ҚР салық салудың мәні мен принциптері
1) Салықтардың пайда болуы және экономикалық мәні.
2) Салықтардың алымнан айырмашылығы.
3) Салық элементтері.
4) Қазақстан Республикасының салық салу принциптері.
5) Жеке тұлғалардың салық салынбайтын табыстары.
6) Әлеуметтік салықты төлеушілер және салық салу объектілері.
7) Қосылған құн салығы бойынша есепке қою.
8) Акциз сомасын есептеу және төлеу тәртібі.
9) Жер қойнауын пайдаланушыларға салық салудың тәртібі.
10) Бонус және оның түрлері.
2) Салықтардың алымнан айырмашылығы.
3) Салық элементтері.
4) Қазақстан Республикасының салық салу принциптері.
5) Жеке тұлғалардың салық салынбайтын табыстары.
6) Әлеуметтік салықты төлеушілер және салық салу объектілері.
7) Қосылған құн салығы бойынша есепке қою.
8) Акциз сомасын есептеу және төлеу тәртібі.
9) Жер қойнауын пайдаланушыларға салық салудың тәртібі.
10) Бонус және оның түрлері.
Салықтар – тауарлы өндіріспен бірге, қоғамның топқа бөлініуімен және мемлекеттің пайда болуымен, оған әскер, сот, қызметкерлер ұстауға қаражаттың қажет болуынан пайда болады.
Салықтың экономикалық мәні – шаруашылық субъектілерінен, азаматтардан ұлттық табыстың бір бөлігін алу жөніндегі өндірістік қатынастардың бір бөлігі болып табылатындығына.
Салықтың мәні мемлекет өз пайдасына жалпы ішкі өнімнің белгілі мөлшерін нақтылы жарна ретінде алып қалады.
Салықтар мемлекеттің өмір сүруінің негізі болып саналады. Мемлекетті ұстау үшін халықтың ақшалай немесе натуралдық фомада тұрақты түрде төлейтін жарналары қажет болды. Адамзаттың даму тарихында салықтың нысандары мен әдістері мемлекеттің сұранымдары мен қажеттеріне қарай бейімделіп,өзгерістерге ұшырап отырды.
Салықтарға экономикалық әдебиеттерде әр түрлі анықтама мен түсініктеме берілген. Мәселен, Салық кодексінде «Салықтар – мемлекет бірдақты тәртіппен заң жүзінде белгілеген, белгілі бір мөлшерде жүргізетін, қайтарымсыз және өтеусіз сипатта болатын бюджетке төленетін міндетті ақшалай жарналар» деп атап көрсетілген.
Салық – заңды актілерге сәйкес салық төлеушілермен жүзеге асырылатын бюджетке төленетін міндетті төлем.
Салық – белгілі бір объектілерден төленетін төлем.
Салық дегеніміз – белгілі бір мерзімде және белгілі бір көлемде алынатын,заң бойынша қарастырылған міндетті төлемдер.
Қорыта айтқанда, барлық анықтамалар бір негізгі құраушы жүйе екендігі байқауға болады.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетіне салықтардың меншікті салмағы 70 пайызын құрайды.
Салықты материалдық тұрғыдан алғанда – бұл,салық төлеушінің белгілі бір мерзімде және белгіленген тәртіпте мемлекетке беретін белгілі бір ақша сомасы болып табылады.
Салықтың матриалдық белгісі – салық төлеуші белгілі бір соманы мемлекетке міндетті түрде беуі болып келеді.
Материалдық салықтық қатынастар – ақшалай қатынастар,өйткені ол ақша қаржыларының салық төлеушіден мемлекеттік ақша қорларына жылжуы дегенді білдіреді.
Ал құқықтық тұрғыдан қарайтын болсақ,бұл мемлекеттік бекітілім,яғни тұлғалардың мемлекетке белгілі бір ақша сомасын беруін көздейтін міндеттеме.
Салық құқығы – мемлекеттің салықтық әрекеті процесінде пайда болатын қоғамдық қатынастарды реттейтін құқықтық нормалардың жиынтығы.
Салықтың экономикалық мәні – шаруашылық субъектілерінен, азаматтардан ұлттық табыстың бір бөлігін алу жөніндегі өндірістік қатынастардың бір бөлігі болып табылатындығына.
Салықтың мәні мемлекет өз пайдасына жалпы ішкі өнімнің белгілі мөлшерін нақтылы жарна ретінде алып қалады.
Салықтар мемлекеттің өмір сүруінің негізі болып саналады. Мемлекетті ұстау үшін халықтың ақшалай немесе натуралдық фомада тұрақты түрде төлейтін жарналары қажет болды. Адамзаттың даму тарихында салықтың нысандары мен әдістері мемлекеттің сұранымдары мен қажеттеріне қарай бейімделіп,өзгерістерге ұшырап отырды.
Салықтарға экономикалық әдебиеттерде әр түрлі анықтама мен түсініктеме берілген. Мәселен, Салық кодексінде «Салықтар – мемлекет бірдақты тәртіппен заң жүзінде белгілеген, белгілі бір мөлшерде жүргізетін, қайтарымсыз және өтеусіз сипатта болатын бюджетке төленетін міндетті ақшалай жарналар» деп атап көрсетілген.
Салық – заңды актілерге сәйкес салық төлеушілермен жүзеге асырылатын бюджетке төленетін міндетті төлем.
Салық – белгілі бір объектілерден төленетін төлем.
Салық дегеніміз – белгілі бір мерзімде және белгілі бір көлемде алынатын,заң бойынша қарастырылған міндетті төлемдер.
Қорыта айтқанда, барлық анықтамалар бір негізгі құраушы жүйе екендігі байқауға болады.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетіне салықтардың меншікті салмағы 70 пайызын құрайды.
Салықты материалдық тұрғыдан алғанда – бұл,салық төлеушінің белгілі бір мерзімде және белгіленген тәртіпте мемлекетке беретін белгілі бір ақша сомасы болып табылады.
Салықтың матриалдық белгісі – салық төлеуші белгілі бір соманы мемлекетке міндетті түрде беуі болып келеді.
Материалдық салықтық қатынастар – ақшалай қатынастар,өйткені ол ақша қаржыларының салық төлеушіден мемлекеттік ақша қорларына жылжуы дегенді білдіреді.
Ал құқықтық тұрғыдан қарайтын болсақ,бұл мемлекеттік бекітілім,яғни тұлғалардың мемлекетке белгілі бір ақша сомасын беруін көздейтін міндеттеме.
Салық құқығы – мемлекеттің салықтық әрекеті процесінде пайда болатын қоғамдық қатынастарды реттейтін құқықтық нормалардың жиынтығы.
Тақырыбы: ҚР салық салудың мәні мен принциптері
Жоспар:
1) Салықтардың пайда болуы және экономикалық мәні.
2) Салықтардың алымнан айырмашылығы.
3) Салық элементтері.
4) Қазақстан Республикасының салық салу принциптері.
5) Жеке тұлғалардың салық салынбайтын табыстары.
6) Әлеуметтік салықты төлеушілер және салық салу объектілері.
7) Қосылған құн салығы бойынша есепке қою.
8) Акциз сомасын есептеу және төлеу тәртібі.
9) Жер қойнауын пайдаланушыларға салық салудың тәртібі.
10) Бонус және оның түрлері.
1) Салықтардың пайда болуы және экономикалық мәні
Салықтар – тауарлы өндіріспен бірге, қоғамның топқа бөлініуімен
және мемлекеттің пайда болуымен, оған әскер, сот, қызметкерлер ұстауға
қаражаттың қажет болуынан пайда болады.
Салықтың экономикалық мәні – шаруашылық субъектілерінен,
азаматтардан ұлттық табыстың бір бөлігін алу жөніндегі өндірістік
қатынастардың бір бөлігі болып табылатындығына.
Салықтың мәні мемлекет өз пайдасына жалпы ішкі өнімнің белгілі
мөлшерін нақтылы жарна ретінде алып қалады.
Салықтар мемлекеттің өмір сүруінің негізі болып саналады.
Мемлекетті ұстау үшін халықтың ақшалай немесе натуралдық фомада тұрақты
түрде төлейтін жарналары қажет болды. Адамзаттың даму тарихында салықтың
нысандары мен әдістері мемлекеттің сұранымдары мен қажеттеріне қарай
бейімделіп,өзгерістерге ұшырап отырды.
Салықтарға экономикалық әдебиеттерде әр түрлі анықтама мен
түсініктеме берілген. Мәселен, Салық кодексінде Салықтар – мемлекет
бірдақты тәртіппен заң жүзінде белгілеген, белгілі бір мөлшерде жүргізетін,
қайтарымсыз және өтеусіз сипатта болатын бюджетке төленетін міндетті
ақшалай жарналар деп атап көрсетілген.
Салық – заңды актілерге сәйкес салық төлеушілермен жүзеге
асырылатын бюджетке төленетін міндетті төлем.
Салық – белгілі бір объектілерден төленетін төлем.
Салық дегеніміз – белгілі бір мерзімде және белгілі бір көлемде
алынатын,заң бойынша қарастырылған міндетті төлемдер.
Қорыта айтқанда, барлық анықтамалар бір негізгі құраушы жүйе
екендігі байқауға болады.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетіне салықтардың
меншікті салмағы 70 пайызын құрайды.
Салықты материалдық тұрғыдан алғанда – бұл,салық төлеушінің
белгілі бір мерзімде және белгіленген тәртіпте мемлекетке беретін белгілі
бір ақша сомасы болып табылады.
Салықтың матриалдық белгісі – салық төлеуші белгілі бір соманы
мемлекетке міндетті түрде беуі болып келеді.
Материалдық салықтық қатынастар – ақшалай қатынастар,өйткені ол
ақша қаржыларының салық төлеушіден мемлекеттік ақша қорларына жылжуы
дегенді білдіреді.
Ал құқықтық тұрғыдан қарайтын болсақ,бұл мемлекеттік
бекітілім,яғни тұлғалардың мемлекетке белгілі бір ақша сомасын беруін
көздейтін міндеттеме.
Салық құқығы – мемлекеттің салықтық әрекеті процесінде пайда
болатын қоғамдық қатынастарды реттейтін құқықтық нормалардың жиынтығы.
2) Салықтардың алымнан айырмашылығы.
Алымдар салық төлеушілерге білгілі бір құқықтық мәртебе берілгенде
немесе белгілі бір қызмет түрін бастар алдында төленеді.
Алым да төлем болып табылады.Ал,енді алымдардыың салықтардан
бірнеше айырмашылықтары бар,атап айтқанда:
- біріншіден, алым мемлекеттік аппараттың шығындарын жабады,яғни
мемлекет заңды іс-әрекет түрінде тұлғаларға қызмет ұсына отырып,сол
қызметіне төлем қабылдайды.Ал салықтар мемлекетті толығымен қаржыландыруға
жұмсалады;
- екіншіден, салықтың өтеусіз және баламсыз белгілері болады.Ал,алым
баламды төлем болып саналады,яғни алым төлеу арқылы мемлекеттен белгілі бір
құқық, мәртебе немесе рұқсат алынады. Мысалы, заңды тұлғаларды мемлекеттік
тіркегені үшін алымды алсақ,салық төлеуші осы алымды төлеу арқылы өзіне
белгілі бір қызмет түрін ашуға рұқсат алады немесе лицензиялық алым белгілі
бір қызметпен айналысу үшін алынатын рұқсат қағаз,яғни салық төлеушіге
белгілі бір қызмет түрімен айналысуға құқық беріледі.Сонымен салық жай ғана
төлем ретінде төленеді,одан салық төлеуші төлеуіне айырбасқа ешнәрсе ала
алмайды,ал алымда салық төлеуші мемлекеттік органмен байланысты жетілдіре
отырып,өзіне басқа да заңды іс-әрекеттер жасайды;
- үшіншіден,алым бір жолғы төлем болып табылады,яғни бір рет қана
төленеді. Ал, салық ұзақ мерзімді және тұрақты түрде төленіп отырады, қашан
салық міндеттемесі тоқтағанға дейін жалғаса береді;
- төртіншіден,салықты төлеуде күштеу әдісі қолданылады,яғни салық
төлеуші салық міндеттемесін орындамаған жағдайда,мәжбүрлі түрде өндіріп алу
іс-шаралары қолданылады.Салық төлеуші алымды ерікті түрде төлеп
отырады.Мысалы:бір тұлға мемлекеттік органға келіп,кәсіпкерлік қызметпен
айналысуға өтініш береді.Берілген рұқсат негізінде кез келген қызмет
түрімен айналысуға құқылы.Бұл жерде тұлға алымы өз еркімен төлейді.
3) Салық элементтері.
Салық элементтері – салық заңды регламенттелген салықтың қолдану
жағдайын анықтайтын құрамдас бөліктерінің жиынтығы.
Салықтың бірнеше элементтері бар:
· салық субъектісі;
· салық объектісі;
· салық көзі;
· салық мөлшері;
· салық жеңілдіктері;
· салық ставкасы;
· салық кезеңі;
· салықты есептеу тәртібі;
· салық есептілігі;
· салықты төлеу тәртібі.
1).Салық субъектісі.
Салық субъектісі – заңды немесе жеке тұлға,яғни салықты
төлеушілерді айтамыз.
Салықты төлеушілер:
· қызметкерлер - өз еңбегімен материалдық және материалдық емес
игілік жасайтын,сонымен бірге белгілі бір түсім алатындар,яғни жеке
тұлғалар;
· шаруашылық субъектілері – капитал иелері,яғни заңды тұлғалар.
Салық төлеуші – салықты және бюджетке түсетін басқа да міндетті
төлемдерді төлеуші болып табылатын тұлға.
Тұлға – жеке тұлға және заңды тұлға болып бөлінеді.
Жеке тұлға – Қазақстан Республикасының азаматы,шет мемлекеттің
азаматы,азаматтығы жоқ адам.
Салық тасымалдаушылар – іс жүзінде салық ауыртпалығы түсетін жеке
тұлғалар,соңғы салық төлеушілер,яғни мемлекет азаматтары.
Заңды тұлға – Қазақстан Республикасының немесе шет мемлекеттің
заңдарына сәйкес азаматтық,оның ішінде шаруашылық құқықтар мен міндеттер
субъектісі ретінде әрекет ететін ұйым немесе кәсіпорын.Шет мемлекеттің
заңдарына сәйкес құрылған компания,ұйым немесе басқа да корпорациялық
құрылым.
Заңды тұлғаның өз балансы,елтаңбасы,мөрі мен банкіде есеп айырысу
шот есебі болады.
Салық кодексінің мақсаттары үшін олар құрылған шет мемлекеттің
заңды тұлғасы мәртебесіне ие ме,жоқ па – оған қарамастан дербес заңды
тұлғалар ретінде қарастырылады.
2.Салық объектісі.
Салық объектісі – салық есептелетін база,яғни салық не үшін
төленетінін қарастырады,мәселен:табыс,мүлік,тау ар,мұра,жер және т.б.Осы
аталғандардан салық төленеді.
Мүлік жылжитын және жылжымайтын мүлік болып бөлінеді.
Тауар – қажеттілік пен тұтынуды қанағаттандыратын зат.Айналымнан
алынбаған,сатуға немесе айырбасқа арналған кез-келген еңбек өнімі болып
табылады.
Мұра – қайтыс болған азамат мүлкінің оның мұрагерлігіне
көшуі.Көптеген мемлекеттерде мұраға салық салынады.
Жер – белгілі бір өлшемдегі пайдалану мүмкіндігі орасан зор табиғи
байлық.Күнделікті пайдаланылады.
3.Салық көзі.
Салық көзі – салық төлеу үшін белгіленген және қолданылатын ақша
қаражаттары,бұл-жалақы,кіріс,дивиде енттер,яғни салық неден төленетіндігін
анықтау.
Салық көзі – салық төлеуге арналған немесе қолданылатын ақша
қаржылары.
Салықтың займдық қаржылар көзі тек мәселенің қысқа мерзімді
шешілуін көрсетеді.
Макроэкономикалық деңгейде салық төлеудің негігі көзі ретінде –
ұлттық табыс қатысады.
Салық төлеушілердің салық төлеу үшін негізгі 5 көзі бар:
· табыс;
· қор және жинақ;
· өндірістік капиталдың ақша бөлігі,айналым қаражаттары қорын қоса
алғанда;
· қаражаттар,мүлікті өткізуден түскен,оның ішінде өндірістік
капиталдың мүліктік бөлігі,негізгі қорды қосқанда;
· қарыз қаражаттары.
Табыс – ұлттық табысты бөлу барысында
мемлекетке,кәсіпорынға,мекемеге немесе жеке тұлғаға түсетін ақшалай немесе
материалдық ресурстар.
Салық төлеушілердің,яғни жеке немесе заңды тұлғалардың салық төлеу
көздерінің айырмашылықтары бар.
Салық төлеушілердің табыстары,бұл кімнің табысы болып саналатынына
байланысты болады және бірнеше нысандары бар:
· тауарды өткізуден түскен табыс;
· дивиденттер,рента;
· сыйақы,ұтыстар,роялти;
· жалақы,зейнетақы,стипендия,сақтанды ру төлемдері.
Қор – мемлекеттің,кәсіпорынның немесе жеке тұлғаның әлде бір
мақсатқа арналған ақша қаражаты немесе материалдық құндылықтар.
Жинақ – кәсіпорынның немесе жеке тұлғалардың банкілерге және жинақ
мекемелеріне салған,әдетте,талап ету мерзімі көрсетілмеген ақшалай
қаражаттар.
Айналым қаражаттар - өнім өндіру мен өткізудің жоспарлы және
үздіксіз процесін қамтамасыз ететін өндірістік айналым қорлары мен айналыс
қорларын құру үшін бірлестіктерге,кәсіпорындарға,ұйымд арға авансыланған
ақшалай қаражаттың жиынтығы.
Қарыз қаражаттары – бір жақ екінші жаққа меншікті немесе
оперативті басқаруды,ақшаны немесе түр-түсі белгіленген заттарды
табыстайтын,ал қарыз алушы сол тектес және сапасы сондай затты немесе
ақшаны қайтаруға міндеттенетін шартқа сәйкес берілетін қаражаттар.
Рента – алушыдан кәсіпкерлік қызметті талап етпейтін
капиталдан,мүліктен немесе жерден ұдайы алынып отыратын табыс;көптеген
капиталистік елдерде – меншік иесінің мемлекеттік заем облигациялары
бойынша алатын табысы.
Жалақы – біріншіден,әрбір қызметкер жасаған еңбектің саны мен
сапасына қарай бөлініп,олардың жеке тұтынуына берілетін ұлттық табыстың
ақша түріндегі табысы;екіншіден,еңбек үшін сыйақы.
4.Салық мөлшері.
Салық мөлшері – салық төлеушінің табысына қарай алынатын салық
сомасын білдіреді және ол шекті,жеңілдікпен,орташа,нөлдік болып бөлінеді.
Салықтың шекті мөлшері – табыстың әр қосымша бірлігінен түсетін
үстеме салықты білдіреді,мәселен жеке табыс салығы,әлеуметтік салық,жеке
тұлғалардың мүлік салығы.
Салықтың жеңілдік мөлшері болады,оны мемлекет өз тарапынан белгілі
бір салық төлеушілерге әлеуметтік жағдайын ескере отырып,салық ставкалары
бойынша жеңілдік жасайды.
5.Салық жеңілдіктері.
Салық жеңілдіктері – төлем қабілетін,қоғамдық өндіріске қатысу
және басқа да факторларды ескеріп заңмен қарастырылған жалпы ережеден
шығару.
Салық жеңілдіктері – заңға сәейкес салық төлеушіні біртіндеп
немесе салық төлеуден түгел босату.
6.Салық ставкасы.
Салық ставкасы – салық базасының өлшем бірлігіне салық
есептеулерінің шамасын білдіреді.
Саылқ ставкасы – салық салу объектісіне пайызбен бекітілген салық
мөлшері.Салық ставкасы – салық өлшем ретінде қарастырылады.
Салық ставкасы салық базасының өлшем бірлігіне пайызбен немесе
абсалютті сомамен белгіленеді.
7.Салық кезеңдері.
Салық базасын анықтап және салық сомасын есептеп,төленуге тиісті
салықтарды төлеудің белгілі бір кезеңдері болады.
Салық кезеңі – салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті
төлемдерге қатысты белгіленген уақыт кезеңі,ол аяқталған соң салық базасы
айқындалады және бюджетке төленуге тиіс салық және басқа да міндетті
төлемдер сомасы есептеледі.
Көптеген салықтар үшін салық кезеңі – күнтізбелік жыл болып
саналады.
8.Салықты есептеу тәртібі.
Негізінде салықты есептеудің 5 кезеңі бар:
бірінші – салық салынатын объектіні есепке алу;
· екінші – салық салу объектісінен салық базасын есептеу;
· үшінші – салық ставкаларын қолдану;
∙ төртінші – салық жеңілдіктерін қолдану;
∙ бесінші – салық сомасын есептеу.
9.Салық есептілігі.
Салық есептілігі – салық төлеуші және салық агенті салық
органдарына табыс ететін,салық міндеттемелерін есептеу туралы ақпараты бар
құжаттама.
10.Салық төлеу тәртібі.Салықты төлеу тәртібі – салық төлеушінің
мемлекетке салық төлемдерін төлеуге жүзеге асырылатын заңдылықтарында
бекітілген ереже.
Салық төлемі – салықтың қатынас объектісі ақща қатынастарының бір
түрі ретінде қатысады және салық төлеушінің белгілі бір салық объектісінен
төлейтін салық сомасы.
4).Қазақстан Республикасының салық салу принциптері.
Салық бюджетке төленетін міндетті төлем болып саналатын болса,ал
салық салу салықтың түрлері бойынша енгізу,бекіту,есептеу және төлеу
тәртібіндегі мемлекеттің жалпы ережелерін қарастырады.
Мемлекеттің тиімді салық салу процесін жүзеге асыру үшін бірнеше
принциптері бар.
Салықтардың созылымдылық принципі – бұл принциптің мәні
мынада,яғни,мемлекет өзінің күнделікті сұранысына байланысты салық
ставкасын көтере немесе төмендете алады.
Салық салудың салық кодексімен басқару принципі былайша
өрнектеледі,яғни салық төлеу бойынша міндетті осы салықтар салық кодексімен
қарастырылған жағдайда ғана пайда болады.
Салық салудың шындық принципі болып салық салудың экономикалық
принципі табылады.
Салық салудың шындық принципіне сәйкес,әрбір адам өз табысына сай
мемлекетті қолдауға қатысуы қажет.
Салық салудың үнемділік принципі сәйкес,салық жинау ең төменгі
шығындарда жүргізілуі қажет.
Қазақстан Республикасының салық заңдарының ережелері Салық
кодексінде белгіленген салық салу принциптеріне қайшы келмеуі тиіс.
Қазақстан Республикасының салық заңдары салық салудың бірнеше
принциптеріне негізделеді,атап айтқанда:
∙ бірінші,салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті
төлемдерді төлеудің міндеттілігі;
∙ екінші,салық салудың айқындығы;
∙ үшінші,салық салудың әділдігі;
∙ төртінші,салық жүйесінің біртұтастығы;
∙ бесінші,салық заңдарының жариалылығы принциптері.
Ал,енді осы принциптерге жеке-жеке тоқтап өтетін болсақ.
1.Салық салудың міндеттілік принципі.
Салық төлеушілер салық заңдарына сәйкес салық міндеттемелерін
толық көлкмінде және белгіленген мерзімдерде орындауға міндетті болуы
тиіс.Бұл әрбір Қазақстандық азаматтың негізгі борышы,парызы болып саналады.
2.Салық салудың айқындық принципі.
Қазақстан Республикасының салықтары жәәне бюджетке төленетін басқа
да міндетті төлемдері әрбір салық төлеуші үшін айқын болуы тиіс.
Салық салу айқындығы салық төлеушінің салық міндеттемелері
туындауының,орындалуының және тоқтатылуының барлық негіздері мен тәртібі
салық заңдарына белгіленген.
3.Салық салудың әділдік принципі.
Қазақстан Республикасында салық салу жалпыға бірдей және міндетті
болып табылады.
Кез келген салық төлеуші үшін салық салуу жүйесі әділетті түрде
шешілуі қажет.
Жеке сипаттағы салық жеңілдіктерін беруге тыйым салынады.
4.Салық жүйесінің біртұтастық принципі.
Салық салу мәселелерін реттейтін нормативтік құқықтық актілер
ресми басылымдарда міндетті түрде жариалауға тиіс.
5).Жеке тұлғалардың салық салынбайтын табыстары.
Жеке табыс салығын есептегенде жеке тұлғалардың мынадай
табыстарына салық салынбайды:
1) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген мөлшерде мемлекеттік
бюджет қаржы есебінен төленетін атаулы әлеуметтік көмек,жәрдемақылар
мен өтемдер;
2) Балаларға және асырауындағы адамдарға алынған алименттер;
3) жеке тұлғаның өмірі мен денсаулығына келтірілген зиянды Қазақстан
Республикасының заңдарына сәйкес өтеу;
4) жеке тұлғалардың қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдарды реттеу және
қадағалау жөніндегі үәккілетті мемлекеттік органның лицензиялары бар
банктер мен банк операцияларының жекеленген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдардағы салымдары бойынша оларға төленетін сыйақылар және борыштық
бағалы қағаздар бойынша сыйақы;
5) мемлекеттік бағалы қағаздармен және агенттік аблигациялармен жасалған
операциялармен түскен табыстар;
5.1) пайлық инвестициялық қорлардың пайлары және акционерлік
инвестициялық қорды басқарушы компания оларды сатып алған кездегі осы
қордың пайлары бойынша табыстар;
5.2) таза табысты бөлу кезінде алынған және әрбір
құрылтайшының,қатысушының қатысу үлесін сақтай отырып,резидент заңды
тұлғаның жарғылық капиталын ұлғайтуға бағытталған табыс;
6) әскери қызмет міндеттерін атқарған кезде әскери
қызметшілерге,белгіленген тәртіппен арнайы атақ берілген,оны қызметтік
міндеттерін атқаруына байланысты алған ішкі істер органдарының,қаржы
полициясының қылмыстық-атқару жүйесі органдары мен мекемелерін және
мемлекеттік өртке қарсы қызметтің қызметкерлеріне берілетін төлемдердің
барлық түрі;
7) лотерея бойынша 5 айлық есептік көрсеткіш шегіндегі ұтыстар;
8) тиісті жылға арналған республикалық бюджет туралы Қазақстан
Республикасының заң актісінде белгіленген төменгі жалақы мөлшерінде
мемлекеттік бюджет және гранттар қаражаты есебінен жүзеге асырылатын
қоғамдық жұмыстарды орындауға және кәсіби оқуларға байланысты төлемдер;
9) гранттар қаражаты есебінен төленетін төлемдер;
10) тұрақты жұмысы жолда өтетен немесе жүріп-тұру сипатында болатын не
қызмет көрсететінін учаскелер шегінде қызмет бабындағы сапарлармен
байланысты жағдайларда Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген
мөлшерде төленетін төлемдер;
11) экологиялық апат немесе ядролық сынақ полигонындағы ядролық
сынақтар салдарынан зардап шеккен азаматтарды әлеуметтік қорғау туралы
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес төленетін төлемдер;
12) Ұлы Отан соғысына қатысушылар және оларға теңестірілетін
адамдардың,I және II топтағы мүгедекткрдің,сондай-ақ бала кезінен мүгедек
адамның ата-аталарының біреуінің табыстары;III топтағы мүгедектердің бір
жыл ішінде – айлық есептік көрсеткіштің 240 еселенген шегіндегі табысы;
13) өткізілер күні қор биржасының А және В ресми тізімінде тұратын
акциялар мен облигацияларды өткізу кезіндегі құн өсімінен алынатын табысы;
14) мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен төленетін бір жолғы төлемдер;
15) салық жылы ішінде медециналық қызмет көрсеткіштердің ақысын төлеу
үшін,бала туған үшін,жерлеу үшін берілетін,құжатпен расталған,айлық есептік
көрсеткіштің 50 еселенген шегіндегі төлемдер;
16) қызметтік іссапарлар кезінде белгіленген мөлшерде төленетін
төлемдер;
17) қызметкер ұйымымен бірге басқа жерге жұмысқа ауысқан не көшкен
кездегі жол жүруі,мүлкін көшіруі,үй-жай жалдауы бойынша құжатпен расталған
шығындардың өтемдері;
18) Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылмайтын
дипломатиялық немесе консулдық қызметкерлердің ресми табыстары;
19) шет мемлекеттің мемлекеттік қызметінде жүрген шетелдік жеке
тұлғалардың сол елде салық салынуға тиіс ресми табыстары;
20) Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылатын және Қазақстан
Республикасының шет елдердегі дипломатиялық және оларға теңестірілген
өкілдіктерінде қызметте жүрген жеке тұлғалардың мемлекеттік бюджет қаражаты
есебінен шетелдік валютамен төленетін ресми табыстары;
21) зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттік ортаклықтан берілетін
зейнетақы төлемдері;
22) жұмыс берушінің жиынтық жылдық ... жалғасы
Жоспар:
1) Салықтардың пайда болуы және экономикалық мәні.
2) Салықтардың алымнан айырмашылығы.
3) Салық элементтері.
4) Қазақстан Республикасының салық салу принциптері.
5) Жеке тұлғалардың салық салынбайтын табыстары.
6) Әлеуметтік салықты төлеушілер және салық салу объектілері.
7) Қосылған құн салығы бойынша есепке қою.
8) Акциз сомасын есептеу және төлеу тәртібі.
9) Жер қойнауын пайдаланушыларға салық салудың тәртібі.
10) Бонус және оның түрлері.
1) Салықтардың пайда болуы және экономикалық мәні
Салықтар – тауарлы өндіріспен бірге, қоғамның топқа бөлініуімен
және мемлекеттің пайда болуымен, оған әскер, сот, қызметкерлер ұстауға
қаражаттың қажет болуынан пайда болады.
Салықтың экономикалық мәні – шаруашылық субъектілерінен,
азаматтардан ұлттық табыстың бір бөлігін алу жөніндегі өндірістік
қатынастардың бір бөлігі болып табылатындығына.
Салықтың мәні мемлекет өз пайдасына жалпы ішкі өнімнің белгілі
мөлшерін нақтылы жарна ретінде алып қалады.
Салықтар мемлекеттің өмір сүруінің негізі болып саналады.
Мемлекетті ұстау үшін халықтың ақшалай немесе натуралдық фомада тұрақты
түрде төлейтін жарналары қажет болды. Адамзаттың даму тарихында салықтың
нысандары мен әдістері мемлекеттің сұранымдары мен қажеттеріне қарай
бейімделіп,өзгерістерге ұшырап отырды.
Салықтарға экономикалық әдебиеттерде әр түрлі анықтама мен
түсініктеме берілген. Мәселен, Салық кодексінде Салықтар – мемлекет
бірдақты тәртіппен заң жүзінде белгілеген, белгілі бір мөлшерде жүргізетін,
қайтарымсыз және өтеусіз сипатта болатын бюджетке төленетін міндетті
ақшалай жарналар деп атап көрсетілген.
Салық – заңды актілерге сәйкес салық төлеушілермен жүзеге
асырылатын бюджетке төленетін міндетті төлем.
Салық – белгілі бір объектілерден төленетін төлем.
Салық дегеніміз – белгілі бір мерзімде және белгілі бір көлемде
алынатын,заң бойынша қарастырылған міндетті төлемдер.
Қорыта айтқанда, барлық анықтамалар бір негізгі құраушы жүйе
екендігі байқауға болады.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетіне салықтардың
меншікті салмағы 70 пайызын құрайды.
Салықты материалдық тұрғыдан алғанда – бұл,салық төлеушінің
белгілі бір мерзімде және белгіленген тәртіпте мемлекетке беретін белгілі
бір ақша сомасы болып табылады.
Салықтың матриалдық белгісі – салық төлеуші белгілі бір соманы
мемлекетке міндетті түрде беуі болып келеді.
Материалдық салықтық қатынастар – ақшалай қатынастар,өйткені ол
ақша қаржыларының салық төлеушіден мемлекеттік ақша қорларына жылжуы
дегенді білдіреді.
Ал құқықтық тұрғыдан қарайтын болсақ,бұл мемлекеттік
бекітілім,яғни тұлғалардың мемлекетке белгілі бір ақша сомасын беруін
көздейтін міндеттеме.
Салық құқығы – мемлекеттің салықтық әрекеті процесінде пайда
болатын қоғамдық қатынастарды реттейтін құқықтық нормалардың жиынтығы.
2) Салықтардың алымнан айырмашылығы.
Алымдар салық төлеушілерге білгілі бір құқықтық мәртебе берілгенде
немесе белгілі бір қызмет түрін бастар алдында төленеді.
Алым да төлем болып табылады.Ал,енді алымдардыың салықтардан
бірнеше айырмашылықтары бар,атап айтқанда:
- біріншіден, алым мемлекеттік аппараттың шығындарын жабады,яғни
мемлекет заңды іс-әрекет түрінде тұлғаларға қызмет ұсына отырып,сол
қызметіне төлем қабылдайды.Ал салықтар мемлекетті толығымен қаржыландыруға
жұмсалады;
- екіншіден, салықтың өтеусіз және баламсыз белгілері болады.Ал,алым
баламды төлем болып саналады,яғни алым төлеу арқылы мемлекеттен белгілі бір
құқық, мәртебе немесе рұқсат алынады. Мысалы, заңды тұлғаларды мемлекеттік
тіркегені үшін алымды алсақ,салық төлеуші осы алымды төлеу арқылы өзіне
белгілі бір қызмет түрін ашуға рұқсат алады немесе лицензиялық алым белгілі
бір қызметпен айналысу үшін алынатын рұқсат қағаз,яғни салық төлеушіге
белгілі бір қызмет түрімен айналысуға құқық беріледі.Сонымен салық жай ғана
төлем ретінде төленеді,одан салық төлеуші төлеуіне айырбасқа ешнәрсе ала
алмайды,ал алымда салық төлеуші мемлекеттік органмен байланысты жетілдіре
отырып,өзіне басқа да заңды іс-әрекеттер жасайды;
- үшіншіден,алым бір жолғы төлем болып табылады,яғни бір рет қана
төленеді. Ал, салық ұзақ мерзімді және тұрақты түрде төленіп отырады, қашан
салық міндеттемесі тоқтағанға дейін жалғаса береді;
- төртіншіден,салықты төлеуде күштеу әдісі қолданылады,яғни салық
төлеуші салық міндеттемесін орындамаған жағдайда,мәжбүрлі түрде өндіріп алу
іс-шаралары қолданылады.Салық төлеуші алымды ерікті түрде төлеп
отырады.Мысалы:бір тұлға мемлекеттік органға келіп,кәсіпкерлік қызметпен
айналысуға өтініш береді.Берілген рұқсат негізінде кез келген қызмет
түрімен айналысуға құқылы.Бұл жерде тұлға алымы өз еркімен төлейді.
3) Салық элементтері.
Салық элементтері – салық заңды регламенттелген салықтың қолдану
жағдайын анықтайтын құрамдас бөліктерінің жиынтығы.
Салықтың бірнеше элементтері бар:
· салық субъектісі;
· салық объектісі;
· салық көзі;
· салық мөлшері;
· салық жеңілдіктері;
· салық ставкасы;
· салық кезеңі;
· салықты есептеу тәртібі;
· салық есептілігі;
· салықты төлеу тәртібі.
1).Салық субъектісі.
Салық субъектісі – заңды немесе жеке тұлға,яғни салықты
төлеушілерді айтамыз.
Салықты төлеушілер:
· қызметкерлер - өз еңбегімен материалдық және материалдық емес
игілік жасайтын,сонымен бірге белгілі бір түсім алатындар,яғни жеке
тұлғалар;
· шаруашылық субъектілері – капитал иелері,яғни заңды тұлғалар.
Салық төлеуші – салықты және бюджетке түсетін басқа да міндетті
төлемдерді төлеуші болып табылатын тұлға.
Тұлға – жеке тұлға және заңды тұлға болып бөлінеді.
Жеке тұлға – Қазақстан Республикасының азаматы,шет мемлекеттің
азаматы,азаматтығы жоқ адам.
Салық тасымалдаушылар – іс жүзінде салық ауыртпалығы түсетін жеке
тұлғалар,соңғы салық төлеушілер,яғни мемлекет азаматтары.
Заңды тұлға – Қазақстан Республикасының немесе шет мемлекеттің
заңдарына сәйкес азаматтық,оның ішінде шаруашылық құқықтар мен міндеттер
субъектісі ретінде әрекет ететін ұйым немесе кәсіпорын.Шет мемлекеттің
заңдарына сәйкес құрылған компания,ұйым немесе басқа да корпорациялық
құрылым.
Заңды тұлғаның өз балансы,елтаңбасы,мөрі мен банкіде есеп айырысу
шот есебі болады.
Салық кодексінің мақсаттары үшін олар құрылған шет мемлекеттің
заңды тұлғасы мәртебесіне ие ме,жоқ па – оған қарамастан дербес заңды
тұлғалар ретінде қарастырылады.
2.Салық объектісі.
Салық объектісі – салық есептелетін база,яғни салық не үшін
төленетінін қарастырады,мәселен:табыс,мүлік,тау ар,мұра,жер және т.б.Осы
аталғандардан салық төленеді.
Мүлік жылжитын және жылжымайтын мүлік болып бөлінеді.
Тауар – қажеттілік пен тұтынуды қанағаттандыратын зат.Айналымнан
алынбаған,сатуға немесе айырбасқа арналған кез-келген еңбек өнімі болып
табылады.
Мұра – қайтыс болған азамат мүлкінің оның мұрагерлігіне
көшуі.Көптеген мемлекеттерде мұраға салық салынады.
Жер – белгілі бір өлшемдегі пайдалану мүмкіндігі орасан зор табиғи
байлық.Күнделікті пайдаланылады.
3.Салық көзі.
Салық көзі – салық төлеу үшін белгіленген және қолданылатын ақша
қаражаттары,бұл-жалақы,кіріс,дивиде енттер,яғни салық неден төленетіндігін
анықтау.
Салық көзі – салық төлеуге арналған немесе қолданылатын ақша
қаржылары.
Салықтың займдық қаржылар көзі тек мәселенің қысқа мерзімді
шешілуін көрсетеді.
Макроэкономикалық деңгейде салық төлеудің негігі көзі ретінде –
ұлттық табыс қатысады.
Салық төлеушілердің салық төлеу үшін негізгі 5 көзі бар:
· табыс;
· қор және жинақ;
· өндірістік капиталдың ақша бөлігі,айналым қаражаттары қорын қоса
алғанда;
· қаражаттар,мүлікті өткізуден түскен,оның ішінде өндірістік
капиталдың мүліктік бөлігі,негізгі қорды қосқанда;
· қарыз қаражаттары.
Табыс – ұлттық табысты бөлу барысында
мемлекетке,кәсіпорынға,мекемеге немесе жеке тұлғаға түсетін ақшалай немесе
материалдық ресурстар.
Салық төлеушілердің,яғни жеке немесе заңды тұлғалардың салық төлеу
көздерінің айырмашылықтары бар.
Салық төлеушілердің табыстары,бұл кімнің табысы болып саналатынына
байланысты болады және бірнеше нысандары бар:
· тауарды өткізуден түскен табыс;
· дивиденттер,рента;
· сыйақы,ұтыстар,роялти;
· жалақы,зейнетақы,стипендия,сақтанды ру төлемдері.
Қор – мемлекеттің,кәсіпорынның немесе жеке тұлғаның әлде бір
мақсатқа арналған ақша қаражаты немесе материалдық құндылықтар.
Жинақ – кәсіпорынның немесе жеке тұлғалардың банкілерге және жинақ
мекемелеріне салған,әдетте,талап ету мерзімі көрсетілмеген ақшалай
қаражаттар.
Айналым қаражаттар - өнім өндіру мен өткізудің жоспарлы және
үздіксіз процесін қамтамасыз ететін өндірістік айналым қорлары мен айналыс
қорларын құру үшін бірлестіктерге,кәсіпорындарға,ұйымд арға авансыланған
ақшалай қаражаттың жиынтығы.
Қарыз қаражаттары – бір жақ екінші жаққа меншікті немесе
оперативті басқаруды,ақшаны немесе түр-түсі белгіленген заттарды
табыстайтын,ал қарыз алушы сол тектес және сапасы сондай затты немесе
ақшаны қайтаруға міндеттенетін шартқа сәйкес берілетін қаражаттар.
Рента – алушыдан кәсіпкерлік қызметті талап етпейтін
капиталдан,мүліктен немесе жерден ұдайы алынып отыратын табыс;көптеген
капиталистік елдерде – меншік иесінің мемлекеттік заем облигациялары
бойынша алатын табысы.
Жалақы – біріншіден,әрбір қызметкер жасаған еңбектің саны мен
сапасына қарай бөлініп,олардың жеке тұтынуына берілетін ұлттық табыстың
ақша түріндегі табысы;екіншіден,еңбек үшін сыйақы.
4.Салық мөлшері.
Салық мөлшері – салық төлеушінің табысына қарай алынатын салық
сомасын білдіреді және ол шекті,жеңілдікпен,орташа,нөлдік болып бөлінеді.
Салықтың шекті мөлшері – табыстың әр қосымша бірлігінен түсетін
үстеме салықты білдіреді,мәселен жеке табыс салығы,әлеуметтік салық,жеке
тұлғалардың мүлік салығы.
Салықтың жеңілдік мөлшері болады,оны мемлекет өз тарапынан белгілі
бір салық төлеушілерге әлеуметтік жағдайын ескере отырып,салық ставкалары
бойынша жеңілдік жасайды.
5.Салық жеңілдіктері.
Салық жеңілдіктері – төлем қабілетін,қоғамдық өндіріске қатысу
және басқа да факторларды ескеріп заңмен қарастырылған жалпы ережеден
шығару.
Салық жеңілдіктері – заңға сәейкес салық төлеушіні біртіндеп
немесе салық төлеуден түгел босату.
6.Салық ставкасы.
Салық ставкасы – салық базасының өлшем бірлігіне салық
есептеулерінің шамасын білдіреді.
Саылқ ставкасы – салық салу объектісіне пайызбен бекітілген салық
мөлшері.Салық ставкасы – салық өлшем ретінде қарастырылады.
Салық ставкасы салық базасының өлшем бірлігіне пайызбен немесе
абсалютті сомамен белгіленеді.
7.Салық кезеңдері.
Салық базасын анықтап және салық сомасын есептеп,төленуге тиісті
салықтарды төлеудің белгілі бір кезеңдері болады.
Салық кезеңі – салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті
төлемдерге қатысты белгіленген уақыт кезеңі,ол аяқталған соң салық базасы
айқындалады және бюджетке төленуге тиіс салық және басқа да міндетті
төлемдер сомасы есептеледі.
Көптеген салықтар үшін салық кезеңі – күнтізбелік жыл болып
саналады.
8.Салықты есептеу тәртібі.
Негізінде салықты есептеудің 5 кезеңі бар:
бірінші – салық салынатын объектіні есепке алу;
· екінші – салық салу объектісінен салық базасын есептеу;
· үшінші – салық ставкаларын қолдану;
∙ төртінші – салық жеңілдіктерін қолдану;
∙ бесінші – салық сомасын есептеу.
9.Салық есептілігі.
Салық есептілігі – салық төлеуші және салық агенті салық
органдарына табыс ететін,салық міндеттемелерін есептеу туралы ақпараты бар
құжаттама.
10.Салық төлеу тәртібі.Салықты төлеу тәртібі – салық төлеушінің
мемлекетке салық төлемдерін төлеуге жүзеге асырылатын заңдылықтарында
бекітілген ереже.
Салық төлемі – салықтың қатынас объектісі ақща қатынастарының бір
түрі ретінде қатысады және салық төлеушінің белгілі бір салық объектісінен
төлейтін салық сомасы.
4).Қазақстан Республикасының салық салу принциптері.
Салық бюджетке төленетін міндетті төлем болып саналатын болса,ал
салық салу салықтың түрлері бойынша енгізу,бекіту,есептеу және төлеу
тәртібіндегі мемлекеттің жалпы ережелерін қарастырады.
Мемлекеттің тиімді салық салу процесін жүзеге асыру үшін бірнеше
принциптері бар.
Салықтардың созылымдылық принципі – бұл принциптің мәні
мынада,яғни,мемлекет өзінің күнделікті сұранысына байланысты салық
ставкасын көтере немесе төмендете алады.
Салық салудың салық кодексімен басқару принципі былайша
өрнектеледі,яғни салық төлеу бойынша міндетті осы салықтар салық кодексімен
қарастырылған жағдайда ғана пайда болады.
Салық салудың шындық принципі болып салық салудың экономикалық
принципі табылады.
Салық салудың шындық принципіне сәйкес,әрбір адам өз табысына сай
мемлекетті қолдауға қатысуы қажет.
Салық салудың үнемділік принципі сәйкес,салық жинау ең төменгі
шығындарда жүргізілуі қажет.
Қазақстан Республикасының салық заңдарының ережелері Салық
кодексінде белгіленген салық салу принциптеріне қайшы келмеуі тиіс.
Қазақстан Республикасының салық заңдары салық салудың бірнеше
принциптеріне негізделеді,атап айтқанда:
∙ бірінші,салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті
төлемдерді төлеудің міндеттілігі;
∙ екінші,салық салудың айқындығы;
∙ үшінші,салық салудың әділдігі;
∙ төртінші,салық жүйесінің біртұтастығы;
∙ бесінші,салық заңдарының жариалылығы принциптері.
Ал,енді осы принциптерге жеке-жеке тоқтап өтетін болсақ.
1.Салық салудың міндеттілік принципі.
Салық төлеушілер салық заңдарына сәйкес салық міндеттемелерін
толық көлкмінде және белгіленген мерзімдерде орындауға міндетті болуы
тиіс.Бұл әрбір Қазақстандық азаматтың негізгі борышы,парызы болып саналады.
2.Салық салудың айқындық принципі.
Қазақстан Республикасының салықтары жәәне бюджетке төленетін басқа
да міндетті төлемдері әрбір салық төлеуші үшін айқын болуы тиіс.
Салық салу айқындығы салық төлеушінің салық міндеттемелері
туындауының,орындалуының және тоқтатылуының барлық негіздері мен тәртібі
салық заңдарына белгіленген.
3.Салық салудың әділдік принципі.
Қазақстан Республикасында салық салу жалпыға бірдей және міндетті
болып табылады.
Кез келген салық төлеуші үшін салық салуу жүйесі әділетті түрде
шешілуі қажет.
Жеке сипаттағы салық жеңілдіктерін беруге тыйым салынады.
4.Салық жүйесінің біртұтастық принципі.
Салық салу мәселелерін реттейтін нормативтік құқықтық актілер
ресми басылымдарда міндетті түрде жариалауға тиіс.
5).Жеке тұлғалардың салық салынбайтын табыстары.
Жеке табыс салығын есептегенде жеке тұлғалардың мынадай
табыстарына салық салынбайды:
1) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген мөлшерде мемлекеттік
бюджет қаржы есебінен төленетін атаулы әлеуметтік көмек,жәрдемақылар
мен өтемдер;
2) Балаларға және асырауындағы адамдарға алынған алименттер;
3) жеке тұлғаның өмірі мен денсаулығына келтірілген зиянды Қазақстан
Республикасының заңдарына сәйкес өтеу;
4) жеке тұлғалардың қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдарды реттеу және
қадағалау жөніндегі үәккілетті мемлекеттік органның лицензиялары бар
банктер мен банк операцияларының жекеленген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдардағы салымдары бойынша оларға төленетін сыйақылар және борыштық
бағалы қағаздар бойынша сыйақы;
5) мемлекеттік бағалы қағаздармен және агенттік аблигациялармен жасалған
операциялармен түскен табыстар;
5.1) пайлық инвестициялық қорлардың пайлары және акционерлік
инвестициялық қорды басқарушы компания оларды сатып алған кездегі осы
қордың пайлары бойынша табыстар;
5.2) таза табысты бөлу кезінде алынған және әрбір
құрылтайшының,қатысушының қатысу үлесін сақтай отырып,резидент заңды
тұлғаның жарғылық капиталын ұлғайтуға бағытталған табыс;
6) әскери қызмет міндеттерін атқарған кезде әскери
қызметшілерге,белгіленген тәртіппен арнайы атақ берілген,оны қызметтік
міндеттерін атқаруына байланысты алған ішкі істер органдарының,қаржы
полициясының қылмыстық-атқару жүйесі органдары мен мекемелерін және
мемлекеттік өртке қарсы қызметтің қызметкерлеріне берілетін төлемдердің
барлық түрі;
7) лотерея бойынша 5 айлық есептік көрсеткіш шегіндегі ұтыстар;
8) тиісті жылға арналған республикалық бюджет туралы Қазақстан
Республикасының заң актісінде белгіленген төменгі жалақы мөлшерінде
мемлекеттік бюджет және гранттар қаражаты есебінен жүзеге асырылатын
қоғамдық жұмыстарды орындауға және кәсіби оқуларға байланысты төлемдер;
9) гранттар қаражаты есебінен төленетін төлемдер;
10) тұрақты жұмысы жолда өтетен немесе жүріп-тұру сипатында болатын не
қызмет көрсететінін учаскелер шегінде қызмет бабындағы сапарлармен
байланысты жағдайларда Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген
мөлшерде төленетін төлемдер;
11) экологиялық апат немесе ядролық сынақ полигонындағы ядролық
сынақтар салдарынан зардап шеккен азаматтарды әлеуметтік қорғау туралы
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес төленетін төлемдер;
12) Ұлы Отан соғысына қатысушылар және оларға теңестірілетін
адамдардың,I және II топтағы мүгедекткрдің,сондай-ақ бала кезінен мүгедек
адамның ата-аталарының біреуінің табыстары;III топтағы мүгедектердің бір
жыл ішінде – айлық есептік көрсеткіштің 240 еселенген шегіндегі табысы;
13) өткізілер күні қор биржасының А және В ресми тізімінде тұратын
акциялар мен облигацияларды өткізу кезіндегі құн өсімінен алынатын табысы;
14) мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен төленетін бір жолғы төлемдер;
15) салық жылы ішінде медециналық қызмет көрсеткіштердің ақысын төлеу
үшін,бала туған үшін,жерлеу үшін берілетін,құжатпен расталған,айлық есептік
көрсеткіштің 50 еселенген шегіндегі төлемдер;
16) қызметтік іссапарлар кезінде белгіленген мөлшерде төленетін
төлемдер;
17) қызметкер ұйымымен бірге басқа жерге жұмысқа ауысқан не көшкен
кездегі жол жүруі,мүлкін көшіруі,үй-жай жалдауы бойынша құжатпен расталған
шығындардың өтемдері;
18) Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылмайтын
дипломатиялық немесе консулдық қызметкерлердің ресми табыстары;
19) шет мемлекеттің мемлекеттік қызметінде жүрген шетелдік жеке
тұлғалардың сол елде салық салынуға тиіс ресми табыстары;
20) Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылатын және Қазақстан
Республикасының шет елдердегі дипломатиялық және оларға теңестірілген
өкілдіктерінде қызметте жүрген жеке тұлғалардың мемлекеттік бюджет қаражаты
есебінен шетелдік валютамен төленетін ресми табыстары;
21) зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттік ортаклықтан берілетін
зейнетақы төлемдері;
22) жұмыс берушінің жиынтық жылдық ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz