Адамдардың денсаулығына әсер ететін негізгі факторлар



1. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3

2. І Бөлім «Адамдардың денсаулыгына әсер ететін
позитивті факторлар» ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5

3. ІІ бөлім «Адам ағзасына негативті әсер етуші
факторлар» ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..7

а)Есірткінің адам ағзасына әсері ... ... ... ... ... ... ... ... ...9

б)Ішімдіктің адам ағзасына әсері ... ... ... ... ... ... ... ... .10

в)Темекі мен темекі түтінінің адамға зияны ... ... ... ...10

4. Қорытынды бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
“Ауырып-ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде” деген халқымыздың мақалы адамдарды салауатты өмір салтын сүруге шақырады. Салауатты өмір салты деп адамның шаруашылық, күнделік үй тұрмысы, материалдық және рухани формаларын қанағаттандыру үшін,қоғамдық ұйымдарда өзін өзі ұстай білуі, қоғамдық тәртіппен санасу, артық сөз айтпау, орынсыз саясатпен айналыспау, кез-келген адамды жамандамау, біреуді-біреуге шағыстырмау, өзін ақылды деп есептеп, басқаларды ақымақ ретінде көру,т.б. аулақ болу. Сонымен өмір сүру салты дегеніміз- тұлға мен қоғам деңгейінің прогрессті дамуының көрсеткішінің категориясы.
Салауатты өмір сүру салтының деңгейінің төмен болуы әлеуметтік-экономикалық жағдайларға байланысты болады.
Адамдардың биологиялық ерекшеліктеріне сәйкес салауатты өмір сүру салты біркелкі болмайды. Болу керек деп айту да дұрыс емес.Әр адам өзіне тән қалыптасқан өмір салтымен тіршілік етеді. Ол ұрпақтан ұрпаққа “ген” арқылы беріліп отыруы мүмкін . Міне осыған байланысты “салауатты өмір сүру салтының” үш категориясы болады:
1. Салауатты өмір сүру деңгейі
2. Салауатты өмір сүрудің сапасы
3. Салауатты өмір сүрудің стилі
Салауатты өмір сүру деңгейі дегеніміз- экономикалық категория.Адамдардың материалдық және моральдық-рухани қажеттілігі толығымен қамтамасыз етілуі.
Салауатты өмір сүрудің сапасы дегеніміз- әлеуметтік категория- үй-іші, қызмет істейтін орындары неше түрлі адам денсаулығын қамтамасыз ететін комфортты мебельдер мен лабораториялық жабдықтармен қамтамасыз етілуі.
Салауатты өмір сүрудің стилі дегеніміз - әлеуметтік психологиялық категория – адамның қоғамдық орындарда

өзін- өзі ұстап корсете білуі.Белгілі бір қалыптасқан стандартты ұстап өмір сүру.
Салауатты өмір сүру деңгейі мен салауатты өмір сүру сапасы эквипотенциалды болып келеді. Сондықтан да, адам денсаулығының жақсы не жаман болуы салауатты өмір сүру стиліне байланысты болады.
1. Жатқанбаев Ж.Ж Валеология.
2. Сағымбаев Ә.Ү, Ақмырзаев М.М. Валеология (Машықтану жұмыстарының жинағы) 2001.
3. Имангалиев А.С. Валеология (учебник).-Алматы: Рик 1999, 207с.

Пән: Валеология
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:   
Тақырыбы: Адамдардың денсаулығына әсер ететін негізгі факторлар.

Мазмұны

1.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... 3

2. І Бөлім Адамдардың денсаулыгына әсер ететін
позитивті
факторлар ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... 5

3. ІІ бөлім Адам ағзасына негативті әсер етуші

факторлар ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... 7

а)Есірткінің адам ағзасына әсері ... ... ... ... ... ... ... .. ... .9

б)Ішімдіктің адам ағзасына әсері ... ... ... ... ... ... ... .. ...10

в)Темекі мен темекі түтінінің адамға зияны ... ... ... ...10

4. Қорытынды бөлім
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11

Кіріспе

“Ауырып-ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде” деген халқымыздың мақалы
адамдарды салауатты өмір салтын сүруге шақырады. Салауатты өмір салты деп
адамның шаруашылық, күнделік үй тұрмысы, материалдық және рухани формаларын
қанағаттандыру үшін,қоғамдық ұйымдарда өзін өзі ұстай білуі, қоғамдық
тәртіппен санасу, артық сөз айтпау, орынсыз саясатпен айналыспау, кез-
келген адамды жамандамау, біреуді-біреуге шағыстырмау, өзін ақылды деп
есептеп, басқаларды ақымақ ретінде көру,т.б. аулақ болу. Сонымен өмір сүру
салты дегеніміз- тұлға мен қоғам деңгейінің прогрессті дамуының
көрсеткішінің категориясы.
Салауатты өмір сүру салтының деңгейінің төмен болуы әлеуметтік-
экономикалық жағдайларға байланысты болады.
Адамдардың биологиялық ерекшеліктеріне сәйкес салауатты өмір сүру
салты біркелкі болмайды. Болу керек деп айту да дұрыс емес.Әр адам өзіне
тән қалыптасқан өмір салтымен тіршілік етеді. Ол ұрпақтан ұрпаққа “ген”
арқылы беріліп отыруы мүмкін . Міне осыған байланысты “салауатты өмір сүру
салтының” үш категориясы болады:
1. Салауатты өмір сүру деңгейі
2. Салауатты өмір сүрудің сапасы
3. Салауатты өмір сүрудің стилі
Салауатты өмір сүру деңгейі дегеніміз- экономикалық
категория.Адамдардың материалдық және моральдық-рухани қажеттілігі
толығымен қамтамасыз етілуі.
Салауатты өмір сүрудің сапасы дегеніміз- әлеуметтік категория- үй-
іші, қызмет істейтін орындары неше түрлі адам денсаулығын қамтамасыз ететін
комфортты мебельдер мен лабораториялық жабдықтармен қамтамасыз етілуі.
Салауатты өмір сүрудің стилі дегеніміз - әлеуметтік психологиялық
категория – адамның қоғамдық орындарда

өзін- өзі ұстап корсете білуі.Белгілі бір қалыптасқан стандартты ұстап өмір
сүру.
Салауатты өмір сүру деңгейі мен салауатты өмір сүру сапасы
эквипотенциалды болып келеді. Сондықтан да, адам денсаулығының жақсы не
жаман болуы салауатты өмір сүру стиліне байланысты болады.
Адамның жүріс тұрысы оның тіршілікке қажетті заттарын пайдалануға
қарай дамиды.
Жер шары халықтарына әлеуметтік-гигиеналық зерттеу жүргізу
нәтижесінде жинақталған орасан көп құжаттарды талдай келіп, дүниежүзілік
денсаулық сақтау ұйымы (ДДСҰ) мына төмендегідей тұжырым жасады:“Жер шарының
халықтарының денсаулықтарының сақталуының 49-53 % адамдардың салауатты өмір
сүру салтына байланысты екенін анықтады.бір сөзбен айтқанда адамдардың өз
денсаулығына деген көзқарасына байланысты, ал 17-20 % әлемдік экологиялық
факторларға байланысты, әдетте әлемдік экологиялық фактор үнемі өзгеріп
отыратын табиғи құбылыс, оны мөлшерден тыс өзгертетін адамдардың
өздері(антропогендік фактор) . Әсіресе, тәжірибесі мен түсінігі аз адамдар
табиғи экологияны үнемі бұзып жіберіп отырады. Ал 18-22 % тұқым қуалайтын
себептерге байланысты, 8-10 % денсаулық сақтау орындарының қызмет істеуіне
байланысты ”-деп қорытынды жасаған.
Қорыта айтқанда, салауатты өмір сүру салты көп факторларға
(экономикалық, әлеуметтік, адамның жеке басының тәрбиесі мен біліміне)
байланысты екені толығымен анықталды.

І бөлім. Адам денсаулығына әсер ететін позитивті факторлар.Салауатты өмір
сүру салты.

Салауатты өмір сүру үшін адам кейбір нормалар мен принциптерге
сүйенуі керек. Ондайларға биологиялық және әлеуметтік принциптер
жатқызылады. Салауатты өмір сүру салтының негізгі биологиялық және
әлеуметтік принциптері
1. Биологиялық принциптерге жататындар:
1) салауатты өмір сүру салты адамдардың жас ерекшелігі
2) салауатты өмір сүру салты энергетикалық принциптері
3) салауатты өмір сүру салты эстетикалық қызметке
4) салауатты өмір сүру салты ритмикалық үрдістер
5) салауатты өмір сүру салты денсаулықты арттыруға байланысты болуы
керек
10) Әлеуметтік принциптерге жататындар:
1) салауатты өмір сүру салты және эстетикалық қызмет
2) салауатты өмір сүрудің рухани түрде жеткіліктілігі
3) салауатты өмір сүру салты еріктігін дамыту.
4) салауатты өмір сүруде адамның “үшінші жағдайда” болмауын
қамтамасыз ету.
5) өзін-өзі тежеуіне байланысты болуы.
Осы жоғарыда көрсетілген принциптерді іске асыру оңай шаруа емес.
Өйткені, бұл принциптер бір-біріне қарама-қарсы келеді.Әрқашанда
көңілдегідей болып шықпайды.Жақсы нәтиже бермейді.Жасыратыны жоқ, біздің
егеменді елімізде денсаулық сақтау мәселесіне айтарлықтай көңіл бөлініп
отырған жоқ.Халықты неше түрлі аурулар меңдеп кетті. Кейінгі жылдары жан-
дүниелі дерттер адамдар арасында көптеп тарап кетті. Қант диабеті

ауруы екі адамның бірінде кездеседі.Әрбір мың бала туса, олардың 40-ы
кемтар болып туатынын дәрігерлер айтып жүр.
Адам денсаулығына позитивті әсер ететін факторларға:
1.Адамның әлеуметтік жағдайына тікелей байланысты факторлар: кез-келген
тамақты алу мүмкіндігі, керекті киімінің болуы, тұрғылықты жеріндегі барлық
комфорттың болуы.
2.Жанұясының немесе асыраушысының болуы: адамға қажетті жағдайларды
туғызу,моральдық және рухани көмек көрсету.
3.Ойлау қабілетінің дұрыстығы мен қажетті деңгейдегі білімінің
болуы.Қоғамдағы өз орны мен дәрежесін ұғынып,өзін өзі ұстау мен адамдармен
сөйлесу нормаларының болуы,түйсігі мен санасының жетік дамуы.
4.Өмір сүретін ортасындағы қоршаған субъектілердің адамның салауатты өмір
сүруіне ықпалы.
5.Табиға жағдайлар: экологияның ықпалы, табиғаттан пайдаланатын өнімдердің
жарамдылығы мен сапасы.

ІІ бөлімСалауатты өмір сүруге негативті әсер ететін факторлар

Салауатты өмір сүру салтын бұзатын факторлардың бірі-дұрыс және
жүйелі түрде өз мезгілінде тамақтанбау.Сондықтан да адамның массасы өсіп,
шектен тыс семіріп кетеді.
Ол неге әкеп соғады, адамдарды ауруларға шалдықтырады.Кейіннен
өмірмен қоштасуға себепші болады.
Ал қазіргі нарықтық экономика көпшілікке оң эмоциялық жағдай туғызып
отыр деп айта алмаймыз.Көптеген адамдар салауатты өмір сүріп отырған жоқ.
Қорыта айтқанда,салауатты өмір сүрудің салты тек табиғат қана емес,
ло адамзат баласын асыраушы ана.Табиғаттың келешегі зор,берері мол.Оған
бірді берсең онды,онды берсең жүзді,жүзді берсең мыңды,мыңды берсең
миллионды аласың, міне табиғат заңы осындай.
Дегенмен,салауатты өмір сүру салтын көптеген адамдар сақтамайды.Бір
кезде мен бір қарт адамға неге темекі шегесіз дегенімде,ол маған бір Алла-
Тағаланың жазуы бар ғой,көп жасаймын ба,әйтеуір бір жазу бар ғой деді.Жоқ
олай емес дедім мен.Темекі шегу өмірді қысқартады.Салауатты өмір салтын
әрқашанда бірінші орынға қою керек.Әсіресе, жас жеткіншектерге салауатты
өмір сүру керек демекпіз.Сондықтан да қазақ елі өздерінің ұрпақтарына
салауатты өмір сүру салтын үнемі қалыптастырып отырған.Егде адамдар, мал
бағып, күн-түн демей таза ауада жүрген.Сондықтан да олар, ұзақ уақыт өмір
сүрген.Ішімдік дегеннің не екенін олар білмеген, темекі
тартпаған.Наркотикалық заттар туралы қазақ елінде ешқандай түсінік
болмаған.Ал токсикалық қосылыстар қазақ халқының үш ұйықтаса да түсіне
кірмеген.Қазақ елі әрқашанда табиғатпен санасып отырған.Салауатты өмір сүру
салтын жоғары сынып оқушылары қатаң түрде ұстауы тиіс.Жоғары сынып
оқушылары салауатты өмір сүрудің салты тек көп қимыл жасап, нерв жүйелерін
сақтау, дене шынықтырумен айналысу, ішімділік ішпеу, темекі шекпеу ғана деп
түсінеді.Шын мәнінде олай емес.Салауатты өмір сүру салтын сақтау үшін ерік
болу керек.Күшті ерік әркімде бола бермейді.Сондықтан да кейбіреулер
салауатты өмір сүру салтын сақтамай көп азап шегеді.Оны күнделікті өмірден
үнемі көріп жүрміз.
Валеология мектеп жағдайында білім және тәрбие беру пән ретінде
жүргізілуі керек.Валеологиялық білімді ата-аналарды білуі керек.Валеология-
кеңінен насихатталынуы тиіс.Валеология кәсіптік білім ретінде өткізілуі
керек.Валеологиялық білім және тәрбие біртұтас, ол қатарымен жүргізіліп
отыруы тиіс.
Валеологиялық білімде физикалық, эмоцияналдық, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Денсаулыққа әсер ететін факторлар
Тамақтану жағдайы
Денсаулық сақтау мәселелері
Қоршаған ортаның халық денсаулығына әсері
Зиянды өндірістік факторлар,олардың жұмысшыларға және қоршаған ортаға әсері. Жарықтандырудың адамның еңбек қабілеттілігіне әсері
Ауыл мектеп оқушыларының денсаулық жағдайын бағалау
Балалар мен жасөспірімдерді физикалық тәрбиелеуде медициналық бағалау.
Пациент пен мейіргерлердің қауіпсіздігіне әсер ететін факторларды талдау
Адам денсаулығы және қоршаған орта
ҚО ластаушыларының адам ағзасына әсері
Пәндер