов қазақтың құдайдан кейінгі қорқатыны дәстүр бұзушылық екенін айтады. Қазақ дәстүрді білмегенді, сыйламағанды надан дейді. Бұл - өте ауыр сөз, ауыр кінә, бірақ әбден орынды баға. Қазақтың туыстық, құда - жекжаттық, той-томалақ өткізу, өлім жөнелту, аруақ сыйлау, үлкенді, ата-ананы құрметтеу, қыз ұзатып, келін түсіру, жүйелі сөзге жығылу, тоқтау, обал-сауап, дастархан, шаңырақ, қонақ сыйлау т. б салт-дәстүрлерінде қаншалық адамгершілік, ізгілік, көргендік жатыр. Осындай дәстүрлерімізді ардақтап, қадір тұтуға ақыл-парасаты, мәдениеті, білім-білігі жетпеген жетесіз надан, көргенсіз болмағанда не болады? Рас, кешегі кеңес заманында халықты ұлттық жадынан, тілінен, төлтума мәдениеті мен діни нанымынан қол үздіруге бағытталған зымиян саясат жүргізілді. Соның салдарынан қазақтың бірнеше ұрпағы, осы күнгі егде, қарт кісілеріміздің көпшілігі әдет-ғұрып, салт-дәстүрлерімізден бейхабар болып қалады. Оқу-тәрбие орындары болмаса, қазіргі отбасы, ата-аналар салт-дәстүр жөнінен ұл-қыздарына толымды тәрбие беруде білімдері, тілі жағынан қиындық көруде. Қазақты қазақ етіп, ұлтымызды ұлт етіп келген және солай болып қалуға тиісті ата салт, асыл дәстүрімізді, шала, шалағай ортада кездесіп жүргендей, қолжаулық етіп, сөз алдарға ғана қолданып, құнсыздандыруға немесе өңін айналдырып, рухына жат “жаңа замандық” жамаулар жамап боямалауға, әрине болмайды.

Тарихқа көз жүгіртсек, халқымыз ата-бабаларының жинақтаған өмір тәжірибесін, бай рухани қазынасын жас ұрпақты тәрбиелеуде пайдаланған, бала тәрбиесіне ерекше мән бере, үміт арта сергек қараған.

Жас ұрпақтың алдына асқарлы мақсат қойып келелі міндеттер жүктеп, баланы болашақ ел қамқоры, отан қорғаушысы, шаңырақ иесі, өмір гүлі деп бар жақсысын балаған арнаған. Халық дүниеге келген жас нәрестенің болашағын ойлап, бар жақсылықты соған арнап, көркем сөзге, әнге, күйге қосып, түрлі қызықты ертегілер, жұмбақтар, жаңылтпаштар, әңгімелер шығарып оларды ұрпақ тәрбиесіне пайдаланып келген. Қазақтың аса көрнекті ағартушысы, педагог, ақын әрі жазушы Ыбырай Алтынсарин атамыз айтқан екен “Балаға берілетін бірінші тәрбие ата-анасын, туған-туысын, жолдасын сыйлауға үйретуден басталады. Себебі ата-анасын сыйламаған бала жолдасын да сыйламайды, қоғамға да пайда келтіре алмайды” - дейді. Сондықтан да қазақ халқы өз ұрпағын бесікте жатқан кезінде ақ тәрбиелей бастаған. Отбасы - мемлекеттің ірге тасы қоғамдағы әр шаңырақтың босағасы берік, мерейі үстем болмай мемлекетте де мықты болуы мүмкін емес. Қазақ халқының ұлын үйлендіріп, қызын ұзатуда ғасырлар бойы жемісін үзбей жалғасып келе жатқан өзіндік салт-дәстүрі де бар. Бұл әдет-ғұрыптар нәсілінің болашағын ескеруден туындаған. Қазіргі заманда ел егемендігін алып, тәуелсіздіктің байрағын көтерген рухани осы мұратымызға бір рет болса да ден қою заңды құбылыс. Ғасырлар бойы қалыптастырған інжу-маржан дәстүріміздің біразын жоғалтып алсақ та, біразын қайтадан көмескілендіріп алдық. Сондықтан да мектептегі оқушыларға білім беруде ұлттық тәрбие дәстүрлерін басшылыққа алу басты талап.

Салт-дәстүр ұлттық тәрбие. Ұлттық тәрбиені оқыту үшін мектепте мұғалім баланың жас дара ерекшеліктеріне сай ұғымына байланысты ертегі, мақал-мәтел және алуан түрлі салт-дәстүрлерді педагогикалық тұрғыдан іріктеп алу керек. Балаға ұлттық тәрбиені дер кезінде меңгерту ұстаздың басты міндеті. Төменгі сынып оқушыларына ізеттілікті, кішіпейілділікті, қайырымдылықты үйрету тәрбиелеу. Оның бастамасы қазақ халқына тән үлкен бір ерекшелік “сәлемдесу” дәстүрі. Сондықтанда қазақ халқында “Сәлем - сөздің атасы”- деген мақал бар.

Ендеше оқушының басты қарым-қатынас жасауының басты әліппесі сәлемдесуден басталады.

Бұл дегеніміз - қазақ ауылында кіндігі кесіліп, туған халқының әдет-ғұрпын тасындай қалап, дәстүрін жадына жылудай жинап, асыл тілін аманаттай ардақтап, дінін дініне тұмардай тағып, салтын санасына сыбағадай сақтап және олардың бәрін құрандай қастерлеп өскен ұрпақ екенін білдіру. Оның мақсаты ата салтымыздың асыл мұрасы мен алтын қазынасын көпшілікке, кейінгі жас ұрпаққа ұсынып, оны оқып үйренуді өмірге еңгізуді аманат деп тапсыру.

Тәрбиенің басы отбасынан басталады. Бала дүниеге келгеннен 5-6 жасқа дейін ата-ана немесе ата, әже қарамағында болады.

Қазақ отбасындағы тәрбие ісі ғалым Ш. Ахметовтың 8 түрлі мәселені зерттеулер негізінде қамтыған.

Тәрбие басы алдымен әдептілікті үйретуді көздеген.
Баланы қайырымды, иманды, мейірімді болуға тәрбиелеген.
Тіл алғыш елгезек болуға баулыған.
Адал сыншыл болу.
Өнегелі ұстаз бен көпті көрген қария сөзін тыңдап “ақпа құлақ болмай, құйма құлақ бол” дегенді бойға сіңірген.
Үлкенді, ата-ананы сыйлауды үлкен және ең басты міндет етіп қойған.
Кісі айыбын бетіне баспайтын, біреуге орынсыз тіл тигізбейтін азамат бол, қаріп-қасірлердің табиғи кемдігін бетіне баспа деген.
Ел қорғаған батыр бол, халық алдында қызмет ет, бар өнеріңді соған жұмса деген

Сан ғасырдан бері жинақталған ойшылдардың, даналардың, шешендердің, ұстаздардың педагогикалық идеялары халықтың өмір тіршілігімен, кәсібімен, ұлттық тәрбие дәстүрімен қоғамнан қоғамға жалғасып, дамып, ұрпақтан-ұрпаққа ауысып отырған.

Бұлардың бәрі тәрбиені жетілдіру талабынан туған еді.

Салт-дәстүр дегеніміз - халықтардың кәсібіне сенім нанымына, тіршілігіне байланысты қалыптасқан, ұрпақтан-ұрпаққа ауысып отыратын қоғамдық құбылыс. Ол отбасылық тәрбиеден қалыптасады. Жеке адам жаңа салтты ойлап шығара алмайды. Бүкіл халық ел жұрт уақыт озған сайын салт-дәстүрге жаңалық енгізіп, оны қоғамдық болмыс көріністеріне бейімдеп өзгертіп отырады. Ал жаңа қоғамдық қатынастарға қайшы келетіндері жойылып өмірге қажеттілері жаңа жағдайда ілгері дамиды. Ұлттық салт пен дәстүрдің тууы ұлттың ұлт болып қалыптасуына байланысты. Қазіргі ғылыми дәлелдеулер бойынша қазақ ұлтының алғаш пайда болуы ХІІІ-ХІV ғасырлардан басталады деп жүрміз. Олай болса сол дәуірден бері қарай қазақтың көптеген әдет-ғұрып, салт-дәстүрлері қалыптасып дамыды.

Ұлттық салт дәстүрлер - тарихи процесс. Көптеген дәстүрлер ұлттың ұлт болып қалыптасуынан бұрын пайда болған. Сондықтан ол кейде бір талай ұлттарға ортақ мәнді дәстүр болып келеді. Мысалы: асар-қырғыз, қазақ, өзбек, тәжік, түркмен халықтарына ортақ өте ертеден пайда болған. Ал қазақ халқында кейбір дәстүрлеріміз ұмыт болған. Мәселен қазақтың жаугершілік заманында құрдас батыр жігіттердің ұлы жорыққа аттанар алдында ақ қой сойып, қанына найзаларын малып “Өлсек бірге өлеміз, опасызды ант атсын” деп тас түйістіріп анттау немесе әке-шешенің асырап алған баласы мен туған балаларының саусақтарын ақ қойдың бауыздау қанына малғызып “қаны бір бауырлық” деп ант ішкізеді екен. Ал қазіргі уақытта бұрын болмаған ақ шашты қариялардың алтын, күміс неке тойларын жасау бүгінгі салт-дәстүрден тұрақты орын алған.

Халық “Дәстүрдің озығы бар, дәурені өткен тозығы бар”, “Әдет - әдет емес, жөн - әдет”- деп заман талабына сай дәстүрлерді дәріптеп тәлім тәрбиенің пәрменді құрылысы ретінде пайдаланылып келген. Мысалы: көп жылдары бойы “діни мейрам” деген жаңсақ көзқараспен Наурыз мейрамын еліміз мүлде атаусыз қалдырып, қазіргі демократия кезінде ол қайта жанғыртылып жалпы халық мейрамына айналды.

Әрбір ұрпақтың өмір тәжірибесінде екшеленген идеяларының, сұрыпталған моральдық ережелері мен нормаларының жыл озған сайын үстемеленіп дамып отыруында.

Қазақ халқының салт-дәстүрлерінің ерекшелігі мен қасиеті тәрбиелік әсер ықпасында өміршеңдігінде, жаңа дәстүрдің туып, дамып, қалыптасып тәрбие құралы ретінде кейінгі ұрпаққа мұра болып қала беруінде.

Қазақ халқының салт санасында ата-ананың арман тілегі ерекше көрініс тапқан, бірақ бұл асыл қазыналар тоқырау кезінде нағыз тәрбие құралы бола алған жоқ, қайта жыл озған сайын тәрбиеден шеттеп шығып қалып отырды.

Қазақ дәстүрінде баланы әлдилеу, жұбату, ойнату, тәрбиелеу үстінде оның алдына неше алуан тілек - мақсат қою өлеңмен жырмен, әнмен көркем сөз айшықтарымен айтылған.

Қазақ халқы жас ұрпақты ерлікке, отаншылдыққа, адамгершілікке, өткір тілді шешендікке, еңбекке, өнерлі шебер болуға, өнерліні құрмет тұтуға, туған жер табиғатын, ерлік дәстүрін сүюге тәрбиелеген.

Қазақ халқы - салт-дәстүрге өте бай. Салт-дәстүр халықтың белгілі бір әдет-ғұрыптарына байланысты туған. халық өз ұрпағының “Сегіз қырлы, бір сырлы”, өнегелі өнерлі болып өсуін мақсат еткен ата-бабадан қалған бар асыл қасиеттерін әлденеше ғасырлар бойы өлең жырмен насихаттады. Әсіресе “Өнер алды - қызыл тіл”, “Жер астында жатқанды қазбай тіл табар”- деп саналы сөзді сары алтыннан артық бағалаған халқымыз тілді тәрбиенің пәрменді құралы, ақыл ойдың асыл қоймасы деп таныды. Қазақтың айтыс өлеңдерінде, терме толғауларында, бесік жырларында, ертегі, аңыз-әңгімелерде, мақал-мәтел, нақыл сөздерінде ел тағдыры, келер ұрпақ қамы, бас бостандығы, адамгершілік ар-ождан мәселелері жан-жақты сөз болып, дидактикалық ақыл өсиет, насихат түрінде айтылып, ол халықтың қыз ұзату, келін түсіру, шілдехана, баланы бесікке салу, өлікті жөнелту сияқты дәстүрлері жиындарында марапатталып келді. Сол арқылы көпшілік қауымға әсіресе жастарға өнеге айту, тәлім-тәрбие беру, салт-дәстүрді оқыту көзделді.

Баланың дүниеге келуі ат жалын тартып мініп, отау тігіп азамат болуына дейінгі салт-дәстүрлер: шілдехана, сүйінші, балаға ат қою, бесікке салу, қырқынан шығару, тілін дамыту, тұсау кесу, атқа мінгізу, сүндет тойы т. б. және қыз бала мен ұл баланы келешек отбасы - жанұя құруға, шаруашылыққа, өмірге, еңбекке бейімдеуге арналған азаматтық жөн-жорғылар кіреді.
Тұрмыс салт-дәстүрлері - қазақтың киіз үйі, үйдің жиһаздары, ұлттық киімдер мен тағамдар, мал бағу, егіншілік, аңшылық, балықшылық, бағбаншылыққа қатысып, кәсіптерге үйретудің тәлімгерлік түрлері енеді.
Әлеуметтік мәдени салт-дәстүрлерге қазақ ауылы, ауыл адамдарының туыстық қарым-қатынастары, шешендік сөз өнері, қазақтың ұлттық музыка аспаптары, үйлену, үй болуға байланысты салт-дәстүрлер, қонақ күту, халықтың ұлттық мерекелерді өткізу, өлікті жөнелту рәсімдері, әдет ғұрыптары жатады.

Қазақ халқының осы салт дәстүрлерінің ерекшелігі мен қасиеті, тәрбиелік әсер, қимылы да дәстүрдің дамып, қалыптасып тәрбие құралы ретінде кейінгі ұрпаққа мұра болып қала беруінде.

Баланың тууы. Қазақ халқының көпшілік дәстүрлері баланың дүниеге келуімен байланысты туған. Перзенттің шыр етіп дүниеге келуі ата-ананың ғана емес бүкіл ауылдың қуанышы. Міне осы күндері “Шілдехана” немесе “Шілде күзеті” өткізіледі.

Нәресте дүниеге келген күні қалжа үшін қой сойылады. Қойдың етін жеп, сорпасын ішіп, босанған әйел 40 күн бойы қалжалатып, жел суға тигізбей күтіледі. Тойға жиналғандар сәбиге ізгі тілектерін білдірісіп, ән айтып, ойын ойнап көңіл көтереді. Шілдеханаға ауыл үлкендері қатыспайды. Жаңа туған нәрестені әртүрлі жын-шайтан перілердің салқынынан қорғап, күзету халық - сенімі бойынша тек жастардың міндеті. Қазақ халқының көбі мұны әйелдің бойы бекігесін жасайды.

Ерте заманда бесіктегі нәрестені күзету Ұмай анаға жүктелген. Жаңа туған баланы алғашқы күндері шырақ жағып күзетпесе оны перілер әкетеді деген ұғым болған. Сондықтан баланы алғаш түні шырақ жағып күзеткен.

Сүйінші сұрау - немерелі болған әже жас балаларды немесе келіндерін сүйінші сұратып жан-жаққа жібереді. Сүйінші сұраушылар кім? - деген сұраққа ұл болса “тізгін ұстар” қыз болса “қырық жеті” деген сияқты тұспал сөздермен жауап береді.

Сүйіншіге ең жақын адамдары мал атап, кейбіреулері ақшалай заттай мүлік береді.

Нәрестелі болған үйлерге ізгі ниеттерін білдіруге келген ауыл адамдары “бауы берік болсын” деген жақсы лебіз айтады. Нәрестені көрсетіп ауыл адамдарынан әйелдер көрімдік сұрайды.

Әйелдің әл-қуатын жиып, белі бекіп кету үшін оған арнайы мал сояды. Онда мойын омыртқаны опырмай етін тек үзіп жеп, төрге іліп қояды. Ел ішінде жас баланың мойынының тез қатып кетуі осы омыртқамен байланысты.

Балаға ат қою. Халқымыз балаға ат қоюға ерекше мән береді. Осы ат қою дәстүрінен де халықтық наным-түсінік, салт-санасы, арман мүддесі, эстетикалық толғамы көрінеді. Әдетте ат қою құрметіне ауылдың ақсақалы немесе көрші ауылдың шежіресі - қариясы ие болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.