Қазақ және ағылшын тілдерінің аралығындағы негізгі айырмашылықтар

Пән: Тілтану, Филология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе2

Қазақ және ағылшын тілдерінің аралығындағы негізгі айырмашылықтар3

Зат есімнің жалғаулары6

а) Көптік жалғау кезінде6

б) Зат есімнің тәуелденуі7

в) Зат есімнің септелуі8

Аударма жұмысын зерттеуде кездесетін қиыншылықтар11

а) Көп мағыналы сөздер: тура және ауыспалы мағынада12

б) Фразеологиялар: идиомалар, мақал-мәтелдер. 12

Қорытынды14

Кіріспе

Ғылыми жұмысымның тақырыбы :

аудару үрдісінде ағылшын тілі мен қазақ тілінің сәйкес келмейтін баламалық формалары мен қурылымдары.

Бұл тың тақырып, өйткені, ағылшын және қазақ тілдерін салыстырмалы түрде зерттеген әдебиет жоқтың қасы.

Сондықтан, менің зерттеу жұмысым актуалды деп есептеймін.

Мен былтыр жалпы сөз таптарын салыстыру, хабарлы сөйлемдегі орын тәртібі, лексикалық байланыстар, не фрозеологиялық бірліктер негізінде жұмыс жүргізгенмін.

Менің зерттеу жұмысымның мақсаты:

Ағылшын және қазақ тілдірін салыстыру арқылы сәйкес келмейтін ерекшеліктерін анықтау, зертеу.

Қазақ тілі-Қазақстан республикасының мемлекеттік тілі, оны әр азамат білуі тиіс, өйткені, халықтың тарихта қалуы тіліне байланысты. Ал ағылшын тілі барлық елге ортақ тілдердің бірі, демек әр адам ең алдымен өз тілін, содан кейін шетел тілін үйренуі керек. Шетел тілін оқыту бүгінгі таңда үлкен шығармашылықты, ізденіс пен біліктілікті талап етеді.

Қандай да болсын, шетел тілін меңгеруде ана тілінің рөлі өте зор. Ана тілі оқушыға үйреніп жүрген тілінің ұқсвстықтарымен қатар айырмашылықтарын да анықтауға көмектеседі.

Оның үстіне бұл тілдің барлығының да жалпы теориялық негіздері бір-біріне ұқсас.

Мәселен, қай тілде болмасын, фонетика, лексика, грамматика өтіледі. Оқушының ана тілінен алған білімдері шетел тілінің теориялық материалдарын игеруге айрықшы жәрдем тигізеді. Қазақ мектептерде ағылшын тілін орыс аудиториясындна арналған оқулықтармен оқимыз. Оқулыққтарда ағылшын-қазақ тілдеріндегі тілдік ерекшеліктер ескерілмеген. Бүл әрине, біз үшін қиындық туғызады, сондықтан, біз әрқашан екі тілді салыстыра отырамыз. Бұл іс үлкен шығармашылық ізденісті қажает етеді.

Қазақ және ағылшын тілдерінің аралығындағы негізгі айырмашылықтар

Қазақ тілінде род категориясы жоқ

Ал ағылшын тілінде род -‘’he, she’’ есімдікткрі арқылы көрсетіледі.

Қазақ тілі -агглютинативті тіл, ал ағылшын тілі-жартылай агглютинативті тіл.
Ағылшын тілінде сөздің орын тәртібі қазақ тіліне қарағанда қатаң дауыс сақталады.

Мысалы : David read the book.

Девид кітапты оқыды

Қазақ тілінде артикль жоқ. Ағылшын тілінде екі артикль бар: белгілі және белгісіз-а, ап. Олар зат есімнің алдына қойылады. Сол сөздің белгілі немесе белгісіз екенін анықтайды.

Мысалы : a week, a minute, a good answer, a pupil, a boy, a girl.

An engineer, an apple, an old man, an air man, an hour.

The book, the window, the best apple, the earth, the English language.

Ағылшын тіліндегі модальді етістіктер қазақ тілінде қолданылмайды.

Олардың мағынасы басқа сөздермен түсіндіріледі.

1. Қабілеттілік пен мумкіндікті білдіреді

2. Жасалған іс-әрекеттің мүмкіндігін, күмән немесе таңғалуды білдіреді.

а) осы немесе келер шақта

б) өткен іс-әрекет

1. Мүмкіндікті немесе қабілетті білдіреді.

2. Шартты сөйлемдерде:

а) шартты сөйлемнің 2-түрінде

б) шартты сөйлемнің 3-түрінде

CAN

I can write it now

He cannot behave so.

Can they sell the car tomorrow?

He cannot leave Almaty.

COULD

He could write very well when he was 5.

If he tried well, he could solve the problem

If he had known it before, he could have done it.

Қазір мен мұны жаза аламын

Оның өзін солай ұстау мүмкін емес

Олар машинаны ертең сата ала ма?

Оның Алматыдан кетіп қалуы мүмкін емес.

Ол 5 жасында жаза алатын еді

Егер ол тырысса мәселені шеше алатын еді

Егер ол бұны ертерек білгенде, жасаған болар еді

Мысалы:

1. Рұқсат сұрау.

2. Болжау мағынасында.

а) қазіргі немесе келер шаққа қаты қатысты

б) өткен шаққа қатысты

1. Болжау мағынысында (осы неме немесе келер шаққа қатысты)

2. Шартты сөйлемдердің бағы- мінд ныңқы бөлімінде

а) шартты сөйлемдердің 2-түрі-

нде

б) шартты сөйлемдердің 3-түрінде

MAY

He may know her friend.

It may be not today.

He may have been ill

MIGHT

He might recognize her.

They might stay at the hotel today

If you tried, he might help you

If you had tried, you might have got the book.

Ол, мүмкін, оның досын білер

а) Бүгін, мүмкін, ыстық болар.

б) Мүмкін ол ауырып қалған шығар.

Ол оны тануы мүмкін.

Бүгін олар қонақ үйде болуы мүмкін.

Егер сіз шаршасаңыз ол көмектесер еді.

Егер тырысқаныңызда, сіз ол кітапты тауып алар едіңіз.

Қазақ тілінде септеуліктер сөздің соңында тұрады. Ал ағылшын тілінде керісінше сөздің басында тұрады.

Мысалы: Мектептен кейін - After school.

Ағылшын тілінде көмекші етістік ‘’to have’’ әрекеттің аяқталғанын көрсетеді. Қазақ тілінде мұндай көмекші етістік қолданылмайды.

Мысалы : to have -етістігінің қолданылуы

жақ

жекеше

көпше

жақ:

жекеше:

I have

You have

He, she, it has

көпше:

We have

You have

They have

To be- етістігінің қолданылуы

жақ

жекеше

көпше

жақ:

жекеше:

I am

You are

He, she, it is

көпше:

We are

You are

They are

Ал синтаксиске келсек, ағылшын тілінде ‘’when he came’’-бфғынбалы сөйлем.

Қазақ тілінде ол-‘’келген-ін-де’’ ешқандай басқа мөйлемге бағынып тұрған жоқ.

Ағылшын тілі грамматикасындағы-саналатын және саналмайтын зат есімдер (Countable and Uncountable Nouns) қазақ тілінде жоқ.

Қ oлданылуы:

Words used before countable nouns

Words used before uncountable nouns

Word used before both

Words used before countable nouns:

a\an

each

every

many

few

a few

a large number of

these\those

several

Words used before uncountable nouns:

Much

Little

A little

A little a great deal of

A large amount of

Word used before both:

The

Some

This\that

Any

Lots of plenty of

a lot of

Countable Nouns

One book, two apples…

Uncountable Nouns

A, an-

Rise was grown in China.

The advice he gave me was useful.

The following nouns are uncountable in English

Accommodation noise bread electricity

Air paper chaos furniture

Advice patience progress information

Baggage permission scenery

Luck blood space

Luggage

Зат есімнің жалғаулары

Екі тілдегі зат есімді салыстырып көрейік.

Қазақ тілінде кейбір жұрнақтар жалғанған сөздердің мағынасын өзгертпейді. Оларға тек үлкейту, кішірейту, еркелету, сыйлау қамқорсыну мәндерін үстейді. Ал ағылшын тілінде осындай рең мәнін тудыратын жұрнақтар жоқ екен.

Зат есімнің рең мәнін тудыратын жұрнақтар мен сөздер

-тай

-й

-еке

-ке, -қа

-а, -е

-жан

-қан, -кен

-қай, -кей

-ша, -ше

-сымақ

-шық, -шік

Ша, -ше

Әкетай

Ағай

Атеке

Жәке

Ағажан

Балақан

Шешекей

Сандықша

Таусымақ

Өзеншік

күрекше

Father

brother

grandfather

Dear Zhake

brother

boy

mother

box

Small hill

lake

spade

Қазақ тіліндегі есімдерден зат есім жасайтын жұрнақтарды ағылшын тіліндегі жұрнақтарман салыстырайық

Жұрнақтар

Мысалдар

Suffixes

Examples

Жұрнақтар:

-шы, -ші

-кер, -гер

-шылық

-шілік

-лық, -лік

-дық, -дік

-тық, -тік

-хана

Мысалдар:

Әнші

Саудагер

Қиыншылық

Мүмкіншілік

Балалық

Адалдық

Жолдастық

Мейманхана

кітапхана

Suffixes:

-er

-y

-ity

-hood

-ness

-ship

Examples:

Singer

Trader

Difficulty

Possibility

Childhood

Fairness

Friendship

Library

hotel

Хана -деген жұрнақ ағылшын тілінде жоқ екен

а) Көптік жалғау кезінде

Ал зат есімнің көптік жалғауларын қарастырсақ, қазақ тілінде жалғау сөздің соңғы буынына байланысты, ал ағылшын тілінде ондай ерекшклік байқалмайды. Бірақ бірнеше сөздің көпше түрі түбірін өзгерту арқылы жасалады.

Көптік жалғауы

мысалдар

Көптік жалғау

Мысалдар

Көптік жалғауы: -лар

мысалдар: оқушылар

Көптік жалғау: sincerely

Мысалдар: students

Көптік жалғауы:

-дар

-лер

мысалдар:

Адамдар

үйлер

Көптік жалғау:

-s

Мысалдар:

Houses

Man-men

Көптік жалғауы: -дер

мысалдар: өзендер

Көптік жалғау: -s

Мысалдар: lakes

Көптік жалғауы: -тар

мысалдар: жапырақтар

Көптік жалғау: -

Мысалдар: Leaf-leaves

Көптік жалғауы: -тер

мысалдар: тістер

Көптік жалғау: -

Мысалдар: Tooth-teeth

б) Зат есімнің тәуелденуі

Күрделі зат есімдер қазақ тілінде айырбасталып турады, бірнешесі бір-біріне сәйкес келеді, төмендегі кестеден байқ алады:

Күрделі зат есімдер

Compound Nouns

Күрделі зат есімдер:

Алмағаш

Үй-күй

Балалар бақшасы

Қара торғай

алты бақан

ата-ана

орынбасар

сары-май

ел-жұрт

қой еті

тасбақа

Compound Nouns:

Apple-tree

Household

Daycare

Blackbird

Merry-go-rounds

Parents

Deputy

Butter

People

Mutton

frog

Күрделі зат есімдер:

Оқушы

Келіншек

Бикеш

қарашық

Compound Nouns:

Schoolgirl(boy)

A young woman

A young lady

Pupil of the eye

Екі тілдегі етістіктен зат есім жасайтын жұрнақтардың негізгі турлерін мына кестеден көруге болады

Жұрнақтар

Етістік

Зат есім

suffix

verb

noun

Жұрнақтар:

-ма, -ме

-ба, -бе

-па, -пе

Етістік: көрсету

Зат есім: көрме

suffix: -tion

verb: exhibit

noun: exhibition

Жұрнақтар: -й

Етістік: әшекейлеу

Зат есім: әшекей

suffix: -tion

verb: decorate

noun: decoration

Жұрнақтар:

-с, -ыс, -іс-

-ыл, -іл

Етістік:

Жарысу, ырылдау

тарсылдау

Зат есім: Жарыс, ырыл, тарсыл

suffix: -Tion

verb:

Compete

Roar

knock

noun:

Competition

Roar

knock

Ал қазақ тіліндегі зат есімдердің септік жалғаулары ағылшын тілінде предлог және артикль арқылы басқа сөздермен жалғанып етістіктермен байланыстырып тұрады.

в) Зат есімнің септелуі

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.