Құстарды теңіз тұздарымен байытылған құрама жеммен жемдеу ерекшеліктері
Кіріспе 9
1 Әдебиетке шолу 11
2 Өзіндік зерттеу 20
2.1 «Шымкент .құс » жауапкершілігі шектеулі
серіктестікке қысқыша сипаттама 20
2.2 Негізгі бөлім 23
2.2.1 Зерттеу зерзаты мен әдістемесі 23
2.2.2 Теңіз тұзының құрамындағы ауыр металдарды
зертханалық тәсілдермен анықтау 28
2.2.3 Теңіз тұзының құс өнімділігіне әсерін зерттеу 29
2.2.4 Теңіз тұзының әсерін өндірістік негізде бақылау 33
2.3 Экономикалық тиімділік 37
2.4 Бизнес . жоспарлау 47
2.5 Тіршілік қауіпсіздігі 58
2.6 Экология және қоршаған ортаны қорғау 65
Қорытынды 72
Өндіріске ұсыныс 73
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 74
1 Әдебиетке шолу 11
2 Өзіндік зерттеу 20
2.1 «Шымкент .құс » жауапкершілігі шектеулі
серіктестікке қысқыша сипаттама 20
2.2 Негізгі бөлім 23
2.2.1 Зерттеу зерзаты мен әдістемесі 23
2.2.2 Теңіз тұзының құрамындағы ауыр металдарды
зертханалық тәсілдермен анықтау 28
2.2.3 Теңіз тұзының құс өнімділігіне әсерін зерттеу 29
2.2.4 Теңіз тұзының әсерін өндірістік негізде бақылау 33
2.3 Экономикалық тиімділік 37
2.4 Бизнес . жоспарлау 47
2.5 Тіршілік қауіпсіздігі 58
2.6 Экология және қоршаған ортаны қорғау 65
Қорытынды 72
Өндіріске ұсыныс 73
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 74
Тақырыптың өзектілігі. Қазақстан Республикасының Президенті – Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауыда «Ең жақсы жоспар – уақыт талабына бейімделе алатын жоспар. Біз де заманның беталысына қарай межелерімізді белгілеп, жоспарларымызды жөндеп отырамыз. Біздің мақсатымыз – елі бақытты, жері гүлденген қасиетті Отанымыз Қазақстанды «Мәңгілік Ел» ету! Әлемдегі ең дамыған 30 мемлекеттің қатарына қосылып, бай да қуатты елдермен иық түйістіру» Сол даму жолында экологиялық таза және биологиялық тұрғыдан алғанда толыққанды өнім өндіру проблемасы адам қоғамының алдында тұрған ең басты мәселелердің бірі деуге болады. Сол себепті, Қазақстанның ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру және өңдеу өндірістері экономиканың басты бір кешені болып табылады. Ол тұтынушыларды сапалы тағам өнімдерімен қамтамасыздандыруды жүзеге асырады. Біздің елімізде бұл сала жақсы дамығанымен бұрыңғы кездерде топырақтың, судың, жемнің экологиялық жағдайына үлкен көңіл бөлінбеген. Соның нәтижесінде өндірілетін құс шаруашылығының өнімдерінің сапасы да төмендеген.
Дипломдық жұмыстың мақсаты мен міндеттері. Ауыл шаруашылығы дамыған елдерінің мамандарының біліктілігі, халыққа арналған және жалпы тағам өндіруге қажетті таза экологиялық таза, биологиялық тұрғыдан алғанда толыққанды құс шаруашылығы өнімдерін алуға мүмкіншілік бар екендігін көрсетеді. Құс жұмыртқасының сапасының жақсы болуы бірінші кезекте құс берілетін құрама жемнің сапасына және сол арнайы жемді өндіретін өндірістің барлық сатыларындағы мамандардың біліктілігіне тікелей байланысты. Сапалы өнімді алу жұмыртқа өндірудің құрама жемнің барлық компонентеріне тікелей байланысты. Товарлық жұмыртқаның тағамдық құндылығы оның құрамындағы макро және микроэлементтерге де тікелей байланысты. Товарлық жұмыртқаның құрамындағы жоғарыда аталған элементтердің мөлшері неғұрлым толыққанды болса, соғұрлым ол жұмыртқаның тағамдық сапасы жоғары болады. Тағамдық сапасы жоғары болғандықтан жұмыртқаның бағасы да жоғары болады. Құс шаруашылығында ас тұзын күнделікті қолданады, бірақ ас тұзының құрамында натрий, хлор және йод қана болады. Құс шаруашылығы мекемелерінде минералдық құндылығы жоғары теңіз тұзы қолданбайды.
Дипломдық жұмыстың мақсаты мен міндеттері. Ауыл шаруашылығы дамыған елдерінің мамандарының біліктілігі, халыққа арналған және жалпы тағам өндіруге қажетті таза экологиялық таза, биологиялық тұрғыдан алғанда толыққанды құс шаруашылығы өнімдерін алуға мүмкіншілік бар екендігін көрсетеді. Құс жұмыртқасының сапасының жақсы болуы бірінші кезекте құс берілетін құрама жемнің сапасына және сол арнайы жемді өндіретін өндірістің барлық сатыларындағы мамандардың біліктілігіне тікелей байланысты. Сапалы өнімді алу жұмыртқа өндірудің құрама жемнің барлық компонентеріне тікелей байланысты. Товарлық жұмыртқаның тағамдық құндылығы оның құрамындағы макро және микроэлементтерге де тікелей байланысты. Товарлық жұмыртқаның құрамындағы жоғарыда аталған элементтердің мөлшері неғұрлым толыққанды болса, соғұрлым ол жұмыртқаның тағамдық сапасы жоғары болады. Тағамдық сапасы жоғары болғандықтан жұмыртқаның бағасы да жоғары болады. Құс шаруашылығында ас тұзын күнделікті қолданады, бірақ ас тұзының құрамында натрий, хлор және йод қана болады. Құс шаруашылығы мекемелерінде минералдық құндылығы жоғары теңіз тұзы қолданбайды.
1. Птицеводство. Учебник. - М.: 2004.-407 с.
2. Құс шаруашылығы. А.Б. Танатаров ж/е баскалар. Учебник. - А., 2004-312 б
3. Ә.Байжұманұлы, К.Бекболатұлы. Мал шаруашылығы сөздігі. Алматы-2011
4. Фисинин В.И. Мясное птицеводство.-СПб.: 2007.-416б.
5. Бессарабов Б.Ф. Незаразные болезни птиц: Учебное пособие для вузов.-М.: КолосС,2007
6. Бессарабов Б.Ф.и др. Болезни птиц.-Учебное пособие.- СПб.- 2007.-448б
7. Лимаренко А.А.и др. Болезни сельскохозяйственных птиц.-СПб.-2005.-448б.
8. Бессарабов Б.Ф. Инкубация яиц с основами эмбриологии с/х птицы. –Уч.пособие.-М.: КолосС.-2006.
9. Кочиш И.И.и др. Птицеводство.-Учебник.- М.-КолосС.-2007.-414б
10. Кочиш И.И.и др.Фермерское птицеводство.-Учебное пособие.-М., КолосС, 2007.-103с
11. Агеев. В. Н. және тағы басқалар: Құстардың азықтандыру. Колос 1992ж
12. Корюкина Д.А. Өндірістік құс шаруашылығы Колос. Москва 1988ж
13. Божко.П.Е. Өндірістік негізде жұмыртқа және ет өндіру. Москва, Колос 1985ж.
14. Гоцелюк И. Чебаков В. Тауықтарды тор-клеткадла құстаудың, экономикалық тиімділігі. Журнал Птицеводство № 6 1992
15. Догадаев А. Н., Старчиков Н.И. Тауықтардағы торда ұстаудың технологиясы Москва Колос 1995
16. Догадаев А. Н., Старчиков Н.И., Варакино Р.И. Жұмыртқа бағыттағы тауықтардың кросстары. Москва, Колос 1988ж
17. Корюкина К.А. Өндірістік құс шаруашылығының экономикасы. Москва, Колос 1993ж
18. Конвинко Д.А "Алатау 1" кросының жұмыстары. Алматы
19. Миан Л.К Қайнар 1988ж Тауықтың жасына қарай жұмыртқаның қасиеттерінің өзгеруі. ВАСХНЦЛ 1986
20. Орлов. М.В Инкубация оқулық Москва 1980ж
21. Петров.С.Р. Ыстық ауаның құс өнімділігіне қарсы әсері. Птицеводство журналы № 7 1992
22. Пенножкевич Э.Э., Злочевская К.В., Шахпова Л.В. Розведение и племенное дело в птицеводстве. Москва, Колос 1992
23. Фокина З. В. Тауықтарды тор клеткада ұстау. Москва, Колос 1996ж
24. Бессарабов Б.Ф. Болезни певчих и декоративных птиц.-М.: КолосС- 2006.-136c
25.Наумов С.Ю. Золотая книга фермера.-Ростов на Д.-2006.-512с
26. Зоотехния негіздері. Оқулық. Шекенов Е., Казыханов P., Бекқожин A. Астана, Фолиант, 2008
27. Мал шаруашылығы. Оқулық Омарқожаұлы Н.
28. Птицы Казахстана. Ковшарь А., 2006
29. Қазақстан құстары. Оқу кадралы . -А-А: КазНАУ, 2008
30. Птицы. Иллюстрирован энциклопедия. Подробное описание 9300 птиц. М.. 2006
31. Практикум по болезням птиц. Бессарабов. М. 2007
32. Анатомия птиц. (учебное пособие, к лабораторным занятиям) Сатиева К. Р. Алматы: 2007, 75с
33. Малофеев В.И. Технология безотходного производства в птицеводстве. Москва Агропромиздат 1986г 5-90 с.
34. Птицеводство.- с/х журнал №7,9,10,117-2008
35. Птицефабрика .-с/х журнал №1-11-2007, № 1,2,3,5,67-2008
36. Птицы и птицепродуктов.- с/х журнал № 4,5
37. Комбикорм .-с/х журнал № 5,6,7,8 2007, № 5,6,7 2008
38. Шертаев Е.Т. «Тіршілік қауіпсіздігі» оқу құралы Шымкент:
39. Егемен Қазақстан №132-135(247/10) 22 мамыр 2007 жыл «Қазақстан Республикасының Кодексі».
40. В.И.Кузьмин «Охрана труда и противопожарная защита» Москва, Легпромбытиздат, 1991.310 бет.
41. Маханов Б.Б,. Сатаев М.И., Сатаева Л.М. «Тіршілік Қауіпсіздігі» 2004 жыл - 205 бет
42. Малина В.П., Юшина Е.А. Влияние железа на здоровье человека и качество консервированных продуктов. -Пищевая промышленность. -М., 1997, С 38-39
43. Методическое указание по выполнению прктических занятии по птицоводство.- Шымкент 2007, 30 бет
44. Актуальные вопросы птицеводства в условиях многоукладной экономики Республики Казахстан : Научные труды. - Алматы : КАЗгос ИНТИ, 2001. - 188 с
45. Гальперина Г.А. Гуси, утки, индейки : практическое руководство / Г. А. Гальперина. - М. : Вече, 2005. - 192 с. - ("Полезные советы фермеру")
46. Гудин В.А. Физиология и этология сельско- хозяйственных птиц : учебник для студ. вузов, обучающихся по спец. "Ветеринария", "Зоология" / В. А. Гудин, В. Ф. Лысов, В. И. Максимов. - СПб. : Лань, 2010. - 336 с. :
47. Кочиш И.И. Фермерское птицеводство : Учебное пособие для студ. вузов, обуч. по спец. "Зоотехния" и "Ветеринария"; Рекомендовано Мин. с/х РФ / И. И. Кочиш, Б. В. Смирнов, С. Б. Смирнов. - М. : КолосС, 2007. - 103 с. [12] л. : ил. - (Учебники и учебные пособия для студ. вузов)
48. Мясное птицеводство : Учебное пособие для студ. вузов, обуч. по спец. "Зоотехния"; Допущено Мин. с/х / Под общ. ред. В.И. Фисинина. - СПб. : Лань, 2006. - 416 с. : ил. (+ вклейка 8с.). - (Учебники для вузов. Специальная литература)
49. Приусадебное животноводство и птицеводство. - Ростов н/Д : Феникс, 2001. - 384 с. - (Подворье)
50. Ромашин М.С.Организация технического обслуживания и ремонта машин и оборудования в птицеводстве / М. С. Ромашин. - М. : Росагропромиздат, 1989. - 254 с
51. Промышленное птицеводство / В.Н. Агеев, Ф.Ф. Алексеев, М.А. Асриян и др.; Сост. В.И. Фисинин, Г.А. Тардатьян – М.: Агропромиздат, 1985. – 479 с.
52. Харчук Ю.
Справочник современного фермера: птицеводство, животноводство, коневодство / Ю. Харчук . - Ростов н/Д : Феникс, 2007. - 256 с. : ил. - (Подворье)
53. Птицеводство. Учебник. / И.И Кочиш, М.Г. Петраш, С.Б. Смир- нов – М.: Колос, 2003. – 407 с.
54. Основы зоотехнии : Учебное пособие для студ. вузов, обуч. по спец. "Ветеринарная медицина"; Допущено МО Республики Беларусь / В. И. Шляхтунов [и др.] ; Под ред. В.И. Шляхтунова. - Минск : "Техноперспектива", 2006. - 323 с
55. Технология полуфабрикатов из мяса птицы[Текст]. - М. : Колос, 2002. - 200 с
56. Рахыпбеков Т.К. Роль гигиенических факторов экологическине благополучного города в совершенствовании системы управления здравохранением. Автореферат канд.диссерт. Алматы, 1996.
57. Зипер А.Ф. Справочник зоотехника / А. Ф. Зипер. - М. : АСТ, 2007. - 446 с. - (Практическое пособие)
58. Епимахова Е.Э. Практическое руководство по производству и переработке : Учебное пособие для специалистов АПК, фермеров, преподавателей вузов и сузов, студ. и уч-ся / Е. Э. Епимахова, С. В. Лутовинов, Н. Ю. Сарбатова ; ФГОУ ВПО, Ставропольский гос. аграрный ун-т . - М. : Колос, 2008. - 52 с
59. Бессарабов Б.Ф. Болезни птиц : Учебное пособие для студ. вузов, обуч. по спец. "Ветеринария"; Рекомендовано УМО вузов РФ / Б. Ф. Бессарабов, И. И. Мельникова, Н. К. Сушакова, С. Ю. Садчиков. - СПб. : Лань, 2007. - 448 с. : ил. + вклейка (16 с.). - (Учебники для вузов. Специальная литература)
60. Болезни сельско- хозяйственных птиц: Справочник : учебное пособие для студ. с/х вузов; Допущено М-вом с/х РФ / сост. А.А. Лимаренко, И.С. Дубров, А.А. Таймасуков, С.Н. Забашта. - СПб. : Лань, 2005. - 448 с. - (Учебники для вузов. Специальная литература)
61. Бёме Р.Л. Определитель птиц России / Р. Л. Бёме, И. Р. Бёме, А. А. Кузнецов. - М. : Фолио, 2008. - 301 с. : ил.
62. Бессарабов Б.Ф. Болезни певчих и декоративных птиц : Учебное пособие для студ. вузов, обуч. по спец. "Ветеринария" и "Зоотехния"; Допущено Мин. с/х РФ / Б. Ф. Бессарабов ; Международная Ассоциация "Агрообразование". - М. : КолосС, 2006. - 136 с. : ил. - (Учебники и учебные пособия для студ. вузов)
63. Ягминине И. Б., Климашауски В. П., Валушене В. Т. Накопление тяжелых металлов в экосистеме Северной части Курского залива// Сб.докладов. Клайпед. соверщ. -Вильнюс, 1998. -С. 37-41
64. Божбанов А.Ж. Практикум по зоологии : учебное пособие / А. Ж. Божбанов, С. М. Махмутов, Б. Ж. Божбанов ; МОН РК; Казахский национальный педагогический ун-т им. Абая. - Шымкент : "Нўрлы-Бейне", 2010. - 144 с
65. Бородихин И. Птицы Алма-Аты / Бородихин И. - Алма-Ата : Наука, 1968.-121 с
66. Брем А.Птицы : В 2-х томах / А. Брем. - М. : АСТ. – 1999 Т.1. - 688 с. - (Сер."Жизнь животных")
67. www.rusnauka.com
68. www.agrorinok.ru
69. www. edu.semgu.kz
70. www.araltuz.kz
71. А Manual of Zoology For the Use of Students. Printed in the United Kingdom by Lightning Source UK LTD. – 2007. -673 p.
73. Management and Welfare of Farm Animals. Ufaw f arm handbook. – Edited by R. Ewbank. F. Kim-Madslein. C.B. Hart. , UK,-1999.- 308 p.
74. The Ethology of Domestic Animals.-Edited by P. Jensen.-UK.-2002.-219 p.
75. Practical Poultry Keeping.- David Bland.-The Croowood Press.-2003.-156 p.
76. Colin G. Scanes, George Brant, M.E. Ensminger. Poultry Science
.-UK.-2004.-372 p.
77. Acamovic, T. Commercial application of enzyme technology for poultry production // Poultry Sc. – 2001. – Vol. 57.-№3.-P. 225-243.
78. Ambrosen, T. and Petersen V.E. The influence of protein level in the diet on cannibalism and quality of plumage of layers // Poultry Sc. – 1997. – Vol. 76.- №4.-P. 559-563.
79. Baker, D.H., Han, Y. Ideal Protein and amino acid requirements of broiler chicks. // Proc. Degussa Technical Symp. & California Nutr. Conf., Fresno, May 12/13, 1994. – P. 21–24.
80. Balnave, D., Brake J. Re-evaluation of the classical dietary arginine: lysine interaction for modern poultry diets: a review // Poultry Sc. – 2002. – Vol. 58.-№3.- P. 257-291
81. Bedford, M. R., Morgan A. J. The use of enzymes in poultry diets // World's poultry Science journal. – 1996.-Vol.52.-№1.-P. 61-68.
82. Bentley J. S. Vegetable diets and commercial turkey nutrition / The options // Zootecnica Intern. – 2002. – N7/8. – P. 40 – 43.
83. Carre, B., Mignon-Grasteau S. and Juin H. Breeding for effi-ciency and adaptation to feed in poultry // Poultry Sc. – 2008. – Vol. 64.-№3.-P. 377-391.
84. Chost, M. Enzymes for the feed industry past, present and future // World’ s poultry science journal. – 2006. – vol.62. – P. 5-12.
85. Coen, H.M. Smits and Geofrey Annison. Non-starch plant polysaccharides in broiler nutrition – towards a physiologically valid approach to their determination // World's Poultry Science Journal. – 1996.-Vol.52.-№2.-P. 203-223.
86. De Lange, L., Rombouts C. and Oude Elferink G. Practical application and advantages of using total digestible amino acids and undigestible crude protein to formulate broiler diets // Poultry Sc. – 2003. – Vol. 59.-№4.-P. 447-458. 107
87. Farrell, D.J. Matching poultry production with available feed resources: issues and constraints // Poultry Sc. – 2005. – Vol. 61.-№2.-P. 298-308.
2. Құс шаруашылығы. А.Б. Танатаров ж/е баскалар. Учебник. - А., 2004-312 б
3. Ә.Байжұманұлы, К.Бекболатұлы. Мал шаруашылығы сөздігі. Алматы-2011
4. Фисинин В.И. Мясное птицеводство.-СПб.: 2007.-416б.
5. Бессарабов Б.Ф. Незаразные болезни птиц: Учебное пособие для вузов.-М.: КолосС,2007
6. Бессарабов Б.Ф.и др. Болезни птиц.-Учебное пособие.- СПб.- 2007.-448б
7. Лимаренко А.А.и др. Болезни сельскохозяйственных птиц.-СПб.-2005.-448б.
8. Бессарабов Б.Ф. Инкубация яиц с основами эмбриологии с/х птицы. –Уч.пособие.-М.: КолосС.-2006.
9. Кочиш И.И.и др. Птицеводство.-Учебник.- М.-КолосС.-2007.-414б
10. Кочиш И.И.и др.Фермерское птицеводство.-Учебное пособие.-М., КолосС, 2007.-103с
11. Агеев. В. Н. және тағы басқалар: Құстардың азықтандыру. Колос 1992ж
12. Корюкина Д.А. Өндірістік құс шаруашылығы Колос. Москва 1988ж
13. Божко.П.Е. Өндірістік негізде жұмыртқа және ет өндіру. Москва, Колос 1985ж.
14. Гоцелюк И. Чебаков В. Тауықтарды тор-клеткадла құстаудың, экономикалық тиімділігі. Журнал Птицеводство № 6 1992
15. Догадаев А. Н., Старчиков Н.И. Тауықтардағы торда ұстаудың технологиясы Москва Колос 1995
16. Догадаев А. Н., Старчиков Н.И., Варакино Р.И. Жұмыртқа бағыттағы тауықтардың кросстары. Москва, Колос 1988ж
17. Корюкина К.А. Өндірістік құс шаруашылығының экономикасы. Москва, Колос 1993ж
18. Конвинко Д.А "Алатау 1" кросының жұмыстары. Алматы
19. Миан Л.К Қайнар 1988ж Тауықтың жасына қарай жұмыртқаның қасиеттерінің өзгеруі. ВАСХНЦЛ 1986
20. Орлов. М.В Инкубация оқулық Москва 1980ж
21. Петров.С.Р. Ыстық ауаның құс өнімділігіне қарсы әсері. Птицеводство журналы № 7 1992
22. Пенножкевич Э.Э., Злочевская К.В., Шахпова Л.В. Розведение и племенное дело в птицеводстве. Москва, Колос 1992
23. Фокина З. В. Тауықтарды тор клеткада ұстау. Москва, Колос 1996ж
24. Бессарабов Б.Ф. Болезни певчих и декоративных птиц.-М.: КолосС- 2006.-136c
25.Наумов С.Ю. Золотая книга фермера.-Ростов на Д.-2006.-512с
26. Зоотехния негіздері. Оқулық. Шекенов Е., Казыханов P., Бекқожин A. Астана, Фолиант, 2008
27. Мал шаруашылығы. Оқулық Омарқожаұлы Н.
28. Птицы Казахстана. Ковшарь А., 2006
29. Қазақстан құстары. Оқу кадралы . -А-А: КазНАУ, 2008
30. Птицы. Иллюстрирован энциклопедия. Подробное описание 9300 птиц. М.. 2006
31. Практикум по болезням птиц. Бессарабов. М. 2007
32. Анатомия птиц. (учебное пособие, к лабораторным занятиям) Сатиева К. Р. Алматы: 2007, 75с
33. Малофеев В.И. Технология безотходного производства в птицеводстве. Москва Агропромиздат 1986г 5-90 с.
34. Птицеводство.- с/х журнал №7,9,10,117-2008
35. Птицефабрика .-с/х журнал №1-11-2007, № 1,2,3,5,67-2008
36. Птицы и птицепродуктов.- с/х журнал № 4,5
37. Комбикорм .-с/х журнал № 5,6,7,8 2007, № 5,6,7 2008
38. Шертаев Е.Т. «Тіршілік қауіпсіздігі» оқу құралы Шымкент:
39. Егемен Қазақстан №132-135(247/10) 22 мамыр 2007 жыл «Қазақстан Республикасының Кодексі».
40. В.И.Кузьмин «Охрана труда и противопожарная защита» Москва, Легпромбытиздат, 1991.310 бет.
41. Маханов Б.Б,. Сатаев М.И., Сатаева Л.М. «Тіршілік Қауіпсіздігі» 2004 жыл - 205 бет
42. Малина В.П., Юшина Е.А. Влияние железа на здоровье человека и качество консервированных продуктов. -Пищевая промышленность. -М., 1997, С 38-39
43. Методическое указание по выполнению прктических занятии по птицоводство.- Шымкент 2007, 30 бет
44. Актуальные вопросы птицеводства в условиях многоукладной экономики Республики Казахстан : Научные труды. - Алматы : КАЗгос ИНТИ, 2001. - 188 с
45. Гальперина Г.А. Гуси, утки, индейки : практическое руководство / Г. А. Гальперина. - М. : Вече, 2005. - 192 с. - ("Полезные советы фермеру")
46. Гудин В.А. Физиология и этология сельско- хозяйственных птиц : учебник для студ. вузов, обучающихся по спец. "Ветеринария", "Зоология" / В. А. Гудин, В. Ф. Лысов, В. И. Максимов. - СПб. : Лань, 2010. - 336 с. :
47. Кочиш И.И. Фермерское птицеводство : Учебное пособие для студ. вузов, обуч. по спец. "Зоотехния" и "Ветеринария"; Рекомендовано Мин. с/х РФ / И. И. Кочиш, Б. В. Смирнов, С. Б. Смирнов. - М. : КолосС, 2007. - 103 с. [12] л. : ил. - (Учебники и учебные пособия для студ. вузов)
48. Мясное птицеводство : Учебное пособие для студ. вузов, обуч. по спец. "Зоотехния"; Допущено Мин. с/х / Под общ. ред. В.И. Фисинина. - СПб. : Лань, 2006. - 416 с. : ил. (+ вклейка 8с.). - (Учебники для вузов. Специальная литература)
49. Приусадебное животноводство и птицеводство. - Ростов н/Д : Феникс, 2001. - 384 с. - (Подворье)
50. Ромашин М.С.Организация технического обслуживания и ремонта машин и оборудования в птицеводстве / М. С. Ромашин. - М. : Росагропромиздат, 1989. - 254 с
51. Промышленное птицеводство / В.Н. Агеев, Ф.Ф. Алексеев, М.А. Асриян и др.; Сост. В.И. Фисинин, Г.А. Тардатьян – М.: Агропромиздат, 1985. – 479 с.
52. Харчук Ю.
Справочник современного фермера: птицеводство, животноводство, коневодство / Ю. Харчук . - Ростов н/Д : Феникс, 2007. - 256 с. : ил. - (Подворье)
53. Птицеводство. Учебник. / И.И Кочиш, М.Г. Петраш, С.Б. Смир- нов – М.: Колос, 2003. – 407 с.
54. Основы зоотехнии : Учебное пособие для студ. вузов, обуч. по спец. "Ветеринарная медицина"; Допущено МО Республики Беларусь / В. И. Шляхтунов [и др.] ; Под ред. В.И. Шляхтунова. - Минск : "Техноперспектива", 2006. - 323 с
55. Технология полуфабрикатов из мяса птицы[Текст]. - М. : Колос, 2002. - 200 с
56. Рахыпбеков Т.К. Роль гигиенических факторов экологическине благополучного города в совершенствовании системы управления здравохранением. Автореферат канд.диссерт. Алматы, 1996.
57. Зипер А.Ф. Справочник зоотехника / А. Ф. Зипер. - М. : АСТ, 2007. - 446 с. - (Практическое пособие)
58. Епимахова Е.Э. Практическое руководство по производству и переработке : Учебное пособие для специалистов АПК, фермеров, преподавателей вузов и сузов, студ. и уч-ся / Е. Э. Епимахова, С. В. Лутовинов, Н. Ю. Сарбатова ; ФГОУ ВПО, Ставропольский гос. аграрный ун-т . - М. : Колос, 2008. - 52 с
59. Бессарабов Б.Ф. Болезни птиц : Учебное пособие для студ. вузов, обуч. по спец. "Ветеринария"; Рекомендовано УМО вузов РФ / Б. Ф. Бессарабов, И. И. Мельникова, Н. К. Сушакова, С. Ю. Садчиков. - СПб. : Лань, 2007. - 448 с. : ил. + вклейка (16 с.). - (Учебники для вузов. Специальная литература)
60. Болезни сельско- хозяйственных птиц: Справочник : учебное пособие для студ. с/х вузов; Допущено М-вом с/х РФ / сост. А.А. Лимаренко, И.С. Дубров, А.А. Таймасуков, С.Н. Забашта. - СПб. : Лань, 2005. - 448 с. - (Учебники для вузов. Специальная литература)
61. Бёме Р.Л. Определитель птиц России / Р. Л. Бёме, И. Р. Бёме, А. А. Кузнецов. - М. : Фолио, 2008. - 301 с. : ил.
62. Бессарабов Б.Ф. Болезни певчих и декоративных птиц : Учебное пособие для студ. вузов, обуч. по спец. "Ветеринария" и "Зоотехния"; Допущено Мин. с/х РФ / Б. Ф. Бессарабов ; Международная Ассоциация "Агрообразование". - М. : КолосС, 2006. - 136 с. : ил. - (Учебники и учебные пособия для студ. вузов)
63. Ягминине И. Б., Климашауски В. П., Валушене В. Т. Накопление тяжелых металлов в экосистеме Северной части Курского залива// Сб.докладов. Клайпед. соверщ. -Вильнюс, 1998. -С. 37-41
64. Божбанов А.Ж. Практикум по зоологии : учебное пособие / А. Ж. Божбанов, С. М. Махмутов, Б. Ж. Божбанов ; МОН РК; Казахский национальный педагогический ун-т им. Абая. - Шымкент : "Нўрлы-Бейне", 2010. - 144 с
65. Бородихин И. Птицы Алма-Аты / Бородихин И. - Алма-Ата : Наука, 1968.-121 с
66. Брем А.Птицы : В 2-х томах / А. Брем. - М. : АСТ. – 1999 Т.1. - 688 с. - (Сер."Жизнь животных")
67. www.rusnauka.com
68. www.agrorinok.ru
69. www. edu.semgu.kz
70. www.araltuz.kz
71. А Manual of Zoology For the Use of Students. Printed in the United Kingdom by Lightning Source UK LTD. – 2007. -673 p.
73. Management and Welfare of Farm Animals. Ufaw f arm handbook. – Edited by R. Ewbank. F. Kim-Madslein. C.B. Hart. , UK,-1999.- 308 p.
74. The Ethology of Domestic Animals.-Edited by P. Jensen.-UK.-2002.-219 p.
75. Practical Poultry Keeping.- David Bland.-The Croowood Press.-2003.-156 p.
76. Colin G. Scanes, George Brant, M.E. Ensminger. Poultry Science
.-UK.-2004.-372 p.
77. Acamovic, T. Commercial application of enzyme technology for poultry production // Poultry Sc. – 2001. – Vol. 57.-№3.-P. 225-243.
78. Ambrosen, T. and Petersen V.E. The influence of protein level in the diet on cannibalism and quality of plumage of layers // Poultry Sc. – 1997. – Vol. 76.- №4.-P. 559-563.
79. Baker, D.H., Han, Y. Ideal Protein and amino acid requirements of broiler chicks. // Proc. Degussa Technical Symp. & California Nutr. Conf., Fresno, May 12/13, 1994. – P. 21–24.
80. Balnave, D., Brake J. Re-evaluation of the classical dietary arginine: lysine interaction for modern poultry diets: a review // Poultry Sc. – 2002. – Vol. 58.-№3.- P. 257-291
81. Bedford, M. R., Morgan A. J. The use of enzymes in poultry diets // World's poultry Science journal. – 1996.-Vol.52.-№1.-P. 61-68.
82. Bentley J. S. Vegetable diets and commercial turkey nutrition / The options // Zootecnica Intern. – 2002. – N7/8. – P. 40 – 43.
83. Carre, B., Mignon-Grasteau S. and Juin H. Breeding for effi-ciency and adaptation to feed in poultry // Poultry Sc. – 2008. – Vol. 64.-№3.-P. 377-391.
84. Chost, M. Enzymes for the feed industry past, present and future // World’ s poultry science journal. – 2006. – vol.62. – P. 5-12.
85. Coen, H.M. Smits and Geofrey Annison. Non-starch plant polysaccharides in broiler nutrition – towards a physiologically valid approach to their determination // World's Poultry Science Journal. – 1996.-Vol.52.-№2.-P. 203-223.
86. De Lange, L., Rombouts C. and Oude Elferink G. Practical application and advantages of using total digestible amino acids and undigestible crude protein to formulate broiler diets // Poultry Sc. – 2003. – Vol. 59.-№4.-P. 447-458. 107
87. Farrell, D.J. Matching poultry production with available feed resources: issues and constraints // Poultry Sc. – 2005. – Vol. 61.-№2.-P. 298-308.
Ф.7.04.-08
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М.ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН
МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
Басымбекова Т
Құстарды теңіз тұздарымен байытылған құрама жеммен жемдеу ерекшеліктері
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Мамандығы 5В080200- Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы
Шымкент, 2016
Ф.7.04-09
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М.ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН
МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
КАФЕДРА Мал шаруашылығы өнімдерінің технологиясы
Қорғауға жіберілді
Кафедра меңгерушісі
__________а.ш.ғ.к., Теңлібаева А.С
„_____"________2016 ж.
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Құстарды теңіз тұздарымен байытылған құрама жеммен жемдеу ерекшеліктері
Мамандығы 5В080200- Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы
___________________________________ ____________________________
Орындаған Басымбекова Т
Ғылыми жетекшісі,
а.ш.ғ.к. Дауренбеков Х.Т.
Шымкент, 2016
Ф.7.04 -10
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ
М.ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН
МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
Ауылшаруашылық ғылымдары жоғары мектебі
Мал шаруашылығы өнімдерінің технологиясы кафедрасы
Мамандығы 5В080200- Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы
БЕКІТЕМІН
Мал шаруашылығы өнімдерінің технологиясы
кафедра меңгерушісі
________А.С. Теңлібаева
_______________2016 ж.
Дипломдық жұмысты орындауға
Т А П С Ы Р М А №
Студент ___________________________________ ________________________
(Тегі, аты-жөні,) (топ)
Жұмыстың тақырыбы:__________________________ _______________________
___________________________________ _________________________________
___________________________________ _________________________________
Университет бойынша ______. 201__ж.№ ___с бекітілген бұйрық
Жұмысты аяқтау мерзімі ___________________________________ ________
Жұмысты орындауға берілген мәліметтер:________________________ ________ ___________________________________ _________________________________
Дипломдық жұмысты орындауға қатысты сұрақтар тізімі
___________________________________ _____________________________
___________________________________ _____________________________
___________________________________ _____________________________
ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА ЖАЗБАСЫНЫҢ МАЗМҰНЫ
№
Бөлімдер
Кеңесші Т.А.Ә қолы
1
2
3
1
Аналитикалық бөлім
2
Технологиялық бөлім
3
Экономика
4
Бизнес-жоспар
5
Тіршілік қауіпсіздігі
6
Қоршаған ортаны қорғау
Ұсынылатын негізгі әдебиеттер
___________________________________ _________________________________
___________________________________ _________________________________
___________________________________ _________________________________
___________________________________ _________________________________
___________________________________ _________________________________
___________________________________ _________________________________
Тапсырманың берілген күні ____ ___________________2015ж.
Дипломдық жұмыстың ғылыми жетекшісі _______________________________
(қолы) Т.А.Ә.)
Тапсырманы орындауға алған студент ___________________________________
(қолы) (Т.А.Ә.)
Ф.7.04-11
Дипломдық жобаны орындауға
күнтізбелік кестесі
№
Бөлімдер
Орындалу
%
Орындау мерзімі
Тапсырма
берілген күн
Тапсырма
орындалған күн
Кеңесші қолы
1
Кіріспе
5
2
Аналитикалық бөлім
3
Технологиялық бөлім
4
Экономика
5
Бизнес-жоспар
6
Тіршілік қауіпсіздігі
7
Қоршаған ортаны қорғау
8
Қорытынды
9
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Барлығы
100
Дипломдық жұмыстың жетекшісі ________________________________
(қолы, күні)
Дипломдық жұмыстың орындаушы ________________________________
(қолы, күні)
*Норма бақылау ________________________________
(қолы, күні)
*Ескерту: Норма бақылаушы ең соңынан, барлық кеңес берушілерден кейін ғана қол қояды.
Аннотация
Дипломдық жұмыс 5В080200 - Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы мамандығы бойынша Құстарды теңіз тұздарымен байытылған құрама жеммен жемдеу ерекшеліктері тақырыбына студент Басымбекова Толғанай орындады, жетекшілік еткен а.ш.ғ.к., аға оқытушы Дауренбеков Х.
Дипломдық жұмыстың қорғау уақыты 2016 жылдың мамыр айы.
Құстарды теңіз тұздарымен байытылған құрама жеммен жемдеу ерекшеліктері тақырыбы бойынша жазылған бұл дипломдық жұмыста бүгінгі таңдағы өзекті мәселердің бірі болып саналатын өндірілген құс өнімдердің сапасын құрама жемге міндетті түрде қосылатын ас тұзының орнына теңіз тұзын қосу арқылы жоғарлату туралы айтылған.
Негізгі бөлімінде құс өнімдерінің тағамдық құндылығын арттыруға бағытталған теңіз тұзының құрамындағы адам және құс ағзасына зиян келтіруі мүмкін ауыр металдардың мөлшерін анықтадық. Олардың мөлшері талаптарға сәйкес болғандықтан теңіз тұзының құс өнімділігіне әсерін зерттедік. Сонымен қатар, құс өнімділігіне әсерін өндірістік негізде тексеріп, теңіз тұзын құрама жемге қосу болады деген тұжырым жасадық.
Тіршілік қауіпсіздігі бөлімінде, Шымкент құс ЖШС-дағы санитарлы-гигиеналық сипаттамасы, жұмысшының қауіпсіздігін қамтамасыз ету қорғаныс құралдары мен алғашқы көмек туралы айтылған.
Қоршаған ортаны қорғау бөлімінде, шаруашылықтан шыққан қалдықтардың қоршаған ортаға тигізетін зияны және оларды залалсыздандыру амалдарын қарастырдық.
Зерттеу нәтижесі бойынша теңіз тұзын құрама жемге қосу арқылы құс өнімдерінің тағамдық құндылығын арттыруға өз үлесімізді қостық деген пікірдеміз, диплом соңында қорытынды мен ұсыныстар берілген.
Белгілер мен қысқартылған мәндер
Дипломдық жұмыста төмендегідей қысқартылған сөздер, шартты белгілер мен бірліктер қолданылған:
кг - килограмм
см - сантиметр
м - метр
сағ - сағат
оС - Цельсий градус
г - грамм
% - пайыз
тг - теңге
ИБ - интернационалдық бірлік
мг - миллиграмм
КБН-клеткалы батарея түрі
ЦКБ - жуу қондырғысы
БФУ-30 - дезинфекциялауға қолданатын лампа түрі
СПК - жұмыртқаны жару құралы
ПВС - поливинилді спирт
л - литр
М - 4 - жуғыш машиналары
Э - қосымша негізгі өнім бағасы (тенге)
Р-15 - ата-аналық клеткалы батарея
БГО - клеткалық батарея
КБУ - клеткалы батарея
КБМ - клеткалық батарея
МЕМСТ - мемлекеттік стандарт
Мазмұны
Кіріспе 9
1 Әдебиетке шолу 11
2 Өзіндік зерттеу 20
0.1 Шымкент - құс жауапкершілігі шектеулі
серіктестікке қысқыша сипаттама 20
2.2 Негізгі бөлім 23
2.2.1 Зерттеу зерзаты мен әдістемесі 23
2.2.2 Теңіз тұзының құрамындағы ауыр металдарды
зертханалық тәсілдермен анықтау 28
2.2.3 Теңіз тұзының құс өнімділігіне әсерін зерттеу 29
2.2.4 Теңіз тұзының әсерін өндірістік негізде бақылау 33
2.3 Экономикалық тиімділік 37
2.4 Бизнес - жоспарлау 47
2.5 Тіршілік қауіпсіздігі 58
2.6 Экология және қоршаған ортаны қорғау 65
Қорытынды 72
Өндіріске ұсыныс 73
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 74
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі. Қазақстан Республикасының Президенті - Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауыда Ең жақсы жоспар - уақыт талабына бейімделе алатын жоспар. Біз де заманның беталысына қарай межелерімізді белгілеп, жоспарларымызды жөндеп отырамыз. Біздің мақсатымыз - елі бақытты, жері гүлденген қасиетті Отанымыз Қазақстанды Мәңгілік Ел ету! Әлемдегі ең дамыған 30 мемлекеттің қатарына қосылып, бай да қуатты елдермен иық түйістіру Сол даму жолында экологиялық таза және биологиялық тұрғыдан алғанда толыққанды өнім өндіру проблемасы адам қоғамының алдында тұрған ең басты мәселелердің бірі деуге болады. Сол себепті, Қазақстанның ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру және өңдеу өндірістері экономиканың басты бір кешені болып табылады. Ол тұтынушыларды сапалы тағам өнімдерімен қамтамасыздандыруды жүзеге асырады. Біздің елімізде бұл сала жақсы дамығанымен бұрыңғы кездерде топырақтың, судың, жемнің экологиялық жағдайына үлкен көңіл бөлінбеген. Соның нәтижесінде өндірілетін құс шаруашылығының өнімдерінің сапасы да төмендеген.
Дипломдық жұмыстың мақсаты мен міндеттері. Ауыл шаруашылығы дамыған елдерінің мамандарының біліктілігі, халыққа арналған және жалпы тағам өндіруге қажетті таза экологиялық таза, биологиялық тұрғыдан алғанда толыққанды құс шаруашылығы өнімдерін алуға мүмкіншілік бар екендігін көрсетеді. Құс жұмыртқасының сапасының жақсы болуы бірінші кезекте құс берілетін құрама жемнің сапасына және сол арнайы жемді өндіретін өндірістің барлық сатыларындағы мамандардың біліктілігіне тікелей байланысты. Сапалы өнімді алу жұмыртқа өндірудің құрама жемнің барлық компонентеріне тікелей байланысты. Товарлық жұмыртқаның тағамдық құндылығы оның құрамындағы макро және микроэлементтерге де тікелей байланысты. Товарлық жұмыртқаның құрамындағы жоғарыда аталған элементтердің мөлшері неғұрлым толыққанды болса, соғұрлым ол жұмыртқаның тағамдық сапасы жоғары болады. Тағамдық сапасы жоғары болғандықтан жұмыртқаның бағасы да жоғары болады. Құс шаруашылығында ас тұзын күнделікті қолданады, бірақ ас тұзының құрамында натрий, хлор және йод қана болады. Құс шаруашылығы мекемелерінде минералдық құндылығы жоғары теңіз тұзы қолданбайды.
Осы жағдайларды ескере келе, диплом жұмысымызда алдымызға мынадай мақсаттар қойылды:
1. Теңіз тұзының құрамындағы ағзаға зиянды ауыр металдардың мөлшерін анықтау.
2. Шымкент - құс ЖШС құс жұмыртқаларына теңіз тұзының әсерін зерттеу.
Дипломдық жұмыстың ғылыми жаңалығы. Дамыған шет елдерде тағамдардың құндылығын жақсарту үшін экологиялық таза өнімді өндіре бастады. Оған шикізат химиялық заттарды пайдаланбай өндірген щаруашылықтардан алынады. Көптеген құс шаруашылығ мекемелерінде арнайы қасиеттері бар өнімдер шығарыла бастады және құс шаруашылығы өнімдері жоғары деңгейде өңдіре бастады. Құс шаруашылығында ас тұзын күнделікті қолданады, бірақ ас тұзының құрамында натрий, хлор және йод қана болады. Құс шаруашылығы мекемелерінде минералдық құндылығы жоғары теңіз тұзы қолданбайды. Біз өзіміздің дипломдық жұмысымызда құстарға арналған құрама жемнің құрамына құс шаруашылығында алғаш рет ас тұзының орнына теңіз тұзын қолдандық.
Жұмыстың құрылысы және көлемі. Дипломдық жұмыс 79 бетке компьютерлік мәтінмен терілген, кесте және суретпен көрнектелген. Дипломдық жұмыс кіріспе, әдебиеттік шолу, зерттеу зерзаты мен әдістемесі, зерттеу нәтижелері, қорытынды және өндіріске ұсыныстардан тұрады. Пайдаланылған әдебиеттер саны 87, оның 17-і алыс шет ел әдебиеттері болып табылады.
1 Әдебиеттік шолу
2.1 Құс жұмыртқасы өндірісінің қазіргі даму ерекшеліктері
Қазақстанда құс жұмыртқасын өндіру соңғы бес жылдың ішінде өндірісі үлкен даму қарқынында болып жатыр. Ауыл шаруашылық министрлігінің мәліметтері бойынша, бүгінгі таңда Қазақстанда 59 құс фабрикасы жұмыс істеп тұр, оның отыз үші жұмыртқа өндіру бағытындағы фабрика, ал 21 птицефабрика бройлер етін өндіреді. Бес мекеме товарлық жұмыртқамен қатар құс етін де өндіреді. Құс етін өндіру жылдан жылға өсіп келеді. Мысалы, 2013 жылы 136000 тонна өндірілсе, ал 2014 жылы 158000 тонна құс еті өндірілді. Жоспарланған меже бойынша 2020 жылы Қазақстан бойынша 300000 тоннадан астам құс еті өндіріліп, шет елден құс етін әкелу доғарланады. Құс жұмыртқасы 2013 жылы 2010 жылмен салыстырғанда бес пайызға жоғарлап, өндірісі 3,9 млрд - қа жетті.Ал, 2014 жылы 4 млрд- тан астам жұмыртқа өндірілді. Меже бойынша 2020 жылы 5 млрд жұмыртқа өндіріледі. Бүгінгі уақытта Қазақстан өзін - өзі товарлық жұмыртқамен толық қамтамасыз етеді. Қазақстан бойынша құс басының көбеюі бірінші кестеде көрсетілген[1,2,4,9,13,25].
.
1 - кесте. Қазақстандағы құс басының 2010-2015 жылдардағы саны, мың бас
Құстың түрі
Жылдар
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Тауық
Жұм. бағ.
20368
20500
21000
21500
22000
22140
Ет бағ.
13579
13500
13650
13700
13850
14760
Үйрек
225
1100
1700
2070
2400
3150
Қазы
117
730
1000
1550
2000
2250
Күрке тауық
110
350
665
1000
1500
1800
Мысыр тауығы
-
50
200
270
330
350
Бөдене
240
300
320
330
340
460
Түйеқұс
1
10
25
50
80
90
Барлығы
34640
36540
38560
40470
42500
45000
Жоғарыдағы кестеге көз жүгірсек, Қазақстанда соңғы бес жылдың көлемінде, барлық құстардың басы көбейген. Дүние жүзінде негізгі құс өнімдері тауық жұмыртқасы, бройлер еті және күрке тауық еті аса қарқынды дамып өркендеп келе жатыр. Біздің елімізде де тауықтың жұмыртқа бағытындағы құс соңғы бес жылда 1 млрд жеті жүз жетпіс екі млн басқа көбейіп, 8,9 пайызға артқан. Ал, етті бағыттағы құс басы да миллиард аса басқа көбейіп, орта есеппен тоғыз пайызға артқан. Күрке тауықтың басы тауықтарға қарағанда анағұрлым жоғары болып, пайыздап емес еселеп өскен. Дүние жүзінде жыл сайын тауық жұмыртқасын өндіру екі пайыздан үш пайызға шейін өседі. Төмендегі кестеде тауық жұмыртқасын көп өндіретін мемлекеттердің 2013 жылы өндірген жұмыртқаның сандары көрсетілген[26,27,28,33,34,35,36,45 ].
.
2 - кесте. Дүние жүзіндегі 2013 жыл өндірілген жұмыртқа саны
Мемлекеттер
Жұмыртқа өндірілген, млрд дана
Қытай
473
США
90
Индия
58
Мексика
47
Япония
42
Россия
41,3
Бразилия
38
Индонезия
24
Украина
16
Франция
15
Қазақстан
3,8
Барлығы
1375
Екінші кестедегі мәліметтерге назар аударсақ, дүние жүзінде тауық жұмыртқасын ең көп өндіретін ел Қытай екенін байқаймыз. 2013 жылы 473 млрд дана жұмыртқа өндірген. Ол мемлекет өткен ғасырдың сексенінші жылдары бар болғаны қырық млрд қана жұмыртқа өндірген, яғни жұмыртқа өндірісін отыз жылдың көлемінде жиырма есеге көбейткен. Себебі, жұмыртқа дүние жүзіндегі биологиялық тұрғыдан алғанда ең құнды жануар тектес ақуыздың қайнар бұлағы [68].
Жұмыртқа - адамзаттың ежелден пайдаланып келе жатқан тағамның бірден бір түрі. Тарихи деректерге қарағанда адам әуелі етпен жұмыртқамен қоректенуді үйренген. Келе-келе біздің ата-бабаларымыз жұмыртқаны рәсуә етпей сақтау жағдайын да ойластырып тапқан. Себебі жұмыртқа өте бағалы өнім. Олай дейтініміз, организмге оның құрамдас бөлігінің 97-98 пайызы сіңеді. Жұмыртқа, сондай-ақ, амин қышқылдарының, макро және микроэлементтердің, дәрумендердің таптырмайтын көзі [1,49,47,48,73,76,80].
Жұмыртқа - басқа ешқандай азық-түлік тең келмейтін аса бағалы тағамдық өнім. Олай болатын реті де бар. Адамзат баласы жұмыртқаны табиғи күйінде де, өнеркәсіп орындары өңдеп шығаратын өнімдер күйінде де жей алады [1,2,52,53,71,82].
Жұмыртқаның тағы бір қасиеті түрлі азық-түлікпен керемет үндесіп, адам тағамының биологиялық құндылығын көтереді. Өйткені жұмыртқа организмге түсетін қоректік заттардың көлемін арттырып қана қоймайды, сонымен қатар май, белок, углевод, минералды тұздар, тағы басқалармен бірлесе, үндесе отырып, жоғарыда айтылып кеткен қоректік заттардың организмге сіңімділігін жақсартады [53,58,71,77,87].
Жұмыртқа адам баласы үшін қаншалықты қажет екенін бәрімізге белгілі. Сондықтан да жұмыртқаның құрамы мен қасиетін, санитарлық сапасын жақсартуға бүгінгі таңдағы халықтың талап тілегіне сай келетіндей етіп көңіл аудару керек. Сондай-ақ жұмыртқа өндіретін шаруашылықтар құрамында майы, белогы, дәрумендері және минералдары жеткілікті жұмыртқа өндіруге тырысулары керек. Жұмыртқаның биологиялық құндылығы бүгінгі таңдағы өзекті мәселелердің бірі [47,55,58,73,78,83].
2.2 Құс шаруашылығында қолданатын ас тұзына сипаттама
Жер планетасында әрбір адам тұзды ең алдымен тамақтың басты кұрамы ретінде өзі мен үй жануарлары үшін қолданады. Бірақ аз ғана адамдар сонау көне заманда тұзды дәм келтіру үшін, тұздау үшін, ет пен балықты консервілеу мен сақтау үшін және де теріні илеу үшін қолданылғанынан хабардар. Осы бірегей өнімде мәдениет пен өркениеттің маңызды құрамы ететін көптеген пайдалы қасиеттер бар. Тұз біздің тіршілігіміздің барлық тұстарын қамтиды - деп бір автор жазғанды. Осы өнімнің маңыздылығы мен мәнін біле отырып, біз күнделікті өмірде мынадай сөйлемше қолданамыз: ащы қалжың, бір пұт тұз жеп қойсаң, жердің тұзы, нан мен тұз. Түрлі мәдениеттерде тұз бас иетін объект болып табылады немесе тазалықтың, ақкөңілділіктің, қонақжайлылықтың, өткір тілділіктің, даналықтың символы болып келеді[51,70].
Көптеген жылдар бұрын тұз сауда мен саясатта аз емес рөл ойнаған. Жүздеген жылдар бұрын кейбір халықтар оны валюта ретінде қолданған, ал қарапайым тайпалар тұз үшін алтынмен есептескен. Көптеген елдерде тұзды сату мемлекеттік монополия болып табылады. Дәл тұзға деген салық Ұлы Француз революциясына да түрткі болған. Аналогиялық салық Гандидің Англияға қарсы қозғалысының туындауына (азаматтық бас имеу) түрткі болды, бұл нәтижесінде Үндістанның тәуелсіздік алуына себеп болды. Орыс тарихынан тұзға айтып жеткізе алмайтын салық орнатумен байланысты тұзды бас көтерулер туралы айтпай кету мүмкін емес.
Ас тұз минералды табиғи зат болып табылады. Ас тұзы өндіру Ливияда біздің заманымызға дейін 3-4 мың жыл бұрын жүзеге асырылғандығының куәсі бар. Тұзы судан буландырады (әйгілі Эльтон және Баскунчак көлдері), жер қойнауынан, теңіз суынан (теңіз тұзы) өндіреді. Тұздың әлемдік геологиялық қорлары айтарлықтай бітпейді.
Испанияда, Германияда, Австриядан үлкен тұз кендері белгілі. Сол немесе басқа көлемде әлемнің әрбір елі қандай да бір тұздың өндірісін жүргізеді. Қазіргі таңда тұздың әлемдік өндірісі АҚШ Геологиялық қызметінің бағалауы бойынша шамамен жылына 193 млн.тоннаны құрайды және ауқымды көлемде 100 астам елдерде жүргізіледі.
Елдің деңгейді әлемдегі ең үлкен тұздың өндірісін АҚШ жүзеге асырады. Алайда, олар жергілікті өндіру есебінен тұзға деген өзінің қажеттіліктерін толығымен қанағаттандыра алмайды және сыртқы нарықтан хлорлы натрийді ауқымды көлемде сатып алуға мәжбүрлі. Тұздың ең қымбат түрі жоғары сапалы вакуумдық тұз болып табылады, ол буландырған және тасты тұздан бірнеше есеге қымбат. Тұз еріткіштері - тұздың ең арзан түрі және өнеркәсіпте сондай-ақ жолдардағы мұзға қарсы қолданылатын төмен сапалы тұз ретінде қолданылады. Қазіргі таңда ас тұзының орташа құны тоннасы үшін 15 ш.б. құрайды.
Ал, кезінде тұз қымбат тауар болған. Ломоносов сол кездері Абиссинияда тұздың төрт кішкентай кесегі үшін құлды сатып алуға болады деп жазған. Тұзды үстелге қымбат тұз сауытында беретін, оны сақтайтын, үнемдейтін, онымен мақтанатын: үстелде тұздың болуы молшылық пен саулықтың белгісі болды. Тұзды апат жағдайына сақтады және ақшаның орнына онымен төлеген. "Salarium" латын және "salary" ағылшын сөздері, "жалақы", "айлықты" білдіреді, - "тұз" сөзінен шыққан.Тұздың арқасында ұлттық толқулар мен әскери соқтығыстар болған - атақты "тұз бүліктерін" және тас тұзы мен тұзды қоймалардың орналасқан жері үшін соғыстарды еске алыңыз.Тұздың құндылығы адамның өмірінде тұздың терең мағынасын ерекшелейтін көптеген мақалдар, мәтелдер және афоризмдерді шығарды. "Алтынсыз өмір сүруге болады, ал тұзсыз мүмкін емес " мысалдың өзі қандай! [69].
Құс ағзасында ас тұзының атқаратын ролі орасан. Құс ағзасындағы болып жатқан кез келген биохимиялық реакциялар ас тұзының әсерінен немесе ықпалымен жүзеге асады. Сол себепті, құсты азықтандыруда ас тұзының атқаратын қызметі ереулі болғандықтан құс рационыда ас тұзын күнделікті қолданады.
1.3 Теңіз тұзының құрамындағы минералдарға сипаттама
Су молекуласының химиялық қосылыстар тұрғысынан екі сутек атомы бар оттегі атомы бірі болып табылады. Күнделікті өмірде біз әдетте дерлік ешқандай қоспалар, онда тұщы су айналысады. Мұхитына толтырады сұйықтық, қатаң айтқанда, су емес, күшті тұзды ерітінді емес. Теңіз су Әрбір килограмм әр түрлі тұздардың орташа 35 граммдық қамтиды. Академик Виноградов айтуынша, мұхиттар суларында барлық белгілі химиялық элементтер кездеседі. Әрине, теңіз суында еріген элементтері өздері және олардың химиялық қосылыстар, Ажыраған аниондар мен катиондары емес. Су литр ең тұзы (27,2 грамм) болып табылады. Теңіз су, сондықтан тұзды Бұл түсіндіреді, неге. Магний хлориді (3,8 грамм) және теңіз суын ащы дәмі жасауға магний сульфаты (1,7 грамм). Оған өте көп калий сульфаты (1,3 грамм) және кальций сульфаты (бірнеше грамм аз) қамтиды. Билейтін, осы тұздармен, теңіз суында еріген заттардың 99,5 пайызы болып табылады. Осылайша, барлық басқа элементтердің үлесі тек 0,5 пайызға ие. Салыстырмалы төмен концентрациясы қарамастан, мұхиттар суларында тұз жалпы сомасы 4,8 x 1016 тонна шын мәнінде астрономиялық мәні бағаланады, сондықтан отандық және өнеркәсіптік мұқтажы үшін оларды ескере отырып, теңіз суының құрамы әсер етпейді, ол осы қатысты мұхит сарқылмас екенін айтуға болады. Адамдар ұзақ теңіз тұз булану арқылы алды. Атап айтқанда, тұз бөгеттер жағаға жақын таяз бағыттарын қамтып, қалыптасады тропикалық елдерде теңіз тұз табаларды дамыту. Тұз концентрациясы басқа тұздардың қарағанда жоғары болғандықтан, ол алдымен булану арқылы тұндыру отыр. тұндыру кристалдар деп аталатын аналық ерітінді төменгі жағында қалпына келтіру және өнім ащы дәм бере отырып, қалдық магний тұздарды алып тастауға тұщы сумен жуылады. Осы әдіс әр түрлі химиялық өнеркәсіп үшін теңіз тұз өндіріледі. Енді теңіз адамзат қажетті тұз шамамен төрттен бір өндіреді, қалған төрттен үш тұз шахталарында алынған. Көп жағдайларда, тасты тұз ежелгі теңіз жағалау шөгінділердің байланысты. Ол теңізден тұз одан әрі өндіруге тұз депозиттер ретінде арттыру үшін, сондай-ақ кез келген басқа да пайдалы қазбалар, көп немесе аз тез таусылады ұмтылмаған, деп айтуға толық негіз бар. Тұз тікелей қолданылады, және натрий және хлор ақтан алуға.
Теңіз суы құрамындағы еріген заттардың тізімінде екінші орында сирек кездесетін жәндіктер Ресей Дүниежүзілік, магний тұздары болып табылады. Бұл металл кеңінен жеңіл және мықты қорытпалар қолданылады. Ол, әсіресе, ұшақта, өсіп сұранысқа ие. Магний минералдар саны (мысалы, доломит) бір бөлігі болып табылады, ал оның салдарынан тау-кен өндіру өнеркәсібінде түзетілген болды. Оның әрбір текше метр металл 1,3 келі қамтылған Бүгін, өнер теңіз су дамуы арқасында, магний үшін ең үздік көзі ретінде қарастырылуы тиіс. байланысты дұшпандық Германия қолында негізгі кен аудандары фактісі магний жаңа көздерін іздеуге бірінші, содан кейін екінші дүниежүзілік соғыс Британия мен Құрама Штаттар. Ол теңіз тікелей осы құнды стратегиялық шикізат өнеркәсіп өндірісін бастағанын, содан кейін болды. Жетістіктері, сондықтан ол қазіргі уақытта кеннен өндірілетін әлдеқайда арзан металл теңіз алынған магний құнын төмендету мүмкіндік берді. Ол үшін қажеттілік төмендеді, ал өсті, дегенмен, тек 26 цент - 1914, Нью-Йорк нарығында, магний 1 кг 10 $ тұр, және 1943 жылы болды. Технология әк жауын ерімейтін қосылыстардың оның еритін тұздардың аударма негізінде теңіз бастап магний өндіретін. 1826 жылы жас француз химигі А. Balyar теңіз химия зерттеу мүдделі болды. Saltworks аналық тұздық бір рет теру, А. Balyar ол арқылы хлор өткізіп бастады және колбадағы сұйықтық қызыл-сары түсті және иісі сатып алды, деп табу үшін таң болды. Бұл жаңа химиялық элемент бромды (атауы зловоние дегенді білдіреді грек сөзі bromos, шыққан) ашты. Бром кеңінен (жайландырмауға құралы ретінде тұздар түрінде), (жарыққа сезімтал материалдар bromoserebryanyh өндірісінде) суреттер мен мұнай саласында медицинада пайдаланылады. Dvubromisty этилен, оның дүмпу қасиеттерін азайту мақсатында бензин қосылады тетраэтил қорғасын, (деп аталатын Октан арттыру) тамаша еріткіш болып табылады. Теңіз суын бром салыстырмалы түрде шағын болғанымен - 65 текше метріне грамм, бірақ бұл элементтің басқа да көздер алынуы мүмкін емес, ол минерал кез келген орын жоқ. Теңіз су өте аз мөлшерде болса да, тіпті алтын бар - текше метріне тек 0,00001 граммнан. Металл Shine әрқашан авантюристов әртүрлі көз тартты. Тіпті теңізде Екінші дүниежүзілік соғыс алды. да алтын Германия қалаған. Неміс химиктер еріген тұздар түрінде мұхиттар, алтын шамамен 10 млн тонна деп есептеледі, және оның көзі ең сөзбе келесі есік - Солтүстік, немесе неміс теңізінің. Тіпті теңізде Екінші дүниежүзілік соғыс алдында алтын Германия қалаған. Неміс химиктер еріген тұздар түрінде мұхиттар, алтын шамамен 10 млн тонна деп есептеледі, және оның көзі ең сөзбе келесі есік - Солтүстік, немесе неміс теңізінің. Алтын теңізге шығуға тырысып, және сәтсіз бірінші аяқталды кезде, ғалымдар химиялық емес пайдалана отырып, екінші жағынан, бұл мәселені жақындай үміттенеміз жоғалтады, және биологиялық процестер емес. көптеген теңіз организмдер, оның ағзадағы теңіз әлі толық қол жетімді тұлғаның экстракция заттардың түрлі жинақтауға қабілеті бар бұл факт. Осылайша, теңіз, оның концентрациясы қарағанда мың есе көп балық қан темір қамту үлесі. Ванадий, радиолярии - - стронций, медуза - мырыш, қалайы, қорғасын, жөке және балдырлар йод Кейбір ұлулар сіздің дене мыс, теңіз медузаларды жинақталады. Ол мүлдем тиімсіз, бірақ құрғақ балдырлар гало алу ғана мүмкін, сонымен қатар өте тиімді емес - теңіз тікелей йод үзінді. Биологтар Plymouth теңіз биологиялық станциясы (Англия), олардың дене табылған теңіз Брызгает (төменгі Хордалылар) бір түрі, зерттеу өте сирек элементі болып табылады - ниобий. Тек кейінірек ниобий Плимут Bay су іздері бар екендігі анықталды. Жинау немесе жасанды асыл тұқымды мал дискілер, сіз ең теңіз суы құрамындағы ізі шоғырлануы қамтылған осындай заттардың дайындау, реттеуге болады. Теңіз суының химиялық құрамы туралы айта отырып, ол көміртегі, азот және фосфор қосылыстары қалуы қажет. 30, 17 және 0,1 грамм тиісінше - теңіз су әр тоннасына осы заттардың өте аз қамтиды. Өсімдіктер мен жануарлардың барлық жасушалар мен ұлпалардың құрамына міндетті компонент ретінде енгізілген Алайда, олар өте маңызды рөл атқарады. Теңіз организмдер әдетте көміртек жоқ тапшылығын болса, бұл олардың өсiмiн молайту және өсу азот және фосфор тұздарының жетіспеушілігі шектеледі жиі болып табылады. Фитопланктона қарқынды көктемгі өршуі киттер үшін ең кіші шаян бастап тірі тұтас тізбегі азық-түлік береді. Бірақ бұл жерде біраз уақыт және клеткалы балдырлар аялдамалар жаңғыртуды алады. Олардың толтырылған емес, барлық мұхит кеңістік, тіпті күн жеткілікті жылу және жарық ұсынады, бірақ азот және фосфор тұздарының бітейін, және өмір сөне бастады. эксперименттер фитопланктон қайтадан көбейту бастайды, өйткені теңіз, бұл қоректік заттар (яғни өмір сыйлайтын) тұз қосылған болуы тиіс екенін көрсетті. теңіз суы құрамындағы тұздардың пайыздық және әрқашан бірдей болып табылады. тек сол биогенді тұз - олар келесі ұрпақ дамып негізделген, артынан теңіз суға келеді, және әр түрлі теңіз организмдердің (олардың өлім мен ыдырау кейін) органының бір бөлігі бола отырып, іс жүзінде толығымен жоғалады. Ақыр соңында, теңіз Академик А Е Ферсман аталды басқа компонент бар, өмір жоқ, онсыз әлемнің ең маңызды минерал. Бұл, әрине, су өзі. Өкінішке орай, теңіз су өте жақында дейін, адам дерлік жетпейтін болды. Ерітілген тұздар ауыз немесе басқа да практикалық пайдалану үшін бұл толық жарамсыз етеді. Өмір сыйлайтын су көзі сөзбе астында болды, дегенмен өте жиі, матростар, теңізде ашқарақтық жұмады болды. Әрине, теңіз суы тұщы су алу әдісін, булануға бірақ мұндай орнату өте ауқымдылығы болып табылады және отын ірі соманы талап ете алады. Тиімдірек және оны сақтауға және олармен жүк тасымалдары оңай. Алайда, XX ғасырдың ортасында жағдай өзгерді. тұщы су дамушы Индустрия және өсіп келе жатқан халықтың тұтыну күрт өсуі, оның қорларының төмендеуіне әкеп соқты, және халықтың көз, оның үлкен су ресурстары, мұхит айналды. Енді, оның жұмыс қату принципіне негізделген қуатты тұщыландыруға жабдықталған әрбір дерлік ірі кеме. Әрбір, әрине, сіздің үй тоңазытқышта мұз пальто көрдім. Туралы бірдей теңіз және өнеркәсіптік қосымшалар тұщы су алады. Оның тұщы су жоқ көздері бар жағалауында күні, сондай-ақ мұхиттан қалпына келтіріледі. Мұндай су пайдалану, мысалы, Кариб теңізіндегі Кюрасао аралында тұрғындары орналасқан. Сонымен су жерде және өнеркәсіптік кәсіпорындарында, ол өз тұщыту жоқ, жабдықтау кемелер шақырады. Теңіз суын тұщыту жұмыстар үшін бірегей атом зауыты және біз Маңғыстау. Болашақта тұщы су жоқ болады өзендер мен көлдердің негізгі көзі және мұхит күмән жоқ болып табылады[ 3,25,34, 53,70].
Құстыды азықтандыру мөлшері, азықтандыру нормасы - мал түрі, жасы, жынысы, тұқымы мен өнімдік бағыты, тірілей салмағы мен өнімділігіне қарай өзгеретін организмінің мұқтаждығының көрсеткіштері. Азықтандыру нормасы мал тіршілігін сақтап, өнім өндіруге (жұмыс атқаруға) қажет энергия мен қоректік заттардың организм мұқтаждығына сәйкес қажеттігін белгілейді. Азықтандыру нормасы негізгі көрсеткіштеріне азық өлшемі, қорытылатын протеин, ас тұзы, кальций, фосфор, каротин жатады. Толықтырылып, тетіктелінген азықтандыру нормасы көрсеткіштері бұған қоса жалпы протеин мен ауыспайтын аминқышқылдары, макро-және микроэлементтер мен негізгі витаминдер (А, Д, Е) қажеттілігімен толықтырылып, құс организмінің мұқтаждық көрсеткіштерін қамтиды [3].
Ас тұзы диссоциялауынан пайда болатын натрий мен хлор иондары организмдегі су алмасуын реттеуіне қатысатындықтан бүкіл зат алмасуына, оның ішінде, алдымен құс қандыларға гомеостазын негіздендіруші болып табылатын денедегі жылу алмасуына ықпал етеді. 96% натрий хлоридінің тұратын азықтық ас тұзында аздаған магний, күкірт қосынлары болады.
Натрий хлоридімен қатар құс азығындағы калий жетіспеушілігін толықтыруға калий хлорийді қолданады. Құрамында 25 % калий, 47 % хлоры бар, түсі мен дәмі ас тұзына ұқсас, суда еритің кристалды хлорлы калий ұнтағын көбіне торай жеміне қосады.
Ас тұзынан кейінгі құстың қажетсінетің маңызды азықтық минералдық қосындыларына сүйек құрылымын құрайтын калций мен фосфор қосындылары жатады[3,9,12,26,37,46,79,80].
Калций мен фосфор, содан кейін магний марганец алдымен тез өсетін балапан остеогенезінің қамтамасыз етумен қатар қанның ұюына, дене жылуның алмасуына, т.б зат алмасуының маңызды үрдістеріне қатысады. Құсқа қажетті минералдардың арасында ас тұзының алатын орны ерекше, сондықтан барлық құс шаруашылығы мекемелерінде ас тұзын міндетті түрде қолданады. Қолдану мөлшері көптеген құс шаруашылығы мекемелерінде барлық дерлік құстарға құрама жем мөлшерінің 0,4 пайызын береді. Ас тұзның құрамы негізінен натрий, хлор және йодтан құралады, сондықтан осы үш тұзға сипаттама беруді жөн көрдік[1,2,53,71,76,80].
Сапалы өнімді алу жұмыртқа өндірудің құрама жемнің барлық компонентеріне тікелей байланысты. Товарлық жұмыртқаның тағамдық құндылығы оның құрамындағы макро және микроэлементтерге де тікелей байланысты. Товарлық жұмыртқаның құрамындағы жоғарыда аталған элементтердің мөлшері неғұрлым толыққанды болса, соғұрлым ол жұмыртқаның тағамдық сапасы жоғары болады. Тағамдық сапасы жоғары болғандықтан жұмыртқаның бағасы да жоғары болады. Құс шаруашылығында ас тұзын күнделікті қолданады, бірақ ас тұзының құрамында натрий, хлор және йод қана болады. Құс шаруашылығы мекемелерінде минералдық құндылығы жоғары теңіз тұзы қолданбайды.
Осы жағдайларды ескере келе, диплом жұмысымызда алдымызға мынадай мақсаттар қойылды:
1. Теңіз тұзының құрамындағы ағзаға зиянды ауыр металдардың мөлшерін анықтау.
2. Шымкент - құс ЖШС құс жұмыртқаларына теңіз тұзының әсерін зерттеу.
2. Өзіндік зерттеу
2.1 Шымкент - құс жауапкершілігі шектеулі серіктестікке қысқыша сипаттама
Шымкент - құс ЖШС Оңтүстік Қазақстан облысы Сайрам ауданы Кызыл жар ауылды мекенінде орналасқан. Шаруашылықтың негізгі өнімі товарлы құс жұмыртқасын өндіру, сонымен қатар құс етін де өндіреді. Құс фабрикасында жұмыртқа өндіруге арналған жаңа және жоғары технологиялы қондырғылармен жұмыс істейді. Қазақстан нарығына жақсы сапалы құс өнімдерін ұсынуда. Автоматты түрде жұмыртқа өндіру жүйесі белгіленген және ет өңдеудің технологиясы талаптарға сай толықтай сақталады. Сонымен қатар тиімді бағадағы сапалы өніммен тұрғындарды қамтамасыз ету үшін жаңа машиналары бар. Құс фабрикасының өнімдері халықаралық халал стандарттарға сәйкестендірілген.
Бүгінгі күнде жұмыртқа өнімдерінің көптеген түрлерінен астамын және құс етінен дайындалатын өнімдердің көптеген түрін шығарады. Шымкент қаласы мен облыстың бірқатар мекемелерін жұмыртқамен және құс етімен қамтамасыз етеді, сонымен қатар демалыс орындары санаторийлер, балабақшалар, ауруханалар, балалар үйлері, облыстағы дүкендердің біразын құс өнімдерімен қамтамасыз етеді. Кәсіпорын әлі де құс өнімдерінің ассортиментін кеңейту жұмыстарын жүргізуде.
Барлық шығарылатын өнімдер сертификатталған және ҚРСТ және ТШ нормаларына сәйкес келеді. Кәсіпорындарда жергілікті тұрғындардың ішінен 600 адамдай жұмыс істейді. Жұмыскерлер еңбек туралы заңға сәйкес жақсы жағдайлармен қамтамасыз етілген. Кәсіпорында еңбек қорғау бойынша қызмет құрылған. Өндірісте қауіпсіздік шарттарын қамтамасыз ету бойынша шаралар әзірленген.
Шымкент құс ЖШСбасшылары мен жұмыскерлері өздерінің жұмыстағы шығармашылық табыстары, олардың ұйымшылдығы мен жоғары кәсіптілігі ұжымның бірігуіне көп септігін тигізіп отыр.
Кәсіпорын жұмыскерлері Қазақстандық менеджмент, маркетинг және заң негіздерін жақсы біледі және ірі Қазақстандық фермалардың менеджерлері және маркетологтарымен жұмыс істеу тәжірибиелері бар.
Шымкент құс ЖШС облыс пен Қазақстандық тұтынушылар үшін жұмыс істейтін, Қазақстанның нарық экономикасының дамуына үлкен үлес қосқан отандық өндірушілердің бірден-бірі болып табылады. Шымкент құс дегеніміз - Шымкент құс сауда маркасымен тауық жұмыртқасын өндіру және сату жөніндегі заманауи озық кәсіпорын. Ол 1964 жылғы қыркүйекте Коммуним құс фермасы негізінде құрылған. Бүгінгі күні сан тілімен айтатын болсақ, Шымкент құс жауапкершілігі серіктестігі германиялық Ломанн және голландиялық Хайсекс браун тұқымды 500 000 мекиен тауығына иелік ететін, ең жоғарғы еңбек өнімділігі күніне 440 000 жұмыртқаны құрайтын және өнімділігі 90-97% деңгейіндегі мекемеге айналып отыр.
Бұл мекеменің негізгі бәсекелестік артықшылықтары - құс фабрикасының Оңтүстік Қазақстан облысының экологиялық таза Сайрам ауданында орналасқан аса ірі аумағы, тамаша дайын өнім алу үшін ең үздік жем пайдалану, әлемге аты әйгілі және өндірістік еңбек өтілі 40 жылдан асқан тәжірибелі және үздік мамандарды тарту, тек жоғары технологиялы және үздік құрал-жабдықты ғана пайдалану, сондай-ақ еуропалық басқару тәжірибесі болып табылады.
Шымкент құс балапандарға арналған 14 құс қорадан және мекиен тауықтарға арналған 21 құс қорадан тұрады. Өсіру үшін дүниежүзіндегі ең сақталуы жоғары, барынша тиімді мекиен тауыққа жататын Хайсекс браун қроссы пайдаланылады.
Мүліктік кешенге құс балапандарын өсіруге арналған жалпы қуаттылығы 340 000 бас құсты құрайтын 14 корпус және жалпы қуаттылығы 500 000 бас құсты құрайтын мекиен тауықтарды ұстауға арналған 21 корпус қамтылады. Құс фабрикасы үздіксіз тіршілік үдерісін қамтамасыз етуге қажетті механизмдермен және машиналармен толық жабдықталған. Штат кәсіби білікті, оқытылған қызметкерлерден жасақталған. Шамамен 600 адам жұмысқа қамтылды, соның арқасында 420 отбасы тұрақты әрі жоғары жалақы алатын болды. Қызметкерлердің барлығы әлеуметтік жағынан қорғалған және еңбек ету үшін қажетті жағдайлардың барлығы олар үшін жасалған. Сонымен бірге Шымкент құс ЖШС адал салық төлеуші болып табылады, бұл аудандық әкімдіктің кірісіне оң ықпалын тигізуде.
Жоғарыда атап өткеніміздей, Шымкент-Құс ЖШС Шымкент құс брендімен өз қызметін 2000 жылғы ақпанда бастады. Өткен жыл ішінде сатылымдар географиясы біршама ұлғайды. Бүгін біз Шымкент қаласын және бүкіл Оңтүстік Қазақстан облысын, Тараз, Байқоңыр және Қызылорда қалаларын қамтып отырмыз. Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жақын уақытқа арнаған жоспары - бүкіл Қазақстан көлемін бәсекеге қабілетті және сапалы өніммен қамтамасыз ету, одан әрі Республика аумағынан тысқары жерлерге де экспорттау болып табылады. Дилерлердің, ең бастысы тұтынушылардың сөзіне жүгінсек, Шымкент - құс ЖШС тауық жұмыртқасының сапасы бойынша еліміздегі үздіктердің бірі болып табылады. Бұл жерде дәмдік сапасы, химиялық талдаулары, сары уыз түсі, қабықтың қалыңдығы және сыртқы түрі секілді критерийлер ескеріледі. Ал бұл ең тамаша мақтау және одан әрі жұмыс істеу үшін керемет ынталандыру болып табылатыны сөзсіз.
Шымкент - құс мекемесінің негізгі мақсаты қала және облыс тұрғындарын сапалы, экологиялық тұрғыдан алғанда таза және құнды диеталық жұмыртқалармен қамтамасыз ету болып табылады.
2.2 Негізгі бөлім
2.2.1 Зерттеу зерзаты мен әдістемесі.
Сапалы өнімді алу жұмыртқа өндірудің құрама жемнің барлық компонентеріне тікелей байланысты. Товарлық жұмыртқаның тағамдық құндылығы оның құрамындағы макро және микроэлементтерге де тікелей байланысты. Товарлық жұмыртқаның құрамындағы жоғарыда аталған элементтердің мөлшері неғұрлым толыққанды болса, соғұрлым ол жұмыртқаның тағамдық сапасы жоғары болады. Тағамдық сапасы жоғары болғандықтан жұмыртқаның бағасы да жоғары болады. Құс шаруашылығында ас тұзын күнделікті қолданады, бірақ ас тұзының құрамында натрий, хлор және йод қана болады. Құс шаруашылығы мекемелерінде минералдық құндылығы жоғары теңіз тұзы қолданбайды.
Осы жағдайларды ескере келе, диплом жұмысымызда алдымызға мынадай мақсаттар қойылды:
1. Теңіз тұзының құрамындағы ағзаға зиянды ауыр металдардың мөлшерін анықтау.
2. Шымкент - құс ЖШС құс жұмыртқаларына теңіз тұз әсерін зерттеу.
Біз өзіміздің дипломдық жұмысқа байланысты зерттеулерімізді Оңтүстік Қазақстан облысы, Сайрам ауданыда орналасқан , жауапкершілігі шектелген серіктестік Шымкент - құс мекемесінде жүргіздік. Ол зерттеулерді заманауи асыл тұқымды Хайсекс браун кроссының мекиендермен торша батареяларында жүргіздік.
Зерттеулер жүргізілетін және бақылау топтарының қоршаған ортасының жағдайы Бүкілресейлік құс шаруашылығы технологиялық және ғылыми зерттеу институтының 2009 жылы шыққан нұсқауларымен талаптарына сәйкес болды (температура, ылғалдылық, жарық тәртіптемесі, құстарды отырғызу тығыздығы).
Мекиендер толыққанды теңестірілген құрама жеммен жемделді. Ол құрама жемнің сапасы Бүкілресейлік құс шаруашылығы технологиялық және ғылыми зерттеу институтының 2009 жылы шыққан нұсқауларына сәйкес жасалынған.
Дипломдық жұмыстағы қойған мақсаттарымызды орындау үшін ғылыми зерттеу жұмыстарын бірнеше тәжірибе жасау арқылы жүргіздік. Бірінші тәжірибемізде теңіз тұзының құрамындағы минералдарды анықтауға бағыттадық. Бұлай жасағанымыздың себебі теңіз тұзының құрамында құстың денсаулығына кері әсер ететін заттар болуы мүмкін, сонымен қатар олар құс жұмыртқалағыштығына кері әсер етуі әбден мүмкін.
Бірінші тәжірибе құс ағзасына зиян тигізетін ауыр металлдардың мөлшерін анықтау.
3-кесте. Бірінші тәжірибенің схемасы
№
Тексеру тәсілі
Тексерілген микроэлементтер
1
Спектральдық
тәсіл
Hg (Сынап)
2
Спектральдық
тәсіл
Cd (Кадмий)
3
Спектральдық
тәсіл
Pb (Қорғасын)
4
Спектральдық
тәсіл
Cu (Мыс)
5
Спектральдық
тәсіл
Zn (Мырыш)
6
Спектральдық
тәсіл
As (Мышьяк)
7
Спектральдық
тәсіл
Al (Алюминий)
8
Спектральдық
тәсіл
Ni (Никель)
9
Спектральдық
тәсіл
Cr (Хром)
Қазіргі кезде барлық табиғи орталарда бақыланып отырған ластаушы химиялық заттардың негізгілерінің бірі - ауыр металдар. Ауыр металдар - тығыздығы темірдің тығыздығынан (7,874 гсм3) артық болатын түсті металдар тобы. Оларға мырыш, қорғасын, қалайы,марганец, висмут, мыс, сынап, сүрме, никель, кадмий жатады. кейбір бүйрек, бауыр, буын сияқты мүшелерде жинақталып, адам денсаулығына үлкен қауіп төндіреді. Көптеген ауыр металдар, олардың ішінде қорғасын, кадмий, хром, никель улы заттардың қатарына жатады. Олар тағам, су, ауа арқылы организмге түскенде ыдырамайды, керісінше, тірі организмдерде жинақталып, ұзақ уақыт бойы сақтала алады және аккумуляцияланған у ретінде әсер етеді. Сондықтан, ауыр металдардың қоршаған ортадағы мөлшері белгіленген шамадан аспауы керек [67].
Соңғы кездерде экожүйелердіың өздігінен тазаруы, тіпті оларға ауыр металдардың түсуі тоқталған күнде де жүрмей отыр, оның себебі, осы уақытқа дейін топырақта жиналған және оның тұрақты компонентерінде фиксацияланған металдар мөлшерінің шамадан тыс көптігінде болып отыр.
Табиғи стресстердің әсерінен иммунитеті төмендеген өсімдіктерде антропогенді ластануға жоғары сезімталдық пайда болады. Жоңышқа өсімдігіне құрамында мырыш пен кадмий бар ерітіндімен әсер еткенде өсуі баяулап, хлороз белгілері мен жүйкелерінің арасында некроз пайда болған. Ауыр металдардың организмге енуі генетикалық өзгерістердің кең спектрінің түзілуіне себепкер. Бір металл клетканы бірнеше жерден зақымдай алады. Мысалы, Cd ДНҚ молекуласын ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М.ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН
МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
Басымбекова Т
Құстарды теңіз тұздарымен байытылған құрама жеммен жемдеу ерекшеліктері
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Мамандығы 5В080200- Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы
Шымкент, 2016
Ф.7.04-09
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М.ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН
МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
КАФЕДРА Мал шаруашылығы өнімдерінің технологиясы
Қорғауға жіберілді
Кафедра меңгерушісі
__________а.ш.ғ.к., Теңлібаева А.С
„_____"________2016 ж.
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Құстарды теңіз тұздарымен байытылған құрама жеммен жемдеу ерекшеліктері
Мамандығы 5В080200- Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы
___________________________________ ____________________________
Орындаған Басымбекова Т
Ғылыми жетекшісі,
а.ш.ғ.к. Дауренбеков Х.Т.
Шымкент, 2016
Ф.7.04 -10
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ
М.ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН
МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
Ауылшаруашылық ғылымдары жоғары мектебі
Мал шаруашылығы өнімдерінің технологиясы кафедрасы
Мамандығы 5В080200- Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы
БЕКІТЕМІН
Мал шаруашылығы өнімдерінің технологиясы
кафедра меңгерушісі
________А.С. Теңлібаева
_______________2016 ж.
Дипломдық жұмысты орындауға
Т А П С Ы Р М А №
Студент ___________________________________ ________________________
(Тегі, аты-жөні,) (топ)
Жұмыстың тақырыбы:__________________________ _______________________
___________________________________ _________________________________
___________________________________ _________________________________
Университет бойынша ______. 201__ж.№ ___с бекітілген бұйрық
Жұмысты аяқтау мерзімі ___________________________________ ________
Жұмысты орындауға берілген мәліметтер:________________________ ________ ___________________________________ _________________________________
Дипломдық жұмысты орындауға қатысты сұрақтар тізімі
___________________________________ _____________________________
___________________________________ _____________________________
___________________________________ _____________________________
ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА ЖАЗБАСЫНЫҢ МАЗМҰНЫ
№
Бөлімдер
Кеңесші Т.А.Ә қолы
1
2
3
1
Аналитикалық бөлім
2
Технологиялық бөлім
3
Экономика
4
Бизнес-жоспар
5
Тіршілік қауіпсіздігі
6
Қоршаған ортаны қорғау
Ұсынылатын негізгі әдебиеттер
___________________________________ _________________________________
___________________________________ _________________________________
___________________________________ _________________________________
___________________________________ _________________________________
___________________________________ _________________________________
___________________________________ _________________________________
Тапсырманың берілген күні ____ ___________________2015ж.
Дипломдық жұмыстың ғылыми жетекшісі _______________________________
(қолы) Т.А.Ә.)
Тапсырманы орындауға алған студент ___________________________________
(қолы) (Т.А.Ә.)
Ф.7.04-11
Дипломдық жобаны орындауға
күнтізбелік кестесі
№
Бөлімдер
Орындалу
%
Орындау мерзімі
Тапсырма
берілген күн
Тапсырма
орындалған күн
Кеңесші қолы
1
Кіріспе
5
2
Аналитикалық бөлім
3
Технологиялық бөлім
4
Экономика
5
Бизнес-жоспар
6
Тіршілік қауіпсіздігі
7
Қоршаған ортаны қорғау
8
Қорытынды
9
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Барлығы
100
Дипломдық жұмыстың жетекшісі ________________________________
(қолы, күні)
Дипломдық жұмыстың орындаушы ________________________________
(қолы, күні)
*Норма бақылау ________________________________
(қолы, күні)
*Ескерту: Норма бақылаушы ең соңынан, барлық кеңес берушілерден кейін ғана қол қояды.
Аннотация
Дипломдық жұмыс 5В080200 - Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы мамандығы бойынша Құстарды теңіз тұздарымен байытылған құрама жеммен жемдеу ерекшеліктері тақырыбына студент Басымбекова Толғанай орындады, жетекшілік еткен а.ш.ғ.к., аға оқытушы Дауренбеков Х.
Дипломдық жұмыстың қорғау уақыты 2016 жылдың мамыр айы.
Құстарды теңіз тұздарымен байытылған құрама жеммен жемдеу ерекшеліктері тақырыбы бойынша жазылған бұл дипломдық жұмыста бүгінгі таңдағы өзекті мәселердің бірі болып саналатын өндірілген құс өнімдердің сапасын құрама жемге міндетті түрде қосылатын ас тұзының орнына теңіз тұзын қосу арқылы жоғарлату туралы айтылған.
Негізгі бөлімінде құс өнімдерінің тағамдық құндылығын арттыруға бағытталған теңіз тұзының құрамындағы адам және құс ағзасына зиян келтіруі мүмкін ауыр металдардың мөлшерін анықтадық. Олардың мөлшері талаптарға сәйкес болғандықтан теңіз тұзының құс өнімділігіне әсерін зерттедік. Сонымен қатар, құс өнімділігіне әсерін өндірістік негізде тексеріп, теңіз тұзын құрама жемге қосу болады деген тұжырым жасадық.
Тіршілік қауіпсіздігі бөлімінде, Шымкент құс ЖШС-дағы санитарлы-гигиеналық сипаттамасы, жұмысшының қауіпсіздігін қамтамасыз ету қорғаныс құралдары мен алғашқы көмек туралы айтылған.
Қоршаған ортаны қорғау бөлімінде, шаруашылықтан шыққан қалдықтардың қоршаған ортаға тигізетін зияны және оларды залалсыздандыру амалдарын қарастырдық.
Зерттеу нәтижесі бойынша теңіз тұзын құрама жемге қосу арқылы құс өнімдерінің тағамдық құндылығын арттыруға өз үлесімізді қостық деген пікірдеміз, диплом соңында қорытынды мен ұсыныстар берілген.
Белгілер мен қысқартылған мәндер
Дипломдық жұмыста төмендегідей қысқартылған сөздер, шартты белгілер мен бірліктер қолданылған:
кг - килограмм
см - сантиметр
м - метр
сағ - сағат
оС - Цельсий градус
г - грамм
% - пайыз
тг - теңге
ИБ - интернационалдық бірлік
мг - миллиграмм
КБН-клеткалы батарея түрі
ЦКБ - жуу қондырғысы
БФУ-30 - дезинфекциялауға қолданатын лампа түрі
СПК - жұмыртқаны жару құралы
ПВС - поливинилді спирт
л - литр
М - 4 - жуғыш машиналары
Э - қосымша негізгі өнім бағасы (тенге)
Р-15 - ата-аналық клеткалы батарея
БГО - клеткалық батарея
КБУ - клеткалы батарея
КБМ - клеткалық батарея
МЕМСТ - мемлекеттік стандарт
Мазмұны
Кіріспе 9
1 Әдебиетке шолу 11
2 Өзіндік зерттеу 20
0.1 Шымкент - құс жауапкершілігі шектеулі
серіктестікке қысқыша сипаттама 20
2.2 Негізгі бөлім 23
2.2.1 Зерттеу зерзаты мен әдістемесі 23
2.2.2 Теңіз тұзының құрамындағы ауыр металдарды
зертханалық тәсілдермен анықтау 28
2.2.3 Теңіз тұзының құс өнімділігіне әсерін зерттеу 29
2.2.4 Теңіз тұзының әсерін өндірістік негізде бақылау 33
2.3 Экономикалық тиімділік 37
2.4 Бизнес - жоспарлау 47
2.5 Тіршілік қауіпсіздігі 58
2.6 Экология және қоршаған ортаны қорғау 65
Қорытынды 72
Өндіріске ұсыныс 73
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 74
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі. Қазақстан Республикасының Президенті - Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауыда Ең жақсы жоспар - уақыт талабына бейімделе алатын жоспар. Біз де заманның беталысына қарай межелерімізді белгілеп, жоспарларымызды жөндеп отырамыз. Біздің мақсатымыз - елі бақытты, жері гүлденген қасиетті Отанымыз Қазақстанды Мәңгілік Ел ету! Әлемдегі ең дамыған 30 мемлекеттің қатарына қосылып, бай да қуатты елдермен иық түйістіру Сол даму жолында экологиялық таза және биологиялық тұрғыдан алғанда толыққанды өнім өндіру проблемасы адам қоғамының алдында тұрған ең басты мәселелердің бірі деуге болады. Сол себепті, Қазақстанның ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру және өңдеу өндірістері экономиканың басты бір кешені болып табылады. Ол тұтынушыларды сапалы тағам өнімдерімен қамтамасыздандыруды жүзеге асырады. Біздің елімізде бұл сала жақсы дамығанымен бұрыңғы кездерде топырақтың, судың, жемнің экологиялық жағдайына үлкен көңіл бөлінбеген. Соның нәтижесінде өндірілетін құс шаруашылығының өнімдерінің сапасы да төмендеген.
Дипломдық жұмыстың мақсаты мен міндеттері. Ауыл шаруашылығы дамыған елдерінің мамандарының біліктілігі, халыққа арналған және жалпы тағам өндіруге қажетті таза экологиялық таза, биологиялық тұрғыдан алғанда толыққанды құс шаруашылығы өнімдерін алуға мүмкіншілік бар екендігін көрсетеді. Құс жұмыртқасының сапасының жақсы болуы бірінші кезекте құс берілетін құрама жемнің сапасына және сол арнайы жемді өндіретін өндірістің барлық сатыларындағы мамандардың біліктілігіне тікелей байланысты. Сапалы өнімді алу жұмыртқа өндірудің құрама жемнің барлық компонентеріне тікелей байланысты. Товарлық жұмыртқаның тағамдық құндылығы оның құрамындағы макро және микроэлементтерге де тікелей байланысты. Товарлық жұмыртқаның құрамындағы жоғарыда аталған элементтердің мөлшері неғұрлым толыққанды болса, соғұрлым ол жұмыртқаның тағамдық сапасы жоғары болады. Тағамдық сапасы жоғары болғандықтан жұмыртқаның бағасы да жоғары болады. Құс шаруашылығында ас тұзын күнделікті қолданады, бірақ ас тұзының құрамында натрий, хлор және йод қана болады. Құс шаруашылығы мекемелерінде минералдық құндылығы жоғары теңіз тұзы қолданбайды.
Осы жағдайларды ескере келе, диплом жұмысымызда алдымызға мынадай мақсаттар қойылды:
1. Теңіз тұзының құрамындағы ағзаға зиянды ауыр металдардың мөлшерін анықтау.
2. Шымкент - құс ЖШС құс жұмыртқаларына теңіз тұзының әсерін зерттеу.
Дипломдық жұмыстың ғылыми жаңалығы. Дамыған шет елдерде тағамдардың құндылығын жақсарту үшін экологиялық таза өнімді өндіре бастады. Оған шикізат химиялық заттарды пайдаланбай өндірген щаруашылықтардан алынады. Көптеген құс шаруашылығ мекемелерінде арнайы қасиеттері бар өнімдер шығарыла бастады және құс шаруашылығы өнімдері жоғары деңгейде өңдіре бастады. Құс шаруашылығында ас тұзын күнделікті қолданады, бірақ ас тұзының құрамында натрий, хлор және йод қана болады. Құс шаруашылығы мекемелерінде минералдық құндылығы жоғары теңіз тұзы қолданбайды. Біз өзіміздің дипломдық жұмысымызда құстарға арналған құрама жемнің құрамына құс шаруашылығында алғаш рет ас тұзының орнына теңіз тұзын қолдандық.
Жұмыстың құрылысы және көлемі. Дипломдық жұмыс 79 бетке компьютерлік мәтінмен терілген, кесте және суретпен көрнектелген. Дипломдық жұмыс кіріспе, әдебиеттік шолу, зерттеу зерзаты мен әдістемесі, зерттеу нәтижелері, қорытынды және өндіріске ұсыныстардан тұрады. Пайдаланылған әдебиеттер саны 87, оның 17-і алыс шет ел әдебиеттері болып табылады.
1 Әдебиеттік шолу
2.1 Құс жұмыртқасы өндірісінің қазіргі даму ерекшеліктері
Қазақстанда құс жұмыртқасын өндіру соңғы бес жылдың ішінде өндірісі үлкен даму қарқынында болып жатыр. Ауыл шаруашылық министрлігінің мәліметтері бойынша, бүгінгі таңда Қазақстанда 59 құс фабрикасы жұмыс істеп тұр, оның отыз үші жұмыртқа өндіру бағытындағы фабрика, ал 21 птицефабрика бройлер етін өндіреді. Бес мекеме товарлық жұмыртқамен қатар құс етін де өндіреді. Құс етін өндіру жылдан жылға өсіп келеді. Мысалы, 2013 жылы 136000 тонна өндірілсе, ал 2014 жылы 158000 тонна құс еті өндірілді. Жоспарланған меже бойынша 2020 жылы Қазақстан бойынша 300000 тоннадан астам құс еті өндіріліп, шет елден құс етін әкелу доғарланады. Құс жұмыртқасы 2013 жылы 2010 жылмен салыстырғанда бес пайызға жоғарлап, өндірісі 3,9 млрд - қа жетті.Ал, 2014 жылы 4 млрд- тан астам жұмыртқа өндірілді. Меже бойынша 2020 жылы 5 млрд жұмыртқа өндіріледі. Бүгінгі уақытта Қазақстан өзін - өзі товарлық жұмыртқамен толық қамтамасыз етеді. Қазақстан бойынша құс басының көбеюі бірінші кестеде көрсетілген[1,2,4,9,13,25].
.
1 - кесте. Қазақстандағы құс басының 2010-2015 жылдардағы саны, мың бас
Құстың түрі
Жылдар
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Тауық
Жұм. бағ.
20368
20500
21000
21500
22000
22140
Ет бағ.
13579
13500
13650
13700
13850
14760
Үйрек
225
1100
1700
2070
2400
3150
Қазы
117
730
1000
1550
2000
2250
Күрке тауық
110
350
665
1000
1500
1800
Мысыр тауығы
-
50
200
270
330
350
Бөдене
240
300
320
330
340
460
Түйеқұс
1
10
25
50
80
90
Барлығы
34640
36540
38560
40470
42500
45000
Жоғарыдағы кестеге көз жүгірсек, Қазақстанда соңғы бес жылдың көлемінде, барлық құстардың басы көбейген. Дүние жүзінде негізгі құс өнімдері тауық жұмыртқасы, бройлер еті және күрке тауық еті аса қарқынды дамып өркендеп келе жатыр. Біздің елімізде де тауықтың жұмыртқа бағытындағы құс соңғы бес жылда 1 млрд жеті жүз жетпіс екі млн басқа көбейіп, 8,9 пайызға артқан. Ал, етті бағыттағы құс басы да миллиард аса басқа көбейіп, орта есеппен тоғыз пайызға артқан. Күрке тауықтың басы тауықтарға қарағанда анағұрлым жоғары болып, пайыздап емес еселеп өскен. Дүние жүзінде жыл сайын тауық жұмыртқасын өндіру екі пайыздан үш пайызға шейін өседі. Төмендегі кестеде тауық жұмыртқасын көп өндіретін мемлекеттердің 2013 жылы өндірген жұмыртқаның сандары көрсетілген[26,27,28,33,34,35,36,45 ].
.
2 - кесте. Дүние жүзіндегі 2013 жыл өндірілген жұмыртқа саны
Мемлекеттер
Жұмыртқа өндірілген, млрд дана
Қытай
473
США
90
Индия
58
Мексика
47
Япония
42
Россия
41,3
Бразилия
38
Индонезия
24
Украина
16
Франция
15
Қазақстан
3,8
Барлығы
1375
Екінші кестедегі мәліметтерге назар аударсақ, дүние жүзінде тауық жұмыртқасын ең көп өндіретін ел Қытай екенін байқаймыз. 2013 жылы 473 млрд дана жұмыртқа өндірген. Ол мемлекет өткен ғасырдың сексенінші жылдары бар болғаны қырық млрд қана жұмыртқа өндірген, яғни жұмыртқа өндірісін отыз жылдың көлемінде жиырма есеге көбейткен. Себебі, жұмыртқа дүние жүзіндегі биологиялық тұрғыдан алғанда ең құнды жануар тектес ақуыздың қайнар бұлағы [68].
Жұмыртқа - адамзаттың ежелден пайдаланып келе жатқан тағамның бірден бір түрі. Тарихи деректерге қарағанда адам әуелі етпен жұмыртқамен қоректенуді үйренген. Келе-келе біздің ата-бабаларымыз жұмыртқаны рәсуә етпей сақтау жағдайын да ойластырып тапқан. Себебі жұмыртқа өте бағалы өнім. Олай дейтініміз, организмге оның құрамдас бөлігінің 97-98 пайызы сіңеді. Жұмыртқа, сондай-ақ, амин қышқылдарының, макро және микроэлементтердің, дәрумендердің таптырмайтын көзі [1,49,47,48,73,76,80].
Жұмыртқа - басқа ешқандай азық-түлік тең келмейтін аса бағалы тағамдық өнім. Олай болатын реті де бар. Адамзат баласы жұмыртқаны табиғи күйінде де, өнеркәсіп орындары өңдеп шығаратын өнімдер күйінде де жей алады [1,2,52,53,71,82].
Жұмыртқаның тағы бір қасиеті түрлі азық-түлікпен керемет үндесіп, адам тағамының биологиялық құндылығын көтереді. Өйткені жұмыртқа организмге түсетін қоректік заттардың көлемін арттырып қана қоймайды, сонымен қатар май, белок, углевод, минералды тұздар, тағы басқалармен бірлесе, үндесе отырып, жоғарыда айтылып кеткен қоректік заттардың организмге сіңімділігін жақсартады [53,58,71,77,87].
Жұмыртқа адам баласы үшін қаншалықты қажет екенін бәрімізге белгілі. Сондықтан да жұмыртқаның құрамы мен қасиетін, санитарлық сапасын жақсартуға бүгінгі таңдағы халықтың талап тілегіне сай келетіндей етіп көңіл аудару керек. Сондай-ақ жұмыртқа өндіретін шаруашылықтар құрамында майы, белогы, дәрумендері және минералдары жеткілікті жұмыртқа өндіруге тырысулары керек. Жұмыртқаның биологиялық құндылығы бүгінгі таңдағы өзекті мәселелердің бірі [47,55,58,73,78,83].
2.2 Құс шаруашылығында қолданатын ас тұзына сипаттама
Жер планетасында әрбір адам тұзды ең алдымен тамақтың басты кұрамы ретінде өзі мен үй жануарлары үшін қолданады. Бірақ аз ғана адамдар сонау көне заманда тұзды дәм келтіру үшін, тұздау үшін, ет пен балықты консервілеу мен сақтау үшін және де теріні илеу үшін қолданылғанынан хабардар. Осы бірегей өнімде мәдениет пен өркениеттің маңызды құрамы ететін көптеген пайдалы қасиеттер бар. Тұз біздің тіршілігіміздің барлық тұстарын қамтиды - деп бір автор жазғанды. Осы өнімнің маңыздылығы мен мәнін біле отырып, біз күнделікті өмірде мынадай сөйлемше қолданамыз: ащы қалжың, бір пұт тұз жеп қойсаң, жердің тұзы, нан мен тұз. Түрлі мәдениеттерде тұз бас иетін объект болып табылады немесе тазалықтың, ақкөңілділіктің, қонақжайлылықтың, өткір тілділіктің, даналықтың символы болып келеді[51,70].
Көптеген жылдар бұрын тұз сауда мен саясатта аз емес рөл ойнаған. Жүздеген жылдар бұрын кейбір халықтар оны валюта ретінде қолданған, ал қарапайым тайпалар тұз үшін алтынмен есептескен. Көптеген елдерде тұзды сату мемлекеттік монополия болып табылады. Дәл тұзға деген салық Ұлы Француз революциясына да түрткі болған. Аналогиялық салық Гандидің Англияға қарсы қозғалысының туындауына (азаматтық бас имеу) түрткі болды, бұл нәтижесінде Үндістанның тәуелсіздік алуына себеп болды. Орыс тарихынан тұзға айтып жеткізе алмайтын салық орнатумен байланысты тұзды бас көтерулер туралы айтпай кету мүмкін емес.
Ас тұз минералды табиғи зат болып табылады. Ас тұзы өндіру Ливияда біздің заманымызға дейін 3-4 мың жыл бұрын жүзеге асырылғандығының куәсі бар. Тұзы судан буландырады (әйгілі Эльтон және Баскунчак көлдері), жер қойнауынан, теңіз суынан (теңіз тұзы) өндіреді. Тұздың әлемдік геологиялық қорлары айтарлықтай бітпейді.
Испанияда, Германияда, Австриядан үлкен тұз кендері белгілі. Сол немесе басқа көлемде әлемнің әрбір елі қандай да бір тұздың өндірісін жүргізеді. Қазіргі таңда тұздың әлемдік өндірісі АҚШ Геологиялық қызметінің бағалауы бойынша шамамен жылына 193 млн.тоннаны құрайды және ауқымды көлемде 100 астам елдерде жүргізіледі.
Елдің деңгейді әлемдегі ең үлкен тұздың өндірісін АҚШ жүзеге асырады. Алайда, олар жергілікті өндіру есебінен тұзға деген өзінің қажеттіліктерін толығымен қанағаттандыра алмайды және сыртқы нарықтан хлорлы натрийді ауқымды көлемде сатып алуға мәжбүрлі. Тұздың ең қымбат түрі жоғары сапалы вакуумдық тұз болып табылады, ол буландырған және тасты тұздан бірнеше есеге қымбат. Тұз еріткіштері - тұздың ең арзан түрі және өнеркәсіпте сондай-ақ жолдардағы мұзға қарсы қолданылатын төмен сапалы тұз ретінде қолданылады. Қазіргі таңда ас тұзының орташа құны тоннасы үшін 15 ш.б. құрайды.
Ал, кезінде тұз қымбат тауар болған. Ломоносов сол кездері Абиссинияда тұздың төрт кішкентай кесегі үшін құлды сатып алуға болады деп жазған. Тұзды үстелге қымбат тұз сауытында беретін, оны сақтайтын, үнемдейтін, онымен мақтанатын: үстелде тұздың болуы молшылық пен саулықтың белгісі болды. Тұзды апат жағдайына сақтады және ақшаның орнына онымен төлеген. "Salarium" латын және "salary" ағылшын сөздері, "жалақы", "айлықты" білдіреді, - "тұз" сөзінен шыққан.Тұздың арқасында ұлттық толқулар мен әскери соқтығыстар болған - атақты "тұз бүліктерін" және тас тұзы мен тұзды қоймалардың орналасқан жері үшін соғыстарды еске алыңыз.Тұздың құндылығы адамның өмірінде тұздың терең мағынасын ерекшелейтін көптеген мақалдар, мәтелдер және афоризмдерді шығарды. "Алтынсыз өмір сүруге болады, ал тұзсыз мүмкін емес " мысалдың өзі қандай! [69].
Құс ағзасында ас тұзының атқаратын ролі орасан. Құс ағзасындағы болып жатқан кез келген биохимиялық реакциялар ас тұзының әсерінен немесе ықпалымен жүзеге асады. Сол себепті, құсты азықтандыруда ас тұзының атқаратын қызметі ереулі болғандықтан құс рационыда ас тұзын күнделікті қолданады.
1.3 Теңіз тұзының құрамындағы минералдарға сипаттама
Су молекуласының химиялық қосылыстар тұрғысынан екі сутек атомы бар оттегі атомы бірі болып табылады. Күнделікті өмірде біз әдетте дерлік ешқандай қоспалар, онда тұщы су айналысады. Мұхитына толтырады сұйықтық, қатаң айтқанда, су емес, күшті тұзды ерітінді емес. Теңіз су Әрбір килограмм әр түрлі тұздардың орташа 35 граммдық қамтиды. Академик Виноградов айтуынша, мұхиттар суларында барлық белгілі химиялық элементтер кездеседі. Әрине, теңіз суында еріген элементтері өздері және олардың химиялық қосылыстар, Ажыраған аниондар мен катиондары емес. Су литр ең тұзы (27,2 грамм) болып табылады. Теңіз су, сондықтан тұзды Бұл түсіндіреді, неге. Магний хлориді (3,8 грамм) және теңіз суын ащы дәмі жасауға магний сульфаты (1,7 грамм). Оған өте көп калий сульфаты (1,3 грамм) және кальций сульфаты (бірнеше грамм аз) қамтиды. Билейтін, осы тұздармен, теңіз суында еріген заттардың 99,5 пайызы болып табылады. Осылайша, барлық басқа элементтердің үлесі тек 0,5 пайызға ие. Салыстырмалы төмен концентрациясы қарамастан, мұхиттар суларында тұз жалпы сомасы 4,8 x 1016 тонна шын мәнінде астрономиялық мәні бағаланады, сондықтан отандық және өнеркәсіптік мұқтажы үшін оларды ескере отырып, теңіз суының құрамы әсер етпейді, ол осы қатысты мұхит сарқылмас екенін айтуға болады. Адамдар ұзақ теңіз тұз булану арқылы алды. Атап айтқанда, тұз бөгеттер жағаға жақын таяз бағыттарын қамтып, қалыптасады тропикалық елдерде теңіз тұз табаларды дамыту. Тұз концентрациясы басқа тұздардың қарағанда жоғары болғандықтан, ол алдымен булану арқылы тұндыру отыр. тұндыру кристалдар деп аталатын аналық ерітінді төменгі жағында қалпына келтіру және өнім ащы дәм бере отырып, қалдық магний тұздарды алып тастауға тұщы сумен жуылады. Осы әдіс әр түрлі химиялық өнеркәсіп үшін теңіз тұз өндіріледі. Енді теңіз адамзат қажетті тұз шамамен төрттен бір өндіреді, қалған төрттен үш тұз шахталарында алынған. Көп жағдайларда, тасты тұз ежелгі теңіз жағалау шөгінділердің байланысты. Ол теңізден тұз одан әрі өндіруге тұз депозиттер ретінде арттыру үшін, сондай-ақ кез келген басқа да пайдалы қазбалар, көп немесе аз тез таусылады ұмтылмаған, деп айтуға толық негіз бар. Тұз тікелей қолданылады, және натрий және хлор ақтан алуға.
Теңіз суы құрамындағы еріген заттардың тізімінде екінші орында сирек кездесетін жәндіктер Ресей Дүниежүзілік, магний тұздары болып табылады. Бұл металл кеңінен жеңіл және мықты қорытпалар қолданылады. Ол, әсіресе, ұшақта, өсіп сұранысқа ие. Магний минералдар саны (мысалы, доломит) бір бөлігі болып табылады, ал оның салдарынан тау-кен өндіру өнеркәсібінде түзетілген болды. Оның әрбір текше метр металл 1,3 келі қамтылған Бүгін, өнер теңіз су дамуы арқасында, магний үшін ең үздік көзі ретінде қарастырылуы тиіс. байланысты дұшпандық Германия қолында негізгі кен аудандары фактісі магний жаңа көздерін іздеуге бірінші, содан кейін екінші дүниежүзілік соғыс Британия мен Құрама Штаттар. Ол теңіз тікелей осы құнды стратегиялық шикізат өнеркәсіп өндірісін бастағанын, содан кейін болды. Жетістіктері, сондықтан ол қазіргі уақытта кеннен өндірілетін әлдеқайда арзан металл теңіз алынған магний құнын төмендету мүмкіндік берді. Ол үшін қажеттілік төмендеді, ал өсті, дегенмен, тек 26 цент - 1914, Нью-Йорк нарығында, магний 1 кг 10 $ тұр, және 1943 жылы болды. Технология әк жауын ерімейтін қосылыстардың оның еритін тұздардың аударма негізінде теңіз бастап магний өндіретін. 1826 жылы жас француз химигі А. Balyar теңіз химия зерттеу мүдделі болды. Saltworks аналық тұздық бір рет теру, А. Balyar ол арқылы хлор өткізіп бастады және колбадағы сұйықтық қызыл-сары түсті және иісі сатып алды, деп табу үшін таң болды. Бұл жаңа химиялық элемент бромды (атауы зловоние дегенді білдіреді грек сөзі bromos, шыққан) ашты. Бром кеңінен (жайландырмауға құралы ретінде тұздар түрінде), (жарыққа сезімтал материалдар bromoserebryanyh өндірісінде) суреттер мен мұнай саласында медицинада пайдаланылады. Dvubromisty этилен, оның дүмпу қасиеттерін азайту мақсатында бензин қосылады тетраэтил қорғасын, (деп аталатын Октан арттыру) тамаша еріткіш болып табылады. Теңіз суын бром салыстырмалы түрде шағын болғанымен - 65 текше метріне грамм, бірақ бұл элементтің басқа да көздер алынуы мүмкін емес, ол минерал кез келген орын жоқ. Теңіз су өте аз мөлшерде болса да, тіпті алтын бар - текше метріне тек 0,00001 граммнан. Металл Shine әрқашан авантюристов әртүрлі көз тартты. Тіпті теңізде Екінші дүниежүзілік соғыс алды. да алтын Германия қалаған. Неміс химиктер еріген тұздар түрінде мұхиттар, алтын шамамен 10 млн тонна деп есептеледі, және оның көзі ең сөзбе келесі есік - Солтүстік, немесе неміс теңізінің. Тіпті теңізде Екінші дүниежүзілік соғыс алдында алтын Германия қалаған. Неміс химиктер еріген тұздар түрінде мұхиттар, алтын шамамен 10 млн тонна деп есептеледі, және оның көзі ең сөзбе келесі есік - Солтүстік, немесе неміс теңізінің. Алтын теңізге шығуға тырысып, және сәтсіз бірінші аяқталды кезде, ғалымдар химиялық емес пайдалана отырып, екінші жағынан, бұл мәселені жақындай үміттенеміз жоғалтады, және биологиялық процестер емес. көптеген теңіз организмдер, оның ағзадағы теңіз әлі толық қол жетімді тұлғаның экстракция заттардың түрлі жинақтауға қабілеті бар бұл факт. Осылайша, теңіз, оның концентрациясы қарағанда мың есе көп балық қан темір қамту үлесі. Ванадий, радиолярии - - стронций, медуза - мырыш, қалайы, қорғасын, жөке және балдырлар йод Кейбір ұлулар сіздің дене мыс, теңіз медузаларды жинақталады. Ол мүлдем тиімсіз, бірақ құрғақ балдырлар гало алу ғана мүмкін, сонымен қатар өте тиімді емес - теңіз тікелей йод үзінді. Биологтар Plymouth теңіз биологиялық станциясы (Англия), олардың дене табылған теңіз Брызгает (төменгі Хордалылар) бір түрі, зерттеу өте сирек элементі болып табылады - ниобий. Тек кейінірек ниобий Плимут Bay су іздері бар екендігі анықталды. Жинау немесе жасанды асыл тұқымды мал дискілер, сіз ең теңіз суы құрамындағы ізі шоғырлануы қамтылған осындай заттардың дайындау, реттеуге болады. Теңіз суының химиялық құрамы туралы айта отырып, ол көміртегі, азот және фосфор қосылыстары қалуы қажет. 30, 17 және 0,1 грамм тиісінше - теңіз су әр тоннасына осы заттардың өте аз қамтиды. Өсімдіктер мен жануарлардың барлық жасушалар мен ұлпалардың құрамына міндетті компонент ретінде енгізілген Алайда, олар өте маңызды рөл атқарады. Теңіз организмдер әдетте көміртек жоқ тапшылығын болса, бұл олардың өсiмiн молайту және өсу азот және фосфор тұздарының жетіспеушілігі шектеледі жиі болып табылады. Фитопланктона қарқынды көктемгі өршуі киттер үшін ең кіші шаян бастап тірі тұтас тізбегі азық-түлік береді. Бірақ бұл жерде біраз уақыт және клеткалы балдырлар аялдамалар жаңғыртуды алады. Олардың толтырылған емес, барлық мұхит кеңістік, тіпті күн жеткілікті жылу және жарық ұсынады, бірақ азот және фосфор тұздарының бітейін, және өмір сөне бастады. эксперименттер фитопланктон қайтадан көбейту бастайды, өйткені теңіз, бұл қоректік заттар (яғни өмір сыйлайтын) тұз қосылған болуы тиіс екенін көрсетті. теңіз суы құрамындағы тұздардың пайыздық және әрқашан бірдей болып табылады. тек сол биогенді тұз - олар келесі ұрпақ дамып негізделген, артынан теңіз суға келеді, және әр түрлі теңіз организмдердің (олардың өлім мен ыдырау кейін) органының бір бөлігі бола отырып, іс жүзінде толығымен жоғалады. Ақыр соңында, теңіз Академик А Е Ферсман аталды басқа компонент бар, өмір жоқ, онсыз әлемнің ең маңызды минерал. Бұл, әрине, су өзі. Өкінішке орай, теңіз су өте жақында дейін, адам дерлік жетпейтін болды. Ерітілген тұздар ауыз немесе басқа да практикалық пайдалану үшін бұл толық жарамсыз етеді. Өмір сыйлайтын су көзі сөзбе астында болды, дегенмен өте жиі, матростар, теңізде ашқарақтық жұмады болды. Әрине, теңіз суы тұщы су алу әдісін, булануға бірақ мұндай орнату өте ауқымдылығы болып табылады және отын ірі соманы талап ете алады. Тиімдірек және оны сақтауға және олармен жүк тасымалдары оңай. Алайда, XX ғасырдың ортасында жағдай өзгерді. тұщы су дамушы Индустрия және өсіп келе жатқан халықтың тұтыну күрт өсуі, оның қорларының төмендеуіне әкеп соқты, және халықтың көз, оның үлкен су ресурстары, мұхит айналды. Енді, оның жұмыс қату принципіне негізделген қуатты тұщыландыруға жабдықталған әрбір дерлік ірі кеме. Әрбір, әрине, сіздің үй тоңазытқышта мұз пальто көрдім. Туралы бірдей теңіз және өнеркәсіптік қосымшалар тұщы су алады. Оның тұщы су жоқ көздері бар жағалауында күні, сондай-ақ мұхиттан қалпына келтіріледі. Мұндай су пайдалану, мысалы, Кариб теңізіндегі Кюрасао аралында тұрғындары орналасқан. Сонымен су жерде және өнеркәсіптік кәсіпорындарында, ол өз тұщыту жоқ, жабдықтау кемелер шақырады. Теңіз суын тұщыту жұмыстар үшін бірегей атом зауыты және біз Маңғыстау. Болашақта тұщы су жоқ болады өзендер мен көлдердің негізгі көзі және мұхит күмән жоқ болып табылады[ 3,25,34, 53,70].
Құстыды азықтандыру мөлшері, азықтандыру нормасы - мал түрі, жасы, жынысы, тұқымы мен өнімдік бағыты, тірілей салмағы мен өнімділігіне қарай өзгеретін организмінің мұқтаждығының көрсеткіштері. Азықтандыру нормасы мал тіршілігін сақтап, өнім өндіруге (жұмыс атқаруға) қажет энергия мен қоректік заттардың организм мұқтаждығына сәйкес қажеттігін белгілейді. Азықтандыру нормасы негізгі көрсеткіштеріне азық өлшемі, қорытылатын протеин, ас тұзы, кальций, фосфор, каротин жатады. Толықтырылып, тетіктелінген азықтандыру нормасы көрсеткіштері бұған қоса жалпы протеин мен ауыспайтын аминқышқылдары, макро-және микроэлементтер мен негізгі витаминдер (А, Д, Е) қажеттілігімен толықтырылып, құс организмінің мұқтаждық көрсеткіштерін қамтиды [3].
Ас тұзы диссоциялауынан пайда болатын натрий мен хлор иондары организмдегі су алмасуын реттеуіне қатысатындықтан бүкіл зат алмасуына, оның ішінде, алдымен құс қандыларға гомеостазын негіздендіруші болып табылатын денедегі жылу алмасуына ықпал етеді. 96% натрий хлоридінің тұратын азықтық ас тұзында аздаған магний, күкірт қосынлары болады.
Натрий хлоридімен қатар құс азығындағы калий жетіспеушілігін толықтыруға калий хлорийді қолданады. Құрамында 25 % калий, 47 % хлоры бар, түсі мен дәмі ас тұзына ұқсас, суда еритің кристалды хлорлы калий ұнтағын көбіне торай жеміне қосады.
Ас тұзынан кейінгі құстың қажетсінетің маңызды азықтық минералдық қосындыларына сүйек құрылымын құрайтын калций мен фосфор қосындылары жатады[3,9,12,26,37,46,79,80].
Калций мен фосфор, содан кейін магний марганец алдымен тез өсетін балапан остеогенезінің қамтамасыз етумен қатар қанның ұюына, дене жылуның алмасуына, т.б зат алмасуының маңызды үрдістеріне қатысады. Құсқа қажетті минералдардың арасында ас тұзының алатын орны ерекше, сондықтан барлық құс шаруашылығы мекемелерінде ас тұзын міндетті түрде қолданады. Қолдану мөлшері көптеген құс шаруашылығы мекемелерінде барлық дерлік құстарға құрама жем мөлшерінің 0,4 пайызын береді. Ас тұзның құрамы негізінен натрий, хлор және йодтан құралады, сондықтан осы үш тұзға сипаттама беруді жөн көрдік[1,2,53,71,76,80].
Сапалы өнімді алу жұмыртқа өндірудің құрама жемнің барлық компонентеріне тікелей байланысты. Товарлық жұмыртқаның тағамдық құндылығы оның құрамындағы макро және микроэлементтерге де тікелей байланысты. Товарлық жұмыртқаның құрамындағы жоғарыда аталған элементтердің мөлшері неғұрлым толыққанды болса, соғұрлым ол жұмыртқаның тағамдық сапасы жоғары болады. Тағамдық сапасы жоғары болғандықтан жұмыртқаның бағасы да жоғары болады. Құс шаруашылығында ас тұзын күнделікті қолданады, бірақ ас тұзының құрамында натрий, хлор және йод қана болады. Құс шаруашылығы мекемелерінде минералдық құндылығы жоғары теңіз тұзы қолданбайды.
Осы жағдайларды ескере келе, диплом жұмысымызда алдымызға мынадай мақсаттар қойылды:
1. Теңіз тұзының құрамындағы ағзаға зиянды ауыр металдардың мөлшерін анықтау.
2. Шымкент - құс ЖШС құс жұмыртқаларына теңіз тұзының әсерін зерттеу.
2. Өзіндік зерттеу
2.1 Шымкент - құс жауапкершілігі шектеулі серіктестікке қысқыша сипаттама
Шымкент - құс ЖШС Оңтүстік Қазақстан облысы Сайрам ауданы Кызыл жар ауылды мекенінде орналасқан. Шаруашылықтың негізгі өнімі товарлы құс жұмыртқасын өндіру, сонымен қатар құс етін де өндіреді. Құс фабрикасында жұмыртқа өндіруге арналған жаңа және жоғары технологиялы қондырғылармен жұмыс істейді. Қазақстан нарығына жақсы сапалы құс өнімдерін ұсынуда. Автоматты түрде жұмыртқа өндіру жүйесі белгіленген және ет өңдеудің технологиясы талаптарға сай толықтай сақталады. Сонымен қатар тиімді бағадағы сапалы өніммен тұрғындарды қамтамасыз ету үшін жаңа машиналары бар. Құс фабрикасының өнімдері халықаралық халал стандарттарға сәйкестендірілген.
Бүгінгі күнде жұмыртқа өнімдерінің көптеген түрлерінен астамын және құс етінен дайындалатын өнімдердің көптеген түрін шығарады. Шымкент қаласы мен облыстың бірқатар мекемелерін жұмыртқамен және құс етімен қамтамасыз етеді, сонымен қатар демалыс орындары санаторийлер, балабақшалар, ауруханалар, балалар үйлері, облыстағы дүкендердің біразын құс өнімдерімен қамтамасыз етеді. Кәсіпорын әлі де құс өнімдерінің ассортиментін кеңейту жұмыстарын жүргізуде.
Барлық шығарылатын өнімдер сертификатталған және ҚРСТ және ТШ нормаларына сәйкес келеді. Кәсіпорындарда жергілікті тұрғындардың ішінен 600 адамдай жұмыс істейді. Жұмыскерлер еңбек туралы заңға сәйкес жақсы жағдайлармен қамтамасыз етілген. Кәсіпорында еңбек қорғау бойынша қызмет құрылған. Өндірісте қауіпсіздік шарттарын қамтамасыз ету бойынша шаралар әзірленген.
Шымкент құс ЖШСбасшылары мен жұмыскерлері өздерінің жұмыстағы шығармашылық табыстары, олардың ұйымшылдығы мен жоғары кәсіптілігі ұжымның бірігуіне көп септігін тигізіп отыр.
Кәсіпорын жұмыскерлері Қазақстандық менеджмент, маркетинг және заң негіздерін жақсы біледі және ірі Қазақстандық фермалардың менеджерлері және маркетологтарымен жұмыс істеу тәжірибиелері бар.
Шымкент құс ЖШС облыс пен Қазақстандық тұтынушылар үшін жұмыс істейтін, Қазақстанның нарық экономикасының дамуына үлкен үлес қосқан отандық өндірушілердің бірден-бірі болып табылады. Шымкент құс дегеніміз - Шымкент құс сауда маркасымен тауық жұмыртқасын өндіру және сату жөніндегі заманауи озық кәсіпорын. Ол 1964 жылғы қыркүйекте Коммуним құс фермасы негізінде құрылған. Бүгінгі күні сан тілімен айтатын болсақ, Шымкент құс жауапкершілігі серіктестігі германиялық Ломанн және голландиялық Хайсекс браун тұқымды 500 000 мекиен тауығына иелік ететін, ең жоғарғы еңбек өнімділігі күніне 440 000 жұмыртқаны құрайтын және өнімділігі 90-97% деңгейіндегі мекемеге айналып отыр.
Бұл мекеменің негізгі бәсекелестік артықшылықтары - құс фабрикасының Оңтүстік Қазақстан облысының экологиялық таза Сайрам ауданында орналасқан аса ірі аумағы, тамаша дайын өнім алу үшін ең үздік жем пайдалану, әлемге аты әйгілі және өндірістік еңбек өтілі 40 жылдан асқан тәжірибелі және үздік мамандарды тарту, тек жоғары технологиялы және үздік құрал-жабдықты ғана пайдалану, сондай-ақ еуропалық басқару тәжірибесі болып табылады.
Шымкент құс балапандарға арналған 14 құс қорадан және мекиен тауықтарға арналған 21 құс қорадан тұрады. Өсіру үшін дүниежүзіндегі ең сақталуы жоғары, барынша тиімді мекиен тауыққа жататын Хайсекс браун қроссы пайдаланылады.
Мүліктік кешенге құс балапандарын өсіруге арналған жалпы қуаттылығы 340 000 бас құсты құрайтын 14 корпус және жалпы қуаттылығы 500 000 бас құсты құрайтын мекиен тауықтарды ұстауға арналған 21 корпус қамтылады. Құс фабрикасы үздіксіз тіршілік үдерісін қамтамасыз етуге қажетті механизмдермен және машиналармен толық жабдықталған. Штат кәсіби білікті, оқытылған қызметкерлерден жасақталған. Шамамен 600 адам жұмысқа қамтылды, соның арқасында 420 отбасы тұрақты әрі жоғары жалақы алатын болды. Қызметкерлердің барлығы әлеуметтік жағынан қорғалған және еңбек ету үшін қажетті жағдайлардың барлығы олар үшін жасалған. Сонымен бірге Шымкент құс ЖШС адал салық төлеуші болып табылады, бұл аудандық әкімдіктің кірісіне оң ықпалын тигізуде.
Жоғарыда атап өткеніміздей, Шымкент-Құс ЖШС Шымкент құс брендімен өз қызметін 2000 жылғы ақпанда бастады. Өткен жыл ішінде сатылымдар географиясы біршама ұлғайды. Бүгін біз Шымкент қаласын және бүкіл Оңтүстік Қазақстан облысын, Тараз, Байқоңыр және Қызылорда қалаларын қамтып отырмыз. Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жақын уақытқа арнаған жоспары - бүкіл Қазақстан көлемін бәсекеге қабілетті және сапалы өніммен қамтамасыз ету, одан әрі Республика аумағынан тысқары жерлерге де экспорттау болып табылады. Дилерлердің, ең бастысы тұтынушылардың сөзіне жүгінсек, Шымкент - құс ЖШС тауық жұмыртқасының сапасы бойынша еліміздегі үздіктердің бірі болып табылады. Бұл жерде дәмдік сапасы, химиялық талдаулары, сары уыз түсі, қабықтың қалыңдығы және сыртқы түрі секілді критерийлер ескеріледі. Ал бұл ең тамаша мақтау және одан әрі жұмыс істеу үшін керемет ынталандыру болып табылатыны сөзсіз.
Шымкент - құс мекемесінің негізгі мақсаты қала және облыс тұрғындарын сапалы, экологиялық тұрғыдан алғанда таза және құнды диеталық жұмыртқалармен қамтамасыз ету болып табылады.
2.2 Негізгі бөлім
2.2.1 Зерттеу зерзаты мен әдістемесі.
Сапалы өнімді алу жұмыртқа өндірудің құрама жемнің барлық компонентеріне тікелей байланысты. Товарлық жұмыртқаның тағамдық құндылығы оның құрамындағы макро және микроэлементтерге де тікелей байланысты. Товарлық жұмыртқаның құрамындағы жоғарыда аталған элементтердің мөлшері неғұрлым толыққанды болса, соғұрлым ол жұмыртқаның тағамдық сапасы жоғары болады. Тағамдық сапасы жоғары болғандықтан жұмыртқаның бағасы да жоғары болады. Құс шаруашылығында ас тұзын күнделікті қолданады, бірақ ас тұзының құрамында натрий, хлор және йод қана болады. Құс шаруашылығы мекемелерінде минералдық құндылығы жоғары теңіз тұзы қолданбайды.
Осы жағдайларды ескере келе, диплом жұмысымызда алдымызға мынадай мақсаттар қойылды:
1. Теңіз тұзының құрамындағы ағзаға зиянды ауыр металдардың мөлшерін анықтау.
2. Шымкент - құс ЖШС құс жұмыртқаларына теңіз тұз әсерін зерттеу.
Біз өзіміздің дипломдық жұмысқа байланысты зерттеулерімізді Оңтүстік Қазақстан облысы, Сайрам ауданыда орналасқан , жауапкершілігі шектелген серіктестік Шымкент - құс мекемесінде жүргіздік. Ол зерттеулерді заманауи асыл тұқымды Хайсекс браун кроссының мекиендермен торша батареяларында жүргіздік.
Зерттеулер жүргізілетін және бақылау топтарының қоршаған ортасының жағдайы Бүкілресейлік құс шаруашылығы технологиялық және ғылыми зерттеу институтының 2009 жылы шыққан нұсқауларымен талаптарына сәйкес болды (температура, ылғалдылық, жарық тәртіптемесі, құстарды отырғызу тығыздығы).
Мекиендер толыққанды теңестірілген құрама жеммен жемделді. Ол құрама жемнің сапасы Бүкілресейлік құс шаруашылығы технологиялық және ғылыми зерттеу институтының 2009 жылы шыққан нұсқауларына сәйкес жасалынған.
Дипломдық жұмыстағы қойған мақсаттарымызды орындау үшін ғылыми зерттеу жұмыстарын бірнеше тәжірибе жасау арқылы жүргіздік. Бірінші тәжірибемізде теңіз тұзының құрамындағы минералдарды анықтауға бағыттадық. Бұлай жасағанымыздың себебі теңіз тұзының құрамында құстың денсаулығына кері әсер ететін заттар болуы мүмкін, сонымен қатар олар құс жұмыртқалағыштығына кері әсер етуі әбден мүмкін.
Бірінші тәжірибе құс ағзасына зиян тигізетін ауыр металлдардың мөлшерін анықтау.
3-кесте. Бірінші тәжірибенің схемасы
№
Тексеру тәсілі
Тексерілген микроэлементтер
1
Спектральдық
тәсіл
Hg (Сынап)
2
Спектральдық
тәсіл
Cd (Кадмий)
3
Спектральдық
тәсіл
Pb (Қорғасын)
4
Спектральдық
тәсіл
Cu (Мыс)
5
Спектральдық
тәсіл
Zn (Мырыш)
6
Спектральдық
тәсіл
As (Мышьяк)
7
Спектральдық
тәсіл
Al (Алюминий)
8
Спектральдық
тәсіл
Ni (Никель)
9
Спектральдық
тәсіл
Cr (Хром)
Қазіргі кезде барлық табиғи орталарда бақыланып отырған ластаушы химиялық заттардың негізгілерінің бірі - ауыр металдар. Ауыр металдар - тығыздығы темірдің тығыздығынан (7,874 гсм3) артық болатын түсті металдар тобы. Оларға мырыш, қорғасын, қалайы,марганец, висмут, мыс, сынап, сүрме, никель, кадмий жатады. кейбір бүйрек, бауыр, буын сияқты мүшелерде жинақталып, адам денсаулығына үлкен қауіп төндіреді. Көптеген ауыр металдар, олардың ішінде қорғасын, кадмий, хром, никель улы заттардың қатарына жатады. Олар тағам, су, ауа арқылы организмге түскенде ыдырамайды, керісінше, тірі организмдерде жинақталып, ұзақ уақыт бойы сақтала алады және аккумуляцияланған у ретінде әсер етеді. Сондықтан, ауыр металдардың қоршаған ортадағы мөлшері белгіленген шамадан аспауы керек [67].
Соңғы кездерде экожүйелердіың өздігінен тазаруы, тіпті оларға ауыр металдардың түсуі тоқталған күнде де жүрмей отыр, оның себебі, осы уақытқа дейін топырақта жиналған және оның тұрақты компонентерінде фиксацияланған металдар мөлшерінің шамадан тыс көптігінде болып отыр.
Табиғи стресстердің әсерінен иммунитеті төмендеген өсімдіктерде антропогенді ластануға жоғары сезімталдық пайда болады. Жоңышқа өсімдігіне құрамында мырыш пен кадмий бар ерітіндімен әсер еткенде өсуі баяулап, хлороз белгілері мен жүйкелерінің арасында некроз пайда болған. Ауыр металдардың организмге енуі генетикалық өзгерістердің кең спектрінің түзілуіне себепкер. Бір металл клетканы бірнеше жерден зақымдай алады. Мысалы, Cd ДНҚ молекуласын ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz