Инфляция; мәні, себептері және әлеуметтік жағдайы

Жоспар:

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3

І. Инфляция: мәні, пайда болуы себебі, түрлері және салдарлары.
1.1 Инфляцияның мәні,тарихы және пайда болу
себептері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2 Инфляцияның түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7

ІІ. Мемлекеттің монеторлық саясаты .
2.1 Филипс қисық сызығы және келешектегі инфляция
мен күтулер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
2.2 Инфляция деңгейі мен өнім өндіру мөлшері
және оны реттеу динамикасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13
2.3 Инфляцияны төмендетудің балама стратегиясы.
Табыстар саясаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .18

ІІІ. Қазақстандағы инфляция жағдайы және оған қарсы саясат.
3.1 Қазақстандағы инфляция жағдайы және оның салдары ... ... ... ... ... 22
3.2 Қазақстандағы инфляцияға қарсы жүргізіліп
отырған саясат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .23
3.3 Инфляцияға қарсы саясат және бәсеңдету шаралары ... ... ... ... ... ..24

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .26

Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .27

Кіріспе.

Бұл курстық жұмыстың тақырыбы «Инфляция; мәні, себептері және әлеуметтік – экономикалық салдарлары.» деп аталады Бұл тақырыпты таңдауыма басты себеп оның бүгінгі қоғамдағы, Экономикамыздағы көнейкесті мәселелердің бірі болуында және экономикалық теориядағы өзектілігінде болып отыр. Инфляция экономикалық құбылыс ретінде ұзақ жылдардан бері өмір сүріп келеді. Инфляция қалыптасулары бір-бірімен байланысты ақшамен бірге пайда болған.
Экономикалық әдебиеттерде инфляция түсінігі ХХ ғасырда өте кеңейе түсті. Инфляция түсінігі тауар айналымы қажеттілігінің ақша масса айналымы мен шексіз толып кетуі, тауар бағасының өсуі және ақша бірлігінің құнсыздануы жалпы, дәстүрлі түсінік. Инфляция тауар бағаларының өсуінде жүргенімен, бұл таза ақша феноменына ғана қатысты болуы мүмкін емес және де барлық бағаның міндетті түрде шоғырлануы деген сөз емес. Сондықтан да бұл өте күрделі әлеуметтік –экономикалық құбылыс.
Қазір де әр түрлі бағаның өсуі инфляция болып табылады ма деген туралы сұрақтар талқылануда . Тауар өндіруге жұмсалған шығындардың жоғарылауы инфляциялық фактор емес деп, ал ақша айналымына байланысты баға өсуі инфляциялық фактор болып саналды. Көптеген Россиялық экономистер және олардың бастысын әріптестері әр түрлі баға және тарифтердің жоғарлауы инфляция болып табылады деген пікірмен келісетін инфляцияның көп факторлы теориясының позициясын ұстанады.
Бұл жұмыс отандық және шетелдік әдебиеттерде өте кең ауқымда зерттеліп жазылған. Осы жұмысты жазу барысын да оқулықтармен қатар ағымдық баспасөздері, статистикалық мәліметтерді де пайдаландым

Қолданылған әдебиеттер тізімі.

1 Әубәкіров Я. Ә. «Экономикалық теория» Алматы
1999 жыл.
2 Әубәкіров Я. Ә. «Экономикалық теория негіздері» Алматы 1998 жыл.
3 Әкімбеков А. С. «Экономикалық теория» астана
2002 жыл.
4 Дорнбуш Р, Фишер С. «Макроэкономика» Алматы
1997 жыл
5 Әубәкіров Я. Ә. «Экономикс» Алматы 1994 жыл.

6 Жүнісов « Нарықтық экономика негіздері»
Ақтөбе 1993 жыл.

7 Куликов П « Экономикалық теория негіздері»

8 Нурпиісов Ж. Қ «Экономикалық теория негіздері» Ақмола
1996 жыл.
9 // Егемен Қазақстан // 1997 -18 наурыз

10 Қожахметов А

11 Жұмыссыздық пен инфляция //Егемен Қазақстан
2000-18 наурыз
12 Жұмыссыздық және оның кейбір аспектілері//
Ақиқат// 2001 №4

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

“
” кафедрасы

“
” пәні бойынша.

“ Инфляция; мәні, себептері және әлеуметтік жағдайы”
тақырыбы.

Курстық жұмыс

Орындаған:

Тексерген:

Жоспар:

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

1 І. Инфляция: мәні, пайда болуы себебі, түрлері және салдарлары.

1. Инфляцияның мәні,тарихы және пайда болу
себептері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
2. Инфляцияның
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ...7

ІІ. Мемлекеттің монеторлық саясаты .
2.1 Филипс қисық сызығы және келешектегі инфляция
мен
күтулер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ...9
2.2 Инфляция деңгейі мен өнім өндіру мөлшері
және оны реттеу динамикасы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
3. Инфляцияны төмендетудің балама стратегиясы.
Табыстар
саясаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 18
ІІІ. Қазақстандағы инфляция жағдайы және оған қарсы саясат.
3.1 Қазақстандағы инфляция жағдайы және оның
салдары ... ... ... ... ... 22
3.2 Қазақстандағы инфляцияға қарсы жүргізіліп
отырған
саясат ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ...23
3.3 Инфляцияға қарсы саясат және бәсеңдету
шаралары ... ... ... ... ... ..24

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ..26

Қолданылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .2
7

Кіріспе.

Бұл курстық жұмыстың тақырыбы Инфляция; мәні, себептері және әлеуметтік
– экономикалық салдарлары. деп аталады Бұл тақырыпты таңдауыма басты
себеп оның бүгінгі қоғамдағы, Экономикамыздағы көнейкесті мәселелердің
бірі болуында және экономикалық теориядағы өзектілігінде болып отыр.
Инфляция экономикалық құбылыс ретінде ұзақ жылдардан бері өмір сүріп
келеді. Инфляция қалыптасулары бір-бірімен байланысты ақшамен бірге пайда
болған.
Экономикалық әдебиеттерде инфляция түсінігі ХХ ғасырда өте кеңейе
түсті. Инфляция түсінігі тауар айналымы қажеттілігінің ақша масса
айналымы мен шексіз толып кетуі, тауар бағасының өсуі және ақша
бірлігінің құнсыздануы жалпы, дәстүрлі түсінік. Инфляция тауар
бағаларының өсуінде жүргенімен, бұл таза ақша феноменына ғана қатысты
болуы мүмкін емес және де барлық бағаның міндетті түрде шоғырлануы
деген сөз емес. Сондықтан да бұл өте күрделі әлеуметтік –экономикалық
құбылыс.
Қазір де әр түрлі бағаның өсуі инфляция болып табылады
ма деген туралы сұрақтар талқылануда . Тауар өндіруге жұмсалған
шығындардың жоғарылауы инфляциялық фактор емес деп, ал ақша айналымына
байланысты баға өсуі инфляциялық фактор болып саналды. Көптеген Россиялық
экономистер және олардың бастысын әріптестері әр түрлі баға және
тарифтердің жоғарлауы инфляция болып табылады деген пікірмен келісетін
инфляцияның көп факторлы теориясының позициясын ұстанады.
Бұл жұмыс отандық және шетелдік әдебиеттерде өте кең
ауқымда зерттеліп жазылған. Осы жұмысты жазу барысын да оқулықтармен
қатар ағымдық баспасөздері, статистикалық мәліметтерді де пайдаландым

1.1Инфляцияның мәні, тарихы және пайда болу себептері.

Экономикалық құбылыс ретінде инфляция ұзақ уақыт өмір сүруде . Оның
пайда болуын ақшаның шығуымен, қызметімен байланыстырады. Инфляция
термині латын сөзі – inflation - вздутие, тұңғыш рет Солтүстік Америкада
1861-1865 жылдардағы азамат соғысы кезінде пайда болып, айналымдағы
қағаз ақшалардың тым көбейіп кетуі процесін білдірген. ХІХ – ғасырда
қолданыла бастады. Экономикалық әдебиеттерде инфляция түсінігі ХХ –
ғасырларда бірінші дүние жүзілік соғыстан кейін жиі қолданылып, кеңес –
өкіметі нің экономикалық әдебиеттерінде ХХ – жылдардың орта кезінде
көрінді .
Инфляцияның жалпы , әдеттегі анықтамасы – айналымдағы ақша массасының
қажеттіліктен тыс артып кетуі . Бұл ақша өнімінің құнсыздануына және
тауар бағаларының соғұрлым өсуіне әкеледі. Бірақ бұл анықтамамен шектелуге
болмайды. Ақшаның тауарға шетел валютасына байланысты қарастырсақ, біз тек
алтын ақшаның эквиваленті ретінде қарастырамыз.
Инфляция – сұранымға қатысты ұзақ уақыт теңсіздік нәтижесінде елдегі
жалпы баға деңгейінің өсуі. Яғни инфляция жиынтық ұсынымның сәйкес
келмеуі .
Инфляция дүние жүзіндегі көптеген елдердің экономикалық өміріндегі
ең өткір проблемалардың бірі.
Ақша тауарларды сатып алу қабілеті күшті валютамен салыстырғанда
құнсызданады. Инфляцияны бұлай түсіндіру, яғни ақшаның алтынға қатысты
құнсыздануы, алтынды бұрынғыша ақша сияқты жалпылама эквивалент деп
қарастыруда жатыр. Ең алдымен бағаның өсуі тауарға сұраныстың оның
ұсынысынан артық болуымен байланысты. Белгілі тауар рыногында сұраныс
пен ұсыныстың сәйкестігінің бұзылуы әлі инфляция емес. Инфляция елдегі
баға деңгейінің өсуі. Бағаның көтерілуіне нақтылы экономикалық жағдайлар
да әсер етеді, ақша әсерінен тыс, тауар бағаларының өзгеруі еңбек
өнімділігінің артуына, циклдық және маусымдық толқуларға, ұдайы өндірістегі
құрылымдық
өзгерістерге, бағаның монополиялануы мен экономиканы мемлекеттік
реттеуге, ақша өлшемінің девальвациялануы мен ревальвациялануына, рынок
коньюктурасының өзгеруі мен сыртқы экономикалық байланыстардың ықпалына
және т.б байлJанысты. Демек, бағаның сәйкес өсуіне көптеген несие түрлі
себептердің әсері болады.
Сонымен, баға өсуінің инфляциялық себептеріне нені жатқызамыз ?
Инфляция сәйкессіздіктермен байланысты екенін еске ұстап, оның ішіндегі
ең бастыларын атайық.
Біріншіден, мемлекеттік шығыстар мен кірістердің тепе-теңдігінің
бұзылуы, баланыстың болмауы. Ол мемлекеттік бюджеттің тапшылығынанкөрінеді.
Екіншіден, осындай жолмен, әдіспен инвестицияны қаржыландыру жүргізілген
жағдайда да бағаның инфляциялық өсуі болады. Әсіресе экономиканы
милитариландырумен байланысты инвестиция инфляцияны өршітеді. Ұлттық
табысты әскери мақсатқа пайдалану, өндірістік емес шығындар - өмір
қоғамдық байлықты текке рәсуа етеді. Әскери ассигпациялар бір сәтке ғана
қосымша төлем қабілеті бар сұраныс туғызып, тауармен қамтамасыз етілмеген
ақша массасының өсуіне әкеледі. Әскери шығындардың өсуі мемлекеттік
бюджетті тұрақты тапшылық жағдайына және мемлекеттік қарыздың ұдайы
өсуіне апарады.
Үшіншіден, баға деңгейінің жалпы өсуі, қазіргі нарықтық экономиканың
ерекшелігіне байланысты. Бұл кезең жетілген бәсеке кезіндегі рынокта
көптеген өндірушілер болып, өтімдердің түрі аз, капитал ауысуы оңай,
уақытқа мүлдем ұқсамайды. Қазіргі рынок белгілі дәрежеде олигополиялық
рынок. Ал олигополист жетілмеген бәсекелес едәуір бағаны билейді.
Олигополиялар бағаны өсіруді бірінші болып бастамаса да, олар оны қолдауға
ынталы.
Төртіншіден, елдің экономикасының ашық болуы оның бірте – бірте
әлемдік шаруашылық байланыстарға тартылуы барысында импортты
инфляцияның қаупі туады.
Бесіншіден, инфляция өзіне - өзі дем беретін сипат алады , ол
инфляцияны күту нәтижесінде орын алады . Батыс елдерінің көптеген
экономистері және біздің елімізде де осы факторды ерекше көрсетуде.

1.2 Инфляцияның түрлері.

Соңғы кездерге дейін дүниежүзілік шаруашылықта инфляция, әдетте,
төтенше жағдайларға байланысты пайда болатын еді. Мысалы, соғыс жылдарында
мемлекеттер әскери шығындарын жабу үшінкөп көлемде қағаз ақшаларды
шығаруға мәжбүр болды. Соңғы жылдары бірқатар елдердің экономикасы үшін
ол ұдайы өндірістің тұрақты факторына айналды.
Шет ел мамандары инфляцияның өту қарқынына байланысты оны үш түрге
бөледі: а) баяу немесе с9лама инфляция, б) қарқынды инфляция , в)ұшқыр
инфляция.
Баяу инфляция кезінде баға жай өседі де, ақша негізінде өз құнын
сақтап қалады . Қарқынды инфляция кезінде баға жылына 10-20 дан 200%-
ке дейін өседі. Ал ұшқыр инфляция кезінде ақшаның саны мен баға
астропологиялық қарқынмен 1000%- тен жоғары. Баға мен жалақының арасы
алшақтап , бай
адамдардың (өсу қарқыны айналымдағы ақша мөлшерінің ) да тұрмыс
тіршілігі қиындай бастайды.
Шет ел нарықта болатын инфляцияның тепе – теңдік формаларына
байланысты инфляциясы ашық және Басылыңқы деп бөледі. Еркін баға
белгілеу экономикасына тән ашық инфляция бағаның тауарлар мен
қызметтерге созылмалы артуы түрінде көрінеді.
Жасырын инфляция деп аталатын басылыңқы инфляция реттелмелі
бағалар қолданылатын экономикаға тән, ол тауар тапшылығында , өтімнің
сапасының нашарлауында , амалсыздап ақша жинақтауда, бартерлік айырбастың
дамуында көрінеді .
Басылыңқы инфляция өнім сапасының төмендеуімен ақшаның амалсыз
жиналуымен, астыртып экономиканың , бартерлік келісімнің дамуымен көрінеді.

Инфляция күтілетін және күтілмейтін инфляция болады.
Күтілмейтін инфляция – бұл белгілі бір уақытқа, болжалайтын инфляция.

Күтілмеген инфляция – бұл кенеттен өсуімен сипатталады . Бұл ақша
айналымына, салық жүйесіне нұсқан келтіреді.
Шетелдік экономистер сұраным мен ұсынымға байланысты инфляцияны екі
типке бөледі:
а)сұраныминфляциясы,
б) өндіріс шығындарының өсуінің немесе жиынтық ұсынымның азаюының
нәтижесінде болатын инфляция.

1.3 Инфляцияның экономикалық және әлеуметтік зардаптары.

Инфляцияның зардаптары күрделі және көп түрлі болып келеді.
Инфляцияның жоғары латып, уақытша конъюктураны жандандырады: Процестің
шығуы барысында инфляция ұдайы өндіріске кедергі келтіріп, қоғамдағы
экономикалық және әлеуметтік шиеленістерді тереңдетеді. Бағаның әртүрлі
өсуі экономика салаларының арасындағы сәйкестілікті бұзып, тұтұнушылар
сұранысын бүркемелеп, ішкі рынокта тауарлар өткізуді қиындатады. Мұндай
инфляция тұтұнушының ақшадан тауарға ауысуын күшейтіп, бұл процесті
таудан аққан тасқынға айналдырып, тауарға тапшылық тудырып,
ақшақорлануына ынтаны жойып, ақша – несие жүйесінің қызметін бұзады.
Бұдан басқа халықтың жинағы құнсызданады, банктер, несие беретін
мекемелер зиян шегеді, өндірістің интернационалдануы инфляцияны бір елден
екіншісіне аударады, халықаралық валюта және несие қатынастары
күрделенеді.
Инфляцияның әлеуметтік зардаптары да бар, ол ұлттық табысты қайта
бледі, халыққа салық үстіне салық болып, номиналды және нақты
жалақының өсу қарқынын қызметтер мен тауарлар бағасының күрт өсуіне
кейін қалдырады. Инфляция зардабын барлық жалдамалы жұмысшылар еркін
кәсіп иелері, зейнеткерлер табылатын басынан өткізеді.

ІІ. Мемлекеттің монетарлық саясаты.

2.1 Филлипс қисық сызығы және келешектегі инфляция мен күтулер.

Экономикалық саясатта инфляцияға қарсы екі тәсіл бар: бірі –
инфляцияға бейімділікті қарастырса; екіншісі - оның антиинфляциялық
шараларын жояды.
Бейімділік шаралары: табыс индексациясы және баға деңгейін бақылау.
Жеке деңгейде табыс индексациясы кәсіподақтың кәсіпкермен ұжымдық
келісімшарт жасау арқылы жүргізіледі. Табыс индексациясының саясаты
мемлекеттік кешенде мемлекеттік қызметкерлердің, студенттердің,
зейнеткерлердің, әскерлердің жағдайын, жеке кешендегі адамдармен
салыстырғанда нашарлатпау мақсатын қойған.
Екінші әдіс – экономикалық құлдырау мен жұмыссыздық өсуі арқылы
белсенді түрде жолдың экономикалық, әлеуметтік шығыны зор. Бірақ
нәтижесі, бейімділік саясатына қарағанда тиімді.
Тәжірибеде көп елдер инфляциямен күрес ретінде келісімді жолды
таңдайды. Бұл теорияның негізінде жұмыссыздық қозғалысы мен инфляция
қарама – қарсы деген тұжырым жатыр .
Филипс қисық сызығы – нарықтың жалақыға қыс ым жасауының нәтижесі.
Жұмыссыздық төмендеген кезде фирма үшін жұмыс сұранымы күрделене
түседі. Сондықтан ол жұмысшыны фирма жұмысына тарту мақсатымен жалақы
мөлшерін көбейтуге мәжбүр болады . Яғни жұмыссыздық төмендесе, жалақы
артады.. Жұмыссыздық деңгейі жоғарыласа, жұмыс табу қиынға соғады.
Фирма осыны пайдаланып бос орыынға жалақысын көтермей – ақ жұмысқа
жұмысшы жалдайды

Филлипс қисығы.

Алғашқы номиналды жалақы мен жұмыссыздық арасындағы байланысты
айқындауға әрекет жасаған Филлипс 1958 жылы жұмыссыздық
деңгейінің
түсуі бағамен жалақы өсіміне әкеледі деген қорытындыға келген, бұл АД
қисығы .
Фирмалар мен жұмысшылар жалақы өсіміне әкеледі деген еңбек нарығына
қарай белгілейді. Жалақы туралы Филлипс қисық сызығында жалақыдағы
инфляция мен өнім шығарудағы үздік – сызықтың аралығындағы қарым –
қатынас көрсетілген , яғни жалақы инфляциясының мөлшері
qw = λ ( γ - γ*).

Бұл жалақы деңгейінің өсуінен өнім мөлшері көп болады деген сөз.
Мұндағы:
λ -өнім мөлшері.
λ * - жұмыспен толық қамтылу
жағдайындағы өндірілген өнім.
Фридмен және Филлипс бұл теңдеудегі кемшілікті атап көрсетті.
Келешектегі инфляция жалақыны белгілеуге әсер етпеуі керек.

Филипстің жалақы – қисық сызығы төмендегідей жазылады:

q w = (π е + λ ( γ - γ*)).

Мұндағы: π е - алдағы инфляция деңгейі. Бұл теңдеу күтулер көбейген
кездегі Филлипстің жалақы – қисық сызығы деп аталады, және бұл Филлипс
қисық сызығы келешектегі инфляцияда үстемеленеді дегенді білдіреді.
π

SAS,
C SAS

Д в а
0 γ γ*

Қысқа мерзімді жиынтық ұсыным қисық сызығы.
Қысқа мерзімді жиынтық ұсыным қисық сызығында келешектегі
инфляцияның деңгейі тұрақты болады: SAS - та - 10%. Әрбір қысқа
мерзімді ұсыным қисық сызығы түзу болады, ол инфляцияны өзгерту үшін
өнім өзгеруі тиіс дегенді білдіреді.

π
LAS SAS,
F SAS
A
C SAS,,

γ* γ

Қысқа және ұзақ мерзімді ұсыным қисық сызықтары

2.2 Инфляция деңгейі мен өнім өндіру мөлшері және оны реттеу
динамикасы.

Инфляция деңгейі мен өнім жиынтық сұраным мен ұсыным арқылы
айқындалады.
Инфляция мен өнімнің ағымдағы мөлшері жиынтық ұсыным және сұраным
қисық сызықтарының орналасуына байланысты. Осы қисық сызықтарды жылжытатын
өзгерістер инфляция мен өнім деңгейіне әсерін тигізеді.
Жалпы сұраным қисық сызығы жоғары жылжығанда, инфляция мен өнім
мөлшері артады, яғни ДАД қисық сызығы жоғары ДАД,, - қа жылжығанда, олар Е
– ден Е 1 – ге жылжиды. Мұндай жылжу ақша мөлшері өскенде және үкімет
шығыны артқанда байқалады. Біз бұған жиынтық сұранымдағы өзгерістерді
қосып, отырған жоқпыз. Келешектегі инфляциядағы өзгерістер жиынтық сұраным
қисық сызығын жылжытатыны белгілі.

π
SAS
Е2 Е1 SAS
Е
ДАД

ДАД
0 γ γ* γ

Қысқа ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.