Қазақстан Республикасының индустриялы-инновациялық даму стратегиясы
Кіріспе.
1. Қазақстан Республикасының индустриялы.инновациялық даму стратегиясының теоретика ұғымы.
Стратегия түсінігі және оның мақсаты.
Стратегияның жүзеге асыру қағидаларының түрлері
Мемлекет дамуындағы негізгі институттар.
2. Қазақстан Республикасындағы индустриялы.инновациялық стратегияны дамытудың жолдары.
Қазақстан Республикасының индустриялы.инновациялық стратегияның нарықтағы қазіргі жағдайы.
Стратегияны макроэкономикалық түрде талдау.
Стратегияны дамытудағы шешу жолдары.
Қорытынды.
1. Қазақстан Республикасының индустриялы.инновациялық даму стратегиясының теоретика ұғымы.
Стратегия түсінігі және оның мақсаты.
Стратегияның жүзеге асыру қағидаларының түрлері
Мемлекет дамуындағы негізгі институттар.
2. Қазақстан Республикасындағы индустриялы.инновациялық стратегияны дамытудың жолдары.
Қазақстан Республикасының индустриялы.инновациялық стратегияның нарықтағы қазіргі жағдайы.
Стратегияны макроэкономикалық түрде талдау.
Стратегияны дамытудағы шешу жолдары.
Қорытынды.
Қазақстан Республикасының Индустриялық-инновациялық дамуының 2003-2015 жылдарға арналған мемлекеттiк стратегиясы Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Елдегi жағдай туралы және 2002 жылға арналған iшкi және сыртқы саясаттың негiзгi бағыттары туралы" Қазақстан халқына жолдауында және Қазақстан кәсiпкерлерiнiң оныншы форумында берген тапсырмаларына сәйкес әзiрлендi.
Стратегия Қазақстанның 2015 жылға дейiнгi кезеңге арналған мемлекеттiк экономикалық саясатын қалыптастырады және экономика салаларын әртараптандыру арқылы дамудың шикiзаттық бағытынан қол үзу арқылы елдiң тұрақты дамуына қол жеткiзуге бағытталған. Өңдеушi өнеркәсiпте және қызмет көрсету саласында бәсекеге түсуге қабiлеттi және экспортқа бағдарланған тауарлар, жұмыстар және қызметтер өндiрiсi мемлекеттiк индустриялық-инновациялық саясаттың басты нысанасы болып табылады. Дүниежүзiлiк экономиканың ғаламдануы аясында Қазақстан экономикасы бiрқатар проблемаларға тап болып отыр. Негiзгi проблемаларға мыналарды жатқызуға болады: бiр жақты шикiзат бағыттылығы, әлемдiк экономикаға ықпалдасудың әлсiздiгi, ел iшiндегi салааралық және өңiраралық экономикалық ықпалдасудың босаңдығы, iшкi рынокта тауарлар мен қызметтерге деген тұтыну сұранысының мардымсыздығы (шағын экономика), өндiрiстiк және әлеуметтiк инфрақұрылымның дамымауы, кәсiпорындардың жалпы техникалық және технологиялық тұрғыдан артта қалушылығы, ғылым мен өндiрiстiң арасында ықпалды байланыстың болмауы; ғылыми-зерттеу және тәжiрибелiк конструкторлық жұмыстарға (бұдан әрi - ¬ЗТКЖ) қаржының аз бөлiнуi, менеджменттiң экономиканы ¬аламдану процестерiне және сервистiк-технологиялық өтуге бейiмдеу мiндеттерiне сәйкес келмеуi. Проблемаларды шешу және Стратегия аясында алға қойылған мақсаттар мен мiндеттерге қол жеткiзу үшiн Даму Банкiнiң қызметiн жандандырумен қатар Қазақстанның инвестициялық қоры, Экспортты сақтандыру жөнiндегi корпорация, Инновациялық қор сияқты арнайы даму институттарын құру көзделiп отыр. Бұл ретте осы институттар қосылған құны жоғары жаңа өндiрiстердi құруға және олардың жұмыс iстеп тұрғандарын дамытуға және келелi салаларды кешендi талдау, олардың ең маңызды элементтерiн анықтау негiзiнде ғылыми және ғылыми-техникалық зерттеулер мен әзiрленiмдерге қолдау көрсетуге инвестициялау саясатын жүргiзетiн болады. Стратегия елде ғылымды және инновациялық қызметтi ынталандыруға бағытталған белсендi мемлекеттiк ғылыми және инновациялық саясат жүргiзудi көздейдi. Алға қойылған мақсаттарға қол жеткiзу үшiн қаржы рыногын одан әрi дамыту және фискалдық, бiлiм бepу, монополияға қарсы, инфрақұрылымдық саясатты жетiлдiру көзделiп отыр. Стандарттау саясаты шеңберінде экономиканың және басқарудың барлық салаларында әлемдiк стандарттарға көшу көзделуде.
Стратегияны ойдағыдай iске асыру экономиканың адам капиталын, өндiрiлген және табиғи капиталды тиiмдi пайдалануға негiзделген тұрақты өркендеуiне алып келетiн оның құрылымында сапалы өзгерiстер жасауға, Қазақстанның әлеуметтік дамудың және қоғам құрылысының сапалық жаңа деңгейіне шығуына ықпал етуі керек.
Стратегия Қазақстанның 2015 жылға дейiнгi кезеңге арналған мемлекеттiк экономикалық саясатын қалыптастырады және экономика салаларын әртараптандыру арқылы дамудың шикiзаттық бағытынан қол үзу арқылы елдiң тұрақты дамуына қол жеткiзуге бағытталған. Өңдеушi өнеркәсiпте және қызмет көрсету саласында бәсекеге түсуге қабiлеттi және экспортқа бағдарланған тауарлар, жұмыстар және қызметтер өндiрiсi мемлекеттiк индустриялық-инновациялық саясаттың басты нысанасы болып табылады. Дүниежүзiлiк экономиканың ғаламдануы аясында Қазақстан экономикасы бiрқатар проблемаларға тап болып отыр. Негiзгi проблемаларға мыналарды жатқызуға болады: бiр жақты шикiзат бағыттылығы, әлемдiк экономикаға ықпалдасудың әлсiздiгi, ел iшiндегi салааралық және өңiраралық экономикалық ықпалдасудың босаңдығы, iшкi рынокта тауарлар мен қызметтерге деген тұтыну сұранысының мардымсыздығы (шағын экономика), өндiрiстiк және әлеуметтiк инфрақұрылымның дамымауы, кәсiпорындардың жалпы техникалық және технологиялық тұрғыдан артта қалушылығы, ғылым мен өндiрiстiң арасында ықпалды байланыстың болмауы; ғылыми-зерттеу және тәжiрибелiк конструкторлық жұмыстарға (бұдан әрi - ¬ЗТКЖ) қаржының аз бөлiнуi, менеджменттiң экономиканы ¬аламдану процестерiне және сервистiк-технологиялық өтуге бейiмдеу мiндеттерiне сәйкес келмеуi. Проблемаларды шешу және Стратегия аясында алға қойылған мақсаттар мен мiндеттерге қол жеткiзу үшiн Даму Банкiнiң қызметiн жандандырумен қатар Қазақстанның инвестициялық қоры, Экспортты сақтандыру жөнiндегi корпорация, Инновациялық қор сияқты арнайы даму институттарын құру көзделiп отыр. Бұл ретте осы институттар қосылған құны жоғары жаңа өндiрiстердi құруға және олардың жұмыс iстеп тұрғандарын дамытуға және келелi салаларды кешендi талдау, олардың ең маңызды элементтерiн анықтау негiзiнде ғылыми және ғылыми-техникалық зерттеулер мен әзiрленiмдерге қолдау көрсетуге инвестициялау саясатын жүргiзетiн болады. Стратегия елде ғылымды және инновациялық қызметтi ынталандыруға бағытталған белсендi мемлекеттiк ғылыми және инновациялық саясат жүргiзудi көздейдi. Алға қойылған мақсаттарға қол жеткiзу үшiн қаржы рыногын одан әрi дамыту және фискалдық, бiлiм бepу, монополияға қарсы, инфрақұрылымдық саясатты жетiлдiру көзделiп отыр. Стандарттау саясаты шеңберінде экономиканың және басқарудың барлық салаларында әлемдiк стандарттарға көшу көзделуде.
Стратегияны ойдағыдай iске асыру экономиканың адам капиталын, өндiрiлген және табиғи капиталды тиiмдi пайдалануға негiзделген тұрақты өркендеуiне алып келетiн оның құрылымында сапалы өзгерiстер жасауға, Қазақстанның әлеуметтік дамудың және қоғам құрылысының сапалық жаңа деңгейіне шығуына ықпал етуі керек.
Жоспар
Кіріспе.
1. Қазақстан Республикасының индустриялы-инновациялық даму
стратегиясының теоретика ұғымы.
1. Стратегия түсінігі және оның мақсаты.
2. Стратегияның жүзеге асыру қағидаларының түрлері
3. Мемлекет дамуындағы негізгі институттар.
2. Қазақстан Республикасындағы индустриялы-инновациялық стратегияны
дамытудың жолдары.
1. Қазақстан Республикасының индустриялы-инновациялық стратегияның
нарықтағы қазіргі жағдайы.
2. Стратегияны макроэкономикалық түрде талдау.
3. Стратегияны дамытудағы шешу жолдары.
Қорытынды.
Кіріспе.
Қазақстан Республикасының Индустриялық-инновациялық дамуының 2003-
2015 жылдарға арналған мемлекеттiк стратегиясы Қазақстан Республикасы
Президентiнiң "Елдегi жағдай туралы және 2002 жылға арналған iшкi және
сыртқы саясаттың негiзгi бағыттары туралы" Қазақстан халқына жолдауында
және Қазақстан кәсiпкерлерiнiң оныншы форумында берген тапсырмаларына
сәйкес әзiрлендi.
Стратегия Қазақстанның 2015 жылға дейiнгi кезеңге арналған мемлекеттiк
экономикалық саясатын қалыптастырады және экономика салаларын
әртараптандыру арқылы дамудың шикiзаттық бағытынан қол үзу арқылы елдiң
тұрақты дамуына қол жеткiзуге бағытталған. Өңдеушi өнеркәсiпте және қызмет
көрсету саласында бәсекеге түсуге қабiлеттi және экспортқа бағдарланған
тауарлар, жұмыстар және қызметтер өндiрiсi мемлекеттiк индустриялық-
инновациялық саясаттың басты нысанасы болып табылады. Дүниежүзiлiк
экономиканың ғаламдануы аясында Қазақстан экономикасы бiрқатар
проблемаларға тап болып отыр. Негiзгi проблемаларға мыналарды жатқызуға
болады: бiр жақты шикiзат бағыттылығы, әлемдiк экономикаға ықпалдасудың
әлсiздiгi, ел iшiндегi салааралық және өңiраралық экономикалық ықпалдасудың
босаңдығы, iшкi рынокта тауарлар мен қызметтерге деген тұтыну сұранысының
мардымсыздығы (шағын экономика), өндiрiстiк және әлеуметтiк инфрақұрылымның
дамымауы, кәсiпорындардың жалпы техникалық және технологиялық тұрғыдан
артта қалушылығы, ғылым мен өндiрiстiң арасында ықпалды байланыстың
болмауы; ғылыми-зерттеу және тәжiрибелiк конструкторлық жұмыстарға (бұдан
әрi - ЗТКЖ) қаржының аз бөлiнуi, менеджменттiң экономиканы аламдану
процестерiне және сервистiк-технологиялық өтуге бейiмдеу мiндеттерiне
сәйкес келмеуi. Проблемаларды шешу және Стратегия аясында алға қойылған
мақсаттар мен мiндеттерге қол жеткiзу үшiн Даму Банкiнiң қызметiн
жандандырумен қатар Қазақстанның инвестициялық қоры, Экспортты сақтандыру
жөнiндегi корпорация, Инновациялық қор сияқты арнайы даму институттарын
құру көзделiп отыр. Бұл ретте осы институттар қосылған құны жоғары жаңа
өндiрiстердi құруға және олардың жұмыс iстеп тұрғандарын дамытуға және
келелi салаларды кешендi талдау, олардың ең маңызды элементтерiн анықтау
негiзiнде ғылыми және ғылыми-техникалық зерттеулер мен әзiрленiмдерге
қолдау көрсетуге инвестициялау саясатын жүргiзетiн болады. Стратегия елде
ғылымды және инновациялық қызметтi ынталандыруға бағытталған белсендi
мемлекеттiк ғылыми және инновациялық саясат жүргiзудi көздейдi. Алға
қойылған мақсаттарға қол жеткiзу үшiн қаржы рыногын одан әрi дамыту және
фискалдық, бiлiм бepу, монополияға қарсы, инфрақұрылымдық саясатты
жетiлдiру көзделiп отыр. Стандарттау саясаты шеңберінде экономиканың және
басқарудың барлық салаларында әлемдiк стандарттарға көшу көзделуде.
Стратегияны ойдағыдай iске асыру экономиканың адам капиталын, өндiрiлген
және табиғи капиталды тиiмдi пайдалануға негiзделген тұрақты өркендеуiне
алып келетiн оның құрылымында сапалы өзгерiстер жасауға, Қазақстанның
әлеуметтік дамудың және қоғам құрылысының сапалық жаңа деңгейіне шығуына
ықпал етуі керек.
Экономиканы мемлекеттiк реттеу әдiстерi мен тетiктерiн жетiлдiру жөнiндегi
жекелеген ұсыныстарды негiздеу үшiн Стратегияның тиiстi бөлiмдерiнде
импортты алмастыратын және экспортқа бағдарланған саясатты iске асыру
жөнiндегi шет елдердiң тәжiрибесi, оның iшiнде экспорттық саясаттың әрқилы
түрлерi мен кезеңдерi, сондай-ақ әлемдiк рыноктарда бәсекелестiк
артықшылыққа қол жеткiзуге мүмкiндiк беретiн факторлар келтiрiлген.
Жалпы алғанда Стратегияны iске асыру нәтижесiнде 2015 жылға қарай ел
экономикасы сервистiк-технологиялық дамуға өтуге дайын болуы керек.
1.1. Стратегия түсінігі және оның мақсаты.
Индустриялық саясат дегенiмiз мемлекеттiң бәсекеге түсуге
қабiлеттi және тиiмдi ұлттық өнеркәсіпті қалыптастыру үшiн кәсіпкерлікке
қолайлы жағдайлар жасауға және қолдау көрсетуге бағытталған шаралар
кешенiн бiлдiредi. Индустриялық-инновациялық дамудың мемлекеттiк
стратегиясы 2010 жылға дейiнгi кезеңге арналған стратегиялық жоспарда
белгiленген мақсаттарға қол жеткiзудi қамтамасыз етуi, сондай-ақ одан
кейiнгi жылдары қазақстандық экономиканың сервистiк-технологиялық
бағыттылығын қалыптастыру негiздерiн құруы тиіс.
Стратегияның басты мақсаты шикiзаттық бағыттан бас тартуға ықпал ететiн
экономика салаларын әртараптандыру жолымен елдiң тұрақты дамуына қол
жеткiзу, ұзақ мерзімді жоспарда сервистiк-технологиялық экономикаға өту
үшiн жағдай жасау болып табылады. Өңдеушi өнеркәсiпте және қызмет көрсету
саласында бәсекеге түсуге қабiлеттi және экспортқа негiзделген
тауарларды, жұмыстар және қызмет көрсетулер өндiрiсi мемлекеттiк
индустриялық-инновациялық саясаттың басты нысанасы болып табылады.
Бәсекеге түсу қабiлетi дегенiмiз қазақстандық кәсiпорындардың экспортқа
шығарылатын өнiмдердi өндiру қабiлетiн бiлдiредi. Басқаша айтқанда,
өңдеушi өнеркәсiптiң өнiмi осындай әлемдiк стандарттарға сәйкес келуi
керек және баға бойынша бәсекелесуге қабiлеттi болуы тиiс. Экономиканың
шикiзаттық секторын дамыту Үкiметтiң салалық және секторлық стратегиялары
бойынша жүзеге асырылады. Өңдеушi өнеркәсiпте орташа жылдық өсу қарқынын
8-8,4 % мөлшерiнде қамтамасыз ету, 2000 жылмен салыстырғанда 2015 жылы
еңбек өнiмдiлiгiн кемiнде 3 есе арттыру және ЖIӨ энергия сыйымдылығын 2
есе төмендету, өңдеушi өнеркәсiптiң негiзгi қорларының өнiмдiлiгiн
арттыру, кәсіпкерлiк ахуалды, құрылымды қалыптастыру және жеке секторды
ынталандыратын әрi бәсекелестiк артықшылықты жетiлдiретiн қоғамдық
институттарды ұстау, қосылған құнға барынша қол жеткiзе отырып, нақты
өндiрiстерде қосылған құн тiзбегiндегi элементтердi игеру; ғылымды көп
қажет ететiн және жоғары технологиялық экспортқа негiзделген өндiрiстер
құруды ынталандыру, елдiң экспорттық әлеуетiн қосылған құны жоғары
тауарлар мен қызметтердiң мүддесiне қарай әртараптандыру, сапаның әлемдiк
стандарттарына көшу, дүниежүзiлiк ғылыми-техникалық және инновациялық
процестерге қосылу арқылы әлемдiк шаруашылық жүйесiне және өңiрлiк
экономикаға ықпалдасуды үдету болып табылады. Жеке сектормен серіктестік,
инвестициялық және инновациялық ұсыныстардың өнеркәсіптің шикізаттық емес
салаларында өндірілетін тауралар мен қызметтердің бәсекелестік қабілетін
арттыруға бағытталуы,
өнеркәсiптi жаңғыртуға, оларға қолдау көрсету жөнiндегi рәсiмдердiң
жариялылығы мен ашықтығына бағытталған жобаларды iске асыруға мемлекеттiк
қаржылық және өзге қолдау көрсету, қосылған құн тiзбегiн дамытуды
қамтамасыз ететiн салаларға мемлекеттiк қолдау көрсету шараларының
кешендi сипаты, тең бәсекелестiк жағдайларды және салауатты бәсекелестiк
ортаны қалыптастыруды қамтамасыз ету, қандай да болсын жеке сипаттағы
жеңiлдiктерден және преференциялардан бас тарту, индустриялық саясаттың
бәсекелестiк артықшылықтарды қалыптастыруға бағытталуы.
Аталған қағидаттар сақталғанда және экономика құрылымында түбегейлi
сапалық өзгерiстер болғанда, ол әртараптандырылған кезде алға қойылған
мақсаттар мен мiндеттердi шешу Қазақстанда тұрақты экономикалық дамуға
қол жеткiзуге мүмкiндiк бередi. Барлық әлеуеттi бәсекеге қабiлеттi, оның
iшiнде экономиканың шикiзаттық емес бағытындағы салаларда жұмыс iстейтiн
экспортқа бағдарланған өндiрiстер индустриялық-инновациялық саясаттың
басымдықтары болып табылады. ёзақ мерзiмдi стратегиялық мiндеттердi шешу
мақсатында ғылымды көп қажет ететiн және жоғары технологиялық
өндiрiстердi дамыту үшiн жағдайлар жасауға ерекше көңiл бөлу қажет.
Бұл көзқарас экономиканың түрлi салаларындағы кәсiпкерлер үшiн жұмыс
істеп тұрған өндірістерді техникалық және ұйымдық жағынан жетiлдiруге
және экспорттық бағыттағы өнiмнiң жаңа түрлерiн шығаруға кедергi
жасамайды.
Нақты ұсыныстар жеке секторда туындауы тиiс, ал екiншi деңгейдегi банктер
және құрылатын инвестициялық мемлекеттiк даму институттары осындай
ұсыныстарды жеке сектормен әрiптестiктiк қарым-қатынаста ықтимал iске
асыру мақсатында арнайы әдiстемелер негiзiнде оларға талдау жасайды.
Нарықтық экономикалы елдердiң, оның iшiнде Қазақстан Республикасының
заңдары бюджет қаражатын жеке кәсiпорындарға қаржы және инвестициялық
қолдау көрсетуге жұмсауға тыйым салады. Осыған сәйкес нақты жеке
компанияларға қаржылық қолдау көрсету мемлекеттiк сыбайлас жемқорлықтың
көрiнiсi ретiнде бағаланады. Тәжiрибе осындай көзқарастың дұрыстығын
көрсеттi. Әдетте, мемлекет нақты компанияларға тiкелей қаржылық қолдау
көрсете алмайды және онымен айналыспауға тиiс, бiрақ экономиканың
бәсекелестiк қабiлетiн арттыру мәселелерiнде, жеке кәсiпорындарды
жаңғыртуға, инновациялық процестерге қатысуға және осы арқылы өзiнiң
өндiрiстiк және бәсекелестiк әлеуетiн құруға және жақсартуға ұмтылуға
ұйытқы әрi бастамашы болуы мүмкiн және болуы тиiс.
Стратегияның мақсаты:
• өңдеушi өнеркәсiпте орташа жылдық өсу қарқынын 8-8,4 % мөлшерiнде
қамтамасыз ету, 2000 жылмен салыстырғанда 2015 жылы еңбек өнiмдiлiгiн
кемiнде 3 есе арттыру және ЖIӨ энергия сыйымдылығын 2 есе төмендету,
өңдеушi өнеркәсiптiң негiзгi қорларының өнiмдiлiгiн арттыру;
• кәсіпкерлiк ахуалды, құрылымды қалыптастыру және жеке секторды
ынталандыратын әрi бәсекелестiк артықшылықты жетiлдiретiн қоғамдық
институттарды ұстау, қосылған құнға барынша қол жеткiзе отырып, нақты
өндiрiстерде қосылған құн тiзбегiндегi элементтердi игеру;
• ғылымды көп қажет ететiн және жоғары технологиялық экспортқа
негiзделген өндiрiстер құруды ынталандыру;
• елдiң экспорттық әлеуетiн қосылған құны жоғары тауарлар мен
қызметтердiң мүддесiне қарай әртараптандыру;
сапаның әлемдік стандарттарына көшу;
• дүниежүзiлiк ғылыми-техникалық және инновациялық процестерге қосылу
арқылы әлемдiк шаруашылық жүйесiне және өңiрлiк экономикаға
ықпалдасуды үдету болып табылады.
1.2. Стратегияның жүзеге асыру қағидаларының түрлері.
• жеке сектормен серiктестiк;
• инвестициялық және инновациялық ұсыныстардың өнеркәсiптің шикiзаттық
емес салаларында өндiрiлетiн тауарлар мен қызметтердiң бәсекелестiк
қабiлетiн арттыруға бағытталуы;
• өнеркәсiптi жаңғыртуға, оларға қолдау көрсету жөнiндегi рәсiмдердiң
жариялылығы мен ашықтығына бағытталған жобаларды iске асыруға
мемлекеттiк қаржылық және өзге қолдау көрсету;
• қосылған құн тiзбегiн дамытуды қамтамасыз ететiн салаларға мемлекеттiк
қолдау көрсету шараларының кешендi сипаты;
• тең бәсекелестiк жағдайларды және салауатты бәсекелестiк ортаны
қалыптастыруды қамтамасыз ету;
• қандай да болсын жеке сипаттағы жеңiлдiктерден және преференциялардан
бас тарту;
• индустриялық саясаттың бәсекелестiк артықшылықтарды қалыптастыруға
бағытталуы.
Аталған қағидалар сақталғанда және экономика құрылымында түбегейлi
сапалық өзгерiстер болғанда, ол әртараптандырылған кезде алға қойылған
мақсаттар мен мiндеттердi шешу Қазақстанда тұрақты экономикалық дамуға
қол жеткiзуге мүмкiндiк бередi.
1.3 Мемлекет дамуындағы негізгі институттар.
Стратегияның маңызды мiндеттерiнiң бiрi мақсатты инвестициялық және
ғылыми-техникалық стратегияларды iске асыру, инвестициялық белсендiлiктi
реттеу мен ынталандыру болып табылады, бұл индустриялық-инновациялық
дамудың қазiргi мемлекеттiк басқару жүйесiн қайта қарауды және белгiлi
бiр дәрежеде қайта құруды қажет етедi.
Стратегияда айқындалған мақсаттарға қол жеткiзу үшiн жаңа мемлекеттiк
даму институттарын құру және қазiргi барын, атап айтқанда: Қазақстанның
инвестициялық қорын, Қазақстан Даму Банкiн, Инновациялық қорды, Экспортты
сақтандыру корпорациясын нығайту қажет. Тұтастай алғанда, даму
институттарының тұрлаулы жұмыс iстеуi орталықсыздандыру, мамандандыру,
бәсекелестiк және ашықтық қағидаттарына негiзделетiн бiрыңғай
жүйенi қалыптастыруға тиiс.
Орталықсыздандыру қағидаты жеке сектордың бастамашылықтарын қолдау
(қаржылай қолдауды қоса алғанда) көздерiнiң сан түрлi болуын бiлдiредi.
Iс жүзiнде бұл мемлекеттiң қаржы және ақпараттық ресурстарды бiр ғана
даму институтына жұмылдырмайтынын бiлдiредi. Бұл: шешiмдер қабылдау
кезiнде ықтимал жүйелi қателердi болдырмауға; бәсекелестiктiң негiзiн
салуға, соның нәтижесi ретiнде қолдау көрсету кезiнде неғұрлым ашық
саясат жүргiзуге;
жеке сектордың бастамашылықтарын неғұрлым терең талдауды жүзеге асыруға
мүмкiндiк бередi. Мысалы, егер перспективалы жоба даму институттарының
бiрiнде қолдау таппаса, онда оны басқа институттан алу мүмкiндiгi
сақталады.
Мамандану қағидаты даму институттарының қызметтiң белгiлi бiр
операцияларына немесе түрлерiне мамандануын бiлдiредi. Мысалы, Қазақстан
Даму Банкi жобаларды банктiк кредиттеу арқылы; Қазақстан инвестициялық
қоры - жарғылық капиталға үлестiк (бақылаусыз) қатысу арқылы;
Инновациялық қор - гранттар, оның iшiнде ғалымдар мен ғылыми мекемелерге
гранттар беру және капиталға үлестiк қатысу арқылы жобаларды
қаржыландыруға маманданады. Мамандану қағидаты даму институттарының
мамандану шеңберiнде операциялармен және қызмет түрлерiмен ғана
айналысатынын бiлдiрмейдi. Олар өздерi үшiн негiзгi болып табылмайтын
басқа операцияларды да (қызмет түрлерiн) жүзеге асыра алады. Бұл үшiн
негiзгi емес операциялар мен қызмет түрлерiн жүзеге асырудың лимиттерi
белгiлендi.
Бәсекелестік қағидаты даму институттарының қызметiн бәсекелестiк негiзде
жүзеге асыруды бiлдiредi. Мұндай қажеттiлiк институттардың көпшiлiгiнiң
дамудың осы кезеңiнде жоқ нарық институттарға елiктеуге бейiлдi екенiмен
байланысты. Институттардың қызметi нарықтық институттарға елiктеудi
бiлдiретiнiн ескере отырып, әуел бастан олардың қызметiн нарықтық, яғни
бәсекелестiк негiзде құру қажет. Бәсекелестiк қағидаты қандай да бiр
институттың қызметi нәтижелерiн салмақтауға мүмкiндiк бередi.
Ашықтық қағидаты менеджерлердiң есептiлiгi мен жауапкершiлiгiн, қаржы
ресурстарын мақсатты әрi тиiмдi пайдалану үшiн тиiстi бақылауды
қамтамасыз ететiн дамудың мемлекеттiк институттарын корпорациялық
басқарудың ашық жүйесiн құруды бiлдiредi. Мемлекет даму институттарының
алдына қойылған мiндеттердi тиiсiнше iске асыру мақсатында олардың
қызметiне қандай да бiр қысымнан қорғауды қамтамасыз етуi тиiс. Осы
қағидатты жүзеге асыру үшiн тәуелсiз директорлар институты (мiнсiз
iскерлiк беделi бар шетелдiк жоғарғы бiлiктi менеджерлердi тарта отырып),
сондай-ақ корпоративтiк басқарудың қазiргi заманғы құралдары белсендi
пайдаланылатын болады.
2. Қазақстан Республикасындағы индустриялы-инновациялық стратегияны
дамытудың жолдары.
2.1. Қазақстан Республикасы индустриялы-инновациялық даму стратегиясының
нарықтағы қазіргі жағдайы.
Тәуелсiздiк алғаннан кейiн Қазақстан жаhандық экономикада әлемдiк
тауар рыноктарына мұнай, газ, қара, түстi, жерде сирек кездесетiн және
қымбат металдар мен уран өнiмдерiн шығаратын ел ретiнде қарастырылады.
Ауыл шаруашылық өнiмдерiнен астық экспортының келешегi бар. Қазақстанда
пайдалы қазбалардың iрi қорларының болуы оның салыстырмалы экономикалық
артықшылығы болып табылатындықтан, ол қазiргi уақытта классикалық
экономика сценарийi бойынша дамуда.
Өндiрiстiң және шикiзат ресурстары экспортының қарқынды дамуы экономикаға
экономикалық дағдарыстан шығып, соңғы үш жылда экономикалық өсудiң жоғары
қарқынын қамтамасыз етуге мүмкiндiк бердi.
Өнеркәсiптiң шикiзат салаларына шетелдiк инвестицияларды тарту және қаржы
саласында құрылымдық-институционалдық өзгерiстердi жүзеге асыру жөнiнде
мемлекеттiк саясаттан жүргiзiлуiне байланысты Қазақстан экономикасының
дамуында iлгерiлеу байқалуда, елде өмiр cүру деңгейi жоғарылауда және
ұзақ мерзiмдi кезеңде индустриялық сервистiк-технологиялық даму сатысына
өтуге мүмкiндiк беретiн қаржы ресурстары жинақталуда.
Бүгiнгi таңда Қазақстанды әлемдiк қоғамдастық нарықтық экономикадағы
мемлекет ретiнде мойындап отырғанын атап өту керек, ол ТМД елдерiнiң
iшiнде бiрiншi болып инвестициялық ел рейтингiне ие болды.
Дүниежүзiлiк Банк Қазақстанды әлемдегi инвестиция салуға ең тартымды 20
елдiң қатарына қосты. Тәуелсiздiк жылдары Қазақстан экономикасына 21
млрд. астам АҚШ долл. тартылды.
Стратегиялық тұрғыдан алғанда қабылданған үлгiге сәйкес Қазақстан
бәсекелестiкке және әлемнiң барлық елдерiмен өзара тиiмдi ынтымақтастық
орнатуға негізделген тауарларды, қызметтердi, капиталды және жұмыс күшiн
экспорттауға бағдарланған ашық экономикалы ел ретiнде қалыптасады.
2001-2002 жылдары iшiнде ЖIӨ-нiң орташа жылдық өсу қарқыны 11,5 % құрады.
2010 жылы ЖIӨ екi есе ұлғайту үшiн оның орташа жылдық өсу қарқыны 7,2 %
болуы керек.
Стратегиялық жоспарды iске асыру саласында ел экономикасының жақсы қарқын
алғанын атап өту керек. Орта мерзiмдi кезеңде қарқынды дамуды жалғастыру
және сонымен қатар экономика мен әлеуметтiк салада сапалы өзгерiстер
жүргiзу керек. Сонымен қатар, Қазақстан отын және минерал шикiзатының iрi
әлеуетiн шоғырландырған шағын экономика ретiнде өндiрiстiң өңдеушi
салаларына инвестициялар үшiн тартымсыз. Бұл шикiзат ресурстарына
жағдайдың өзгеруiне қатысты ел экономикасын одан әрi тәуелдi етедi.
Әлемдiк ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе.
1. Қазақстан Республикасының индустриялы-инновациялық даму
стратегиясының теоретика ұғымы.
1. Стратегия түсінігі және оның мақсаты.
2. Стратегияның жүзеге асыру қағидаларының түрлері
3. Мемлекет дамуындағы негізгі институттар.
2. Қазақстан Республикасындағы индустриялы-инновациялық стратегияны
дамытудың жолдары.
1. Қазақстан Республикасының индустриялы-инновациялық стратегияның
нарықтағы қазіргі жағдайы.
2. Стратегияны макроэкономикалық түрде талдау.
3. Стратегияны дамытудағы шешу жолдары.
Қорытынды.
Кіріспе.
Қазақстан Республикасының Индустриялық-инновациялық дамуының 2003-
2015 жылдарға арналған мемлекеттiк стратегиясы Қазақстан Республикасы
Президентiнiң "Елдегi жағдай туралы және 2002 жылға арналған iшкi және
сыртқы саясаттың негiзгi бағыттары туралы" Қазақстан халқына жолдауында
және Қазақстан кәсiпкерлерiнiң оныншы форумында берген тапсырмаларына
сәйкес әзiрлендi.
Стратегия Қазақстанның 2015 жылға дейiнгi кезеңге арналған мемлекеттiк
экономикалық саясатын қалыптастырады және экономика салаларын
әртараптандыру арқылы дамудың шикiзаттық бағытынан қол үзу арқылы елдiң
тұрақты дамуына қол жеткiзуге бағытталған. Өңдеушi өнеркәсiпте және қызмет
көрсету саласында бәсекеге түсуге қабiлеттi және экспортқа бағдарланған
тауарлар, жұмыстар және қызметтер өндiрiсi мемлекеттiк индустриялық-
инновациялық саясаттың басты нысанасы болып табылады. Дүниежүзiлiк
экономиканың ғаламдануы аясында Қазақстан экономикасы бiрқатар
проблемаларға тап болып отыр. Негiзгi проблемаларға мыналарды жатқызуға
болады: бiр жақты шикiзат бағыттылығы, әлемдiк экономикаға ықпалдасудың
әлсiздiгi, ел iшiндегi салааралық және өңiраралық экономикалық ықпалдасудың
босаңдығы, iшкi рынокта тауарлар мен қызметтерге деген тұтыну сұранысының
мардымсыздығы (шағын экономика), өндiрiстiк және әлеуметтiк инфрақұрылымның
дамымауы, кәсiпорындардың жалпы техникалық және технологиялық тұрғыдан
артта қалушылығы, ғылым мен өндiрiстiң арасында ықпалды байланыстың
болмауы; ғылыми-зерттеу және тәжiрибелiк конструкторлық жұмыстарға (бұдан
әрi - ЗТКЖ) қаржының аз бөлiнуi, менеджменттiң экономиканы аламдану
процестерiне және сервистiк-технологиялық өтуге бейiмдеу мiндеттерiне
сәйкес келмеуi. Проблемаларды шешу және Стратегия аясында алға қойылған
мақсаттар мен мiндеттерге қол жеткiзу үшiн Даму Банкiнiң қызметiн
жандандырумен қатар Қазақстанның инвестициялық қоры, Экспортты сақтандыру
жөнiндегi корпорация, Инновациялық қор сияқты арнайы даму институттарын
құру көзделiп отыр. Бұл ретте осы институттар қосылған құны жоғары жаңа
өндiрiстердi құруға және олардың жұмыс iстеп тұрғандарын дамытуға және
келелi салаларды кешендi талдау, олардың ең маңызды элементтерiн анықтау
негiзiнде ғылыми және ғылыми-техникалық зерттеулер мен әзiрленiмдерге
қолдау көрсетуге инвестициялау саясатын жүргiзетiн болады. Стратегия елде
ғылымды және инновациялық қызметтi ынталандыруға бағытталған белсендi
мемлекеттiк ғылыми және инновациялық саясат жүргiзудi көздейдi. Алға
қойылған мақсаттарға қол жеткiзу үшiн қаржы рыногын одан әрi дамыту және
фискалдық, бiлiм бepу, монополияға қарсы, инфрақұрылымдық саясатты
жетiлдiру көзделiп отыр. Стандарттау саясаты шеңберінде экономиканың және
басқарудың барлық салаларында әлемдiк стандарттарға көшу көзделуде.
Стратегияны ойдағыдай iске асыру экономиканың адам капиталын, өндiрiлген
және табиғи капиталды тиiмдi пайдалануға негiзделген тұрақты өркендеуiне
алып келетiн оның құрылымында сапалы өзгерiстер жасауға, Қазақстанның
әлеуметтік дамудың және қоғам құрылысының сапалық жаңа деңгейіне шығуына
ықпал етуі керек.
Экономиканы мемлекеттiк реттеу әдiстерi мен тетiктерiн жетiлдiру жөнiндегi
жекелеген ұсыныстарды негiздеу үшiн Стратегияның тиiстi бөлiмдерiнде
импортты алмастыратын және экспортқа бағдарланған саясатты iске асыру
жөнiндегi шет елдердiң тәжiрибесi, оның iшiнде экспорттық саясаттың әрқилы
түрлерi мен кезеңдерi, сондай-ақ әлемдiк рыноктарда бәсекелестiк
артықшылыққа қол жеткiзуге мүмкiндiк беретiн факторлар келтiрiлген.
Жалпы алғанда Стратегияны iске асыру нәтижесiнде 2015 жылға қарай ел
экономикасы сервистiк-технологиялық дамуға өтуге дайын болуы керек.
1.1. Стратегия түсінігі және оның мақсаты.
Индустриялық саясат дегенiмiз мемлекеттiң бәсекеге түсуге
қабiлеттi және тиiмдi ұлттық өнеркәсіпті қалыптастыру үшiн кәсіпкерлікке
қолайлы жағдайлар жасауға және қолдау көрсетуге бағытталған шаралар
кешенiн бiлдiредi. Индустриялық-инновациялық дамудың мемлекеттiк
стратегиясы 2010 жылға дейiнгi кезеңге арналған стратегиялық жоспарда
белгiленген мақсаттарға қол жеткiзудi қамтамасыз етуi, сондай-ақ одан
кейiнгi жылдары қазақстандық экономиканың сервистiк-технологиялық
бағыттылығын қалыптастыру негiздерiн құруы тиіс.
Стратегияның басты мақсаты шикiзаттық бағыттан бас тартуға ықпал ететiн
экономика салаларын әртараптандыру жолымен елдiң тұрақты дамуына қол
жеткiзу, ұзақ мерзімді жоспарда сервистiк-технологиялық экономикаға өту
үшiн жағдай жасау болып табылады. Өңдеушi өнеркәсiпте және қызмет көрсету
саласында бәсекеге түсуге қабiлеттi және экспортқа негiзделген
тауарларды, жұмыстар және қызмет көрсетулер өндiрiсi мемлекеттiк
индустриялық-инновациялық саясаттың басты нысанасы болып табылады.
Бәсекеге түсу қабiлетi дегенiмiз қазақстандық кәсiпорындардың экспортқа
шығарылатын өнiмдердi өндiру қабiлетiн бiлдiредi. Басқаша айтқанда,
өңдеушi өнеркәсiптiң өнiмi осындай әлемдiк стандарттарға сәйкес келуi
керек және баға бойынша бәсекелесуге қабiлеттi болуы тиiс. Экономиканың
шикiзаттық секторын дамыту Үкiметтiң салалық және секторлық стратегиялары
бойынша жүзеге асырылады. Өңдеушi өнеркәсiпте орташа жылдық өсу қарқынын
8-8,4 % мөлшерiнде қамтамасыз ету, 2000 жылмен салыстырғанда 2015 жылы
еңбек өнiмдiлiгiн кемiнде 3 есе арттыру және ЖIӨ энергия сыйымдылығын 2
есе төмендету, өңдеушi өнеркәсiптiң негiзгi қорларының өнiмдiлiгiн
арттыру, кәсіпкерлiк ахуалды, құрылымды қалыптастыру және жеке секторды
ынталандыратын әрi бәсекелестiк артықшылықты жетiлдiретiн қоғамдық
институттарды ұстау, қосылған құнға барынша қол жеткiзе отырып, нақты
өндiрiстерде қосылған құн тiзбегiндегi элементтердi игеру; ғылымды көп
қажет ететiн және жоғары технологиялық экспортқа негiзделген өндiрiстер
құруды ынталандыру, елдiң экспорттық әлеуетiн қосылған құны жоғары
тауарлар мен қызметтердiң мүддесiне қарай әртараптандыру, сапаның әлемдiк
стандарттарына көшу, дүниежүзiлiк ғылыми-техникалық және инновациялық
процестерге қосылу арқылы әлемдiк шаруашылық жүйесiне және өңiрлiк
экономикаға ықпалдасуды үдету болып табылады. Жеке сектормен серіктестік,
инвестициялық және инновациялық ұсыныстардың өнеркәсіптің шикізаттық емес
салаларында өндірілетін тауралар мен қызметтердің бәсекелестік қабілетін
арттыруға бағытталуы,
өнеркәсiптi жаңғыртуға, оларға қолдау көрсету жөнiндегi рәсiмдердiң
жариялылығы мен ашықтығына бағытталған жобаларды iске асыруға мемлекеттiк
қаржылық және өзге қолдау көрсету, қосылған құн тiзбегiн дамытуды
қамтамасыз ететiн салаларға мемлекеттiк қолдау көрсету шараларының
кешендi сипаты, тең бәсекелестiк жағдайларды және салауатты бәсекелестiк
ортаны қалыптастыруды қамтамасыз ету, қандай да болсын жеке сипаттағы
жеңiлдiктерден және преференциялардан бас тарту, индустриялық саясаттың
бәсекелестiк артықшылықтарды қалыптастыруға бағытталуы.
Аталған қағидаттар сақталғанда және экономика құрылымында түбегейлi
сапалық өзгерiстер болғанда, ол әртараптандырылған кезде алға қойылған
мақсаттар мен мiндеттердi шешу Қазақстанда тұрақты экономикалық дамуға
қол жеткiзуге мүмкiндiк бередi. Барлық әлеуеттi бәсекеге қабiлеттi, оның
iшiнде экономиканың шикiзаттық емес бағытындағы салаларда жұмыс iстейтiн
экспортқа бағдарланған өндiрiстер индустриялық-инновациялық саясаттың
басымдықтары болып табылады. ёзақ мерзiмдi стратегиялық мiндеттердi шешу
мақсатында ғылымды көп қажет ететiн және жоғары технологиялық
өндiрiстердi дамыту үшiн жағдайлар жасауға ерекше көңiл бөлу қажет.
Бұл көзқарас экономиканың түрлi салаларындағы кәсiпкерлер үшiн жұмыс
істеп тұрған өндірістерді техникалық және ұйымдық жағынан жетiлдiруге
және экспорттық бағыттағы өнiмнiң жаңа түрлерiн шығаруға кедергi
жасамайды.
Нақты ұсыныстар жеке секторда туындауы тиiс, ал екiншi деңгейдегi банктер
және құрылатын инвестициялық мемлекеттiк даму институттары осындай
ұсыныстарды жеке сектормен әрiптестiктiк қарым-қатынаста ықтимал iске
асыру мақсатында арнайы әдiстемелер негiзiнде оларға талдау жасайды.
Нарықтық экономикалы елдердiң, оның iшiнде Қазақстан Республикасының
заңдары бюджет қаражатын жеке кәсiпорындарға қаржы және инвестициялық
қолдау көрсетуге жұмсауға тыйым салады. Осыған сәйкес нақты жеке
компанияларға қаржылық қолдау көрсету мемлекеттiк сыбайлас жемқорлықтың
көрiнiсi ретiнде бағаланады. Тәжiрибе осындай көзқарастың дұрыстығын
көрсеттi. Әдетте, мемлекет нақты компанияларға тiкелей қаржылық қолдау
көрсете алмайды және онымен айналыспауға тиiс, бiрақ экономиканың
бәсекелестiк қабiлетiн арттыру мәселелерiнде, жеке кәсiпорындарды
жаңғыртуға, инновациялық процестерге қатысуға және осы арқылы өзiнiң
өндiрiстiк және бәсекелестiк әлеуетiн құруға және жақсартуға ұмтылуға
ұйытқы әрi бастамашы болуы мүмкiн және болуы тиiс.
Стратегияның мақсаты:
• өңдеушi өнеркәсiпте орташа жылдық өсу қарқынын 8-8,4 % мөлшерiнде
қамтамасыз ету, 2000 жылмен салыстырғанда 2015 жылы еңбек өнiмдiлiгiн
кемiнде 3 есе арттыру және ЖIӨ энергия сыйымдылығын 2 есе төмендету,
өңдеушi өнеркәсiптiң негiзгi қорларының өнiмдiлiгiн арттыру;
• кәсіпкерлiк ахуалды, құрылымды қалыптастыру және жеке секторды
ынталандыратын әрi бәсекелестiк артықшылықты жетiлдiретiн қоғамдық
институттарды ұстау, қосылған құнға барынша қол жеткiзе отырып, нақты
өндiрiстерде қосылған құн тiзбегiндегi элементтердi игеру;
• ғылымды көп қажет ететiн және жоғары технологиялық экспортқа
негiзделген өндiрiстер құруды ынталандыру;
• елдiң экспорттық әлеуетiн қосылған құны жоғары тауарлар мен
қызметтердiң мүддесiне қарай әртараптандыру;
сапаның әлемдік стандарттарына көшу;
• дүниежүзiлiк ғылыми-техникалық және инновациялық процестерге қосылу
арқылы әлемдiк шаруашылық жүйесiне және өңiрлiк экономикаға
ықпалдасуды үдету болып табылады.
1.2. Стратегияның жүзеге асыру қағидаларының түрлері.
• жеке сектормен серiктестiк;
• инвестициялық және инновациялық ұсыныстардың өнеркәсiптің шикiзаттық
емес салаларында өндiрiлетiн тауарлар мен қызметтердiң бәсекелестiк
қабiлетiн арттыруға бағытталуы;
• өнеркәсiптi жаңғыртуға, оларға қолдау көрсету жөнiндегi рәсiмдердiң
жариялылығы мен ашықтығына бағытталған жобаларды iске асыруға
мемлекеттiк қаржылық және өзге қолдау көрсету;
• қосылған құн тiзбегiн дамытуды қамтамасыз ететiн салаларға мемлекеттiк
қолдау көрсету шараларының кешендi сипаты;
• тең бәсекелестiк жағдайларды және салауатты бәсекелестiк ортаны
қалыптастыруды қамтамасыз ету;
• қандай да болсын жеке сипаттағы жеңiлдiктерден және преференциялардан
бас тарту;
• индустриялық саясаттың бәсекелестiк артықшылықтарды қалыптастыруға
бағытталуы.
Аталған қағидалар сақталғанда және экономика құрылымында түбегейлi
сапалық өзгерiстер болғанда, ол әртараптандырылған кезде алға қойылған
мақсаттар мен мiндеттердi шешу Қазақстанда тұрақты экономикалық дамуға
қол жеткiзуге мүмкiндiк бередi.
1.3 Мемлекет дамуындағы негізгі институттар.
Стратегияның маңызды мiндеттерiнiң бiрi мақсатты инвестициялық және
ғылыми-техникалық стратегияларды iске асыру, инвестициялық белсендiлiктi
реттеу мен ынталандыру болып табылады, бұл индустриялық-инновациялық
дамудың қазiргi мемлекеттiк басқару жүйесiн қайта қарауды және белгiлi
бiр дәрежеде қайта құруды қажет етедi.
Стратегияда айқындалған мақсаттарға қол жеткiзу үшiн жаңа мемлекеттiк
даму институттарын құру және қазiргi барын, атап айтқанда: Қазақстанның
инвестициялық қорын, Қазақстан Даму Банкiн, Инновациялық қорды, Экспортты
сақтандыру корпорациясын нығайту қажет. Тұтастай алғанда, даму
институттарының тұрлаулы жұмыс iстеуi орталықсыздандыру, мамандандыру,
бәсекелестiк және ашықтық қағидаттарына негiзделетiн бiрыңғай
жүйенi қалыптастыруға тиiс.
Орталықсыздандыру қағидаты жеке сектордың бастамашылықтарын қолдау
(қаржылай қолдауды қоса алғанда) көздерiнiң сан түрлi болуын бiлдiредi.
Iс жүзiнде бұл мемлекеттiң қаржы және ақпараттық ресурстарды бiр ғана
даму институтына жұмылдырмайтынын бiлдiредi. Бұл: шешiмдер қабылдау
кезiнде ықтимал жүйелi қателердi болдырмауға; бәсекелестiктiң негiзiн
салуға, соның нәтижесi ретiнде қолдау көрсету кезiнде неғұрлым ашық
саясат жүргiзуге;
жеке сектордың бастамашылықтарын неғұрлым терең талдауды жүзеге асыруға
мүмкiндiк бередi. Мысалы, егер перспективалы жоба даму институттарының
бiрiнде қолдау таппаса, онда оны басқа институттан алу мүмкiндiгi
сақталады.
Мамандану қағидаты даму институттарының қызметтiң белгiлi бiр
операцияларына немесе түрлерiне мамандануын бiлдiредi. Мысалы, Қазақстан
Даму Банкi жобаларды банктiк кредиттеу арқылы; Қазақстан инвестициялық
қоры - жарғылық капиталға үлестiк (бақылаусыз) қатысу арқылы;
Инновациялық қор - гранттар, оның iшiнде ғалымдар мен ғылыми мекемелерге
гранттар беру және капиталға үлестiк қатысу арқылы жобаларды
қаржыландыруға маманданады. Мамандану қағидаты даму институттарының
мамандану шеңберiнде операциялармен және қызмет түрлерiмен ғана
айналысатынын бiлдiрмейдi. Олар өздерi үшiн негiзгi болып табылмайтын
басқа операцияларды да (қызмет түрлерiн) жүзеге асыра алады. Бұл үшiн
негiзгi емес операциялар мен қызмет түрлерiн жүзеге асырудың лимиттерi
белгiлендi.
Бәсекелестік қағидаты даму институттарының қызметiн бәсекелестiк негiзде
жүзеге асыруды бiлдiредi. Мұндай қажеттiлiк институттардың көпшiлiгiнiң
дамудың осы кезеңiнде жоқ нарық институттарға елiктеуге бейiлдi екенiмен
байланысты. Институттардың қызметi нарықтық институттарға елiктеудi
бiлдiретiнiн ескере отырып, әуел бастан олардың қызметiн нарықтық, яғни
бәсекелестiк негiзде құру қажет. Бәсекелестiк қағидаты қандай да бiр
институттың қызметi нәтижелерiн салмақтауға мүмкiндiк бередi.
Ашықтық қағидаты менеджерлердiң есептiлiгi мен жауапкершiлiгiн, қаржы
ресурстарын мақсатты әрi тиiмдi пайдалану үшiн тиiстi бақылауды
қамтамасыз ететiн дамудың мемлекеттiк институттарын корпорациялық
басқарудың ашық жүйесiн құруды бiлдiредi. Мемлекет даму институттарының
алдына қойылған мiндеттердi тиiсiнше iске асыру мақсатында олардың
қызметiне қандай да бiр қысымнан қорғауды қамтамасыз етуi тиiс. Осы
қағидатты жүзеге асыру үшiн тәуелсiз директорлар институты (мiнсiз
iскерлiк беделi бар шетелдiк жоғарғы бiлiктi менеджерлердi тарта отырып),
сондай-ақ корпоративтiк басқарудың қазiргi заманғы құралдары белсендi
пайдаланылатын болады.
2. Қазақстан Республикасындағы индустриялы-инновациялық стратегияны
дамытудың жолдары.
2.1. Қазақстан Республикасы индустриялы-инновациялық даму стратегиясының
нарықтағы қазіргі жағдайы.
Тәуелсiздiк алғаннан кейiн Қазақстан жаhандық экономикада әлемдiк
тауар рыноктарына мұнай, газ, қара, түстi, жерде сирек кездесетiн және
қымбат металдар мен уран өнiмдерiн шығаратын ел ретiнде қарастырылады.
Ауыл шаруашылық өнiмдерiнен астық экспортының келешегi бар. Қазақстанда
пайдалы қазбалардың iрi қорларының болуы оның салыстырмалы экономикалық
артықшылығы болып табылатындықтан, ол қазiргi уақытта классикалық
экономика сценарийi бойынша дамуда.
Өндiрiстiң және шикiзат ресурстары экспортының қарқынды дамуы экономикаға
экономикалық дағдарыстан шығып, соңғы үш жылда экономикалық өсудiң жоғары
қарқынын қамтамасыз етуге мүмкiндiк бердi.
Өнеркәсiптiң шикiзат салаларына шетелдiк инвестицияларды тарту және қаржы
саласында құрылымдық-институционалдық өзгерiстердi жүзеге асыру жөнiнде
мемлекеттiк саясаттан жүргiзiлуiне байланысты Қазақстан экономикасының
дамуында iлгерiлеу байқалуда, елде өмiр cүру деңгейi жоғарылауда және
ұзақ мерзiмдi кезеңде индустриялық сервистiк-технологиялық даму сатысына
өтуге мүмкiндiк беретiн қаржы ресурстары жинақталуда.
Бүгiнгi таңда Қазақстанды әлемдiк қоғамдастық нарықтық экономикадағы
мемлекет ретiнде мойындап отырғанын атап өту керек, ол ТМД елдерiнiң
iшiнде бiрiншi болып инвестициялық ел рейтингiне ие болды.
Дүниежүзiлiк Банк Қазақстанды әлемдегi инвестиция салуға ең тартымды 20
елдiң қатарына қосты. Тәуелсiздiк жылдары Қазақстан экономикасына 21
млрд. астам АҚШ долл. тартылды.
Стратегиялық тұрғыдан алғанда қабылданған үлгiге сәйкес Қазақстан
бәсекелестiкке және әлемнiң барлық елдерiмен өзара тиiмдi ынтымақтастық
орнатуға негізделген тауарларды, қызметтердi, капиталды және жұмыс күшiн
экспорттауға бағдарланған ашық экономикалы ел ретiнде қалыптасады.
2001-2002 жылдары iшiнде ЖIӨ-нiң орташа жылдық өсу қарқыны 11,5 % құрады.
2010 жылы ЖIӨ екi есе ұлғайту үшiн оның орташа жылдық өсу қарқыны 7,2 %
болуы керек.
Стратегиялық жоспарды iске асыру саласында ел экономикасының жақсы қарқын
алғанын атап өту керек. Орта мерзiмдi кезеңде қарқынды дамуды жалғастыру
және сонымен қатар экономика мен әлеуметтiк салада сапалы өзгерiстер
жүргiзу керек. Сонымен қатар, Қазақстан отын және минерал шикiзатының iрi
әлеуетiн шоғырландырған шағын экономика ретiнде өндiрiстiң өңдеушi
салаларына инвестициялар үшiн тартымсыз. Бұл шикiзат ресурстарына
жағдайдың өзгеруiне қатысты ел экономикасын одан әрi тәуелдi етедi.
Әлемдiк ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz