Дінмұхамед Ахметұлы Қонаев

Пән: Тарихи тұлғалар
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Дінмұхамед Ахметұлы Қонаевтың туғанына 95 -жыл Қонаев Дінмұхамед Ахметұлы (1912-1993) аса көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері, үш мәрте Социалистік Еңбек Ері, Қазақ КСР Ғылым академиясының академигі, техника ғылымының докторы, КСРО, шет ел ордендері мен медальдерінің иегері.

«Дінмұхамед Ахметұлы Қонаев»

Қонаев Дінмұхамед

(1912-1993)

Қонаев Дінмұхамед Ахметұлы(1912-1993) - аса көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері, үш мәрте Социалистік Еңбек ері, қазақ КСР Ғылым академиясының академигі, техника ғылымның докторы, КСРО, шет ел ордендері мен медальдерінің иегері.

Верный(қазіргі Алматы) қаласында, Қызметкердің отбасында өмірге келген. Орта мектепті бітіргеннен кейін, Қазақстан Өлкелік комсомол комитеті оны Москваның Түсті металл алтын институтына оқуға жібереді. Институтты ойдағыдай бітіріп, у тау-кен инженері мамандығын алған Д. Конаев Балқаш мыс қорыту комбинатының Қоңырат рунигіне жұмысқа орналасып, онда бұрғылау станогиның машинесі, цех бастығы, руднигтің бас инженері және оның директоры болып істеді.

Екінші дүниежүзілік соғысының қиын күндерінде ол тылдағы жұмысты ұйымдастыруда іскерлігімен көзге түседі. «Алтай полиметалл» комбинаты бас инженерінің орынбасары, Риддер руднигінің және КСРО қоргасын-мырыш өнеркәсібінің ең ірі кәсіпорындарының бірі - Ленингор кең басқармасының директоры кызметтерін атқарды. 1942-1952 жылдары Қазақ КСР Министрлер Қенесінің төрағасының орынбасары болып кызмет етеді. Осында жүргенде Қазақстан ғалымдары оған зор сенім көрсетіп, оны Қазақ КСРҒылым академиясының академигі және оның президенті етіп сайлайды. Тау-кен ісі саласының ірі ғалымы Д. Қонаев республика ғылымның дамуы жолына зор еңбек сіңіреді. Ғылыми-ұйымдық жұмыстарды жақсарту, ғылыми-зерттеулердің негізгі салаларын білікті кадрлармен нығайту шаралары оның басшылығымен жүзге асырылады.

Д. Қонаев 1955-1960 және 1962-1964 жылдары Қазақ КСР Жоғарғы Кенесінің төрагасы, 1960-1962 және 1964-1986 жылдары Қазақстан коммунисттік партиясының Орталық комитетінің бірінші хатсышы болды. Ол Қазақстанның экономикасы мен мәдениетін өркендету өзінің білімін, мол тәжіребесін және ұйымдастырушылық қаблетін аяндай жұмсай білді.

Ол бірнеше мәрте КСРО Жоғары Кенесінің депутаты болып сайланды. СОКП-тың 19 съезінен бастап кейінгі съездерінің бәріне делегат болды. Парламент және партия делегациясының басқырып, әлденеше рет шетелдерде болып қайтты. 1956 жылдан бастап СОКП Орталық комитеттінің мүшесі. Партияның 23 съезінде ол СОКП Орталық комитетінің Саяси бюросының мүшелегіне кандидат, ал 24 съезде мүше болып сайланды. КСРО Жоғары Кеңесі Президиумның және қазақ КСР Жоғары Кеңесі Президиумның мүшесі болды.

Д. Қонаев өз заманның ұлы саясаткер бола білді. Ол билік басында болған уақыт қаншылықты күрделі, қарама қайшылықтыболғанымен, елдің экономикасын, әулеметтік саласын, ғылымың, ұлттық мәдениетін дамыту ісіне айтулы еңбек сіңірді. Түрлі деңгейдегі партия және кеңес қызметін атқара жүріп, Орталықтың өктем саясатының ығымен кете бермей, ел мүддесін, болашақ қамын да бір сәт естен шығарған жоқ. Алпысыншы жылдарды басында Н. С Хрущевтің озбырылғымен Өзбексанға беріліп кеткен қазақ жерінің біраз бөлегін қайта қайтырып алуы соның айқын бір дәлелі еді.

1986 жылы СОКП Орталық комитетінің Бас Хатшысы болып. М. С. Горбачевтің келуіне байланысты Д. Конаев Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің бірінші хатшылығынан босаталды. Орталықтың жүргізіп отырған «ділетсіз саясатына қарсы республика жастары өз қарсылықтарың білдіріп аланға шықты. Бұл әйгелі Желтоқсан оқигасына ұласты.

Дінмұхамед Ахметұлы Қонаев Республик партия ұйымын басқарған ширек ғасырға жуық уақыт ішінде өзінің үлкен мәдениеттілігімен танылып, халық дәстүрін жақсы білітің, тағылымы терең, ой өресі биік жан екенін корсетті. Кейін мемлекет ісінен қол үзген кезде де ол білімдар білікті жан ретінде елде жүріп жатқан реформа бағыттарын, қоғамды демократияландыру қажет екенін терең сезініп, қолдай білді.

Өзі өмір сүрген күрделі уақыттың адал перзенті бола білген абзал азамат 1993 жылғы тамыздың 22-сінде, 82 жасқа қараған шағында кенеттен қайтыс болды.

Верный (қазіргі Алматы) қаласында, қызметкердің отбасында өмірге келген. Орта мектепті бітіргеннен кейін, Қазақстан Өлкелік комсомол комитеті оны Москваның Түсті металл алтын институтына оқуға жібереді. Институтты ойдағыдай бітіріп, тау-кен инженері мамандығын алған Д. Қонаев Балқаш мыс қорыту комбинатының Қоңырат руднигіне жұмысқа орналасып, оны бұрғылау станогының машинисі, цех бастығы, руднигтің бас инженері және оның директоры болып істейді.

Екінші дүниежүзілік соғысының қиын күндерінде ол тылдағы жұмысты ұйымдастыруда іскерлігімен көзге түседі. «Алтайполиметалл» комбинаты бас инженерінің орынбасары, Риддер руднигінің және КСРО қорғасын -мырыш өнеркәсібінің ең ірі кәсіпорындарының бірі - Ленингор кен басқармасының директоры қызметтерін атқарады. 1942-52 жылдары Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің төрағасының орынбасары болып қызмет етеді. Осында жүргенде Қазақстан ғылымдары оған зор сенім көрсетіп, оны Қазақ КСР Ғылым академиясының академигі және оның президенті етіп сайлайды. Тау-кен ісі саласының ірі ғалымы Д. Қонаев республика ғылымының дамуы жолында зор еңбек сіңіреді. Ғылыми-ұйымдық жұмыстарды жақсарту ғылыми зерттеулердің негізгі салаларын білікті кадрлары мен нығайту шаралары оның басшылығымен жүзеге асырылады.

Тың және тың игеру 1954 жылы басталды. Бұл жылдары Қазақ КСР Жоғары Кеңесінің төрағасы болып істеген Д. А. Қонаевтың еңбегі өте зор.

Тыңды игеру Қазақ ССР-ін еліміздің аса ірі астықты аймақтарының біріне айналдырды. Совет халқының қажырлы, ерлік еңбегінің және Компартияның басшылығының нәтижесінде тарихи аз уақыттың ішінде жалпы Совет Одағында 41, 8 млн. га тың жер көтерілді, мұның ішінде Қазақ ССР-інде 25, 5 млн. га жаңа жер көтерілді.

Тың және тыңайған жерлерді игеру арқасында республика Совет Одағының аса ірі астықты өңіріне айналды. 1954-58 жылы ол елімізге 2 млрд. 528 пұт астық берді.

Д. Қонаев 1955-60 және 1962-64 жылдары Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің төрағасы, 1960-62 және 1964-86 жылдары Қазақстан Коммунистік партиясының Орталық комитетінің бірінші хатшысы болды. Ол Қазақстанның экономикасы мен мәдениетін өркендету жолына өзінің білімін, мол тәжірибесін және ұйымдастырушылық қабілетін аянбай жұмсай білді.

Ол бірнеше мәрте КСР Жоғарғы Кеңесінің депутаты. СОКП-ң 19 съезінен бастап кейінгі съездерінің бәріне делегат болды. Парламент және партия делегациясын басқарып, әлденеше рет шетелдерде болып қайтты. 1956 жылдан бастап СОКП Орталық комитетінің мүшесі Партияның 23 съезінде ол СОКП Орталық Комитетінің Саяси бюросының мүшелігіне кандидат, ал 24 съезде мүше болып сайланды. КСР Жоғарғы Кеңесі Президумының және қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Президумының мүшесі болды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.