PR (паблик рилейшнз – қоғаммен байланыс) рыногінің дамуы

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 44 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе

Негізгі бөлім

I тарау

1. 1. Қоғаммен байланыс саласындағы кампания ұғымы

1. 2. Әлемге әйгілі халықаралық PR ұйымдары

II тарау

2. 1. Әлемдегі озық үлгідегі PR тәжірибе

2. 2. Қазақстандағы PR науқандар

Қорытынды

Сілтемелер

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

PR (паблик рилейшнз - қоғаммен байланыс) рыногінің дамуы ең алдымен қоғам өмірінің саяси және экономикалық дамуына байланысты. Осыған орай еліміздегі демократиялық және нарықтық реформалардың жүзеге асырылуы қай деңгейде болса, PR - дың да даму деңгейі сол шамада деп бағалауға болады.

Қазақстанда қазіргі қоғаммен байланыс негізінен төрт салада дамып келеді. Олар: (1) үкіметтік PR; (2) саяси PR; (3) коммерциялық мекемедегі PR; (4) PR туралы білім беру саласы.

Үкіметтік PR. Біздің қоғаммен байланыстың батыстық үлгілері 1991 жылдан бастап пайда бола бастады. Белгілі журналист С. Матаев мемлекет басшысының алғашқы базпасөз хатшысы болып тағайындалды. Кейіннен ол Баспасөз клубын ашты. Оның бүгінде Астана, Шымкент, Ақтөбе қалаларында филиалдары бар. 1995 - 1997 жылдары ҚР Премьер - министрінің баспасөз хатшысы қызметін атқарған Ә. Қосанов біздің елімізде бірінші рет Үкімет басшысының баспасөз хатшысы қандай болуы керек екенін танытты. Ол апта сайын, баспасөз мәслихатын ұйымдастырып, журналистер алдына шығып Үкімет жұмысы туралы есеп беріп отырды. Бұл үрдісті Елбасымыздың қазіргі баспасөз хатшылары анда - санда бір жалғастырып қояды. Соңғы 4 - 5 біздің үкімет қоғаммен байланыстың қажеттігін сезіне бастағандай. Қазақстан Республикасының Парламентінің қос палатасындағы баспасөз қызметінің штатында 3 - 4 адам ғана жұмыс істейді. Олар өздерінің бүкіл қызметі депутаттардың брифингтері мен баспасөз мәслихатын ұйымдастырып берумен, сондай - ақ ірі бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдерін аккредитациялық тіркеуге алып, оларға алдағы күні қаралатын заң жобалары мен шағын пресс - релиздер таратумен шектеледі деп есептейді. Ал парламент жұмысы туралы қоғамдық пікірді жинау, талдау, болжау жасау қызметтерін жасау қызметтерін басқа бөлімдер атқаруға тиіс деп ойлайды.

Қоғаммен байланыстың дамуына ерекше үлес қосатын саяси кезең, әрине - сайлау науқаны. Біздің елімізде 1999 жылғы 10 қаңтарда өткен ҚР Президентінің сайлауы кезінде ғана PR технологиялары кеңінен пайдаланды. Әсіресе сайлау науқанының қарсаңындағы президенттікке үміткерлердің баспасөз бетіндегі саяси тартыстары көпшіліктің көңілінде айтулы саяси - шоу ретінде есте қалды. Парламенттік сайлаулардың ішінде 1994 жылғы сайлауды мамандар Қазақстан тарихындағы алғаш рет нағыз бәсекелтік жағдайда өткен депутаттық сайлау деп бағалады. 1999 жылы депутат сайлауында бірнеше саяси партиялар өздерінің имиджін БАҚ құралдары арқылы әсерлі түрде жасай алды. Бір өкініштісі, бұл сайлауларға саяси кеңесші ретінде Ресейдің және жекелеген Батыс елдерінің имиджмейкерлері ғана тартылды. Ал отандық сайлау кеңесшілерінің қызметі ойдағыдай пайдаланылған жоқ. Егер бізде бұл салада кәсіби мамандардың дайындалмағанын ескерсек, бұл түсінікті де.

Коммерциялық мекемелердегі PR - ға тоқталсақ, мұнда да өзіндік ерекшеліктеріміз бар. Мәселен, 90 - шы жылдардың басында Қазақстанда жарнама рыногы қарқынды түрде дамыды, тәуелсіз бұқаралық ақпарат құралдары пайда болды, жарнама өнімін өндірушілер көбейді. Осыған орай, жарнама мен PR тығыз байланыста қарастырылды, екеуі бір деген мағынада ұғынылатын болды. Сол түсініу әлі күнге дейін кәсіпкерлердің санасында біржола қалыптасып қалғандай. Көптеген жарнама агенттіктері өздерін әрі PR агенттігі деп таныстырады. Ірі компаниялар мен фирмалардың жарнама бөлімдері қоғаммен байланыс қызметін қоса атқарады. Осыдан болу керек «жай жарнама» және «саяси жарнама» деген ұғымдар қалыптасқан.

I тарау

1. 1Қоғаммен байланыс саласындағы кампания ұғымы

Қоғаммен байланыс саласында өткізіліп жатқан кампаниялар бүгінде еліміздің экономикалық, саяси және әлеуметтік өмірінен көрініс табуда. Дегенмен, көпшілік қауым көкейінде қоғам өмірінде маңызы бар іс-шаралардың мәні неде, не үшін қажет деген сауалдар тууы мүмкін.

Ұйымның қоғаммен байланыс қызметінде жиі-жиі арнаулы іс-шаралар өткізуге тура келеді. Бұл көбінде белгілі бір айтулы даталарда, мерекелерде, қоғам өміріне маңызы бар науқандарда, дағдарыс жағдайы кезінде өткізіліп отырады. Белгілі мақсатқа негізделген іс-шаралардың жоспары, бағдарламасы кешенді түрде ұйымдастырылып, мақсатты аудиторияға бағышталуы кампания жұмысының бастауы деуге болады.

PR-кампания қызметінің нәтижесінде шығармашылық тапқырлық пен тың идеялардың табысты қолданылғанын байқауға болады. Кампания жұмысын қортындылау көбіне тәжірбиеге жаңа әдіс-тәсілдерді енгізеді. Бұл болашақта жоспарланатын кампания жұмысының PR-репертуарын дамытуға ықпал етеді.

Алдымен, осы PR-кампания жұмысы не үшін қажет? Соған тоқталсақ.

Ұйым қызметінің көпке танымал болуы үшін;

Ұйымға деген қоғамдық сенімнің артуы;

Әлеуметтік, экономикалық және қоғамдық ортада өзекті проблемаларды шешу үшін қоғаммен байланыс кампаниясы ұйымдастырылады.

PR-кампанияның қандай түрлері бар?

PR-кампанияның түрлі типтері бар. Американдық Jackson, Jackson and Jackson халықаралық фирмасының заңгері Патрик Джексон қоғаммен байланыс кампаниясының мынадай алты түрін атап өтеді:

Белгілі бір жағдайды қоғамдастыққа хабарлау;

Қоғамдық ақпаратты күшейту, яғни ақпаратты ескерту;

Қоғамдық оқу-ағарту;

Компанияның ұстанған бағытын күшейту;

Компанияның ұстанған бағытымен келіспейтіндердің пікірін өзгерту немесе өзгеруіне әсер ету;

Адамдардың мінез-құлқын, өмір сүру стилін өзгерту мақсатында жүргізіледі.

Қоғаммен байланыс кампаниясын табысты жүргізу үшін не қажет?

Қоғамдық приоритетті топтардың бағалау қажеттіліктерін, мақсаттарын, мүмкіндіктерін бағалау;

Кампанияны жүйелі түрде жоспарлау және жүзеге асыру;

Қай кезде, қашан қосымша көмек қажет екендігін білу үшін кампания жұмысын тұрақты түрде бақылау және бағалау;

БАҚ - пен тұлғалар арасындағы қарым-қатынасты жақсарту және олардың өзара ықпалын жетік түсіндіру;

Әрбір приоритетті аудиторияға сәйкес келетін бұқаралық ақпарат құралдарын таңдау принциптері қажет.

Сонымен қатар, сараптаушылар табысты кампанияның мынадай сипаттамаларын атап өтеді: компания әрқашан өз аудиториясының білімін арттыруы; аудиторияның мінез-құлқын, қимыл-әрекетін өзгертуі; қоғамдағы әлеуметтік саяси өзгерістерді онан әрі нығайтуы және қоғамдағы маңызды іс-шараларды күшейтуі тиіс. Ал кампания жұмысын бағалау алға қойылған мақсаттың көрсеткіші, қортындысы және нәтижесі болып табылады.

PR-кампания дегеніміз имиджді танымал ету, репутацияны қолдау, паблисити жасау мақсатында адамдардың пікірі мен қарым-қатынасына әсер ету үшін тұтас концепция шеңберінде кешенді түрде жүргізілетін PR-құралдарының, жарнама материалдарының бірнеше рет қолданылуы.

Қоғаммен байланыс кампаниялары қандай кезеңдерден тұрады?

PR мен жарнаманың тәсілдері кешенді түрде қолданатын қоғаммен байланыс кампаниялары жұмысының нәтижелі болуына әсер ететін адамдардың пікірлері мен қарым-қатынастарына стратегиялық тұрғыда әсер ету маңызды. Қоғаммен байланыстағы стратегиялық жоспарлау бағдарлама бойынша мақсаттар мен міндеттер туралы шешімдерді қабылдау болып саналады. Стратегия бойынша іріктелген әрбір мақсатты топқа арналған бағдарламада мақсаттар, міндеттер арасындағы тығыз байланыс болуы қажет. Сэм Блэк қоғаммен байланыс бойынша бағдарлама жоспарын дайындаудың төрт кезеңін атап көрсетті:

1. Проблеманы айқындау.

2. Жоспарлау мен бағдарламалау.

3. Іс-әрекет және коммуникация.

4. Бағдарламаны бағалау.

Қоғаммен байланыс кампаниясының тиімділігін қалай бағалайды?

Бұл кезеңнің мақсаты жүргізілген PR-кампанияның әсері жөнінде толық ақпарат алу, оның тиімділігі жөнінде қорытынды шығару, кемшіліктерді жою. Қорытынды зерттеу жүргізудің үш деңгейі бар: дайындықты бағалау, PR-бағдарламаның жүзеге асуы және оның әсері. Әрбір деңгейдің критерийлерін зерттемей бағалау бағдарламасы нақты болмайды.

Дайындықты бағалауда бағдарламадағы алғашқы ақпараттың бірегейлігі; PR-акция жүргізген хабарлама мазмұнының сәйкестігі; PR-акция жүргізген хабарламаның берілу сапасы сарапталады.

Қоғаммен байланыс кампаниясын жүргізуде қандай кепілдемелер беруге болады?

PR-дағы жоспарлау стратегиялық негізде жүйеленіп әрі жазбаша түрде жүргізілуі тиіс. Бұл оның жүзеге асу процесі мен нәтижелерін бағалауға мүмкіндік береді. Қоғаммен байланыс саласындағы жүйеленбеген жоспарланбаған бағдарлама сияқты тиімді болуы мүмкін емес.

Қоғамдық пікір зерттеулерін ескермеуге болмайды. Бұл коммуникативтік компанияның табысты жүзеге асуының кепілі болып саналады. Өйткені мақсатты аудиторияның басым пікірін анықтауға және оларға қалай әсер етуге болатынына мүмкіндік береді. Кері байланысты жүзеге асыру қажет. Аудитория білімін, оның жүргізіліп отырған бағдарламаға қарым-қатынасын бағалау PR-кампанияның жұмысын дер кезінде түзетіп, тиімділігін арттырады. Бұқаралық ақпарат құралдарына аса үлкен мән беру қажет. Себебі олардың ықпалымен қоғамдық пікір қалыптасатын ұмытпау қажет.

Қазіргі уақытта әлемде қоғаммен байланыс саласындағы кампанияларды ұйымдастыру телекоммуникация, тұтыну тауарлары, фирмалардың бір-біріне ұсынатын тауарлары мен қызметтері, фармацевтикалық тауарлар, жеке гигиеналық тауарлар, қаржы қызметтері рыногында дамуда. Әлемде PR-қызметін көрсету жағынан басым болып отырған салалар осылар.

1. 2 Әлемге әйгілі халықаралық PR-ұйымдар

PR технологияның қазіргі заманғы жай - күйі, заманауи құбылыс - жаһанданудың қоғаммен байланысқа әсері туралы алуан пікірлер айтылуда.

Бүгінгі PR - ға жаһандану әсер етуде. Яғни бұл процесс оның теориясына, тәжірбиесіне, тәсілдері мен нәтижелеріне де ықпалын тигізуде.

Жаһанданудың не екенін талдау, оның PR - ға қауіп -қатері бар ма деген сауалдар бойынша әр елдің мамандары жыл сайын түрлі себептермен (экономикалық, территориялық, саяси және т. б) елдер, ұйымдар, компаниялар жергілікті қауымдастыққа бірігуі мүмкін. Олардың инфрақұрылымдары қауымдастықты да, байланысты да нығайта түсетін өзара бірігуге ұшырайды. Осы тұтас механизм әлемдік ауқымда бірігуге үздіксіз ұмтылысқа негіз болады.

Бүгінде PR саласында халықаралық ұйымдар құрылып, олардың жұмысы белсенді дамуда. Олардың ішінде ең әйгілілеріне мына ұйымдарды жатқызуға болады: Паблик рилейшнз халықаралық ассоциациясы - International Public Relation Association (IPRA), Америкалық зерттеу және әдістемелік орталығы, АҚШ - тағы Флорида штатының Паблик рилейшнз институты - The Institute for Publik Relations, University of Florida, USA, Паблик рилейшнз бойынша Еуропалық конфедерация - European Confederation of Public Relations, CERP және т. б.

Қазіргі заманғы әр елдің менталитетімен шектеліп қалмай, интернационалдық сипат алып, осы салададағы жетістіктер бүкіл әлемнің жетістігіне айнала бастады. Олардың барлығы үшін теория бірдей, ал тәжірибе бәріне де ашық та тиімді. Осынау жалпыаумақтық процеске еніп отырғанын көпшілігі байқамауы мүмкін. Бірақ бұл шын мәнінде болып жатыр және PR ұйымдарының алыс - жақындығына қарамастан бұл процесс жалғасын табуда.

PR - дың жаһандық даму тарихының 1980 жылдардан бергі тендециясы интеграциялық коммуникация кезеңі болып саналады. 70 - жылдардың соңында 80 - жылдардың басында бірнеше ірі PR - компания жарнамалық агенттіктер құрамына енді. J. Walter Thompson компаниясы 28 млн. долларға иеленді. Dudley - Anderson - Yusty PR -фирмасы Ogilvy жалпы атаумен Ogilvy and Mather жарнамалық фирмасының бір бөлігі болды. 1989 жылы «алауыздықтың бірігуі» нәтижесінде Ogilvy және Walter Thomson топтары британдық WPP тобына енген соң бәсекелесі британдық Saatchi& Saathi компаниясынан да жылдам өсе бастады. WPP тобы тек осы кезеңдегі ең ірі Hill & Knowlton PR - фирмасын ғана емес Research International атты ең үлкен арнайы тұтынушыларды зерттеу компаниясын, сонымен қатар аса үлкен Ogilvy Direct - тікелей маркетинг компаниясын да иеленді.

Мұндай бірігулер жарнама мен PR мүмкіндіктері бар коммуникациялық гиганттарды дүниеге әкелді. Мысалы, Young and Rubicam 20 млн. долларға Burson - Marsteller компаниясын сатып алды, ал Beton and Bowles 2 млн. долларға Manning, Selvage and Lee компаниясы ие болды. Алғашқы ірі бірігу 1978 жылы ертеден келе жатқан Carl Byoir & Assocites PR - фирмасының Foote, Cone & Belding компаниясының бірігуі болатын.

Көптеген жарнамалық агенттіктер ыңғайлас салада жұмыс істей бастады: PR белгілі топтарға арналған арнайы жарнама (мысалы, дәрігерлерге), тауарды рәсімдеу (орама дизайнын қосқанда), директ - маркетинг немесе сауданы алға жылжыту. Кейбір агенттіктер корпорация құрамына енгізу мақсатында өркендеп келе жатқан компанияларды иеленеді. Басқалары өзіндерінің бөлімдерін ұйымдастыра бастады. Енді бірі бірнеше бөлімді бір ғана супербөлімге біріктірді. Енді басқаларында түрлі бөлімдер өзінше жұмыс істеді, ал барлық агенттіктер оларды «қызметтің толық көрсете алады» деп мақтанышпен айтты. PR - маманы Филип Лесли осындай тендециямен PR өзінің кеңесші ролінен айырылып қалады және маркетингтің таза коммуникациялық қызметшісіне айналады деген қаупін білдіреді. Кейбір агенттіктер Пиар - ды негізінен тауар мен қызметті қолдауда пайдаланса, басқалары пиар әрекетінің аясын тарылтпастан, оның еркін дамуына еркіндік берді. Аталмыш бірігулерден байқалатыны жарнама мен PR егіз екенін көрсетті. Көптеген колледждер мен университеттер жарнама мен PR туралы тұтас бағдарлама дайындады. Бұл бағдарламалар «интеграциялық коммуникация» немесе «интеграциялық маркетингтік коммуникация» деп атайды.

PR - дың жаһандық даму тарихының келесі тенденциясы - жаһанданудың пиарды қолдану мен білім беруге тигізген әсері болатын. 80 - 90 жылдары PR - ды оқыту мен қолдану жаңаша дами бастады. Ғылыми - техникалық революция әлемді біріктіріп, коммуникацияны кеңінен қолдану қажеттігіне әкеп соқты. Мәдени мәселелер тек халықаралық масштабта ғана емес, ел ішінде де өзекті мәселеге айналды. Өйткені әлемдік саяси, экономикалық проблемалар, сонымен қатар табиғи апаттар өз отанын тастап кетуге мәжбүрленген қашқындардың жаңа толқынын жағаға әкелді.

90 - жылдардың басы нағыз технологиялық, әсіресе компьютер саласында жарылыс кезеңі болды. Компьютерлерді пайдаланушылардың мұқтаждықтарына орай қонақүйлер мен самолеттерді компьютерлермен қайта жабдықтауға тура келді. «Ақпараттық магистраль» ұғымының бір жағынан жетістіктері болғанымен, екінші жағынан бірқатар келеңсіздіктер тудырды. Факс енді бүкіл әлемде қолданыста, ал көптеген елдерде телефон сияқты тиімді болды. Дауыстық пошта жүйесі барлық 24 сағат бойына, тіпті үйде де араласуға мүмкіндік берді. Самолет бортында телефонды пайдалануға мүмкіндігі туды. Сенімді телефон байланысы жоқ елдерде ұялы телефонға да факске де, «Ақпараттық магистраль» электронды адресіне де қоса беретін болды.

Туристер енді Интернет арқылы өз шотына ену үшін несиелік карточканы пайдаланатын болды. Ақшалар енді оп - оңай мемлекеттік шекаралардан өте беретін болды.

Бүкіләлемдік компьютерлік желі жаңа мүмкіндіктермен, проблемаларымен PR - дың тіпті жаңа түрін дүниеге әкелді. Бүкіләлемдік желі Интернетте бәрі де: өзіндік бет пен «келісім бөлмесінен» бастап, түрлі ұйымдар мен жеке тұлғалардың электронды жіберілімдерінің тізіміне дейін бар. Электронды пошта компания ішінде қызметкерлерге жаңа байланыс құралын бере отырып, олардың арасындағы қарым - қатынасты өзгертті.

Интернет прессамен байланысты да өзгертті. Енді интернет беттерден компания жөніндегі негізгі ақпаратты табуға болады. Мәтін, картинка мен графикалық бейнелері бар қосымша ақпаратқа жол табуға болады. Беттерде жиі - жиі пресс - релиздер орналастырылды, ал ақпарат құралдары қажетті компьютерлік желіден қажет ақпаратты ала алады.

Бұқаралық ақпарат құралдарының да өз беттері бар. Олар бұл беттерде күдікті мәліметтер де тарата алады. Бұл PR кәсібилері үшін өте үлкен қиындықтар туғызады. Жеке тұлғалар да интернет арқылы салмақты салдар тудыруы мүмкін кез келген «сыбыс» жібере алады. Желіде ақпаратты оңай алуға болатындықтан ондағы ақпараттар үлкен күдік тудыра бастады. Жаңа технологиялар ескі бизнесті басынан аяғына төңкерді. Белгілі мақсатта бағытталған коммуникация мүмкіндіктері оның мазмұнына да әсер ете бастады. Дегенмен әлемде PR - қызметіне деген сұраныс өте жоғары болып отыр әрі PR - мамандары ағымдағы өзгерістер мен оның салдарын байқамастан ескіше жұмыс істеуді жалғастыра беруі мүмкін деген қауіп те бар.

Ресейдегі PR тәжірибесі Батысқа қарағанда рынок жағдайының өзіндік ерекшеліктеріне байланысты дамуда. Дегенмен салиқалы PR - агенттіктері клиенттерінің көпшілігі ірі шетелдік компаниялар. Олардың дені Батыстағы өркениетті елдердің бәріне бірегей технологияларды ТМД елдеріне қолданғысы келген шетел мамандарының кеңесімен Ресейде PR - акциялар өткізгенде нәтижесіз тәжірибе жинақтаған болатын. Оның себептері түсініксіз болып отыр. Сондықтан шетелдік компаниялар көбіне жергілікті тұрғындар арасында жақсы бейімделетін ресейлік фирмалардың қызметіне жүгінеді. Бұл жағдайдың басты себебін зерттеушілер шетелдерде қалыптасқан PR инфрақұрылымының Ресейде жоқтығын, сонымен қатар тұрақсыздығымен, құқықтық базасының өзгеру динамикасының жоғарылығымен ерекшеленетін ресейлік рынок жүйесінің қалыптаспағандығымен түсіндіреді. Ресейлік рыноктың қызмет ету ерекшеліктері оның PR саласындағы қызметінің ерекшеліктерін айқындайды. Батыс бизнесі осы ерекшеліктерді түсіне бастаған секілді.

XXI ғасырда Ресейде қоғаммен байланыс қалай болу керек деген тақырыпта бірнеше күн бойына пікір алысқан басқосуда мамандары Ресей пиарының болашағын сөз етеді. «Имиджленд Edelman Public Relations» агенттігінің бас директоры Вероника Моисеева: «XXI ғасырда «лас технологиялар толығымен жойылады деуге болады. Ресей әлемдік PR қоғамдастығының бір бөлігі бола отырып, жетекші орыннан үміттене алады. Әрине, біздің рынок АҚШ және Еуропамен салыстырғанда әзірге жас. Дегенмен ол өте жылдам дамуда. PR саласындағы Ресейлік мамандардың креативтік потенциалы күдік тудырмайды», - дейді.

Қазіргі заманда бизнестің ең маңызды бөлігі қоғаммен байланыс саласы болып саналады. Еуропаның ең таңдаулы ПР агенттіктерінің жылдық табысы жүз миллиондаған долларды құраса, ал әлемде осы салада жарты миллионға жуық маман кәсіп етеді екен.

Бүгінде қоғаммен байланыс қызметінің қолдауынсыз әлемде бірді-бір коммерциялық құрылым қызметі дамуы мүмкін емес. Сонымен қатар, соңғы мәліметтерден байқалатыны, таяу арада әлемде ПР индустриясының дамуы арта түспек. Паблик Рилейшнз ассоциациялары агенттігінің халықаралық комитетінің мәліметтері бойынша 1994 жылы ПР компания қызметкерлерінің саны 14% артса, 1996 жылы 15-20 % ұлғайған. Бұл динамика бүгінгі күнге дейін артуда.

Халықаралық қоғаммен байланыс ассоциациясы International Public Relation association (IPRA) 1955 жылы 1 мамырда Лондонда конституцияны қабылдау мен бірінші IRPA кеңесін белгілеу мен, формальды түрде қалыптасты. IRPA PR мамандарын бүкіл әлемге насихаттайтын, ең ірі ғылыми-қоғамдық орталықтардың бірі болып табылады. Жиырмасыншы ғасырдың 70-90 жылдардың ішінде IPRA қоғаммен байланыс саласында үлкен теориялық және практикалық тәжірбие жинады.

Дамыған әлемде PR-дың ең қызық тенденциясы оның жаһандануы, өзінің клиенттеріне әлемнің барлық түкпірінде қызмет көрсету үшін. Осыған орай халықаралық PR-желілер қалыптасып жатыр, олар трансұлттық алыптардың сұраныстары мен қажеттіліктеріне жауап береді. Тәжірбиеде әртүрлі ұлттық нарықта жұмыс істейтін компанияларға өздерінің беделдерін барлық жақта ұстап тұру қиынға түседі: қоғаммен байланыс бөліміне керекті маманды таңдау үлкен мәселе болып табылады.

Үлкен агенттіктер басқа елдің нарығында жұмыс істеу үшін, сол жердің жергілікті агенттіктерімен келісім-шартқа келіп отырады. Ол бірінші агенттікке өзінің жұмысын одан әрі ұлғайтуға, ауқымын кеңейтуге мүмкіндік берді, ал екіншісіне сондай үлкен агенттіктің брендімен жұмыс істеуге мүмкіндік берді. Бұл екі жаққа да тиімді құбылыс болып табылады. Осындай алып агенттіктерге ең алғашқылардың бірі болып мысалы Edelman Affiliate, Hill&Knowlton, Weber Shandwick тағы басқалары кіреді. Қазіргі таңда бұл агенттіктердің дүние жүзі бойынша бірнеше бөлімдері бар. Олар өздерінің аттарын сол жергілікті агенттіктердің атымен біріктіріп отырады. Жергілікті агенттіктермен келісім-шартқа отырмас бұрын, олардың жұмыс бағыттарын, сол жердегі нарықта алатын орнын, атқарған қызметтерін толығымен зерттеп алады. Содан кейін барып онымен келіссөз жүргізеді.

IIтарау

2. 1 Әлемдегі озық үлгідегі PR-тәжірибе

Әлемдік тәжірибеде өте табысты ұйымдастырылған қоғаммен байланыс кампаниялары бар. Америкалық қоғаммен байланыс қоғамының арнаулы комитеті 1994-2000 жылдар аралығындағы ең үздік PR-кампанияға «Серебрянная наковальня» атты кәсіби конкурсын жариялаған болатын. Конкурстың нәтижесі «Ең табысты ПР-кампаниялар» деген атаумен жинақ түрінде әлемнің бірнеше тілдерінде көпшілікке ұсынылды. Әлемдік ең үздік ПР-кампаниялардың ерекшеліктері, рынокта жаңадан пайда болған немесе бұрыннан танымал сауда