Қазақстандағы тікелей инвестицияларды мемлекеттік қолдау

Жоспар:

1 Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

I бөлім. Кәсіпорындардың инвестициялық іс.әрекеттері.
1.1 Инвеститциялардың маңызы,мәні және түрлері ... ... .5
1.2 Қаржы инвеститциялары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..8
1.3 Инвестициялардың тиімділігін бағалау ... ... ... ... ... ..11

II бөлім. Қазақстандағы тікелей инвестицияларды мемлекеттік
қолдау.
2.1 Қазақстандағы тікелей инвестицияларды мемлекеттік
қолдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16
2.2 Мемлекеттің инвестициялық қызметін жүзеге асыру және
оның маңызды мәселелері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .18

III бөлім.Республикадағы инвестициялық процестерді басқару.
3.1 Қазақстандағы инвестицияны басқару ерекшеліктері ... .21
3.2 Қазақстандағы инвестицияларды мемлекеттік
басқару жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...22
3.3 Мемлекттің құрылымдық инвестициялық саясатын
қалыптастыру негіздері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...25

2. Қортынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 32

Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..34

Кіріспе

Инвестициялық саясат, экономикалық өрістер мен салалардағы күрделі қаржылыардың пайдалануының негізгі бағыттарын сипаттайтын,халық шаруашылықтың әдістер мен шешімдердің жиынтығын білдіреді. Нарықтық қатынастарға өтпелі кезеңде инвестициялық саясаттың негізгі мақсаттары ресурс өндіруші және тұтұнушы салалар арасындағы күрделі қаржыландыру қатынастарын оңтайландыру, күрделі қаржыларды қайта бөлістіруде халықтың әл-ауқатын көтеруді қамтушы ғылыми-техникалық прогересті жеделдету, әлеуметтік инфрақұрылымды дамытушы салалар пайдасына жұмсау.
Экономика құрлымын реформалау Қазақстанның қазіргі және келешек мүмкіндіктерін ескере отырып, кезең-кезеңімен мемлекеттік инвестициялық саясат негізінде жүзеге асырылады.Жинақталған қорлану деңгейінің жеткіліксіздігін, қозғалыстағы нарық капиталының болмауы, қаржы-несиелік ресурстарының шектеулігі инвестициялық саясат сипатын және оның іске асырылуының кезеңдігін қатаң түрде алдын-ала анықтайды.
Bнвестициялық саясаттың бастапқы кезеңдеріне тоқталатын болсақ онда мынадай міндеттер қойылған болатын.
Бірінші кезеңнің міндеттері (1996-1998ж) макроэкономикалық тұрақтандыруға қол жеткізу және өндірістік қорлану көздерін кеңейту үшін жағдайлар жасау еді.
Екінші кезеңнің міндеттері (1998-200ж)өндірістің жандануы және экономикалық өсудің басталуы үшін алғы шарттар жасау болып табылады қаржыландыру көздерінің барлық түрі бойынша күрделі қаржыландыру үлесін 2000 жылға дейін ішкі жалпы өнімдерінің 26-27%дейін жеткізу , ал ол 1995 жылы 20% болған еді.
Жұмыс жасап тұрған өндіріске күрделі қаржы салуды, оның даму қажеттілігіне және өзіндік құралдармен қалыптасуына есеп жасай отырып кәсіпорындар өздері жоспарлайды.
Өндірістік құрылыстарға жұмсалатын күрделі қаржылардың жалпы көлемінің 25%-ке жуығы АӨК дамытуға жіберіледі, бірінші кезекте, импорт алмастырушы өндірісті ұйымдастыруға, ауыл шаруашылық өнімдерін сақтау мен қайта өңдеуге; 40%-ке жуығы жылуэлектрстанциясы құрлысын және электроэнергетикадағы электртасмалдаушы желілерді,қайта өңдеуші өнеркәсібі объектілірін қаржыландыруға жұмсалады. Құралдардың едәуір бөлігі темір жолдар мен әуе жолдары қатынастары объектілерінің құрылыстарына салуға көзделеді.
Республиканың экспорттық қуатын көтеру үшін шетелдік капитал қатыстыруымен Батыс Қазақстан-Құмкөл, Атырау-Новоресей экспорттық мұнай құбырлар құрылып жұмыстары жалғастырылады. Маңғыстауда жаңа мұнай өңдеуші зауыт салынады, Атырау,Павлодар және Шымкенттегі зауыттар реконструкцияланып жәңе кеңейтіледі.
Транспорт және байланыс саласында Қазақстанның халықаралық транспорттық магистральға шығу саясаты жалғастырылады.Өз құралдарымыз және жапондық инвестиция бойынша «Достық» станциясы салынады.
Европалық даму банкісі несиелері есебінен Ақтаудағы теңіз порты қайта конструкяиланып, Алматыда аэропорт конструкцияланды.
Қорыта келгенде, бұл курстық жұмысының мақсаты-инвестицияның мәні мен маңызын ашу.

Пайдаланған әдебиеттер:
1. «Инвестиция туралы ҚР мемлекеттік комитетінің құрылуы» Заңы 9.11.1996ж.
2. «Тікелей инвестицияларды мемлекеттік қолдау туралы» ҚР Заңы 28.02.1997ж.
3. Әубакиров Л.Ә. Нәрібаев К.Н. «Экономикалық теория» Оқулық Алматы, 1998ж.
4. К.Б.Бердалиев «Қазақстан Экономикасын басқару негіздері» Оқу құралы Алматы 2001ж
5. И.В.Игошин «Инвестиции» Учебник Москва,1999ж
6. Ж.О.Ихданов. Э.О.Орманбеков «Экономиканы мемлекеттік реттеудің өзекті мәселелері» Оқу құралы-Алматы, 2002ж.
7. Кажамгулов.Т. «Саяси экономия негіздері» Алматы, 1991ж.
8. Т.С.Крылова «Экономикалық теория»Алматы, 2004ж.
9. А.Г.Куликов «Кредиты инвестиции»Учебное пособие. Москва, 1995ж.
10. Ғ.Т.Курманова, Қ.Ғ.Дюсембаева «Инвестицияны қаржыландыру және несиелендіру» Орал 2003ж.
11. А.Қ.Мейірбеков,Қ.Ә.Әлімбетов «Кәсіпорын экономикасы»Оқу құралы Алматы,2003ж.
12. Осипова «Экономикалық теория негіздері»Алматы 2002ж.
13. В.С.Савчук «Анализ инвестиционных проектов»Учебник .Украина.2000г.
14. С.С.Сахариев А.С.Сахариева «Жаңа кезең-экономикалық теория»-Алматы,2004ж.
15. А.М.Сейтказиева, А.Б.Байкадамова, Ж.И.Сариева «Инвестиционная деятельность предприятия»Учебное пособие. Алматы. «Экономика» 1998г.
16. И.С.Сергеев «Финансирование и организация инвестирования»Учебное пособие Москва 2000г.
17. Ө.Қ.Шеденов, Ч.С.Байжомартов «Жалпы экономикалық теория»Алматы,2004ж.
18. «Инвестиция қызметі туралы»ҚР Заңы 28.02.1995ж.

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

1
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ...3
I
бөлім. Кәсіпорындардың инвестициялық іс-әрекеттері.
1.1 Инвеститциялардың маңызы,мәні және түрлері ... ... .5
1.2 Қаржы инвеститциялары
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8
1.3 Инвестициялардың тиімділігін
бағалау ... ... ... ... ... ..11

II бөлім. Қазақстандағы тікелей инвестицияларды мемлекеттік
қолдау.
2.1 Қазақстандағы тікелей инвестицияларды мемлекеттік

қолдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ...16
2.2 Мемлекеттің инвестициялық қызметін жүзеге асыру және
оның маңызды
мәселелері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... 18

III бөлім.Республикадағы инвестициялық процестерді басқару.
3.1 Қазақстандағы инвестицияны басқару ерекшеліктері ... .21

3.2 Қазақстандағы инвестицияларды мемлекеттік
басқару
жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... .22
3.3 Мемлекттің құрылымдық инвестициялық саясатын

қалыптастыру
негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .25
2.
Қортынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ..32
Пайдаланған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..34

Кіріспе

Инвестициялық саясат, экономикалық өрістер мен салалардағы күрделі
қаржылыардың пайдалануының негізгі бағыттарын сипаттайтын,халық
шаруашылықтың әдістер мен шешімдердің жиынтығын білдіреді. Нарықтық
қатынастарға өтпелі кезеңде инвестициялық саясаттың негізгі мақсаттары
ресурс өндіруші және тұтұнушы салалар арасындағы күрделі қаржыландыру
қатынастарын оңтайландыру, күрделі қаржыларды қайта бөлістіруде халықтың әл-
ауқатын көтеруді қамтушы ғылыми-техникалық прогересті жеделдету, әлеуметтік
инфрақұрылымды дамытушы салалар пайдасына жұмсау.
Экономика құрлымын реформалау Қазақстанның қазіргі және келешек
мүмкіндіктерін ескере отырып, кезең-кезеңімен мемлекеттік инвестициялық
саясат негізінде жүзеге асырылады.Жинақталған қорлану деңгейінің
жеткіліксіздігін, қозғалыстағы нарық капиталының болмауы, қаржы-несиелік
ресурстарының шектеулігі инвестициялық саясат сипатын және оның іске
асырылуының кезеңдігін қатаң түрде алдын-ала анықтайды.
Bнвестициялық саясаттың бастапқы кезеңдеріне тоқталатын болсақ онда
мынадай міндеттер қойылған болатын.
Бірінші кезеңнің міндеттері (1996-1998ж) макроэкономикалық
тұрақтандыруға қол жеткізу және өндірістік қорлану көздерін кеңейту үшін
жағдайлар жасау еді.
Екінші кезеңнің міндеттері (1998-200ж)өндірістің жандануы және
экономикалық өсудің басталуы үшін алғы шарттар жасау болып табылады
қаржыландыру көздерінің барлық түрі бойынша күрделі қаржыландыру үлесін
2000 жылға дейін ішкі жалпы өнімдерінің 26-27%дейін жеткізу , ал ол 1995
жылы 20% болған еді.
Жұмыс жасап тұрған өндіріске күрделі қаржы салуды, оның даму
қажеттілігіне және өзіндік құралдармен қалыптасуына есеп жасай отырып
кәсіпорындар өздері жоспарлайды.
Өндірістік құрылыстарға жұмсалатын күрделі қаржылардың жалпы
көлемінің 25%-ке жуығы АӨК дамытуға жіберіледі, бірінші кезекте, импорт
алмастырушы өндірісті ұйымдастыруға, ауыл шаруашылық өнімдерін сақтау мен
қайта өңдеуге; 40%-ке жуығы жылуэлектрстанциясы құрлысын және
электроэнергетикадағы электртасмалдаушы желілерді,қайта өңдеуші өнеркәсібі
объектілірін қаржыландыруға жұмсалады. Құралдардың едәуір бөлігі темір
жолдар мен әуе жолдары қатынастары объектілерінің құрылыстарына салуға
көзделеді.
Республиканың экспорттық қуатын көтеру үшін шетелдік капитал
қатыстыруымен Батыс Қазақстан-Құмкөл, Атырау-Новоресей экспорттық мұнай
құбырлар құрылып жұмыстары жалғастырылады. Маңғыстауда жаңа мұнай өңдеуші
зауыт салынады, Атырау,Павлодар және Шымкенттегі зауыттар
реконструкцияланып жәңе кеңейтіледі.
Транспорт және байланыс саласында Қазақстанның халықаралық транспорттық
магистральға шығу саясаты жалғастырылады.Өз құралдарымыз және жапондық
инвестиция бойынша Достық станциясы салынады.
Европалық даму банкісі несиелері есебінен Ақтаудағы теңіз порты қайта
конструкяиланып, Алматыда аэропорт конструкцияланды.
Қорыта келгенде, бұл курстық жұмысының мақсаты-инвестицияның мәні мен
маңызын ашу.

І бөлім. Кәсіпорындардың инвестициялық іс-әрекеттері.

1. Инвестициялардың маңызы, мәні және түрлері
Инвестициялар-кәсіпкерлік қызметінің және нәтиежесінде пайда
құрылатын немесе әлеуметтік тиімділікке қол жеткізілетін қызметтің басқа да
түрлерінің объектілеріне жұмсалған мүліктік және интелектілік
құндылықтардың барлық түрлері, капиталдың ел ішіндегі және шетелдегі
экономикалық ұзақ мерзімді жұмсалымы.
Инвестициялар нақты инвестициялар және қаржы инвестициялары болып
бөлінеді. Нақты инвестициялар капиталдың
өнеркәсіпке,ауылшаруашылығына,құрыл ысқа және т.б. жұмсалымы. Қаржы
инвестициялары—мемлекеттен басқа да кәсіпорындардан,инвестициялық қорлардан
бағалы қағаздар мен акцияларды сатып алуға бағытталған.
Бірінші жағдайда инвестор,өзінің өндірістік капиталының
көлемін—өндірістік негізгі қорлар мен айналым қорларын ұлғайтады.Екінші
жағдайда инвестор бағалы қағаздардан дивидент алу арқылы өзінің қаржы
капиталын ұлғайтады.
Сонымен қатар,инвестициялар тікелей және жанама болып
бөлінеді.Қазақстан Республикасындағы Тікелей инвестицияларды мемлекеттік
қорғау заңы бойынша инвестициялар—республиканың тәуелсіздік кепілдігіне
байланысты және арнайы техникалық көмек пен грантқа арналған инвестициядан
басқа барлық инвестиция түрлері.
Жанама инвестициялар—қоржындағы инвестициялар,басқаша айтқанда құнды
қағаздар мен мүліктік бағалы заттар.Инвестициялық қоржынға кіретін бағалы
қағаздар олардың атқарымдық мақсатына қарай ірі банкілердің инвестициялық
қоржынында жетекші рольге ие болып отырған меншік инвестицияларға және
қайталама өтімді резервтер дейтінге,яғни өтімді активтерге ең алдымен
мемлекеттік міндеттемелерге бөлінеді.
Инвестицияның негізгі түрлері.Әр бір фирманың іс-әрекетінің маңызды
бір бөлігі инвестициялық операциялар болып табылады,яғни жобаларды іске
асырудағы жіберілген ақша қаражаттары жайлы операция.
Коммерциялық тәжрибеде мұндай инвестициялардың түрлері:
—табиғи активтерге инвестициялар;
—ақша активтеріне инвестициялар;
—материалдық емес активтерге инвестициялар;
Табиғи активтерге —өндірістік ғимараттармен құрылымдар,қызмет уақыты
бір жылдан асатын әр түрлі машиналармен жабдықтар және өндіріс процессінде
қолданылатын басұа да мүліктер жатады.
Ақша активтеріне—басқа да жеке тұлғалардан ақша қаражатын алуға
болатын құқық жатады.Мысалы,банкіде—депозиттер,об лигациялар
акциялар,несиелер қарыздар кепілдіктер.т.б.
Материалдық емес активтерге—фирмалардың жұмысшыларының қайта жеке
оқыту және біліктіліктерін жоғарылату арқылы,сауда белгілерін жасау
тапқыштық патенттер мен лицензия алу,өнеркәсіп үлгілерінің куәлігін
алу,өнімге сертификат алу,жерді қолдануға құқық алу арқылы алынған
құндылықтар жатады.Нақты активтерге байланысты инвестициялар мынадай
топтарға бөлінеді:
Тиімділікті арыттыруға бағытталған инвестициялар. Олардың
негізгі мақсаты-жабдықтарды ауыстыру,персоналды оқыту және өндіріс
қуаттарын өндірістің тиімді жағдайы бар аймақтарға қарай ауыстыру арқылы
фирманың шығындарын азайтуға жағдай жасау.
Өндірісті кеңейтуге бағытталған инвестициялар.Негізгі
мақсаты—өндіріс орындарының нарыққа тауар шығару қабілеттілігін кеңейту.
Жаңа өндіріс орындарын ашуға бағытталған
инвестициялар.Жаңа өнімдер,тауарлар шығара латын жаңа кәсіпорындар салуға
бағытталады.
Мемлекеттік басқару ұйымдарының талаптарын орындауға
бағытталған инвестицилар.
Бұл инвестициялар кәсіпорындардың,мемлекеттік ұйымдардың экологиялық
стандарттар,өнімнің қауіпсіздігі және басқа да жағдайларға байланысты
талаптарын орындауға мәжбүр болған жағдайында қолданылады.
Инвестициялардың бұл сыныптамасы тәуекелшілдік деңгейімен
байланысты.Инвестициялардың түрлерімен тәукелшілдік деңгейі төменгі кестеде
көрсетілген:

Инвестиция түрлерімен тәуекелшілдік деңгейінің
байланысы.
3-түрі 2-түрі 1-түрі 4-түрі
Жаңа өндірістерді Өндірісті Тиімділікті Мемлекеттік
салуға кеңейтуге арыттыруға ұйымдардың
инвестициялар. инвестициялра. инвестициялар. талаптарын
орындауға
инвестициялар.
Тәуекелшілдіктің жоғарғы деңгейі. Тәуекелшілдіктің төменгі деңгейі.

Кәсіпорындардың өндірістік—шаруашылық іс-әрекетінің маңызды бір бөлігі
өзінің өндірістік—эконмикалық потенциялын сақтау және әр қарай дамыту.Кәсіп
орындардың бұл саладағы іс-әрекеті—инвестициялық іс-әрекет деп
аталады.Қазақстан Республикасының Нақты инвестицияларды мемлекеттік қолдау
туралы заңы бойынша инвестициялық іс-әрекетке инвестицияларды атқаруға
байланысты кәсіпкершілік іс-әрекет жатады.
Инвестициялық іс-әрекеттердің субъектілеріне инвесторлар(инвестициялық іс-
әрекетті жүргізетін жеке және заңды тұлғалар), тапсырыс берушілер, жұмысты
орындаушылар, инвестициялық іс-әрекеттің объектілерін қолданушылар,сонымен
бірге жеткізушілер, заңды тұлғалар(банкілер,қамсыздандыру
ұйымдары,инвестициялық қорлар) және басқа да инвестициялық процесстің
қатысушылары жатады.Тапсырыс берушілерге—инвесторлар және басқа да
инвестициялық жобаның іске асырушы жеке және заңды тұлғалар жатады.
Қазақстан Республикасында кәсіпорындардың инвестициялық іс-әрекеттері
Нақты инвестицияларды мемлекеттік қолдау туралы, Қазақстан Республикасы
Президентінің заң күші бар Жарлығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу
туралы, Салықтар және бюджетке міндетті түрдегі төлемдер туралы, Шетел
инвестициялары туралы заңдармен және де Банкорттық жайлы, Бағалы
қағаздар нарығы жайлы , Қазақстандағы инвестициялық қорлар жайлы
заңдармен, тағы басқа да нормативтік актілермен реттеледі.
Жоспарланған, іске асырылған инвестициялар инвестициялық жобалар форамасын
қабылдайды.Инвестициялық жоба-капиталдарды ұлғайту мақсатпен экономиканың
әр-түрлі салалары мен сфераларына құюға бағытталған, жоспарланған және
орындалатын шаралар жиынтығы.
Инвестициялық жобаларды құру және іске асыру мынадай кезеңдерден тұрады:
- Инвестициялық ұғымды қалыптастыру;
- Инвестициялық мүмкіншіліктерді зерттеу;
- Жобаны техникалық- экономикалық негіздеу;
- Жер учаскесін алу немесе жолға алу;
- Келісім құжаттарын дайындау;
- Құрылыс- монтаж жұмыстарын жүргізіп іске беру;
- Объектіні қолдану, экономикалық көрсеткіштердің мониторингі.

1.2 Қаржы инвестициялары.

Қаржы инвестициялары, яғни кәсіпорындардың бағалы қағаздарды алуға кеткен
шығындарды,кәсіпорындарға үлестік қатысулар, басқа кәсіпорындарға
вексельдік қарыз беру және басқада борыштық міндеттемелер, нарық
экономикадағы есептің аса маңызды объектісі болып табылады.
Капиталды берудің формасы мен табысты бөлудің әдісіне қарай бағалы
қағаздар ьорыштық және борыштық емес болып бөлінеді. Борыштық бағалы
қағаздар-заттай емес активтерге берілген салым ретінде, пайыз түрінде табыс
табуға құқық алу үшін айырбасқа қарызға берілген қаражат болып
есептелінеді. Қарыз алуға алған қарызды белгілі бір белгіленген уақытта
қайтаруға міндеттенеді.
Әдетте инвесторлар компанияның капиталына қатысу үшін бағалы
қағаздарды-акцияларды сатып алады.
Акция-акционерлік қоғамдар, кәсіпорындар
,ұйымдар,банкілер,кооперативтер шығаратын,осы қоғамдарды және т.б дамыту
мақсатымен акция иесінің қаржы қосқандығын растайтын және оған пайданың бір
бөлігін дивиденд түрінде алуға құқық беретін бағалы қағаздың түрі.Акция
шығару арқылы акционерлік қоғамдар ірі инвестицилық жобаларды
тақарады.Акциялар эмиссиясы-дегеніміз акционерлік қоғамдарды құру,
мемлекеттік кәсіпорындарды сатып алу,компанияның жарғы капиталын көбейту.
Қарыздық міндеттемелер инвестор мен қарыз алушының арасындағы қарым-
қатынасты нақтайды.Қарыздық міндеттемелерге-облигациялар, мемлекеттік
заемдар,банкілердің депозиттік және сақтау сертификаты, вексельдер жатады.
Туынды бағалы қағаздар иелерінің акцияларды және қарыздық
міндеттемелерді сатып алуға және сатуға құқығын бекітеді.Олар
–опциондар,фъючерстік келісімдер.
Опцион –еңбек ұжымының мүшелеріне тегін берілген немесе жеңілдік
шартымен сатылатын және кейіннен жазылым құқығын беретін бағалы қағаздар.
Қаржылық фьчерс –белгілі бір базистік активті болашақта тіркелген
бағамен сатуға және сатып алуға жасалған келісім.
Бағалы қағаздардың иелеріне акциялар мен облигациялардың орнына
берілетін бағалы қағаздардың сертификаттары бағалы қағаз болып
есептелмейді. Олар бағалы қағаздарды сатып алу туралы куәліктің қызметін
атқарады және бұл сертификаттарда қанша көлемде, қандай бағамен , қандай
сомаға бағалы қағаз сатып алынғаны көрсетіледі.
Сертификаттың бір түріне –жамбо –сертификат немесе номиналдық құны өте
жоғары аса ірі сертификат жатады. Мысалы:Швеицарлық жамбо –сертификат аса
ірі акцияларды (1000 дана ) біріктіреді де, сомасы наминал бойынша 100 мың
швейцарлық франк болады.
Ақшаларды акцияларға, облигацияларға және басқада да бағалы
қағаздарға айналдыру қаржылық инвестициялар деп аталады. Кәсіпорын
активтерінде ұзақ мерзімді (1 жылдан көп), қысқа мерзімді(1 жылдан
аз)қаржылық инвестициялар болады.Көрсетілген активтерге қаражат құюшылар
–инвестролар,ал бағалы қағаздар шығарушылар –элименттер деп аталады.
Инвесторлардың негізгі мақсаттарына жататындар:
-Салымдардың қауіпсіздігі;
-Салымдардың табыстылығы;
-Салымдардың өсуі;
-Салымдардың өтімділігі.
Инвестициялық жобаларды орындап,есептеп,олардың тиімділігі жобаға кеткен
шығындар мен жобаның іске асу нәтижелерін салыстыра отырып,талдау
нәтижелерін салыстыра отырып,талдау нәтиежесінде анықтау қажет.
Жобалық талдау дегеніміз капиталдық жобаның табыстылығын талдау
процесі.Басқаша айтқанда, инвестициялық жобаға кеткен шығындар мен осы
жобадан түскен табысты салыстыру.Ол үшін инвестициялық жобаның барлық
сатылары мен аспектілеріне ұзақ талдау жасалынады: Негізгі талдау
аспектілері:
Техникалық талдау.Инвестициялық жобаға неғұрлым дәл келетін техника
мен технологияны анықтау.
Коммерциялық талдау (маркетингтік) Инвестицилық жобаны іске
асырғаннан кейін,шығарылған өнімнің сатылу нарығын талдау, яғни
қаншалықты көлемде өнім шығарылуы қажеттігін талдау, жобаға қажетті
өнім нарығын талдау.
Институционалдық талдау –жобаны іске асырудың ұйымдық
–құқықтық, әкімшілік және саяси ортасын бағалау . Осы ортаны
мемлекеттік ұйымдардың талабына сай келтіру; тағы бір басты жай
–фирманың ұйымдық құрылымын жобаға сай келтіру.
Әлеуметтік (әлеуметтік –мәдени) талдау жобаның жергілікті
тұрғындарға әсерін зерттеу.
Қоршаған ортаны талдау –жобаның қоршаған ротаға тигізген кері
әсерін экспертиза арқылы анықтау және ондай кері әсерлерді болғызбау
әдістерін қарастыру.
Қаржылық талдау.
Экономикалық талдау.

1.3 Инвестициялардың тиімділігін бағалау.

Инвестициялық жобалардың тиімділігін анықтау және
бағалауды,материалдық және заңды түрде тікелей жауап беретін
инвесторлар жүргізеді.Қазақстан Республикасында инвестициялық
жобалардың тиімділігін анықтаудың методологиясы мен әдістері, меншік
формасына қарамастан, Россияда жасалынған және 31 наурыз 1994 ж
бекітілген, инвестициялық жобалардың тиімділігін анықтау және оларды
қаржыландыруға таңдап алу жайлы методикалық нұсқауларды қолдану
арқылы негізделеді.
Осы методикалық нұсқауларға байланысты инвестициялық жобалардың
экономикалық тиімділігін бағалауда: коммерциялық (қаржылық) тиімділік
–қатысушылар үшін жобаны іске асырудың қаржылық нәтиежелерін;
бюджеттік тиімділік –жобаны іске асырудан түскен қаржылық
түсімдердің жергілікті және аймақтық бюджетке түсімдерін;
Экономикалық тиімділік –жобаны іске асыруға байланысты болған
шығындар мен соңғы нәтиежелерді анықтауда қолданылады.
Инвестициялық жобалардың тиімділігі көрсеткіштер жүйесімен
анықталады. Ондай көрсеткіштерге:
-таза дисконтталған құн (ТДҚ) немесе таза дисконтталған табыс (ТДТ).
- инвестициялардың рентабельділігі (ИР)
- табыстың ішкі нормасы(ТІН);
- қайтарым уақыты (Т қай).
Осы көрсеткіштермен –пайданың жай нормасы, капитал беру,
шығындардың интегралдық тиімділігі көрсеткіштері де қолданылады.
Инвестициялық жобаның коммерциялық (қаржылық) тиімділігі табыс
нормасын қаржы шығындармен толтыратын нәтиежелердің арақатынасымен
анықталады және жоба бойынша толық түрде немесе жобаны инвестициялау
үлесіне байланысты жеке қатысушылар үшін де есептелінеді.
Инвестициялық жобаның коммерциялық тиімділігін есептегенде
инвестордың –инвестициялық ,операциялық, қаржылық іс -әрекеті
қаралып, есепке алынады.Мұнда нақты ақшалардың ағыны мен сальдосы
анықталып, талданады.
Нақты ақшалардың ағыны –инвестициялық жобаны орындау барысындағы,
инвестициялық және операциялық іс -әрекеттен болған, ақша қаражатының
құйылымы мен шығысының арасындағы айырма.
Нақты ақшалардың сальдосы (қалдығы) –инвестициялық жобаны іске
асыру уақытындағы, барлық үш бірдей (инвестициялық, операциялық,
қаржылық) іс -әрекеттен болған ақша қаражаттарының құйылуы мен
шығуының арасындағы айырма. Инвестициялық жобаны қабылдаудың қажетті
критерий ретінде нақты ақшалардың жағымды сальдосы (қалдығы)
есептеледі.Ал егер сальдо (қалдығы) –жағымсыз болған жағдайда
инвесторлар өз қаражаттарынан қосымша қаражат алуы
тиесілі.Инвестицицялық жобаның коммерциялық тиімділігін қосымша
бағалау үшін, қарызды толық өтеу уақыты және инвестицияның жалпы
көлеміндегі инвестициялық жобаға қатысушылардың үлесі есептелінеді.
Қарызды толық өтеу уақыты, инвестициялық жобаны іске асыруда несие
және қарызға алған қаржаттар болған жағдайда ғана анықталады.
Инвестициялық жобалардың коммерциялық тиімділігіне әсер
ететіндер:
Жалпы инфляция –экономикадағы өндіріс ресурстарына (шикізат,
капитал,қызмет, еңбек т.б және шығарылатын өнімге бағаның жалпы
деңгейінің өсуі;
Инфляцияның әртектес болуы (яғни оның әртүрлі көлемі) -өнім
түрлері және өндіріс ресурстары бойынша;
Инфляция деңгейінің шетел валютасының курсынан жоғары болуы.
Бюджеттік тиімділіктің көрсеткіштері –жобаны іске асырудың
нәтижелерінің жергілікті және аймақтық бюджеттің кірісі мен шығысына
әсерін анықтайды.
Бюджеттік тиімділіктің негізгі көрсеткіші болып –бюджеттік әсер
(эффект) есептелінеді.
Интегралдық бюджеттік әсер –жылдық дисконтталған бюджеттік
әсерлердің қосындысы түрінде еспетелінеді немесе бюджеттің
интегралдық шығыстарынан асып түсуі түрінде қарастырылады.
Бюджеттің шығыстарының құрамына кіретіндер:
жобаны бюджеттік қаражаттандыруға тікелей бөлінген қаражаттар;
ұлттық, аймақтық және басқа да банкілердің жобаны іске асыруға
жеке қатысушыларға берген несиесі.Олар қарызға беріледі де бюджет
арқылы жабылады;
отын мен энергия тасмалдаушылардың нарықтық бағасына қосымшаға
бөлінген тікелей бюджеттік ассигновациялар;
жобаны іске асыру барысында жұмыссыз қалған адамдарға
жәрдемақылар төлеу;
мемлекеттік бағалы қағаздар бойынша төлемдер;
шетелдік және өз еліміздің қатысушыланрына, инвестициялық
тәуекелшілдіктен мемлекеттік, аймақтық кепілділік;
жобаны іске асыру барысында туындауы мүмкін қатерлердің
әсерлерін кетіруге бюджеттен бөлінген қаражаттар .
Бюджеттің кірістерінің құрамына кіретнідер:
қосымша құн салығы, жобаны іске асыратын шетел және Қазақстан
кәсіпорындарының бюджетке төлейтін арнайы салығы мен басқа да салық
төлемдері;
жобаны іске асырудың барысында қаржылық жағдайында әсер
еткен басқада кәсіпорындардан түскен салықтық түсімдердің көбеюі;
жоба бойынша шығарылған өнімдерден бюджетке түскен кедендік
баж алымы мен акциздер;
Жобаны орындауға шығарылған бағалы қағаздардан иүскен
эмиссиялық табыс;
Жобаны қаржыландыру үшін шығарылған акциялар мен басқа да
бағалы қағаздардан түскен дивиденд;
Қазақстан және шетел жүмысшыларының жоба бойынша орындағаны
үшін алған еңбекақысынан бюджетке түскен табыс салығы;
Жер, су және басқа да табиғат ресурстарын қолданғаны
үшін;жобаны орындау барысында геологиялық –барлау жұмыстарын
жүргізуге берілген лицензия үшін бюджетке түскен төлемдер;
Жоба бойынша объектілер салып, іске қосуға, барлауға
конкурстар мен тендерлер өткізуден түскен табыс;
Жобаны орындауға бюджеттен бөлінген несиеге қайтару;
Жобаға байланысты,материалдық,отын-энергия табиғи ресурстарды
дұрыс қолданбағаны үшін салынған айыптар мен санкциялар.
Бюджеттің кірістеріне-зейнеткерлік қорға,жұмыспен қамтамассыз
ету қорына және т.б. бюджеттік емес қорларға түскен түсімдері де
жатады.
Халық шаруашылық экономикалық тиімділіктің көрсеткіштері жобаның
тиімділігін бүкіл халық шаруашылығы бойынша және жобаны іске асыруға
қатысқан аймақтар,салалар,ұйымдармен кәсіпорындар бойынша көрсетеді.
Экономикалық тиімділіктің көрсеткіштерін халық шаруашылығы
бойынша есептегенде жобаның нәтижелеріне мыналар кіреді.
Соңғы өндірістік нәтижелер(барлық шығарылған өнімді сыртқы және
ішкі нарықта сатудан түскен түсім);Жобалау барысында қатысушылар
жасаған мүліктермен интеллектуалдық меншікті сатудан түскен түсімде;
Әлеуметтік және экологиялық нәтижелер(жобаның халықтың
денсаулығына,аймақтағы әлеуметтік және экологиялық жағдайға әсерін
есептегенде);
Тікелей қаржылық нәтижелер;Шетелдердің,банкілер мен фирмалардың
қарыздар мен несиелері.
Құндық өлшемге келмейтін әлеуметтік,экономикалық саяси және басқа да
нәтижелер халық шаруашылығы тиімділігінің қосымша көрсеткіштері
ретінде қарастырылады және жобаны қабылдау жайлы шешім қабылдағанда
есепке алынады.

II бөлім. Қазақстан тікелей инвестицияларды мемлекеттік

қолдау.

2.1 Қазақстандағы тікелей инвестицияларды мемлекеттік
қолдау.

Қазақстандағы Тікелей инвестицияларды мемлекеттік қолдау туралы заң (28
ақпан 1997ж) қабылданған. Онда инвестицияның қызметі –инвестицияларды
жүзеге асыру процесімен байланысты кәсіпкерлік қызмет деп
көрсетілген.Тікелей инвестицияларды мемлекеттік қолдау ең алдымен
кемсілерден тұрады:
-инвестициялық қызметті қамтамасыз етудің заң шығарушы кепілдері;
-жеңілдіктері мен артықшылықтары жүйесін белгілеу;
-Қазақстан Республикасының мүддесін инвесторлар алдында көрсетуге өкілетті,
біріңғай мемлекеттік органның болуы.Заңда тікелей инвестицияларды
мемлекеттік қолдаудың мақсаттары мен міндеттері белгіленген.
Бұл қолдаудың мақсаты-экономиканың басым секторларында тауар
өндірісін,жұмыс пен қызмет көрсетудің жедел дамуын қамтамассыз ету үшін
қолайлы инвестициялық климат жасау болып табылады.
Мемлекеттік тікелей қолдаудың ортақ мақсатына жету үшін міндеттердің
бірқатарын шешу қажет:
—жаңа технологияларды,алдыңғы қатарлы техника мен ноу-хау енгізу;
—жоғары сапалы тауарлар мен қызмет көрсетуге ішкі нарықтың қанығуы;
—отандық тауар өндірушілерді мемлекеттік қолдау мен ынталандыру;
—экспортқа бейімделген және импортты алмастырушы өндірістерді жетілдіру;
—ҚР-ның шикізат базасын ұтымды және кешенді пайдалану.
—менеджмент пен маркетингтің қазіргі әдістерін енгізу;
—жаңа жұмыс орындарын құру;
—жергілікті кадрларды үздіксіз оқытудың,олардың мамандық деңгейін
жоғарылатудың жүйесін енгізу.
—өндірісті күшейтуді қамтамассыз ету.
—қоршаған табиғи ортаны жақсарту.
Басқарупроцесі үшін инвестициялық жобаларды жүзеге асыруды
ынталандырудың шаралар жүйесі басты мәнге ие.
Соның ішінде,жеңілдіктер жүйесі:бекітілген инвесторлардың мүддесін
қорғау бойынша Қазақстан Республикасының берген кепілдері,сондай-ақ,келісім
шартқа отыру мен оны бұзудың шарттары мен тәртібі қарастырылған.
Тікелей инвестицияларды қолдауды жүзеге асыратын мемлекеттік
орган,инвестициялар бойынша Мемлекеттік Комитет болып табылады.Ол Қазақстан
Республикасына тікелей инвестицияларды тарту жұмыстарын
ұйымдастыру;инвестициялық жобаларды жүзеге асыру бойынша мемлекеттік
органдардың қызметін үйлестіру;барлық келістіруші және рұқсат құжаттарын
алуды қамтамассыз ету;инвестициялық жобалардың іске асырылуын бақылауды
жүзеге асыру сияқты функцияларды атқарады.
Тікелей инвестицияларды мемлекеттік қолдау туралызаңды дамытуға
байланысты ҚР Президенті 1997ж сәуір айының 5-ші жұлдызында тікелей отандық
пен шетел инвестицияларын тарту үшін ҚР экономикасын басым секторларының
тізімі жөнінде жарлық шығарды.Бұл секторларға жататындар:
—өндірістік инфрақұрылым (жолдар,көлік,көпірлер,электр және жылу
станциялары,телебайланыс топтары)
—өңдеуші өнеркәсіп (халық тұтынатын тауарларды,өндіріс құралдарын өндіру)
—Астана қаласының объектілері;
—тұрғын үй,әлеуметтік сала мен туризм объектілері(денсаулық сақтау,білім
беру,спорт,мәлениет,туризм объектісі).
—ауыл шаруашылығы;
Инвестициялар бойынша ҚР-ның мемлекеттік комитеті белгілеген,ең маңызды
өндірістерге салынатын инвестициялар,инвестициялық жобаны жүзеге асырудың
бүкіл кезеңінде мемлекет тарапынан ынталандырылатындығы мен қолданатындығы
жарлықта бекітілген.

2.2. Мемлекеттің инвестициялық қызметін жүзеге асыру
және оның маңызды мәселелері.

Инвестиция түсінігі күрделі қаржы түсінігінен әлдеқайда кең
Инвестициялық қызмет –дегеніміз Заңды тұлғалардың, азаматтардың және
мемлекеттің инвестицияларды жүзеге асыру жөніндегі практикалық іс
-әрекеттерінің жиынтығы болып табылады. Олар төмендегідей инвестициялық
сфераларды жүзеге асырады: а)күрделі құрылыс; ә)иновациялық сфера; б) қаржы
капиталын пайдалану сферасы; в)қозғалатын және қозғалмайтын мүлік нарығында
мүліктік құқықтарды жүзеге асыру сферасында (кепілдік құқық пен ипотекалық
несиені қоса есептегенде).
Инвестициялардың күрделі қаржыдан тағы бір айырмашылығы, олар
материалдық емес активтерді (жер бөліктерін пайдалану құқығы мен табиғатты
пайдалану нысандары, патенттер, авторлық құқықтар, тауарлық белгілер, сауда
маркалары, лицензиялар және т.б.) ұлғайту үшін де жұмсалынады.Материалдық
емес активтерді құру және ұлғайтуды қаржыландыру үшін қолданылатын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.