Микроэлементтерге жалпы сипаттама

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..

1. Әдебиетке шолу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.
3. Микроэлементтерге жалпы сипаттама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4.
5. Йод пен селен және олардың маңызы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
6.
7. ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
8.
9. ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

Көп жылдар бері өсімдіктерде өте аз мөлшерде кездесетін элеменнтер қоршаған ортадан кездейсоқ жағыдайларға байланысты енеді, олардың өсімдік тіршілігінде онша маңызы жоқ деген ұғымдар таралып келеді .
Өсімдіктер үшін микроэлементтердің өте зор маңызы бар. Микроэлементтерді өмірге әкелген де өсімдіктердің өзі, микроэлементтер туралы алғашқы зерттеуді Геохимия ғылымының негізін салушы В.И.Вернадский сонау 1918-1919жылдары бастаған болатын микроэлементтер катализаторлық қызмет атқарады алаида белоктармен қосылуда катализаторлық қызмет күр артады. Бірақ, арнайы жүргізілген физологиялық тәжирбиелердің нәтижесінде осы элементтердің кейбіреуін өте аз мөлшерде топраққа немесе қоректік ортаға қосқанда, онда өсірлген өсімдіктердің өсуінің жеделденіп , түсімі көбейетіндігі байқалды. кейінірек, өте мұқияттап тазартылған өсімдіктердің қалыптағыдай өсіп дамуы бор, марганец, мырыш, молибден сияқты элементтерімен байланысты екені анықталды. осындай деректердің шығуынан әлдеқайда бұрын, орыстың аты әлемге жайылған ұлы ғалымы В.И.Вернадский аталған және басқа да табиғатта өте аз мөшерде кездесетін элементтердің тірі организімдерге қажеттілігін болжап , микроэлементтер туралы ілімнің ірге тасын қалады.
Қазіргі таңдағы қоршаған ортаның қолайсыз жағдайларының салдарынан адам денсаулығы айтарлықтай нашарлады. Адам организмнің төзімділігін арттыратын макро- және микроэлементтердің әсері белгілі. Олардың ішіндегі физиологиялық маңызды микроэлемент селен және йод болып табылады. Біздің еліміздегі селенмен мардымсыз қамтамасыз етілуінің нәтижесінде инфекциялық, жүрек – қан тамыр аурулары, онкологиялық және гастроэнтерологиялық аурулар белең алуда. Мысалы Финляндия сияқты елдерде бұл сұрақ топыраққа селен қосылыстары бар тыңайтқыштарды пайдалану арқылы шешілген.
Ал біздің ел үшін жеріміздің ұлан-байтақ болуына байланысты селенді топыраққа еңгізу мүмкін емес. Сол себептен елімізге БАҚ-ты (биологиялық активті қоспаны) пайдаланған жөн. Айта кететін жайт, БАҚ – ты пайдалану, әрбір индивидтің селен дәрежесін нақты бағалау емес (немесе барлық аумақтың селен жетіспеушілігімен күресіп, мониторинг жүргізу емес), массалық профилактикалық тұрғыда қарастырылады. Селен қосылған БАҚ – ты профилактикалық қоспа ретінде пайдалану (40-45 мкг/күніне) пайдалы. Осы қойған шартты органикалық селенді БАҚ толықтай қамтамасыз ете алады. Бейорганикалық селенге қарағанда органикалық селен адам денсаулығына қауіпсіз.
Адам организмін селенмен қамтамасыз етуді айта келе, оның ассимиляциясы және ретенциясы кейбір патологиялық жағдайларда жылдам төмендеуі мүмкін. Асқазан жарасы, панкреатит, созылмалы панкреатит және гепатит (алкогольді шығу тегі), бауыр циррозы, муковисцидоз, кистозды фиброз, целиакия кезінде тағаммен бірге селеннің түсуі және оның пайдалануының функциональді механизмдері бұзылуы мүмкін. Йод туралы біз не білемі？ол-жақсы антисептик, жаралармен кесіп алғанда көмектеседі, йодты торлар көгеруді жояды, негізінде йод адамның бүкіл организіміндегі ұлпаларда болады. Бірақ оның көп бөлігі қалқанша бездің гормоны трийодтиронин мен тироксин құрамында болады, олар қанға бөлінеді. Қалқанша бездің гормондары мүшелермен ұлпалардың жетіліуіне, олардың қызметінің белсенділігіне, өсу мен зат алмасу процестеріне жауапты

1.К.С.Сағатов өсімдіктер физологиясы оқулық-алматы «ғылым» ғылыми баспа орталығы 2002. 316б
2.Лебедев.В.С физология растений 1982. 248б
3.В.В.Полевой физология растений-1989. 253б
4.Б.А.Бірмжанов жалпы химия алматы . 418-655б
5.Ж.Қалекенұлы өсімдіктер физологиясы алматы 2004. 248-253б
6. Интернет google
7.Голубкина Н.А. Россияның, ТМД және Балтық елдерінің қара ұны мен бидайындағы Se – нің мөлшері. 1997. - №3.-17-20.
8.Минюк Г.С., Тренкеншу Р.П., Алисиевич А.В., Дробецкая И.В. «Микробалдыр Spirulina platensis (NORDS.) – тің квазиүздіксіз және жинақтауыш дақылдарындағы өсуіне селеннің әсері» Теңіз экологиясы, 2000, шығ.54, 42-49 б.
9.Кирбаева Д.К., Заядан Б.К., Жұбанова А.А. «Микроэлемент селенмен байытылған Spirulina platensis – тің фоторезистентті штамынан алынған биомассаның тауық жұмыртқаларының өнімділігіне әсері» Ізденіс журналы, №1,2007.130-134 б.