Ипотекалық несиелендіру


МАЗМҰНЫ
Кіріспе 3
1 Бөлім. Ипотекалық несиелендірудің теориялық аспектілері 6
- Ипотека институтының ұғымы және оның шығу тарихы 6
- Банктегі ипотекалық несиені ұйымдастыру шарттары мен принциптері 11
- Шетел тәжірибесі мен Қазақстан Республикасындағы ипотекалық
несиені салыстыру19
2 Бөлім. «Қазкоммерцбанк» акционерлік қоғам мысалында Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелендіру тәжірибесі 28
- «Қазкоммерцбанк» акционерлік қоғамының халықты ипотекалық несиелендірудің талдауы28
- Ипотекалық несиені бағалау және беру тәртібі41
3 Бөім. Тұрғын үй мәселесін шешудегі ипотекалық несиелендірудің
мәселелері және даму перспективалары 48
3. 1 Ипотекалық несие беруде туындайтын бірқатар мәселелер және оларды шешу жолдары 48
3. 2 Ипотекалық несиелендірудің даму перспективалары 68
Қорытынды 76
Қолданылған әдебиеттер 79
Қосымшалар 81
КІРІСПЕ
Қазақстан Үкіметі мен Ұлттық Банк ипотеканы экономикалық саясаттың маңызды, өзекті салаларының бірі деп қарастырады. Елдегі экономикалық жағдай өзгеріп жатқанда, халық мүддесін қорғау міндетіне аса мән беріледі. Азаматтар үшін ең тиімді саналатын ипотека механизмін жандандыруға теңгемен берілетін, сыйақының көлемі еркін болатын ипотеканы дамыту алға қойылып отыр.
Ипотекалық несиелендіру жүйесі ұлттық экономикада алдынғы орындардың бірінде тұр деуге болады. Біріншіден, қазіргі уақытта көптеген экономикасы дамыған елдерде ипотекалық несиелендіру тек тұрғын үй жағдайын жақсартудың негізгі формасы ғана болып табылмайды, сонымен бірге ол ел экономикасына елеулі түрде әсерін тигізеді. Ал екінші жағынан, ипотекалық несиелендіру жүйесі бүгінгі күні өзара байланысты және өзара бағынышты жүйе бөлшектерінен тұратын күрделі механизм болып табылады.
Ипотекалық несиелендіру жүйесін дамытудың мақсаттары болып, бір жағынан тұрғындардың тұрғын үй жағдайын жақсарту, ал екінші жағынан, жылжымайтын мүлік және құрылыс нарығындағы сұранысты ынталандыру болып табылады. Сонымен қатар, ипотекалық несиелендірудің дамуына мемлекет тарапынан қолдау көрсетуі, еліміздің нақтылы экономикалық өсіміндегі жетістіктердің бірі болып табылады. Әлемдік тәжірибеден өткен және тұрғын үй саласына бюджеттен тыс инвестицияларды тартудын сенімді әдісі болып табылатын, ипотекалық несиелендірудің нарықтық экономика жүйесіндегі алатын орнын зор. Ипотекалық несиелендіру - қоғамда болып жатқан қоғамдық процестерге, адамдарды ынталандыруға зор әсерін тигізеді.
Басқа елдердің банктік жүйесі қалыптасып, дамуы үшін ондаған жылдар қажет болған болатын, ал еліміз нарықтық қатынастарға көшкен сәттен бастап, Қазақстан Республикасының банктік жүйесі қысқа уақыт аралығында тез дамып кетті. Банктердің басты қызметі - жеке және заңды тұлғаларды қаржыландыру үшін ақша қаражаттарын жинақтау болып табылады. Ол үшін екінші деңгейлі банктерге, ссудаларды өтеу кезінде төленетін жарналар мен қарыз бойынша пайыздарды әрдайым қамтамасыз етудің тиімді несие саясатын жасауы керек.
Экономиканы тұрақтандыру және экономиканы дамытуға көшу, екінші деңгейлі банктерден Қазақстан Республикасы азаматтарының өмір сүру сапасын жақсартатын жаңа банктік қызмет көрсету түрін талап етеді. Екінші деңгейлі банктердің, мұндай несиелендірудің жаңа түрі - ипотека болып табылады.
Ипотека - бұл жеке тұлғаларға сатып алынатын жылжымайтын мүлікті кепілге қойып, тұрғын үй сатып алуға берілетін несие түрі. Сонымен бірге, бұл тұрғын үй тұрғындардың денсаулығын және қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша қойылатын талаптарға сай болуы керек.
Ипотека дамуының бастауын Қазақстан Республика Президентінің 1995 жыл 23 желтоқсан №2723 заң күші бар «Жылжымайтын мүлік ипотекасы туралы» жарғысы қалады. Бұл жарғы ипотеканы кепіл түрі деп анықтады. Бұл жағдайда мүлік кепіл берушінің немесе үшінші тұлғаның иелігінде қалады.
1999 жылдың соңында Ұлттық Банк ипотекалық несиелендіруде жүйеге енгізудің нормативтік - құқықтық базасын қарастыруға бағдар жасады. Ведомство аралық қызмет тобы құрылды, оның жұмыс нәтижесі Үкімет бекіткен тұрғын үй құрылысын ұзақ мерзімді қаржыландыру және Қазақстан Республикасында ипотекалық несиелендіру жүйесін дамыту концепциясы болып табылады. Онда алғаш рет мемлекеттегі ипотекалық несиелендіру жүйесінің тұжырымды негіздері анықталынады. Қазақстан Республика Үкіметінің 2001 жыл 3 мамырының №601 шешімі бойынша ескі тұрғын үйді жою процесінің тараптары арасындағы қатынасты реттеу туралы заңды қалыптастыруды қарастырған 2001 жыл 13 сәуір айында болған жиналыста берілген Қазақстан Республика Президенттінің тапсырмаларын жүзеге асыру бойынша шаралар жоспары бекітілді. [1]
Қазақстан Республика Үкіметінің 2000 жыл 21 тамыз № 1290 «Тұрғын үйді ұзақ мерзімді несиелендіру және ипотекалық несиелендіру жүйесін дамыту тұжырымдамасы туралы» және 2000 жыл 28 қараша №1774 «Тұрғын үй құрылысын ұзақ мерзімді қаржыландыру және ипотекалық несиелендіру жүйесін дамыту бағдарламасын бекіту туралы» шешім қабылданған. [2]
2005 жылдан бастап Қазақстан Республикасында тұрғын үй құрылысының жаңа саясаты жүзеге аса бастады. Бұл саясаттың мәні - тұрғын үйді несиелендіру мерзімін жоғарлату, тұрғын үй құның арзандату, бастапқы жарналар мен несиелендіру ставкаларын төмендету арқылы барлық тұрғындарға қол жететіндей етіп жасау болып табылады.
Бүгінгі күннің өзінде, екінші деңгейлі банктермен мерзімі 30 жылға дейінгі тұрғын үйлерді сатып алғысы келетін жеке тұлғалар несиелендірілуде. Сондықтан да, Қазақстан Республикасындағы бұл ипотекалық несиелендіру жүйесі, қазіргі таңдағы өзекті мәселелердің бірі болып табылады.
Осы жоғарыда айтылған мәселелердің барлығы, яғни бүгінгі таңдағы туып отырған мәселелерді банктік несиелермен қаржыландыру нысанында айқындау дипломдық жұмысымыздың өзектілігін көрсетеді.
Дипломдық жұмысымның мақсаты - елімізде әлеуметтік саясатты жүзеге асыру яғни азаматтарды тұрғын үймен қамтамасыз етудің қазіргі даму тенденциясын ашып көрсету.
Дипломдық жұмысымның міндеттері болып келесілер табылады:
- Қазақстан Республикасындағы ипотекалық нарықты толықтай зерттеп, оған баға беру.
- АО «Казкоммерцбанк» мысалында ипотекалық несиелеудің экономикалық мазмұнын ашу.
3. Қазіргі жағдайдағы ипотекалық несиелеудің мәселелері мен оның болашақтағы даму сатыларын қарастыру.
1 БӨЛІМ. ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕЛЕНДІРУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
1. 1 Ипотека институтының ұғымы және шығу тарихы
Ипотека шаруашылық өмірдің элементі ретінде өзінің терең тамырларымен тарихқа кетеді. “Ипотека” түсінігінің өзі әлемдік қаржылы - экономикалық жүйеге ежелгі Грециядан келген болатын. Оны б. э. д. VI ғасырда архонт Солон енгізген, Солонның ізбасары - Драконт жеке меншікке және оның қозғалмалы бөлігіне кез - келген қол сұғушылық, қатаң түрде жазаланады деген тәртіп енгізген (б. э. д. 621 ж. ) . б. э. д. 594 жылы Солон өзінің атақты реформаларын жүзеге асырады, сонымен бірге жерге байланысты қарыздарды төлеуді алып тастады, мұраға қалдыру еркіндігін енгізді, яғни өзінің жинап - терген мүлігінді ұрпағына мұра ретінде қалдыру міндетті емес. Енді әркім өзінің қалауы бойынша өз «меншігін» біреуге беруге немесе мұраға қалдыруға құқық алды. Бастапқы кезде Афинада мұндай міндеттеме бойынша кепілдікке қарыз алушының жеке басы қойылатын, бұл жағдайда қарыз алушыға қарызды өтемеген жағдайда құлдыққа бару қауіпі төнеді. Жеке меншікті мүлікке ауыстыру үшін Солон қарыз алушының атына жазуы бар діңгек орнатуды ұсынды, яғни бұл жер белгілі бір соманы қамтамасыз ету үшін қызмет етеді. Мұндай діңгекті ипотека деп атаған . Бұндай “ипотека” (гректің hypotheke - подставка, подпорка) деген атқа ие болған діңгекте, жер меншік иесінің барлық қарыздары белгіленген. Кейін мұндай мақсат үшін ипотекалық деп аталатын негізгі кітаптар қолданыла бастады. Сонау ежелгі Грецияда әрбір мүдделі тұлғаға ешбір кедіргісіз белгілі бір жер меншігінің жағдайы туралы куәландырудың мүмкіндігі болған болатын.
Ипотека институтының жаңа дамуы Рим империясынан бастау алды. б. э. д. I ғ. жеке тұлғаларға мүлікті кепілге қойып, несие беретін ипотекалық мекемелер құрылды.
Император Антония Пияның билік ету кезеңінде (б. э. д. II ғ. ) ипотекалық банктер үшін арнайы заңнамалар дайындалған болатын. Сол кездері 50 - ге жуық банктер болған және 800 - ден астам өз өсімқорлық конторлар қызмет еткен. Әртүрлі банктік институттар дами бастады: коммуналдық, діни және т. б. жинақ кассаларының, жинақ ассоциацияларының бейнелері туындаған және т. с. с. Мемлекет әрқашанда ипотекалық несиелендіруге үлкен көмек көрсетіп отырған. Ол үшін арнайы әлеуметтік институттар құрылған. Троян императоры тұсында жесірлер мен жетімдерге көмек көрсету үшін қаржылық алиментарлық қор құрылған. Мұнда сол кездері Римде ең төмен жылдық пайыз - 5 % құрайтын ипотекалық несиелер ұсынылған.
Ипотека институты аса көп емес уақыт аралығында мынандай эволюциядан өтті, яғни фидуциядан неғұрлым прогрессивті сатыға - пигнусқа, ары қарай ипотекаға өтті. Бұл жерде бірінші фидуция сатысы ерте римдік құқықта туындап ары қарай дамыды. Классикалық римдік құқықтың дамуының басында “пигнус” пайда болды (пигнус, лат. тілінен - бейресми кепіл), ал тек содан кейін ғана “ипотека” туындады. Осымен қатар кепіл туралы келісімнің өзі басында бастапқы несиелік келісім кезінде тек қосымша болған болатын. Бұл жерде айта кететін жай, бірінші саты “фидуция” ерте римдік құқықта пайда болып, дамыды. Классикалық римдік құқықтың дамуының басында “пигнус” пайда болды. Содан кейін ғана “ипотека ” туындады. Сонымен бірге кепіл туралы келісімнің өзі бастапқы кездері алғашқы несиелік келісім шарттар кезінде тек қосымша ретінде болған. “Фидуцидің” негізгі мәні мынада, яғни келісім орнатқан кезде кредиторға жылжымайтын мүлікті кепілге қойюға ресми түрде құқық орнатылды. Бұл заттың өзі “fiducia” - ға беріліп отырған және кредитор келісімнің түзетілген және өз уақытында орындалғанынан кейін жылжымайтын мүлікті қайтаруға міндетті болған. “Фидуция” келісімі де біртіндеп өз эволюциясынан өтті.
“Фидуция” даму институтының бірінші кезеңінде борышкер белгілі бір шешімдерді өзі шешпеді, ол тек кредитордың айтқан шартымен жұмыс істеді, яғни қарыз алушыдан қарызды өтеуді талап ету немесе оған мүлікті қайтармау. Кейіннен кредитордың жеткілікті тиімді баламасын ауыстыратын кепілзаты (action fiducia) туралы құжаттарға ресми жағдай енгізген болатын. Бірақ, сонда да келісім технологиясында кредитор қолдана алатын және қарыз алушы үшін тиімсіз болып табылатын байсалды құқықтық мезеттер жеткілікті түрде алып отырды.
Ипотекалық институттың дамуының келесі сатысында қарыз алушыны кредитордың өз еркімен іс әрекет етуінен сақтай отырып, прогрессивті сипатта болды. “Пигнус” (“пигнус” сатысындағы кепіл туралы келісім - шарт) келісім шартты кепілге қойылған жылжымайтын мүлікті өз меншігі ретінде емес, оны тек қарыз алушымен алынған міндеттемелердің орындалуын кепіл ретінде иелігіне алуды қарастырған болатын. Сонымен қатар қарыз алушылар кредиторға берілген жылжымайтын мүліктерді қолданбай, оны тек сақтасын деп талап етуге құқықтары бар. Ал кредиторда, қарыз алушымен алынған міндеттемелер орындалмаған жағдайда, өз қаражаттарын өтеу үшін кепілге қойылған затты сатуға құқығы бар. Сонымен бірге сол кездердің өзінде кредиторға сатылатын жылжымайтын мүлікті өзіне қалдыруға тыйым салынған болатын. Қарыз алушымен алынған міндеттемелер орындалмаған жағдайда, кредитор жылжымайтын мүлікті сатқаннан кейін жылжымайтын мүліктің түсімдері мен қарыз қалдықтары арасындағы барлық айырманы қарыз алушыға қайтарды. Келісімнің бұл түрі ұқыпты регламенттелген болатын. Регламентацияға кірмейтін талаптар, сотпен шешілетін негізгі құралдар болған болатын.
Ипотека институтының соңғы сатысының пайда болуы сол уақыттағы саяси және экономикалық шарттармен негізделген болатын: Римде құл иеленушілік шаруашылықтың әлсіреуі және жалгерлерге жерді жаппай беру ипотеканың классикалық институтының пайда болуына әкелді. Қолданыстағы заңдар бойынша бірде - бір қызмет етіп отырған құқықтық форма, жерді меншіктенушімен (латифундисттермен) жалға алушының арасындағы келісімнің мұндай түрін кепілдендіру үшін жарамсыз болып табылды. Өйткені ұсақ жалға алушылар өз мамандығы барысында кепілге қоя алмайтын еңбек құралдарынан басқа ештеңесі болмағандықтан. Бұл жағдайдан шығудың бір жолы кепілді жаңа түрін енгізу - жалгерлердің өз еңбек құралдарын кепілге қою болып табылады, мұндай кепілзаты жалға берушінің иелігіне өткізілмейді.
Кейін кепілдің жаңа түрі басқаларға да, сонымен бірге жылжымайтын мүлік кепіліне де тарады. Осылайша, біріншіден, кепіл туралы келісім шарт, екіншіден кепілдеме туралы келісім шарт болып табылатын ипотека институты пайда болды. Қарыз алушымен алынған міндеттемелер орындалады, ал егер де қарыз алушымен алынған міндеттемелер орындалмайтын болса, онда кепілге қойылған затты кредитордың талап етуге құқы бар, себебі қарыз алушының қалған қарыз сомасын өтеу үшін. Берілген келісімнің айғағы болып басында кредитор мен қарыз алушы арасындағы қарапайым келісім болған, ал кейін постклассикалық уақытта құқықтың күші бар ресми және бейресми құжаттар құрылған болатын. Осындай күшке үш немесе одан да көп куәгермен қол қойылған құжаттары ие болады. Классикалық ипотека институты да өз кезеңдерінен және өз эволюциясынан өтті. Екі жақтың келісімдерінсіз - ақ қызмет етіп тұрған әртүрлі жария ипотекалары енгізілді. Оған заң бойынша ипотекалар кірген болатын: инвестицияға деген инвестордың ипотекасы салықтарды төлемеушілердің мүліктеріне “фиска” (қазына) ипотекасы, қамқоршының мүлігіне ипотека, шіркеу ипотекасы және т. б.
Бір атап өтетін жәй, ипотеканың барлық түрлері (шіркеу ипотекасынан басқа) сақталынған және қазіргі уақытқа дейін көптеген елдерде қызмет етуде. Осы кезеңде уақыты бойынша бағынышты ипотекалар қызмет ете бастады, олардың принциптері тек мынау ғана болған: “qui prior est tempore potior est jure” - мерзімі бойынша кім бірінші болса, сол құқық бойынша күшті болады. Постклассикалық римдік құқық кездің өзінде ақ иотеканың түріне байланысты кредиторлар арасында өзара қарым - қатынасты тәртіпке келтіру үшін субординарлық ипотекалар туындай бастаған. Біріншіден, ипотека заңымен орнатылған оның маңыздылық деңгейіне байланысты бөлініп отырған. Солардың ішіндегі “заң бойынша” ең негізгісі - фискалдық болып саналған. Одан кейінгілері ресми құжаттармен ресімделген ипотекалар, келесі - жеке меншік құжаттармен рәсімделген ипотека, тек содан кейін - қарапайын келісімдермен рәсімделген ипотекалар болған. Түрлері бойынша сараланған ипотекалардың басымдылығы әр қашан жоғары болған, және уақытына сәйкес берілген ипотеканың дәрежесі орнатылғаннан кейін олардың рәсімделуі басқаларын саралаған болатын .
Ипотекалық келісімдерге қатысушылардың құқығын сақтауда мемлекеттің рөлі өте жоғары болған болатын. Мәміле құрылымының қиындығына байланысты кейінге қалтырылған тіркелген жүйемен бақылау, реттеу талап еткен болатын. Ежелгі әлем дәуірінің аяқталуымен бұл мемлекеттердің қызметтерінің әлсіреуіне байланысты ипотека институты бірнеше ғасырлар бойы өз қызметін тоқтатқан болатын.
Біртіндеп ипотека орта ғасырлық заңдар жиынтығына кіреді. Германияда XIV ғ. (осыған дейін қарыз үшін жауапкершіліктің жеке принциптері басшылық еткен болатын), ал Францияда XVI ғасырдың аяғында дауыс бермейтін ипотекалар болды. Европалық елдердің заңнамаларында ипотека екі жақтылық сипатта болады. Біріншіден, ол тек жылжымайтын мүлікке тиесілі, екіншіден, кепілге қойылған мүлікті сату кредиторлардың өздерімен емес, ол соттың қатысуымен жүзеге асырылған. Кредитор үшін ипотека “қарызды қамтамасыздандыруды” алудың ең тиімді әдісі болып табылады. Ол өз иелігіне қарыз алушының мүлігін қабылдамай - ақ және бәсекелес кредиторлардан қауіптенген. Ипотека сенімді маңызды құқыққа ие болады, бірақ ол тек міндетті түрде ипотека туралы негізгі кітапқа арнайы жазбалар енгізгеннен кейін ғана. Орта ғасырлық кодекстерде мынандай анықтамалар сақталынған, және енгізілген ипотекалар табиғаты бойынша бөлінбейді, ол қанағаттанушыларды алу құқына негізделген. Ипотека жылжымайтын мүліктерге кеңінен тарай бастады.
Ипотекалық құқық өздігінен өмір сүре алмайды. Егер де ипотека орнатылған құқық болмаса, онда ипотеканың да өмір сүруі мүмкін емес. Талаптардың дұрыс орындалмауы немесе тоқтатылуы ипотеканың тоқтауына әкеп соғады. Бұл ипотеканың мәні римдік құқықпен ғана емес, сонымен қатар еуропалық мелекеттердің заңдарымен де құпталған. Римдік құқық бойынша ипотека - талаптарға және оны құрастырушылардың барлығына, оған ипотекадан пайыздар мен шығындарды қоса отырып таратылған болатын. Ал бұл қанағаттандырушылықты алу мақсатымен кредитормен жүзеге асырылады. Ипотекалық заңдар бойынша XVII - XIX ғ. Ғ. Бірқатар елдерде талаптың капитал сомасы өспелі пайыздар сомасына оның жариялығына сәйкестігімен, оның көлемімен (ипотекалық кітапта тіркелген) анықталады, бірақ олар жазба кітапшаларында бейнеленуі тиіс. Римдік құқықтың рецепциясы (өзара қарыз) кезінде ипотека европалық заңдылыққа көшті. АҚШ пен Ұлыбританияда ипотеканың (mortgage) өз артықшылығы бар: қарыз алушымен негізгі міндеттемелердің орындалуы кезеңінде мүлікті иеленудің барлық құқығымен титулы ипотека бойынша қарыз алушыдан кредиторға өтеді. [3, 4, 5]
Осылайша, тарихи тұрғыда ипотекалық несиелендіру қарыз алушының міндеттемелерін қамтамасыз етудің ең сенімді формасы ретінде шаруашылық қатынастарымен пайда болған болатын.
1. 2 Банктегі ипотекалық несиені ұйымдастыру шарттары мен принциптері
«Несие, қазіргі заман экономикасының қозғаушы күші, экономикалық дамудың айырылмас элементі» деп, «Ақша, несие, банктер» деген жұмысында Г. С. Сейткасимова анықтайды. Несиені ірі кәсіпорындар, ұйымдар, шағын өндіріс орындары, мемлекет және жеке азаматтар пайдаланады. Кредитор өз меншігінде қаражат ресурстарын иелене отырып, қарыз алушыларға сол ресурстарды беріп қана қосымша ақша қаражатын алуы мүмкін. Несиені пайдаланған азаматтарда кейінге қалмайтын мүліктерді, жеңіл көлікті, пәтерді алуға, тіпті өзінің бизнесін дамытуға мүмкіндік пайда болады. [5]
Нарықтық заманда банктік несиенің рөлі арта түскені бегілі. Несие мәмілесіне әрқашанда несиелік қарым - қатынастың субьектілері болып табылатың кредитор мен қарыз алушы қатысатыны бәрімізге мәлім. Кредиторлар деп, өзінің уақытша бос жатқан ақша қаражатын қарыз алушының иелігіне белгілі бір мерзімге және мақсатқа, және одан сыйақы алумен беретін заңды тұлғаларды айтуға болады. Банктік несие беруде кредитор рөлін әрине банк атқарады. Ал қарыз алушылар деп, кредитордан белгілі бір ақша сомасын өзінің пайдалануына алатын және оны белгілі бір мерзім өткенен кейін қайтаруға міндетті болатын тұлғаны айтамыз.
Өзінде шоғырланған қаражатты оған мұқтаж қарыз алушыларға үлестіре отырып банк, кредитор рөлін атқаратынын жоғарыда айтқан болатынбыз. Дәл осыны, несиелік қатынастың екінші тарапы болатын халықтан, шаруа ұйымдарынан, мемлекеттен байқауға болады. Олар өзінің ақша қаражаттарын банктің депозитіне сала отырып, кредитор рөлін атқарады, ол қарызға ақша сұрай отырып, қарыз алушыларға айналады.
Несиені - негіз, базис деп, ал несиелеуді - қозғалыс, процесс деп қарастырған орынды. Несие өзінің мән мағынасын несиелеу арқылы табады. Несие мен несиелендірудің қосылуы, несиелік қатынастың пайда болуына әкеледі. Кредитор мен қарыз алушының мүдделері ұйқасқанда, еркін жүрген ақша капиталы айналымға түсе, несилік ресурстарға айналады . [7]
Сонымен, банктік несиелендіруді, кредитордың ақша ресурстарды қарыз алушыға, олардың өз уақытында қайтарылуын қамтамасыз ету және болашақта белгілі бір мерзімге сүйенген сыйақыны төлеу шарттары болғанда, жеке меншікке емес, тек уақытша пайдалануға берудің күрделі көп кезеңді процесі деп қарастырған жөн.
Қазіргі заңдық жүйеде ипотека қозғалмалы мүліктің кепілге алынуын қаратырады, яғни өте бағалы заттарды: жер учаскілері, ғимараттар, пәтерлер және де басқа бағалы қозғалмалы мүліктер. Несие алған кезде кепіл құжатын рәсімдеу керек. Соған байланысты мүлік кепіл ұстаушының қолына өтпейді, несие алушының қолында болады. Несие беруші тек қана қадағалау жүргізе алады.
Ипотекалық несиелендіру мемлекет үшін тұрғын үй мәселелерін шешуші механизм болып табылады және де көптеген тұрғындар ипотеканы осы мақсатта қолданады. Ипотекалық несиелендіру операциялары коммерциялық банктер мен басқа да несиелік ұйымдарда жылжымалы мүлікке кепілдеме құжатымен жұмыс істейді. Бұл құжат несиені қамтамасыздандырушы құрал болып табылады. Кепілдеме құжаты міндеттемелер тізімдемесінен тұрады. Барлық кепілдеме құжаттары несие уақытында жабылмағанда, сотқа шағымданушы заңды құжат болады. Ипотека бойынша, несие алушы несиені және оның пайыздарын мәмілеге байланысты ай сайын бірдей көлемде немесе өспелі түрде (яғни инфляцияға байланысты) төлеп отыруы керек.
... жалғасы- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz