Қазақ және ағылшын тілдерінің аралығындағы негізгі айырмашылықтар

Жоспар
Кіріспе

Кіріспе 2
Қазақ және ағылшын тілдерінің аралығындағы негізгі айырмашылықтар 3
Зат есімнің жалғаулары 6
а) Көптік жалғау кезінде 6
б) Зат есімнің тәуелденуі 7
в) Зат есімнің септелуі 8
Аударма жұмысын зерттеуде кездесетін қиыншылықтар 11
а) Көп мағыналы сөздер: тура және ауыспалы мағынада 12
б) Фразеологиялар: идиомалар, мақал.мәтелдер. 12
Қорытынды 14

Ғылыми жұмысымның тақырыбы:
аудару үрдісінде ағылшын тілі мен қазақ тілінің сәйкес келмейтін баламалық формалары мен қурылымдары.
Бұл тың тақырып, өйткені, ағылшын және қазақ тілдерін салыстырмалы түрде зерттеген әдебиет жоқтың қасы.
Сондықтан, менің зерттеу жұмысым актуалды деп есептеймін.
Мен былтыр жалпы сөз таптарын салыстыру, хабарлы сөйлемдегі орын тәртібі, лексикалық байланыстар, не фрозеологиялық бірліктер негізінде жұмыс жүргізгенмін.
Менің зерттеу жұмысымның мақсаты:
Ағылшын және қазақ тілдірін салыстыру арқылы сәйкес келмейтін ерекшеліктерін анықтау, зертеу.
Қазақ тілі-Қазақстан республикасының мемлекеттік тілі, оны әр азамат білуі тиіс, өйткені, халықтың тарихта қалуы тіліне байланысты.Ал ағылшын тілі барлық елге ортақ тілдердің бірі, демек әр адам ең алдымен өз тілін, содан кейін шетел тілін үйренуі керек.Шетел тілін оқыту бүгінгі таңда үлкен шығармашылықты, ізденіс пен біліктілікті талап етеді.
Қандай да болсын, шетел тілін меңгеруде ана тілінің рөлі өте зор.Ана тілі оқушыға үйреніп жүрген тілінің ұқсвстықтарымен қатар айырмашылықтарын да анықтауға көмектеседі.
Оның үстіне бұл тілдің барлығының да жалпы теориялық негіздері бір-біріне ұқсас.
Мәселен, қай тілде болмасын, фонетика, лексика,грамматика өтіледі. Оқушының ана тілінен алған білімдері шетел тілінің теориялық материалдарын игеруге айрықшы жәрдем тигізеді. Қазақ мектептерде ағылшын тілін орыс аудиториясындна арналған оқулықтармен оқимыз. Оқулыққтарда ағылшын-қазақ тілдеріндегі тілдік ерекшеліктер ескерілмеген. Бүл әрине, біз үшін қиындық туғызады, сондықтан, біз әрқашан екі тілді салыстыра отырамыз. Бұл іс үлкен шығармашылық ізденісті қажает етеді.

Пән: Тілтану, Филология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
Кіріспе 2
Қазақ және ағылшын тілдерінің аралығындағы негізгі айырмашылықтар 3
Зат есімнің жалғаулары 6
а) Көптік жалғау кезінде 6
б) Зат есімнің тәуелденуі 7
в) Зат есімнің септелуі 8
Аударма жұмысын зерттеуде кездесетін қиыншылықтар 11
а) Көп мағыналы сөздер: тура және ауыспалы мағынада 12
б) Фразеологиялар: идиомалар, мақал-мәтелдер. 12
Қорытынды 14

Кіріспе

Ғылыми жұмысымның тақырыбы:

аудару үрдісінде ағылшын тілі мен қазақ тілінің сәйкес келмейтін баламалық
формалары мен қурылымдары.

Бұл тың тақырып, өйткені, ағылшын және қазақ тілдерін салыстырмалы түрде
зерттеген әдебиет жоқтың қасы.

Сондықтан, менің зерттеу жұмысым актуалды деп есептеймін.

Мен былтыр жалпы сөз таптарын салыстыру, хабарлы сөйлемдегі орын тәртібі,
лексикалық байланыстар, не фрозеологиялық бірліктер негізінде жұмыс
жүргізгенмін.

Менің зерттеу жұмысымның мақсаты:

Ағылшын және қазақ тілдірін салыстыру арқылы сәйкес келмейтін
ерекшеліктерін анықтау, зертеу.

Қазақ тілі-Қазақстан республикасының мемлекеттік тілі, оны әр азамат білуі
тиіс, өйткені, халықтың тарихта қалуы тіліне байланысты.Ал ағылшын тілі
барлық елге ортақ тілдердің бірі, демек әр адам ең алдымен өз тілін, содан
кейін шетел тілін үйренуі керек.Шетел тілін оқыту бүгінгі таңда үлкен
шығармашылықты, ізденіс пен біліктілікті талап етеді.

Қандай да болсын, шетел тілін меңгеруде ана тілінің рөлі өте зор.Ана тілі
оқушыға үйреніп жүрген тілінің ұқсвстықтарымен қатар айырмашылықтарын да
анықтауға көмектеседі.

Оның үстіне бұл тілдің барлығының да жалпы теориялық негіздері бір-біріне
ұқсас.

Мәселен, қай тілде болмасын, фонетика, лексика,грамматика өтіледі. Оқушының
ана тілінен алған білімдері шетел тілінің теориялық материалдарын игеруге
айрықшы жәрдем тигізеді. Қазақ мектептерде ағылшын тілін орыс
аудиториясындна арналған оқулықтармен оқимыз. Оқулыққтарда ағылшын-қазақ
тілдеріндегі тілдік ерекшеліктер ескерілмеген. Бүл әрине, біз үшін қиындық
туғызады, сондықтан, біз әрқашан екі тілді салыстыра отырамыз. Бұл іс үлкен
шығармашылық ізденісті қажает етеді.

Қазақ және ағылшын тілдерінің аралығындағы негізгі айырмашылықтар

1. Қазақ тілінде род категориясы жоқ

Ал ағылшын тілінде род-‘’he, she’’ есімдікткрі арқылы көрсетіледі.

2. Қазақ тілі –агглютинативті тіл, ал ағылшын тілі-жартылай
агглютинативті тіл.

3. Ағылшын тілінде сөздің орын тәртібі қазақ тіліне қарағанда қатаң дауыс
сақталады.
Мысалы: David read the book.
Девид кітапты оқыды
4. Қазақ тілінде артикль жоқ. Ағылшын тілінде екі артикль бар: белгілі
және белгісіз-а, ап. Олар зат есімнің алдына қойылады. Сол сөздің
белгілі немесе белгісіз екенін анықтайды.
Мысалы : a week, a minute, a good answer, a pupil, a boy, a
girl.
An engineer, an apple, an old man, an air man, an hour.
The book, the window, the best apple, the earth, the
English language.
5. Ағылшын тіліндегі модальді етістіктер қазақ тілінде қолданылмайды.

Олардың мағынасы басқа сөздермен түсіндіріледі.

CAN
1. Қабілеттілік пен I can write it now Қазір мен мұны жаза
мумкіндікті білдіреді аламын
2. Жасалған He cannot behave so.
іс-әрекеттің Оның өзін солай ұстау
мүмкіндігін, күмән мүмкін емес
немесе таңғалуды
білдіреді. Can they sell the car
tomorrow? Олар машинаны ертең
а) осы немесе келер сата ала ма?
шақта
He cannot leave Almaty.Оның Алматыдан кетіп
қалуы мүмкін емес.
б) өткен іс-әрекет
COULD

He could write very Ол 5 жасында жаза
well when he was 5. алатын еді
1. Мүмкіндікті немесе
қабілетті білдіреді.
2. Шартты сөйлемдерде:If he tried well, he Егер ол тырысса
could solve the problemмәселені шеше алатын
а) шартты сөйлемнің еді
2-түрінде If he had known it
before, he could have Егер ол бұны ертерек
б) шартты сөйлемнің done it. білгенде, жасаған
3–түрінде болар еді

Мысалы:

MAY
1. Рұқсат сұрау. Ол, мүмкін, оның
2. Болжау мағынасында. He may know her досын білер
а) қазіргі немесе келер friend. а) Бүгін, мүмкін,
шаққа қаты қатысты It may be not ыстық болар.
б) өткен шаққа қатысты today. б) Мүмкін ол ауырып
He may have been қалған шығар.
ill

1. Болжау мағынысында Ол оны тануы мүмкін.
(осы неме немесе келер MIGHT
шаққа қатысты) Бүгін олар қонақ үйде
He might recognize болуы мүмкін.
2. Шартты сөйлемдердің her. Егер сіз шаршасаңыз ол
бағы- мінд ныңқы көмектесер еді.
бөлімінде
а) шартты сөйлемдердің They might stay at
2-түрі- the hotel today Егер тырысқаныңызда,
нде If you tried, he сіз ол кітапты тауып
might help you алар едіңіз.
б) шартты сөйлемдердің
3-түрінде
If you had tried,
you might have got
the book.

6. Қазақ тілінде септеуліктер сөздің соңында тұрады.Ал ағылшын тілінде
керісінше сөздің басында тұрады.

Мысалы: Мектептен кейін –After school.

7. Ағылшын тілінде көмекші етістік ‘’to have’’ әрекеттің аяқталғанын
көрсетеді.Қазақ тілінде мұндай көмекші етістік қолданылмайды.

Мысалы: to have –етістігінің қолданылуы

жақ жекеше көпше
1 I have We have
2 You have You have
3 He, she, They have
it has

To be-етістігінің қолданылуы

жақ жекеше көпше
1 I am We are
2 You are You are
3 He, she, They are
it is

8. Ал синтаксиске келсек, ағылшын тілінде ‘’when he came’’-бфғынбалы
сөйлем.

Қазақ тілінде ол-‘’келген-ін-де’’ ешқандай басқа мөйлемге бағынып
тұрған жоқ.

9. Ағылшын тілі грамматикасындағы-саналатын және саналмайтын зат есімдер
(Countable and Uncountable Nouns) қазақ тілінде жоқ.

Қ oлданылуы:

Words used before Words used before Word used before
countable nouns uncountable nouns both
a\an Much The
each Little My
every A little Some
many A little a great This\that
few deal of Any
a few A large amount of Lots of plenty of
a large number of a lot of
these\those
several

Countable Nouns

One book, two apples...

Uncountable Nouns

A, an-

Rise was grown in China.

The advice he gave me was useful.

The following nouns are uncountable in English

Accommodation noise bread
electricity
Air paper chaos
furniture
Advice patience progress
information
Baggage permission scenery
Luck blood space
Luggage

Зат есімнің жалғаулары

Екі тілдегі зат есімді салыстырып көрейік.

Қазақ тілінде кейбір жұрнақтар жалғанған сөздердің мағынасын
өзгертпейді.Оларға тек үлкейту, кішірейту, еркелету, сыйлау қамқорсыну
мәндерін үстейді.Ал ағылшын тілінде осындай рең мәнін тудыратын жұрнақтар
жоқ екен.

Зат есімнің рең мәнін тудыратын жұрнақтар мен сөздер

-тай Әкетай
-й Ағай Father
-еке Атеке brother
-ке, -қа grandfather
-а, -е Жәке Dear Zhake
-жан Ағажан
-қан, -кен Балақан brother
-қай, -кей Шешекей boy
-ша, -ше Сандықша mother
-сымақ Таусымақ
-шық, -шік Өзеншік box
Ша, -ше күрекше Small hill

lake
spade

Қазақ тіліндегі есімдерден зат есім жасайтын жұрнақтарды ағылшын
тіліндегі жұрнақтарман салыстырайық

Жұрнақтар Мысалдар Suffixes Examples
-шы, -ші Әнші -er Singer
-кер, -гер Саудагер -er Trader
-шылық Қиыншылық -y Difficulty
-шілік Мүмкіншілік -ity Possibility
-лық, -лік Балалық -hood Childhood
-дық, -дік Адалдық -ness Fairness
-тық, -тік Жолдастық -ship Friendship
-хана Мейманхана - Library
-хана кітапхана - hotel

Хана –деген жұрнақ ағылшын тілінде жоқ екен

а) Көптік жалғау кезінде

Ал зат есімнің көптік жалғауларын қарастырсақ, қазақ тілінде жалғау
сөздің соңғы буынына байланысты, ал ағылшын тілінде ондай ерекшклік
байқалмайды. Бірақ бірнеше сөздің көпше түрі түбірін өзгерту арқылы
жасалады.

Көптік жалғауы мысалдар Көптік жалғау Мысалдар
-лар оқушылар sincerely students
-дар Адамдар -s Houses
-лер үйлер - Man-men
-дер өзендер -s lakes
-тар жапырақтар - Leaf-leaves
-тер тістер - Tooth-teeth

б) Зат есімнің тәуелденуі

Күрделі зат есімдер қазақ тілінде айырбасталып турады, бірнешесі бір-
біріне сәйкес келеді, төмендегі кестеден байқ алады:

Күрделі зат есімдер Compound Nouns
Алмағаш Apple-tree
Үй-күй Household
Балалар бақшасы Daycare
Қара торғай Blackbird
алты бақан Merry-go-rounds
ата-ана Parents
орынбасар Deputy
сары-май Butter
ел-жұрт People
қой еті Mutton
тасбақа frog
Оқушы Schoolgirl(boy)
Келіншек A young woman
Бикеш A young lady
қарашық Pupil of the eye

Екі тілдегі етістіктен зат есім жасайтын жұрнақтардың негізгі турлерін
мына кестеден көруге болады

Жұрнақтар Етістік Зат есім suffix verb noun
-ма, -ме көрсету көрме -tion exhibit exhibition
-ба, -бе
-па, -пе
-й әшекейлеу әшекей -tion decorate decoration
-с, -ыс, Жарысу, Жарыс, -Tion Compete Competition
-іс- ырылдау ырыл, Roar Roar
-ыл, -іл тарсылдау тарсыл knock knock

Ал қазақ тіліндегі зат есімдердің септік жалғаулары ағылшын тілінде
предлог және артикль арқылы басқа сөздермен жалғанып етістіктермен
байланыстырып тұрады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.