Қазақстан Республикасының аймақтарының экономикалық даму стратегиясы

Жоспар
Кіріспе

1. Республиканың экономикалық дамуындағы аймақтардың рөлі мен орнын талдау
2. Оңтүстік Қазақстан облысының әлеуметтік.экономикалық даму жағдайын талдау

Республикамызда соңғы жылдары аймақтық экономикаға, аймақтарды дамытуға, дәлірек айтсақ, республикадағы әрбір аймақтың экономикалық өсуіне, әлеуметтік жағдайына, қаржы жағдайын тұрақтандыруға, халықтың әл-ауқатын көтеруге, отандық және шетелдік инвестицияларды тарту және оны тиімді пайдалануға, өнеркәсіпті, ауыл шаруашылығын сонымен қатар шағын және орта бизнесті дамыту сияқты мәселелерді шешуге айтарлықтай көңіл бөлініп, нақты іс-шаралар кешені жүзеге асырылуда.
Соның нәтижесі ретінде 2008 жылы 2007 жылмен салыстырғанда өнеркәсіп өндірісі көлемінің өсуі Қазақстанның барлық аймақтарында байқалады. Ең көп өсуге Қызылорда облысында (18,7%) қол жеткізілсе, ең аз өсу Атырау облысында (0,3%) орын алды. Өнеркәсіп өндірісінің орташа республикалық деңгейі еліміздің 11 аймағында асып түсті.
Ауыл шаруашылығы саласына келер болсақ, 2008 жылғы бағалау бойынша тұтастай республикада ауыл шаруашылығының жалпы өнімінің көлемі ағымдағы бағамен 606,7 млрд. теңгені құрады, бұл 2007 жылғы тиісті кезеңдегіден 1,4 % артық.
2008 жылы жалпы аймақтық өнім халықтың жан басына шаққанда 266,9 мың теңгені құрады, оның ең жоғары көлемі Атырау (1099,4 мың теңге), Маңғыстау (566,5 мың теңге) облыстарында және Алматы (625,7 мың теңге) мен Астана (510,6 мың теңге) қалаларында байқалады.
Негізгі капиталға салынған инвестициялар 2007 жылмен салыстырғанда 10,6 %-ға артқан. Инвестицияның өсуі республиканың 13 аймағында байқалып отыр. Осы келтірілген деректер аймақтар экономикасын дамытуға қатысты іске асырылған шаралардың бірқатар оң нәтижеге жеткізгендігіне дәлел бола алады. Дегенмен шешімі табылмаған, жақын мерзімде шешілуі қажет мәселелер әлі де болса жеткілікті. Республикамыздың кең байтақ аумағы мен оның әрбір аймағының өзіндік ерекшеліктері, олардың экономикалық әлеуеті, республикалық еңбек бөлінісіндегі орны, әлеуметтік-экономикалық даму деңгейі нарықтық қатынастарға өткелі бері жүргізіліп жатқан реформалардың нәтижесінің әркелкі болуын тудырды. Қазіргі кезеңдегі Қазақстан аймақтарының әкімшілік-аумақтық құрылымы мен негізгі сипаттамаларын келесі кесте (2-кесте) деректерімен бейнелеуге болады. Осы кесте мәліметтерінен байқалып отырғанындай, республика аймақтары негізгі көрсеткіштері (аумағы, халқы, олардың орналасу тығыздығы, барлық халық санындағы облыс халқының үлесі және т.б.) бойынша да бір-бірінен айтарлықтай ерекшеленеді. Сондай-ақ әрбір аймақтың өзінің маманданған саласы бар.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АЙМАҚТАРЫНЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУ СТРАТЕГИЯСЫ
Республиканың экономикалық дамуындағы аймақтардың рөлі мен орнын
талдау

Республикамызда соңғы жылдары аймақтық экономикаға, аймақтарды
дамытуға, дәлірек айтсақ, республикадағы әрбір аймақтың экономикалық
өсуіне, әлеуметтік жағдайына, қаржы жағдайын тұрақтандыруға, халықтың әл-
ауқатын көтеруге, отандық және шетелдік инвестицияларды тарту және оны
тиімді пайдалануға, өнеркәсіпті, ауыл шаруашылығын сонымен қатар шағын және
орта бизнесті дамыту сияқты мәселелерді шешуге айтарлықтай көңіл бөлініп,
нақты іс-шаралар кешені жүзеге асырылуда.
Соның нәтижесі ретінде 2008 жылы 2007 жылмен салыстырғанда өнеркәсіп
өндірісі көлемінің өсуі Қазақстанның барлық аймақтарында байқалады. Ең көп
өсуге Қызылорда облысында (18,7%) қол жеткізілсе, ең аз өсу Атырау
облысында (0,3%) орын алды. Өнеркәсіп өндірісінің орташа республикалық
деңгейі еліміздің 11 аймағында асып түсті.
Ауыл шаруашылығы саласына келер болсақ, 2008 жылғы бағалау бойынша
тұтастай республикада ауыл шаруашылығының жалпы өнімінің көлемі ағымдағы
бағамен 606,7 млрд. теңгені құрады, бұл 2007 жылғы тиісті кезеңдегіден 1,4
% артық.
2008 жылы жалпы аймақтық өнім халықтың жан басына шаққанда 266,9 мың
теңгені құрады, оның ең жоғары көлемі Атырау (1099,4 мың теңге), Маңғыстау
(566,5 мың теңге) облыстарында және Алматы (625,7 мың теңге) мен Астана
(510,6 мың теңге) қалаларында байқалады.
Негізгі капиталға салынған инвестициялар 2007 жылмен салыстырғанда
10,6 %-ға артқан. Инвестицияның өсуі республиканың 13 аймағында байқалып
отыр. Осы келтірілген деректер аймақтар экономикасын дамытуға қатысты іске
асырылған шаралардың бірқатар оң нәтижеге жеткізгендігіне дәлел бола алады.
Дегенмен шешімі табылмаған, жақын мерзімде шешілуі қажет мәселелер әлі де
болса жеткілікті. Республикамыздың кең байтақ аумағы мен оның әрбір
аймағының өзіндік ерекшеліктері, олардың экономикалық әлеуеті,
республикалық еңбек бөлінісіндегі орны, әлеуметтік-экономикалық даму
деңгейі нарықтық қатынастарға өткелі бері жүргізіліп жатқан реформалардың
нәтижесінің әркелкі болуын тудырды. Қазіргі кезеңдегі Қазақстан
аймақтарының әкімшілік-аумақтық құрылымы мен негізгі сипаттамаларын келесі
кесте (2-кесте) деректерімен бейнелеуге болады. Осы кесте мәліметтерінен
байқалып отырғанындай, республика аймақтары негізгі көрсеткіштері (аумағы,
халқы, олардың орналасу тығыздығы, барлық халық санындағы облыс халқының
үлесі және т.б.) бойынша да бір-бірінен айтарлықтай ерекшеленеді. Сондай-ақ
әрбір аймақтың өзінің маманданған саласы бар.

Аймақтың мамандануы мен орналасуын анықтау үшiн келесi көрсеткiштер
барынша жарамды болып табылмақ: облыстардың республика халқының санындағы
үлесi, ЖҰӨ (жалпы ұлттық өнім)-дегi облыстардың үлесi, өнеркәсiп
өндiрiсiнiң жалпы көлемiндегi облыс халқының үлесi, жалпы ауыл шаруашылық
өнiмдерiндегi облыстардың үлесi. Соңғы екi көрсеткiш тек белгiлi бiр
кезеңдегi жағдай бойынша қолданылуы мүмкiн. Облыстардың жан басына
шаққандағы номиналды табысы орташа республикалық деңгеймен арақатынасы
көбiнесе өнiмге деген баға деңгейiне байланысты болып келедi.
Аймақтың әлеуметтiк-экономикалық дамуының негiзгi көрсеткiшi ретiнде
жалпы аймақтық өнiмдегi облыстардың алатын үлесiн санаған жөн. Мiне, осы
көрсеткiш аймақтың барлық халық шаруашылығымен экономикалық және нарықтық
байланыстарын көрсетедi. Бұл ең басты белгiсi. Қалған барлық көрсеткiштер
болса, оны толықтырып отырады.
Кесте 3.
Жалпы ұлттық өнімдегі аймақтардың үлесі *
пайызбен
Аймақтар жылдар:
2004 2005 2006 2007 2008
1 2 3 4 5 6
Қазақстан Республикасы 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
Ақмола облысы 3,2 2,8 2,8 2,5 2,5
Ақтөбе облысы 4,6 4,9 5,1 5,5 5,1
Алматы облысы 4,8 4,5 4,4 4,2 4,0
Атырау облысы 10,2 12,3 11,2 10,9 10,7
Шығыс Қазақстан облысы 9,2 7,0 6,6 6,1 6,0
Жамбыл облысы 2,1 2,3 2,3 2,2 1,9
Батыс Қазақстан облысы 4,7 4,9 6,2 5,4 5,0

3-кестенің жалғасы
Қарағанды облысы 11,5 9,2 8,7 9,0 9,0
Қостанай облысы 6,1 4,9 4,6 4,2 3,8
Қызылорда облысы 2,2 2,9 3,1 3,2 3,6
Маңғыстау облысы 5,3 5,0 5,2 5,8 5,8
Павлодар облысы 6,5 5,8 5,7 5,1 4,5
Солтүстік Қазақстан облысы2,7 2,5 2,5 2,4 2,3
Оңтүстік Қазақстан облысы 6,6 6,0 5,3 4,7 4,1
Астана қаласы 5,0 7,0 7,9 9,4 9,4
Алматы қаласы 15,2 18,1 18,5 19,5 22,3

*Ескертпе – Статистикалық жылнама, Алматы, 2009 ж.
Берілген 3 – кестеге талдау жасайтын болсақ, мұнда әрбір аймақтың
жалпы ұлттық өнімдегі үлесі көрсетілген. Кесте деректері көрсетіп
отырғанындай, ең жоғары үлес – 22,3 пайыз Алматы қаласына тиіп отыр, одан
кейінгі орында – Атырау облысы (10,7%), ал ең төменгі үлес 1,9 % Жамбыл
облысының үлесінде. Осы деректер аймақтардың даму әлеуеттерінің әр
түрлілігіне орай олардың республикадағы алатын орнының да түрліше
болатындығын дәлелдеп отыр.
Кестедегі мәліметтерден белгілі болып отырғандай, стратегиялық сипаты
бап минералды ресурстардың өте сирек кездесетін қорына және республика
экономикасын әлем шаруашылығына жоғары қарқынмен қосуға мүмкіндігі бар
ғылыми-өндірістік әлеуеттің интенсивті даму қарқынына ие және ауыр
индустрия салаларына маманданған, жоғары технологиялық ғылыми сыйымды
өндіріс құруға экономикалық ахуалы ыңғайлы, әсіресе, қаржы ресурстарымен
өзін-өзі қамтамасыз ете алатын Қарағанды (9%) Ақтөбе (5,1%), Маңғыстау
(5,8%), Батыс Қазақстан (5%), Шығыс Қазақстан (6%) облыстарының үлесі
біршама жоғары.
Ал республиканың азық-түлік қорын қалыптастыруда алдыңғы қатарда болып
саналатын агроөнеркәсіп кешенін қамтитын Солтүстік Қазақстан (2,3%), Ақмола
(2,5%), Қостанай (3,8%), Оңтүстік Қазақстан (4,1%), Алматы (4%) облыстары
одан кейінгі орындарда, олардың ЖҰӨ-дегі үлестері 2-4 пайызды алады.
Жалпы аймақтық өнімнің салалық құрылымына талдау жасау аймақтар
бойынша мамандану деңгейін ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.