Қазақстан Республикасындағы трансферттік төлемдер теориясы және практикасы

1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім:
Трансферттік төлемдер теориясы
Мемлекеттің табыстарды қайта бөлу қызметі
Бюджеттік трансферттердің теңестіру іс. әрекеті
Қазақстандағы зейнетақы жүйесі
Зейнетақы жүйесіндегі кейбір өзекті мәселелер
3.Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер тізімі

Әр мемлекеттің ең негізгі міндеттерінің бірі - қоғамның әл- ауқаттылығын арттыру болып табылады.
Мемлекет табыстарды бөлуде белсенді роль атқарады, ол ақша қаражаттарын бір тұлғалардан алып, екінші тұлғаларға береді, яғни жинақталған табыстарды қайта бөлу қызметін атқарады.
Мемлекеттің ең негізгі рөлі барлық экономикалық операциялар үшін заңнамалық нормаларды қалыптастыру болып табылады. Сонымен қатар мемлекеттің қызметін 3 категорияға бөліп қарастыруға болады: тауарлар мен қызметтерді өндіру, жеке өндірісті субсидиялау мен басқару; тауарлар мен қызметтерді сату; табыстарды қайта бөлу; бұл қызмет белгілі бір адамдар тобына беріледі, оның мәні қаражаттары жоқ, мүмкіншілігі шектелген адамдарға көмек болып табылады. Мұндай төлемдерді трансферттік төлемдер деп атаймыз.
Қайта бөлу программаларының 2 негізгі түрі бар: мамандық алуға мүмкіндігі жоқ тұлғаларға мемлекеттік көмек және әлеуметтік қамсыздандыру программалары, ол жас мөлшеріне байланысты зейнеткетлерге, мүгедектерге, жұмыссыздарға және ауруларға берілетін әлеуметтік сақтандыру бағдарламалары.
Жоғарыда айтылып өткендей, қайта бөлу бағдарламалары бойынша шығыстар трансферттік төлемдер деп аталады. Бұл шығындар мемлекеттің, айталық жол немесе қорғанысқа деген шығыстарынан бірқатар айырмашылықтарға ие. Трансферттік төлемдер нақты құқықты ұстаушылар мен тауарды тұтыну арасындағы үзіліс болып табылады. Ал трансферттік төлемдерге қарама қарсы, жол мен қорғанысқа бағытталған мемлекеттік шығыстар қоғамның алуы мүмкін басқа тауарлар мөлшерін азайтады (мысалы, жеке тұтыну тауарлары). Трансферттік төлемдер қоғамның жалпы табысы оның қатысушылары арасында бөлінуіне әсер етеді (мұнда трансферттердің мотивацияға кері әсерін қарастырмайды), бірақ олар пайдаланылуы мүмкін тауарлардың мөлшеріне әсер етпейді.
Мемлекет табыстарды бөлуге тек қана тікелей трансферттер арқылы ғана қатысып қана қоймайды, сонымен қатар жанама түрде салық жүйесі мен басқа да бағдарламалар арқылы да қатысып отырады. Мемлекет барлық тұлғаларға бірдей мөлшерде салық салып, содан кейін табыстары анықталған деңгейден төмен адамдарды қаржыландыруға мүмкіндігі бар. Бірақ, мұнда табыстары төмен адамдар аз мөлшерде салық төлеу жағдайы пайда болады.

1. Вестник Каз.Н.У. №4, 2003, стр. 17
2. Вестник Каз.Н.У. №1, 2003, стр. 100
3.Егемен Қазақстан 2004, 30 желтоқсан
4.Труд в Казахстане 2004, № 3, 10 стр.
5.Труд в Казахстане 2004, № 10, 15 стр.