Витаминдер жайлы

Жоспар
Кіріспе

І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім
1.1 Тағамдардың химиялық құрамы.
1.2 Суда еритін витаминдер
1.2.1 тиомин
1.2.2 никотин
1.2.3 Аскорбинқышқылы
1.2.4 Р витамині
1.2.5 Биотин
1.2.6 Инозит
1.3 Майда еритін витаминдер
1.3.1Ретинол
1.3.2. Ғ витамині
ІІІ.Қорытынды

Кейінгі кездегі әлемдік ғылыми терминдерді бұзатын адамдар көбейіп кетті. Олар витаминді дәрумендер деп атау керек деп түсіндірді. Бұл дұрыс емес.
Витаминедер деп химиялық табиғаты әртүрлі органикалық заттарды атайды. Витамин латынша vita -өмір, тіршілік; vitamin- тіршілік амины деген мағынанаы білдіреді. Олар тағамдық заттармен организмге түсіп, зат алмасуға , организмнің өсіп-өнуіне әсерін тигізеді. Организмнің қорғаныштық қабілетін арттыруда витаминдердің атқаратын міндеті өте зор. Егер тамақтану дұрыс жолға қойылмаса, яғни күнделікті пайдаланатын тағамдарымызда организмдерге қажетті витаминдер мөлшері жеткіліксіз болса, онда организм әлсіреп, оләртүрлі ауруларға шалдығады, оның өсіп-өнуі мен жетілуі нашарлайды. Витаминдер сол сияқты жоғары дәрежелі өсімдіктер мен микроорганизмдердің қалыпты өсуі мен дамуы үшін қажетті заттар. Организмге тамақтар арқылы келіп түсетін белоктардың, майлардың, углеводтардың және минералдық тұздардың алмасуын жылдамдататын және реттейтін де витаминдер. Соңғы кезде витаминдерді классификациялап үлкен 4 топқа бөледі:
1) алифатикалық витаминдер қатары (аскорбин қышқылы)
2) алициклдіы витаминдер қатары;
3) ароматикалық витаминдер қатары;
4) гетероциклды витаминдер қатары
Осылардың ішінде табиғат пен күнделікті тіршілікте кеңінен таралып, жиі кездесетін, әрі өмірімізде көп пайдаланып, су мен майларда еритін витаминдерге тоқталуды жөн көрдік.

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы: Витаминдер

Мазмұны
І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім
1. Тағамдардың химиялық құрамы.
2. Суда еритін витаминдер
1. тиомин
2. никотин
3. Аскорбинқышқылы
4. Р витамині
5. Биотин
6. Инозит
3. Майда еритін витаминдер
1.3.1Ретинол
1.3.2. Ғ витамині
ІІІ.Қорытынды

Кіріспе

Кейінгі кездегі әлемдік ғылыми терминдерді бұзатын адамдар
көбейіп кетті. Олар витаминді дәрумендер деп атау керек деп түсіндірді. Бұл
дұрыс емес.
Витаминедер деп химиялық табиғаты әртүрлі органикалық заттарды
атайды. Витамин латынша vita -өмір, тіршілік; vitamin- тіршілік амины
деген мағынанаы білдіреді. Олар тағамдық заттармен организмге түсіп, зат
алмасуға , организмнің өсіп-өнуіне әсерін тигізеді. Организмнің қорғаныштық
қабілетін арттыруда витаминдердің атқаратын міндеті өте зор. Егер тамақтану
дұрыс жолға қойылмаса, яғни күнделікті пайдаланатын тағамдарымызда
организмдерге қажетті витаминдер мөлшері жеткіліксіз болса, онда организм
әлсіреп, оләртүрлі ауруларға шалдығады, оның өсіп-өнуі мен жетілуі
нашарлайды. Витаминдер сол сияқты жоғары дәрежелі өсімдіктер мен
микроорганизмдердің қалыпты өсуі мен дамуы үшін қажетті заттар.
Организмге тамақтар арқылы келіп түсетін белоктардың, майлардың,
углеводтардың және минералдық тұздардың алмасуын жылдамдататын және
реттейтін де витаминдер. Соңғы кезде витаминдерді классификациялап үлкен 4
топқа бөледі:
1) алифатикалық витаминдер қатары (аскорбин қышқылы)
2) алициклдіы витаминдер қатары;
3) ароматикалық витаминдер қатары;
4) гетероциклды витаминдер қатары
Осылардың ішінде табиғат пен күнделікті тіршілікте кеңінен таралып,
жиі кездесетін, әрі өмірімізде көп пайдаланып, су мен майларда еритін
витаминдерге тоқталуды жөн көрдік.

Витаминдер
Тағамның химиялық қрамының әртүрлілігі адам денсаулығының ең басты
кепілі. Өйткені олар адам ағзасын қажетті биологиялық белсенді заттармен
(витаминдермен )А,С,Д,Е, В1, В2, В6,В5, В6,В12, В15, инозин, холин,
параминобензой қышқылы (туберкулезді емдейді) қамтамасыз етеді.
Адамның тез қартаюы адам ағзасын тағаммен бірге витаминдердің аз
мөлшерде келуіне, немесе олардың жетіспеуне байланысты. Витаминдерді көп
пайдаланған адамда қартаю үрдісі өте баяу өтеді. Адам тез арада қартая
қоймайды. Витаминдер ағзаның ішкі физиологиялық –биохимиялық үрдісінің
жүруін жақсартады.
Тағам құрамында минарлды элементтер аз болса, олардың ішінде йод
жетіспесе және витамин С (аскорбин қышқылы) аз болса , онда шитовит безі
өсіп кетеді де, адам ауруға шалдығады. Ол дертті базед ауруы деп атайды.
Сүйек опырылғыш келеді, және өспей қалады, адам өте тез шаршағыш, тез
қажығыш келеді. Ақыл-ой нашарлайды.
Сондықтан да тағамның химиялықт құрамында жеткілікті түрде минералды
элементтер болуы тиіс. Олардың ішінде:
Натрий- оны адам ас тұзынан қабылдайды. Ас тұзы пайдалы екен деп
қалай болса ,солай пайдалана бергеннің жөні жоқ.Тұз кейбір жағдайда дос
болудың орнына қас бола кетуі мүмкін. Сондықтан да аз мөлшерде пайдаланған
дұрыс.Тұзсыз тамақты (диетаны)дәрігерлердің ұйғаруы бойынша пайдаланған
дұрыс. Жалпы алғанда тұзсыз тамақ ішу пайдасыз. Натрий ағзадағы Осмос
қысымын реттеп тұрады.
Калий-Нерв жүйелерінің қалыпты жұмыс істеуіне қажетті минералды
элемент. Ол негізінен ағзаға жеген картоп арқылы келеді. Сондай-ақ калий
жеміс –жидек пен көкеністердің химиялық тамақ ретінде пайдаланғанда ағзаға
қажетті калий келіп түсіп отырады. Сондықтан да , әртүрлі тамақтар ішкен
жөн.
Кальций. Сүйектің және жақсы өсіп жетілуіне элемент. Адам денесінен
тер арқылы көптеген кальций бөлініп шығып отырады. Ыстық цехтарда істейтін
адамдар көп терлеп кальцийді көп жоғалтады.Кальций азайған ағза аппақ болып
азады. Сондықтан да, оларға қүрамында кальциі көп тамақтар беріп отыру
керек. Немесе кальций препаратын беру қажет. Кальций сүтте, сүттен жасалған
тағамдарда өте көп болады.
Фосфор. Сүйек пен тіс құраудың негізгі құрылыс материалы ретінде
саналады. Фосфор сүтте, сүттен жасалған тағамдарда көп болады. Сондай-ақ,
бұршақ, соя, фосольдарда көп кездеседі. Көптеген көкөністерде фосфор өте
көп болады.
Темір. Адам ағзасына ол қан түзеу үрдісіне қатысады. Қанның қызыл
түйіршігі –эрритроциттер темірсіз түзілмейді. Ағзаға темір жетіспесе ағзада
бірнеше қатнрлі аурулар пайда болады. Адамның қаны азаяды. Сондықтан да
құрамында темірі көп тамақтар ішу қажет. Темір сиыр, жылқы, қой еттерінде
және алма , алмұрт, шие және т.б. көкөністер мен жемістерде өте көп.
Осыларды үнемі үздіксіз жеу керек. Ауру дамымайды, адам тез серігіп жазылып
кетеді. Қаназ ауыруымен негізінде қыз балалар көп ауырады.
Йод. Ең қажет ететін орган щитовит безі йод жетіспесе көз шарасынан
шығып кетеді, адамның зәресін ұшырататын жағдайға алып келеді. Бұл ауру
түрін дер кезінде емдетсе адам ағзасына онша қатерлі емес. Адам тез арада
айығып кетеді.Химиялық құрамында йод бар азық-түлікті пайдалану керек. Йод
теңіз капустасының құрамында көп болады. Алматыда ол көп сатылады. Онша
қымбатемес. Теңіз капустасында (ламиария) деп аталатын балдыр өсімдігінде,
теңіз балықтарында йод көп кездеседі. Әдетте ас тұзына қосып береді. Арал
тұзын сатып алған аадам байқайды (сол йодированная ) деген жазу болады.
Мұндай тұзды көпшілік халық қолданады. Зобпен ауыратын адамдардың саны
күрт азаяды.
Фтор. Тістің эмаьын түзеуге және сүйек құрылысына қатынасатын ғажап
элемент. Фтор жетіспесе адам тістерінен түгелдей айырылыпқалады.Ол суда
кездеседі.Кейбір өзен, көл, бұлақ суларында аз, немесе кездеспеуі мүмкін .
Мұндай жерде тұратын халықтардың тісі жақсы деп айту қиын .Тіс жолақ-жолақ
болып ауырып кейіннен мүлдем түсіп қалады. Жан азабын қатты тарттырады.
Фтор жетіспегеннен тістерде кариес қаптап кетеді.Ал суларында фторы көп
жерледе тұратын халықтар арасында тістерінде кариес ауруы бар адамдар, өте
сирек кездеседі. Фтор жас балаларға өте қажетті элементтердің бірі.
Балалардың тісі құрамында фторы бар препаратпен емдегенде балалардың
тістері тез жазылып кетеді. Ал ересек адамдардың тісін сондай препаратпен
емдегенде мынандай оң қорытынды бермеген. Суларында фторы аз жерлердің
тұрғындарына химиялық құрамындағы фторы бар препараттардыберіп отыруды
дәрігерлер жөн көреді. Мұның бәрі арнаулы түрде жүргізілген ғылыми зерттеу
жұмыстарының қорытындылары деп түсіну керек. Сондай-ақ, өмір тәжірибесінде
алынуы сөзсіз.
Осылардың ішінде табиғат пен күнделікті тіршілікте кеңінен таралып,
жиі кездесетін, әрі өмірімізде көп пайдаланып, су мен майларда еритін
витаминдерге тоқталуды жөн көрдік.
Суда еритін витаминдерге :тиамин, рибофлавин, пантотен қышқылы,
никотин қышқылы, пиридоксин, кобаламин,никотинамид, аскорбин қышқылы,
биотин, инозит, холин, рутин, фолий қышқылы, парааминобензой қышқылы және
т. б. (В1, В2, В3,В5, В6,В12, В15, РР,С, Н, Р және т. б.) енеді.
Майда еритін витаминдерге :летинол, кальциферол, токоферол,
филлохинон, убихинон, алмастырылмайтын май қышқылдары (А, Д, Е, К және
т.б.) кіреді.
Қазіргі кезде 30дан астам витаминдер түрлері ашылды.
Суда еритін витаминдер ферменттердің простетикалық топтарының құрамына
кіреді. Сөйтіп олар ферменттердің активтілігін жоғарылатады. Суда жақсы
еритінвитаминдер түрі өте көп. Бұл витаминдер адам организміне қабылдану
мөлшері де түрліше болады.
Ал витаминдерді көп мөлшерде пайдалану гипервитаминол құбылысының
тууына әкеледі. Тмақ азықтарында, дәрі-дәрмектік өсімдіктер мен басқа да
заттардың құрамында кездесетін витаминдер түрлі түсті сапалық реакциялар
көмегімен ашуға болады.
Суда еритін витаминдер.
Тиамин ( В1 витамині , аневрин). Тамақ құрамында тиамин немесе В1
витамині жоқ болса, бери-бери немесе полиневрит деген ауруға шалдығады.
Полиневрит кезінде нерв жүйелері қабынады, жүректің қызметі бұзылады,
асқазан-ішек трактасының қызметі бүлінеді, ал қорыту сөлінің секрециясы
төмендейді, судың алмасуы бұзылады, ісік пайда болады.
Азия және оңтүстік америка материктерінде тұратын халықтардың арсында
бери-бери ауруы ерте заманнан –ақ кең етек алып келгені белгілі. Бұл нерв
жүйесінің ауруы, әсіресе Жапония, Шығыс Азия , Филлипин аралдары, Оңтүстік
Америка сияқты күріш дақылы көп пайдаланатын елдерде жиі тараған.Еуропа
елдерінде бери-бери ауруы, керісінше өте сирек кездеседі. Мұның себебі,
ондағы тұратын халықтардың негізгі тамағы күріш емес, олар қара нан,
әртүрлі тағамдар мен көкөністер жиі пайдаланады. Голланд ғалымы Эйхман 1890-
1897 жылдары Ява аралында жүргізілген зерттеулері кезінде мынаны байқады:
адамның жегенінен қалған таза күріш берілген тауықтарда бери-бери
ауруларының белгілері пайда болған. Ал әртүрлі қалдықтары берілген тауықтар
бұл аурумен ауырмаған. Осы байқауларға ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.