Әкімшілік құқық туралы
І Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..1
ІІ. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2
1.Әкімшілік құқық ғылымы өткен және қазіргі кезеңдерде. ... ... ... ... ... ... ... ... .2
2.Отандық әкімшілік құқық ғылымының даму тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
ІІІ.Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
ІІ. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2
1.Әкімшілік құқық ғылымы өткен және қазіргі кезеңдерде. ... ... ... ... ... ... ... ... .2
2.Отандық әкімшілік құқық ғылымының даму тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
ІІІ.Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
Әкімшілік құқық конституциялық және азаматтық құқықтармен қатар Қазақстан құқығы жүйесінің негізгі салаларының бірі болып табылады.Оның мұндай орын алатын себебі «әкімшіліктің» әрқашан да және қзір де сөзсіз үлкен қоғамдық,тіиті өмірлік зор мағынасы бар деуге болады.
Қазіргі кезде біздің қоғамдық ұйымды құрайтын барлық бөліктердің келісімді,тәртіптелген қызметін қамтамасыз ету өзінің негізгі міндеті болатын мемлекеттік басқару біртұтас мемлекеттік биліктің салаларының ( тармақтарының) бірі –атқарушы биліктің механизмі болып табылады.Бұл механизм бүкіл Республика көлемінде атқарушы билік нақты жүзеге асыратын мемлекеттік әкімшілік.
Мемлекеттік әкімшілік – мемлекеттік машинаның нағыз көп,нағыз күшті бөлігі.Ол елдің орасан зор бюджет,табиғат және өзге ресурстарына тікелей билік етеді.
Басқару біздің қоғамның заң сыйлайтын барлық мүшелерінің күнделікті өмірлік мүдделеріне бәрінен де гөрі жиірек ықпал етеін болғандықтан,сондай-ақ мұндайықпалдың өркениетті,яғни қолданылып жүрген заңнамаларды қатал сақтауға негізделген,сипаты болуы үшін,басқарушылық қызметке заңдық нысан беру талабы обьективті болып табылады.Нақ осындай нысан әкімшілік құқық болып табылады.Не себептен? Біріншіден, «әкімшілікә», «басқарушылықпен» барабар.Екіншіден,атқарушы билік органдарының және оның өкілдерінің—лауазымды адамдарының қызметінің мазмұны тап сол мемлекеттік немесе жариялы басқару болып табылады.
Демакратиялық қағида негізінде ұйымдастырылған мемлекеттің әкімшңлңк құру және оның атқаратын қызметі құқықпен анық әрі толық реттелуі тиіс.Бұл жерде қай мемлекеттің бомасын құқығының іргелі саласы--әкімшілік құқық негізгі рөл атқарады.Оның Қазақстанда ерекше маңызы бар,өйткені біздің елдің үлкен аумағы,бай табиғыи ресурстары,халқының көпұлттық құрамы,тарихи дәстүрлері сияқты факторлар мемлекеттік әкімшіліктің айрықша маңызды болуына себеп болып отыр. Осы үшін біз әкімшілік құқығын ғылыми тұрғыдан жетілдіруіміз керек ол үшін оның ғылыми тұрғыдан дамуын жете білуіміз керек.Біз бұл мәселені осы рефератың төмендегі бөлімдерінде толықтай ашамыз.Алдымен әкімшілік құқық ғылымы деген не міне осы түсінікті біліп алуым керек.
Әкімшілік құқық ғылымы дегеніміз әкімшілік құқық нормаларын зерттейді,оларды топтастырады әрі жүйелейді,құқықтық институттарға біріктіреді және белгілі бір жүйеге келтіреді.
Қазіргі кезде біздің қоғамдық ұйымды құрайтын барлық бөліктердің келісімді,тәртіптелген қызметін қамтамасыз ету өзінің негізгі міндеті болатын мемлекеттік басқару біртұтас мемлекеттік биліктің салаларының ( тармақтарының) бірі –атқарушы биліктің механизмі болып табылады.Бұл механизм бүкіл Республика көлемінде атқарушы билік нақты жүзеге асыратын мемлекеттік әкімшілік.
Мемлекеттік әкімшілік – мемлекеттік машинаның нағыз көп,нағыз күшті бөлігі.Ол елдің орасан зор бюджет,табиғат және өзге ресурстарына тікелей билік етеді.
Басқару біздің қоғамның заң сыйлайтын барлық мүшелерінің күнделікті өмірлік мүдделеріне бәрінен де гөрі жиірек ықпал етеін болғандықтан,сондай-ақ мұндайықпалдың өркениетті,яғни қолданылып жүрген заңнамаларды қатал сақтауға негізделген,сипаты болуы үшін,басқарушылық қызметке заңдық нысан беру талабы обьективті болып табылады.Нақ осындай нысан әкімшілік құқық болып табылады.Не себептен? Біріншіден, «әкімшілікә», «басқарушылықпен» барабар.Екіншіден,атқарушы билік органдарының және оның өкілдерінің—лауазымды адамдарының қызметінің мазмұны тап сол мемлекеттік немесе жариялы басқару болып табылады.
Демакратиялық қағида негізінде ұйымдастырылған мемлекеттің әкімшңлңк құру және оның атқаратын қызметі құқықпен анық әрі толық реттелуі тиіс.Бұл жерде қай мемлекеттің бомасын құқығының іргелі саласы--әкімшілік құқық негізгі рөл атқарады.Оның Қазақстанда ерекше маңызы бар,өйткені біздің елдің үлкен аумағы,бай табиғыи ресурстары,халқының көпұлттық құрамы,тарихи дәстүрлері сияқты факторлар мемлекеттік әкімшіліктің айрықша маңызды болуына себеп болып отыр. Осы үшін біз әкімшілік құқығын ғылыми тұрғыдан жетілдіруіміз керек ол үшін оның ғылыми тұрғыдан дамуын жете білуіміз керек.Біз бұл мәселені осы рефератың төмендегі бөлімдерінде толықтай ашамыз.Алдымен әкімшілік құқық ғылымы деген не міне осы түсінікті біліп алуым керек.
Әкімшілік құқық ғылымы дегеніміз әкімшілік құқық нормаларын зерттейді,оларды топтастырады әрі жүйелейді,құқықтық институттарға біріктіреді және белгілі бір жүйеге келтіреді.
Жоспар:
І Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...1
ІІ. Негізгі бөлім
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...2
1.Әкімшілік құқық ғылымы өткен және қазіргі кезеңдерде.
... ... ... ... ... ... ... ... .2
2.Отандық әкімшілік құқық ғылымының даму
тарихы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... 4
ІІІ.Қорытынды ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
І.Кіріспе.
Әкімшілік құқық конституциялық және азаматтық құқықтармен қатар
Қазақстан құқығы жүйесінің негізгі салаларының бірі болып табылады.Оның
мұндай орын алатын себебі әкімшіліктің әрқашан да және қзір де сөзсіз
үлкен қоғамдық,тіиті өмірлік зор мағынасы бар деуге болады.
Қазіргі кезде біздің қоғамдық ұйымды құрайтын барлық бөліктердің
келісімді,тәртіптелген қызметін қамтамасыз ету өзінің негізгі міндеті
болатын мемлекеттік басқару біртұтас мемлекеттік биліктің салаларының (
тармақтарының) бірі –атқарушы биліктің механизмі болып табылады.Бұл
механизм бүкіл Республика көлемінде атқарушы билік нақты жүзеге асыратын
мемлекеттік әкімшілік.
Мемлекеттік әкімшілік – мемлекеттік машинаның нағыз көп,нағыз күшті
бөлігі.Ол елдің орасан зор бюджет,табиғат және өзге ресурстарына тікелей
билік етеді.
Басқару біздің қоғамның заң сыйлайтын барлық мүшелерінің күнделікті
өмірлік мүдделеріне бәрінен де гөрі жиірек ықпал етеін болғандықтан,сондай-
ақ мұндайықпалдың өркениетті,яғни қолданылып жүрген заңнамаларды қатал
сақтауға негізделген,сипаты болуы үшін,басқарушылық қызметке заңдық нысан
беру талабы обьективті болып табылады.Нақ осындай нысан әкімшілік құқық
болып табылады.Не себептен? Біріншіден, әкімшілікә, басқарушылықпен
барабар.Екіншіден,атқарушы билік органдарының және оның
өкілдерінің—лауазымды адамдарының қызметінің мазмұны тап сол мемлекеттік
немесе жариялы басқару болып табылады.
Демакратиялық қағида негізінде ұйымдастырылған мемлекеттің әкімшңлңк
құру және оның атқаратын қызметі құқықпен анық әрі толық реттелуі тиіс.Бұл
жерде қай мемлекеттің бомасын құқығының іргелі саласы--әкімшілік құқық
негізгі рөл атқарады.Оның Қазақстанда ерекше маңызы бар,өйткені біздің
елдің үлкен аумағы,бай табиғыи ресурстары,халқының көпұлттық құрамы,тарихи
дәстүрлері сияқты факторлар мемлекеттік әкімшіліктің айрықша маңызды
болуына себеп болып отыр. Осы үшін біз әкімшілік құқығын ғылыми тұрғыдан
жетілдіруіміз керек ол үшін оның ғылыми тұрғыдан дамуын жете білуіміз
керек.Біз бұл мәселені осы рефератың төмендегі бөлімдерінде толықтай
ашамыз.Алдымен әкімшілік құқық ғылымы деген не міне осы түсінікті біліп
алуым керек.
Әкімшілік құқық ғылымы дегеніміз әкімшілік құқық нормаларын
зерттейді,оларды топтастырады әрі жүйелейді,құқықтық институттарға
біріктіреді және белгілі бір жүйеге келтіреді.
ІІ.Негізгі бөлім.
1.Әкімшілік құқық ғылымы өткен және қазіргі кезеңдерде.
Құқықтың аса іргелі-Конституциялық
(мемлекеттік),азаматтық,қылмыстық және әкімшілік құқық салаларын
зерделейтін заң ғылымдарының ішіндегі ең жасы әкімшілік құқық ғылымы.Оның
даму процесі үш жүз жыл шамасы бұрын Полиция ғылымы немесе Полиця
құқығы деген атпен басталып,ХІХ-ХХ ғғ аралығында әкімшілік құқық деп
аталатын дербес ғылымға айналумен аяқталды.Оның алғашқы қадамы ХІV- Людовик
кезіндегі Францияға,ІІ-Фридрих, тұсындағы Пруссияға және І- Александрдың
Россиясына тура келеді.Барлық аталған Монархиялар сыртқы саяси аренаға
күшті флот пен армия,ал ішкі өмірге қатаң тәртіпке жақсы үйретілген
полициялық аппарат қоя алатын күшті әкімшіл-әміршіл мемлекеттер болды.Бұл
елдердің полиция қызметін реттеу туралы шығарған нормативтік актілері
полициялық заңнамаларға біріктірілді.
Практика теория туғызуға себеп болды.Осы заңнамалардың
негізінде Француздық Н.Деламараның Тоактат о пилиции деген бірінші ғылыми
еңбегі 1705 жылы пайда болды.Ол полиция қызметімен мемлекеттік басқаруға
қатыстының бәріне ғылыми тұрғыдан баяндама беріп,полиция құқығы ғылымы
негізінің алғашқы ірге тасын қалады.
Деламаранның бастаған ісін ХVІІІ-ХІХ ғғ. неміс ғалымдары
Юсти,М.Зоннненфельс,Р.Моль,Л.Штейн, ал Россияда
–И.Н.Платонов,Н.Ф.Рождественский,В. Н.Лешков,И.Е.Андреевский,тб.жалғаст ырды.П
олициейс- ғалымдар өздерінің жұмыстарында қоғамдық тәртіпті
қорғауды,азаматтардың қауіпсіздігі мен тұрмыс жағдайын жақсартуды
қамтамасыз ету жөніндегі полиция рөлінің маңыздылығын дәлелдеуді негізгі
міндет етіп қойды.
Полиция ғылымының дамуында және оның әкімшілік құқық ғылымына
ауысуында ХІХ-ғғ .Көрнекті неміс ғалымдары Р.Моль мен Л.Штейн ерекше орын
алады. Олардың ғылыми қызметі Батыс еуропада абсалюттік (шексіз билік)
мемлекеттердің буржуазиялық-құқықтық мемлекттерге айналуы,билікті бөлу
негізінде атқарушы биліктің бөлінуі және осы себепті мемлекеттік басқарудың
күрделенуі жағдайында өтті.
Р.Мольдің Наука полиции как учение о првово государстве (1832
) және Л.Штейннің Учение об упарвлении (1867) бірнеше рет басылып шығуға
жараған және әсіресе Россия оқушыларының қана қабылдаған жұмыстарында
төмендегідей ой –тұжырымдар негізделген болатын:
1.Полициялық қызмет азаматтардың қауіпсіздігін,құқықтары мен
мүддесін қорғауға бағытталған және солай болғасын құқықтық мемлекет
ұғымымен тығыз байланысты:
2. Мелекеттік басқару ХІХ ғ.полициялық қзметпен ғана
шектелмей,әлеуметтік өмірдің әртүрлі салаларын
(қаржыны,экономиканы,қоғанысты ) қамтиды, сондықтанда полициялық құқық
басқарушылық қатынастарды регламенттеу үшін құқық саласы ретінде тарлық
жасайтын болды.Осыдан полициялық құқық ұғымын мемлекеттік- басқарушылық
қатынастарды реттейтін нормалар туралы білімді де сондай-ақ қоғамдық
тәртіпті қорғау аясындағы полициялық қатынастарды реттейтін нормалар туралы
білімді де жақындық белгілері бар және біртұтастыққа біріктіре алатын
әкімшілік құқық ұғымымен ауыстыру пайдалы деген қорытынды жасалынды.
Полициялық құқық ғылымын реформалауды аяқтауға және оны
әкімшілік құқық ғылымына ауыстыруға ХІХ –ХХ ғғ.аралығындағы заңға тәуелді
басқарудың либеральдық (ымырашылылдық) мектебінің көрнекті өкілі неміс
әкімшілік құқығының маманы О.Майер үлкен үлес қосты.Ол өзінің немецкое
админитративное прово (1895) деген негізгі жұмысында полициялық құқықтың
ғылым аренасынан толық ығыстырылғанын және әкімшілік құқықтың салтанат
құрғанын жария етті.Оның пікірі бойынша әкімшілік құқық ғылымының міндеті
қызмет атқарып отырған мемлекттік басқару органдарының заңдық мәнін
зерттеу,олардың қызметінің нысандарын жүйелеп баяндау және,ең маңыздысы
олардың азаматтармен қарым-қатынасын,осыған байланысты пайда болатын даулы
жағдайларды және оларды жоюдың механизмдерін көрсету болып табылады.
Әкімшілік құық ғылымының қалыптасуында ХІХ-ХХ ғғ.басындағы
Француздық әкімшілік ғалымдардың де Жерандо ,А Батби,Г.Бартелеми,М.Ориу
жұмыстарының айтарлықтай маңызы боды.Бірақ Францияның әкімшілік құқық
теориясы өз бастамасын Деламардың Трактат о полиции -еңбегінен емес, ХІХ
ғ бірінші ширегінде Францияда,Бірінші империя мен Реставрацияның
дәуірінде,әкімшілік сот пайда болған және әкімшілік әділет даму ала
бастаған кезде орныққан әкімшілік тәртіптен алады.Францияның әкімшілік
құқық ғылымының өткен жүз жылдығы дамуын қорытындалаған Париж
университетінің профессоры Г.Бартилемидің Элементарный трактат об
административном прове деген жұмысында әкімшілік құқықтың жүйесі тұтастай
алғанда үш бөлікке бөлінген :
Біріншісінде басқару органдары,екіншісінде –олардың қызметінің
әдістері мен нысандары,үшіншісінде-әкімшілік соттар және сотқа берілетін
талап арыздар бойынша процедура сараланған.
Неміс және франция әкімшілік құқығының демакратиялары (ғылыми
теориялары) тікелей және жанама түрде орыс әкімшілік құқығы ғылымының
дамуына әсер етті,оның ХІХ ғ.аяғындағы ХХ ғ- басындағы көрнекті өкілдері
И.Т.Тарасов,В.Ф Дерюжинский,В.В.
Ивановский.Н.И.Лазаревский,Э.Н.Бере ндтс.және басқа құқық ғылымдары болды.
И.Т.Тарасов пен В.В. Ивановский атқарушы биліктің және оның құрамдас
бөлігі-мемлекеттік қызметтің проблемаларын зерттеуге көп еңбек сіңірген
ғалымдар.И.Т.Тарасов Админисртативное (полицейское) право деген жұмысында
атқарушы билікті заңды орныдау үшін басқару актілерін шығару құқығы және
бойсұнбаған жағдайда полициялық мәжбүрлеу қолдану құқығы берілген заңға
тәуелді ретінде қараған.В.В.ивановский Мемлекеттік қызмет (1898) деген
еңбегінде Россиядағы мемлекеттік қызметтің тарихын,оған кірудің шарттардың
және оны өткерудің тәртібін зерттеген.
Кеңес өкіметі кезіндегі әкімшілік құқық ғылымының тарихы екі кезеңге
бөлінеді.Бірінші большевиктердің 1917 ж.қазанда өкіметті тартып алғаннан 30
жж. Бірінші жартысына дейінгі мерзімді қамтиды.Екінші 30 жж.соңынан
басталып,90-жылдардың басында аяқталды.
Бірінші кезеңде ғылыми ойлауға біршама еркіншілік болған НЭП жылдары
едәуір нәтижелі болды.
Әкімшілік құқық ғылымының тарихында екінші кезең екі кезден тұрады:
бірінші кез қатал 40-50 жж.тура келеді,екніші кез,КПСС-тің ХХ сьезінен
(1956) кейін жылымықтан басталған,60-70 жж.қамтиды.
40-50 жж.ғылыми зерттеулердің бірнеше бағыттарда жүргізілгендігін
көруге болады.
Мемлекеттік қызмет туралы Ресей мен Қазақстанда 1993,1995
жж.қабылданған және Россияның мемлекеттік қызметін реформалауды бастауға
негіз болған РФ Президентінің 1993 ж. 2-желтоқсандағы Жарлығы мен
қабылданған заңнамалық актілер әкімшілік құқықтың бұл аумағындағы
зерттеулерге қозғау салды.Мемлекеттік қызметінің келелі мәселелері В.М.
Манохинның,Ю.Н Стариловтың,Д.М.Овсянконның,
А.А.Гришковцаның,А.Ф.Ноздрачевтың және басқалардың мақалалары мен
монографияларының жан-жақты зерттелінді.
РФ Конституциясы сияқты ҚР-ның Конституциясы да азаматтардың өзге
құқықтардың өзге құқықтары мен және бостандықтарымен қатар мемлекеттік
органдарға өтініш жасау құқығын бекітті . РФ Конституциясында азаматтардың
халықаралық деңгейдегі инстанцияларға да өтініш бере алатыны
заңдастырылған.
90 жж. әкімшілік құқық бойынша бірнеше оқулықтар мен лекциялар
курстардың жарыққа шығуымен есте қалады,олардың авторлары Д.Н.Бахрах,Ю.М.
Казлов,А.П.Алехин,А.П. Коренов және басқа ғалымдар.Ғылыми материялды құру
жөнінде шығарылған жұмыстар дағды бойынша Жалпы және Ерекше бөліктерге
бөлінеді,ал Жалпы бөлікті талдау схемасы әкімшілік құқық
теориясына,атқарушы билік органдарына мемлекеттік қызметке,басқару
актілеріне және мемлекеттік басқаруда заңдылықты қамтамасыз етуге арналған
бөлімдерден тұрады.
Ресейдің,Қазастанның әкімшілік құқық ғылымдарының соңғы жылдардағы
оқулықтары,монографиялары,мақалалар ы ... жалғасы
І Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...1
ІІ. Негізгі бөлім
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...2
1.Әкімшілік құқық ғылымы өткен және қазіргі кезеңдерде.
... ... ... ... ... ... ... ... .2
2.Отандық әкімшілік құқық ғылымының даму
тарихы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... 4
ІІІ.Қорытынды ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
І.Кіріспе.
Әкімшілік құқық конституциялық және азаматтық құқықтармен қатар
Қазақстан құқығы жүйесінің негізгі салаларының бірі болып табылады.Оның
мұндай орын алатын себебі әкімшіліктің әрқашан да және қзір де сөзсіз
үлкен қоғамдық,тіиті өмірлік зор мағынасы бар деуге болады.
Қазіргі кезде біздің қоғамдық ұйымды құрайтын барлық бөліктердің
келісімді,тәртіптелген қызметін қамтамасыз ету өзінің негізгі міндеті
болатын мемлекеттік басқару біртұтас мемлекеттік биліктің салаларының (
тармақтарының) бірі –атқарушы биліктің механизмі болып табылады.Бұл
механизм бүкіл Республика көлемінде атқарушы билік нақты жүзеге асыратын
мемлекеттік әкімшілік.
Мемлекеттік әкімшілік – мемлекеттік машинаның нағыз көп,нағыз күшті
бөлігі.Ол елдің орасан зор бюджет,табиғат және өзге ресурстарына тікелей
билік етеді.
Басқару біздің қоғамның заң сыйлайтын барлық мүшелерінің күнделікті
өмірлік мүдделеріне бәрінен де гөрі жиірек ықпал етеін болғандықтан,сондай-
ақ мұндайықпалдың өркениетті,яғни қолданылып жүрген заңнамаларды қатал
сақтауға негізделген,сипаты болуы үшін,басқарушылық қызметке заңдық нысан
беру талабы обьективті болып табылады.Нақ осындай нысан әкімшілік құқық
болып табылады.Не себептен? Біріншіден, әкімшілікә, басқарушылықпен
барабар.Екіншіден,атқарушы билік органдарының және оның
өкілдерінің—лауазымды адамдарының қызметінің мазмұны тап сол мемлекеттік
немесе жариялы басқару болып табылады.
Демакратиялық қағида негізінде ұйымдастырылған мемлекеттің әкімшңлңк
құру және оның атқаратын қызметі құқықпен анық әрі толық реттелуі тиіс.Бұл
жерде қай мемлекеттің бомасын құқығының іргелі саласы--әкімшілік құқық
негізгі рөл атқарады.Оның Қазақстанда ерекше маңызы бар,өйткені біздің
елдің үлкен аумағы,бай табиғыи ресурстары,халқының көпұлттық құрамы,тарихи
дәстүрлері сияқты факторлар мемлекеттік әкімшіліктің айрықша маңызды
болуына себеп болып отыр. Осы үшін біз әкімшілік құқығын ғылыми тұрғыдан
жетілдіруіміз керек ол үшін оның ғылыми тұрғыдан дамуын жете білуіміз
керек.Біз бұл мәселені осы рефератың төмендегі бөлімдерінде толықтай
ашамыз.Алдымен әкімшілік құқық ғылымы деген не міне осы түсінікті біліп
алуым керек.
Әкімшілік құқық ғылымы дегеніміз әкімшілік құқық нормаларын
зерттейді,оларды топтастырады әрі жүйелейді,құқықтық институттарға
біріктіреді және белгілі бір жүйеге келтіреді.
ІІ.Негізгі бөлім.
1.Әкімшілік құқық ғылымы өткен және қазіргі кезеңдерде.
Құқықтың аса іргелі-Конституциялық
(мемлекеттік),азаматтық,қылмыстық және әкімшілік құқық салаларын
зерделейтін заң ғылымдарының ішіндегі ең жасы әкімшілік құқық ғылымы.Оның
даму процесі үш жүз жыл шамасы бұрын Полиция ғылымы немесе Полиця
құқығы деген атпен басталып,ХІХ-ХХ ғғ аралығында әкімшілік құқық деп
аталатын дербес ғылымға айналумен аяқталды.Оның алғашқы қадамы ХІV- Людовик
кезіндегі Францияға,ІІ-Фридрих, тұсындағы Пруссияға және І- Александрдың
Россиясына тура келеді.Барлық аталған Монархиялар сыртқы саяси аренаға
күшті флот пен армия,ал ішкі өмірге қатаң тәртіпке жақсы үйретілген
полициялық аппарат қоя алатын күшті әкімшіл-әміршіл мемлекеттер болды.Бұл
елдердің полиция қызметін реттеу туралы шығарған нормативтік актілері
полициялық заңнамаларға біріктірілді.
Практика теория туғызуға себеп болды.Осы заңнамалардың
негізінде Француздық Н.Деламараның Тоактат о пилиции деген бірінші ғылыми
еңбегі 1705 жылы пайда болды.Ол полиция қызметімен мемлекеттік басқаруға
қатыстының бәріне ғылыми тұрғыдан баяндама беріп,полиция құқығы ғылымы
негізінің алғашқы ірге тасын қалады.
Деламаранның бастаған ісін ХVІІІ-ХІХ ғғ. неміс ғалымдары
Юсти,М.Зоннненфельс,Р.Моль,Л.Штейн, ал Россияда
–И.Н.Платонов,Н.Ф.Рождественский,В. Н.Лешков,И.Е.Андреевский,тб.жалғаст ырды.П
олициейс- ғалымдар өздерінің жұмыстарында қоғамдық тәртіпті
қорғауды,азаматтардың қауіпсіздігі мен тұрмыс жағдайын жақсартуды
қамтамасыз ету жөніндегі полиция рөлінің маңыздылығын дәлелдеуді негізгі
міндет етіп қойды.
Полиция ғылымының дамуында және оның әкімшілік құқық ғылымына
ауысуында ХІХ-ғғ .Көрнекті неміс ғалымдары Р.Моль мен Л.Штейн ерекше орын
алады. Олардың ғылыми қызметі Батыс еуропада абсалюттік (шексіз билік)
мемлекеттердің буржуазиялық-құқықтық мемлекттерге айналуы,билікті бөлу
негізінде атқарушы биліктің бөлінуі және осы себепті мемлекеттік басқарудың
күрделенуі жағдайында өтті.
Р.Мольдің Наука полиции как учение о првово государстве (1832
) және Л.Штейннің Учение об упарвлении (1867) бірнеше рет басылып шығуға
жараған және әсіресе Россия оқушыларының қана қабылдаған жұмыстарында
төмендегідей ой –тұжырымдар негізделген болатын:
1.Полициялық қызмет азаматтардың қауіпсіздігін,құқықтары мен
мүддесін қорғауға бағытталған және солай болғасын құқықтық мемлекет
ұғымымен тығыз байланысты:
2. Мелекеттік басқару ХІХ ғ.полициялық қзметпен ғана
шектелмей,әлеуметтік өмірдің әртүрлі салаларын
(қаржыны,экономиканы,қоғанысты ) қамтиды, сондықтанда полициялық құқық
басқарушылық қатынастарды регламенттеу үшін құқық саласы ретінде тарлық
жасайтын болды.Осыдан полициялық құқық ұғымын мемлекеттік- басқарушылық
қатынастарды реттейтін нормалар туралы білімді де сондай-ақ қоғамдық
тәртіпті қорғау аясындағы полициялық қатынастарды реттейтін нормалар туралы
білімді де жақындық белгілері бар және біртұтастыққа біріктіре алатын
әкімшілік құқық ұғымымен ауыстыру пайдалы деген қорытынды жасалынды.
Полициялық құқық ғылымын реформалауды аяқтауға және оны
әкімшілік құқық ғылымына ауыстыруға ХІХ –ХХ ғғ.аралығындағы заңға тәуелді
басқарудың либеральдық (ымырашылылдық) мектебінің көрнекті өкілі неміс
әкімшілік құқығының маманы О.Майер үлкен үлес қосты.Ол өзінің немецкое
админитративное прово (1895) деген негізгі жұмысында полициялық құқықтың
ғылым аренасынан толық ығыстырылғанын және әкімшілік құқықтың салтанат
құрғанын жария етті.Оның пікірі бойынша әкімшілік құқық ғылымының міндеті
қызмет атқарып отырған мемлекттік басқару органдарының заңдық мәнін
зерттеу,олардың қызметінің нысандарын жүйелеп баяндау және,ең маңыздысы
олардың азаматтармен қарым-қатынасын,осыған байланысты пайда болатын даулы
жағдайларды және оларды жоюдың механизмдерін көрсету болып табылады.
Әкімшілік құық ғылымының қалыптасуында ХІХ-ХХ ғғ.басындағы
Француздық әкімшілік ғалымдардың де Жерандо ,А Батби,Г.Бартелеми,М.Ориу
жұмыстарының айтарлықтай маңызы боды.Бірақ Францияның әкімшілік құқық
теориясы өз бастамасын Деламардың Трактат о полиции -еңбегінен емес, ХІХ
ғ бірінші ширегінде Францияда,Бірінші империя мен Реставрацияның
дәуірінде,әкімшілік сот пайда болған және әкімшілік әділет даму ала
бастаған кезде орныққан әкімшілік тәртіптен алады.Францияның әкімшілік
құқық ғылымының өткен жүз жылдығы дамуын қорытындалаған Париж
университетінің профессоры Г.Бартилемидің Элементарный трактат об
административном прове деген жұмысында әкімшілік құқықтың жүйесі тұтастай
алғанда үш бөлікке бөлінген :
Біріншісінде басқару органдары,екіншісінде –олардың қызметінің
әдістері мен нысандары,үшіншісінде-әкімшілік соттар және сотқа берілетін
талап арыздар бойынша процедура сараланған.
Неміс және франция әкімшілік құқығының демакратиялары (ғылыми
теориялары) тікелей және жанама түрде орыс әкімшілік құқығы ғылымының
дамуына әсер етті,оның ХІХ ғ.аяғындағы ХХ ғ- басындағы көрнекті өкілдері
И.Т.Тарасов,В.Ф Дерюжинский,В.В.
Ивановский.Н.И.Лазаревский,Э.Н.Бере ндтс.және басқа құқық ғылымдары болды.
И.Т.Тарасов пен В.В. Ивановский атқарушы биліктің және оның құрамдас
бөлігі-мемлекеттік қызметтің проблемаларын зерттеуге көп еңбек сіңірген
ғалымдар.И.Т.Тарасов Админисртативное (полицейское) право деген жұмысында
атқарушы билікті заңды орныдау үшін басқару актілерін шығару құқығы және
бойсұнбаған жағдайда полициялық мәжбүрлеу қолдану құқығы берілген заңға
тәуелді ретінде қараған.В.В.ивановский Мемлекеттік қызмет (1898) деген
еңбегінде Россиядағы мемлекеттік қызметтің тарихын,оған кірудің шарттардың
және оны өткерудің тәртібін зерттеген.
Кеңес өкіметі кезіндегі әкімшілік құқық ғылымының тарихы екі кезеңге
бөлінеді.Бірінші большевиктердің 1917 ж.қазанда өкіметті тартып алғаннан 30
жж. Бірінші жартысына дейінгі мерзімді қамтиды.Екінші 30 жж.соңынан
басталып,90-жылдардың басында аяқталды.
Бірінші кезеңде ғылыми ойлауға біршама еркіншілік болған НЭП жылдары
едәуір нәтижелі болды.
Әкімшілік құқық ғылымының тарихында екінші кезең екі кезден тұрады:
бірінші кез қатал 40-50 жж.тура келеді,екніші кез,КПСС-тің ХХ сьезінен
(1956) кейін жылымықтан басталған,60-70 жж.қамтиды.
40-50 жж.ғылыми зерттеулердің бірнеше бағыттарда жүргізілгендігін
көруге болады.
Мемлекеттік қызмет туралы Ресей мен Қазақстанда 1993,1995
жж.қабылданған және Россияның мемлекеттік қызметін реформалауды бастауға
негіз болған РФ Президентінің 1993 ж. 2-желтоқсандағы Жарлығы мен
қабылданған заңнамалық актілер әкімшілік құқықтың бұл аумағындағы
зерттеулерге қозғау салды.Мемлекеттік қызметінің келелі мәселелері В.М.
Манохинның,Ю.Н Стариловтың,Д.М.Овсянконның,
А.А.Гришковцаның,А.Ф.Ноздрачевтың және басқалардың мақалалары мен
монографияларының жан-жақты зерттелінді.
РФ Конституциясы сияқты ҚР-ның Конституциясы да азаматтардың өзге
құқықтардың өзге құқықтары мен және бостандықтарымен қатар мемлекеттік
органдарға өтініш жасау құқығын бекітті . РФ Конституциясында азаматтардың
халықаралық деңгейдегі инстанцияларға да өтініш бере алатыны
заңдастырылған.
90 жж. әкімшілік құқық бойынша бірнеше оқулықтар мен лекциялар
курстардың жарыққа шығуымен есте қалады,олардың авторлары Д.Н.Бахрах,Ю.М.
Казлов,А.П.Алехин,А.П. Коренов және басқа ғалымдар.Ғылыми материялды құру
жөнінде шығарылған жұмыстар дағды бойынша Жалпы және Ерекше бөліктерге
бөлінеді,ал Жалпы бөлікті талдау схемасы әкімшілік құқық
теориясына,атқарушы билік органдарына мемлекеттік қызметке,басқару
актілеріне және мемлекеттік басқаруда заңдылықты қамтамасыз етуге арналған
бөлімдерден тұрады.
Ресейдің,Қазастанның әкімшілік құқық ғылымдарының соңғы жылдардағы
оқулықтары,монографиялары,мақалалар ы ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz