Қазақстан Республикасы прокуратурасының Конституциялық – құқықтық мәртебесі

КІРІСПЕ 3.6

1. Қазақстан Республикасы прокуратурасының
Конституциялық . құқықтық мәртебесі 7.16
1.1 Құқықтық мемлекеттегі прокуратура органының
мәртебесі 7
1.2 Қазақстан Республикасының Конституциясы прокуратура жөнінде 14

2. Прокуратура органдарының қызметі 17.68
2.1 Прокуратура органдары қызметінің негізгі қағидалары 17
2.2 Прокуратура органдарының құқықтық актілері . заңды 23
бұзушылыққа қарсы құрал ретінде
2.3 Прокуратура органдары қызметінің негізгі бағыттары 30

ҚОРЫТЫНДЫ 67.70

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 71.73

Зерттелу тақырыбының өзектілігі. Қазақстан Республикасының 1995 жылы 30 тамызда республикалық референдумда қабылданған Конституциясына сәйкес, біздің мемлекетіміз өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырады.
Республикада мемлекеттік билік біртұтас, ол Конституция мен заңдардың негізінде заң шығарушы, атқарушы және сот тармақтарына бөліну, олардың тежемелік әрі тепе-теңдік жүйесін пайдалану арқылы, өзара іс-қимыл жасау принципіне сәйкес жүзеге асырылады.
Прокуратураның құқықтық мәртебесі мен өкілеттігі ҚР Конституциясының VII бөлімінің 83-бабында айқындалған. Прокуратураға арналған конституциялық нормалар Конституцияның VII бөлімі «Соттар және сот төрелігінде» болғаны, прокуратура мен сот қызметінің бір екендігін немесе прокуратураның сот билігінің құрамына кіретіндігін білдірмейді. Сот төрелігі біздің мемлекетімізде тек сотпен жүзеге асырылады. Сот билігі азаматтық, қылмыстық және өзге де заңмен белгіленген сот өндірісі арқылы жүзеге асырылады, алайда соттың прокуратураға қарағанда қылмыстық қудалау функциясы жоқ. Біздің ойымызша, прокуратураның Конституцияның аталған бөліміне кіруі сот төрелігі сот процесінде прокурордың қатысуымен жүргізілетіндігінде, заң үстемдігін қамтамассыз етуде сот пен прокуратураның бірін бірі толықтырып тұратындығында.
Конституция белгілеп берген өкілеттікке сай, прокуратура ешбір билік тармақтарына кірмейді, керісінше сол билік тармақтарына кіретін органдар мен лауазымды адамдардың қызметінің заңдылығына қадағалауды жүзеге асырады. Яғни, прокуратура жоғарыда аталып кеткендей, дәстүрлі билік тармақтарына кірмейтін де, өз алдына дербес билік тармаған құрмайтын да, ондай мәртебеге таласпайтын да ерекше мемлекеттік орган.
Джон Локк пен Шарль Луи Монтескьенің ұсынған билікті бөлудің классикалық қағидасы бүгінгі күнде мемлекеттік аппараттық құрылымын толық айқындай алмайды. Биліктің бірде бір тармағына кірмейтін мемлекеттік органдардың қатарына прокуратура жатады. Конституциямен, заңдармен өзіне жүктелген функцияларын атқару барысында ол мемлекеттік билікті иеленеді де, қолдана да алады. Осы тұста мемлекеттік қызметтің айрықша түріне жататын прокурорлық қадағалау қызметінің мәні мен ерекшеліктерін ашуымыз керек. Ол үшін біз мемлекеттік органдардың бақылау қызметі мен прокурорлық қадағалаудың аражігін айыра білуіміз қажет. Заңдылықты бақылау әр түрлі мемлекеттік органдарға жүктелген. Мысалы, әкімшілік бақылау (ведомостволық), ведомствоаралық бақылау ведомство ішіндегі әр түрлі (санитарлық, экологиялық, өртке қарсы және т.б.) инспекцияларына жүктелген. Қадағалау заңдылықты қамтамасыз ету бойынша әртүрлі мемлекеттік органдардың қызметінің бір саласы. Ол конституциялық, соттық, прокурорлық және т.б. болып бөлінеді. Көпшілік қадағалау сөзін бақылау немесе тексеру сөзімен байланыстырады. Бірақ прокурорлық қадағалау тек тексеруден ғана тұрмайды. Ал заңдардың дәлме-дәл, әрі біркелкі қолданылуын бақылау ол ешқандай әрекет жасай алмау, яғни әрекетсіздікті білдіреді. Сондықтан прокурорлық қадағалау ол – прокуратура органдары қызметінің белсенді формасы, өзіне берілген императивті сипаттағы өкілеттігімен заң бұзушылықтарды жою, олардың алдын алу, кінәлі тұлғаларды жауапқа тарту, бұзылған құқықты қалпына келтіруді жүзеге асырады.

1. Басков В.И. «Деятельность прокурора по рассмотрению уголовных дел в порядке надзора». Москва, 1975 г.
2. Коробейников Б.В. «Органы прокуратуры РФ и США». Москва, 1996 г.
3. Косоплечев Н.П. «Роль прокурора в организации предупреждения преступлений».19901 г.
4. Кожевников О.А. «Прокурорский надзор за исполнением законов органами расследования». Екатеринбург, 1994 г.
5. Винокуров Ю.Е. «Прокурорский надзор в РЮ». Москва, 1997 г.
6. Кудрявцев П.И. «Прокурорский надзор в суде первой инстанции по уголовным делам». Москва, 1978 г.
7. Комментарий к Федеральному Закону «О прокуратуре РЮ». 1996 г.
8. Михайлов В.Т., Бровин Г.Н. «Прокурорский надзор за законностью исполнения приговоров». Москва, 1977 г.
9. Маляров М.П. «Организация работы районной прокуратуры».
10. Сборник нормативных правовых актов «О Прокуратуре РК» Составитель: Бахтыбаев И.Ж.
11. Смирнов А.Ю. «Прокуратура и проблемы управления». Москва,1997 г.
12. Туякбаев Ж.А. «развитие прокуратуры Казахстана в период государственно-правовой реформы». Алматы, 1997 г.

Нормативтік-құқықтық актілер:

13. 2010-2020 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының құқықтық саясат Концепциясы. 2009 жылы 24 тамызда Президенттің Бұйрығымен бекітілген.