Қазақстандағы тәуелсiздiк жылдары жануарлар дүниесiн қорғау

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 68 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Жұмыстың жалпы сипаттамасы . Дипломдық зерттеу жұмысы Қазақстандағы тәуелсiздiк жылдары жануарлар дүниесiн қорғау, өсiмiн молайту және пайдалану саласындағы қоғамдық қатынастарды реттеу, қазiргi және келешек ұрпақтың мүдделерiн ескере отырып, адамның экологиялық, экономикалық, эстетикалық және өзге де қажеттерiн қанағаттандыру мақсатында жануарлар дүниесiн, оның биологиялық сан алуандығын сақтау, жануарлар дүниесi объектiлерiн орнықты пайдалану шарттарын қамтамасыз етуге бағытталған болып отыр. Осыған байланысты зерттеу жұмысының тақырыбы жануарлар дүниесі мен оларды қорғаудың құқықтық тәртібіне және аңшылықты құқықтық ретттеу мәселелеріне арналған

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазақстан Республикасы табиғи ресурстардың орасан зор әлеуетіне, фауна түрлерінің сан алуандығына ие. Бірегей Қазақстан фаунасын сақтау мәселелері жыл өткен сайын зор маңызға ие болып отыр. Бұл орайда жануарлар дүниесін қорғауға және өсімін молайтуға жеке капиталды тарту үшін аңшылық шаруашылықтарын дамытуға зор мән берілуде. Бұл үшін республикада жануарлар дүниесін қорғау және өсімін молайту саласында құқықтық база құрылды. «Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы» ҚР Заңы қабылданды және Заңды іске асыру жөнінде Үкіметтің, Ауыл шаруашылығы министрлігінің, Орман және аңшылық шаруашылығы комитетінің нормативтік-құқықтық сипаттағы 30-дан астам актісі әзірленді және қабылданды. Соңғы жылдары барлық 14 облыста шаруашылықаралық аңшылық ісін ұйымдастыру және аңшылық-экономикалық тексеру бойынша жұмыстар жүргізіліп, олардың материалдары бойынша облыстық орман және аңшылық шаруашылығы аумақтық басқармалары облыстық атқарушы органдармен бірге аң аулау алқаптарының резервтік қорын бекітіп беру жөнінде конкурстар өткізілуде. Мәселен, шаруашылықаралық аңшылық ісін ұйымдастыру материалдары бойынша 2006-2007 жылдары конкурстық негізде 200-ден астам аңшылық шаруашылығы құрылды. Қазақстан Республикасында аң аулау алқаптары 243, 7 млн. гектар жерді алып жатыр, оның 109, 7 млн. гектары 633 аңшылық шаруашылығына бекітіп берілген. Заңның қабылдануымен аң аулау алқаптарын 10 жылдан 49 жылға дейін ұзақ мерзімді негізде бекітіп беру жүйесі өзгерді. Көрсетілген норма аңшылық ісін пайдаланушыларға аңшылық шаруашылығын дамытуға қаржы қаражатын салуға және инвестициялар тартуға мүмкіндік береді. 2006-2007 жылдары аңшылық шаруашылығын дамытуға 732, 8 млн. теңгеден астам қаржы жұмсалды. Бекітіп берілген аң аулау алқаптарында қорықшылық қызметтің күшімен жануарлар дүниесін қорғау күшейтілді. Аумақтық басқармалардың деректері бойынша 633 аңшылық шаруашылығында қорықшылар саны 1879 адамға жетті, оларға 1114 автомашина бекітіп берілген. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы 3 тамыздағы № 1176 қаулысына сәйкес аңшылық шаруашылығы ұйымдарының қорықшыларына табельдік қару алып жүру, сақтау және пайдалану, қорықшылық қызметтің арнайы киімі мен айырым белгілерін пайдалану құқығы берілді. Аңшылық шаруашылығы ұйымдары қорықшылық қызметінің құқықтық мәртебесін айқындау, оларға браконьерлерге хаттамалар толтыру құқығын беру жануарлар дүниесін қорғауды қамтамасыз ету ісіне жаңа мүмкіндік ашты. Аңшылық шаруашылығын жүргізу және жануарлар дүниесін пайдалану мәселелерімен республикада Аңшылар мен балықшылар қоғамдарының қазақстандық одағы (Қазаңбалықаулауодағы), аңшылар мен балықшылардың, әскерилердің және т. б. қоғамдық бірлестіктері айналысады. Аңшылық шаруашылықтары жануарлардың аңшылық түрлерінің саны мен әртүрлігін көбейту мақсатында оларды қоныс аудару жөнінде практикалық іс-әрекеттер жасауда. Киіктерді сақтау жөніндегі іс-шараларға мемлекеттік емес қоғамдық ұйымдарды тарту жөнінде жұмыстар жүргізілуде. «Seimar Social Fund» жеке қайырымдылық қоры «Охотзоопром» ӨБ» РМҚК материалдық-техникалық базасын нығайту және киіктер қорғауды насихаттау бөлігінде Жабайы тұяқты жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қатері төнген түрлері мен киіктерді сақтау жөнінде 2005-2007 жылдарға арналған бағдарламаны іске асыруға көмек көрсетуде. Киіктерді сақтау жөніндегі іс-шараларға «Ақбөкен» қоғамдық қоры да қатысып, Қызылорда облысында киіктердің Бетпақдала таралымын қорғау жөнінде іс-шаралар өткізу үшін өтімділігі жоғары автомашиналар бөлуде. «Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 19-бабында жануарлардың сирек кездесетiн және құрып кету қаупi төнген түрлерi санын оларды кейiннен мекендеу ортасына шығару арқылы сақтау және көбейту мақсатында жануарлар дүниесi объектiлерiн жасанды түрде өсiру мемлекеттiк бюджеттiң қаражаты және Қазақстан Республикасының заңдарында тыйым салынбаған басқа да көздердiң есебiнен жүзеге асырылатыны айқындалған. Бұл орайда жыртқыш құстардың (барлық түрлердің, оның ішінде Қызыл кітапқа енгізілген түрлердің) заңды иелері оларды өз қалауы бойынша пайдалана алады, оның ішінде басқа иелерге бере алады және сата алады. Қазіргі кезде жыртқыш аңшы құстарды қолда өсірумен «Сұңқар» ЖШС және Алматы хайуанаттар паркі айналысады, олар тиісінше жыл сайын 70-90 және 5-10 құс мөлшерінде ителгі өсіреді. 2007 жылы мемлекеттік тапсырыстың шеңберінде «Сұңқар» ЖШС-да өсірілген 60 ителгі тұңғыш рет табиғи ортаға жіберілді. Жануарлар дүниесі ресурстарын қорғауға және өсімін молайтуға жеке капиталды тарту жұмысы одан әрі жалғасуда.

Бүгінде жануарлар дүниесі объектілерін жасанды өсіру - жануарлар дүниесі объектілерін еріксіз және жартылай ерікті жағдайларда ұстау және өсіру түрінде, оларды қорғау - жануарлар дүниесін, олар мекендейтін ортаны және биологиялық сан алуандықты сақтауға, жануарлар дүниесі объектілерін орнықты пайдалану мен өсімін молайтуға бағытталған қызмет, сондай-ақ жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы құқық бұзушылықтардың профилактикасы мен оларға қарсы күрес жөніндегі іс-шаралар кешені ауқымды түрде жұмыс атқаруда деп айтсақ та болады, дегенмен бұл атқарылып жатқан іс-шаралар оң нәтижелерге қол жеткізбей отыр. Бұл қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану саласындағы мемлекеттiк саясатты қалыптастыруды және дәйектi iске асыруды қамтамасыз еттi.

Баяндалып отырған мән - жайларға байланысты осы дипломдық жұмысты таңдап алынған зерттеу тақырыбы өте өзекті болып табылады және тәжірибелік мән - маңызы бар деп айта аламыз.

Тақырыптың зерттелу деңгейі. Жануарлар дүниесін қорғау мен құқықтық қамтамасыз ету, табиғи ресурстарды қорғау мәселелері көп жылдардан бері заңгер ғалымдардың назарын өзіне аударып келеді. Қазақстан ғалымдары бұл мәселені зерттеуге зор үлес қосқаны баршаға мәлім. Мәселен, С. Б. Байсаловтың, Д. Л. Байдельдиновтың, Ә. Е. Бектұрғановтың, Ә. Е. Ереновтың, Л. Қ. Еркінбаеваның, Б. Ж. Абдраймовтың, А. С. Стамқұловтың, Н. Б. Мұхитдиновтың, Ж. Т. Холмуминовтың, А. Х. Хаджиевтың, Н. С. Байымбетовтың, П. А. Асылбековтың еңбектерінде осы мәселелерге қатысты құнды ұсыныстар мен қорытындылар енгізілген.

Диплом жұмысының мақсаты Қазақстан Республикасында аңшылықты және аң аулау шаруашылығының қызметін құқықтық реттеу мәселелерін зерттеу болып табылады.

Зерттеу жұмысының объектісі мен пәні Қазақстан Республикасындағы аңшылық қызметті жүзеге асыру мен аталған қызметті құқықтық қамтамасыз етудегі қоғамдық қатынастар көрініс табады.

Аталған мақсаттарға қол жеткізу үшін автор келесідей міндеттерді ұсынады:

- жануарлар дүниесін қорғаудың мазмұнын оқытумен қатар оның экологиялық нормалар мен талаптарды жүзеге асырудағы рөлі мен орнын;

- нарықтық қатынастар кезеңіндегі жануарлар дүниесінің жекеленген түрлерін пайдалануды құқықтық реттеудің ерекшеліктерін;

- Қазақстан Республикасындағы аңшылық қызметті құқықтық реттеу мәселелерін және аңшылыққа рұқсат алу тәртібі мен шарттарын;

- жануарлар дүниесін пайдалану мен қорғау туралы заңнамаларды бұзғаны үшін заңды жауапкершіліктің рөлін көрсету.

Зерттеудің әдістемелік және теориялық негіздері. Дипломдық зерттеудің әдістемелік негізі қоғам мен табиғаттың арақатынасы туралы, азаматтардың қолайлы қоршаған ортаға құқығы туралы, азаматтар мен қоғамдық экологиялық бірлестіктердің қоршаған ортаны қорғау саласындағы құқықтары мен міндеттері, жануарлар дүниесiн қорғау, өсiмiн молайту және пайдалану туралы ғылыми ілімдер құрайды.

Зерттеу барысында ғылыми зерттеудің кешенді, жүйелі - құрылымдық, салыстырмалы - құқықтық талдау жасау және тағы да басқа әдіс - тәсілдер пайдаланылды. Қолданылып жүрген заңдар, сонымен бірге ведомстволық нормативтік актілер, құқықты қолдану тәжірибелері, мерзімді баспасөзде жарияланған материалдар зерттелді.

Диплом жұмысының ғылыми жаңалығы. Дипломдық жұмыстың ғылыми жаңалығы, зерттеудің мақсаты мен міндеттерімен тығыз байланысты, өтпелі нарықтық экономика жағдайында, жаңа құқықтық, саяси, экологиялық және әлеуметтік жағдайда жануарлар дүниесін қорғау саласында құқықтық жағынан реттеу мәселелерін кешенді түрде қарастырылған ғылыми еңбек болып табылады.

Жоғарыда айтылғандардың негізінде әр өңірде мынадай іс-шаралар жүргізілу қажет:

1) жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану жөніндегі өңірлік бағдарламаларды әзірлеу және олардың іске асырылуын қамтамасыз ету;

2) жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану жөніндегі ведомстволық бағыныстағы кәсіпорындар мен мемлекеттік ұйымдардың қызметін үйлестіру мен бақылауды жүзеге асыру;

3) жергілікті маңызы бар балық шаруашылығы су тоғандарының тізбесін бекіту жөніндегі ұсыныстарды әзірлеу және енгізу;

4) жануарлар дүниесін пайдаланушыларға Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен аңшылық алқаптар мен балық шаруашылығы су тоғандарының (учаскелерін) бекітіп беру жөнінде шешім қабылдау жөнінде ұсыныстарды әзірлеу.

Жұмыста ұсынылып отырған ұсыныстар бұл саладағы заң актілерін жетілдіру кезінде қолданылуы мүмкін.

Жұмыстың тәжірибелік маңызы. Диплом жұмысында жасалған тұжырымдық қорытындылар, ұсыныстар мен нұсқаулар жануарлар дүниесін қорғау саласындағы қызметті ғылыми тұжырымдау тұрғысындағы экологиялық құқық теориясын тереңдетеді және одан әрі дамытады.

Дипломдық жұмыстың көлемі мен құрылымы. Дипломдық жұмыстың құрылымы зерттеудің негізгі мақсаты мен пәніне сәйкес келеді. Зерттеу жұмысы кіріспеден, үш бөлімнен, бес бөлімшеден, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Дипломдық жұмыстың құрылымы. Дипломдық жұмыстың құрылымы зерттеудің негізгі мақсаты мен пәніне сәйкес келеді. Зерттеу жұмысы кіріспеден, үш бөлімнен, алты бөлімшеден, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 Қазақстан Республикасында жануарлар дүниесін құқықтық қорғаудың түсінігі мен жалпы сипаттамасы

Жануарлар дүниесі - құқықтық қорғау объектісі ретінде

Қазақстан Республикасы әлемде жер көлемі (272, 5 млн. га) жағынан тоғызыншы орынды иемденетін мемлекет. Бұл біздің мемлекетіміз үшін үлкен мақтаныш. Осындай ұлан байтақ жердің иесі болып табылатын мемлекетіміз табиғи ресурстардың орасан зор әлеуетіне, фауна түрлерінің сан алуандығына ие. Бірегей Қазақстан фаунасын сақтау мәселелері жыл өткен сайын зор маңызға ие болып отыр. Бүгінде Қазақстан территориясында 830- дан аса омыртқалы және 5 омыртқасыз жануарлардың түрлері өмір сүреді [1], оның ішінде 489 құстар, 3 түрі - дөңгелек ауыздылар, 178 түрі сүткореқтілер, 104 - балықтың түрлері, 49 түрі - қосмекенділер, 12 түрі - жермен жорғалаушылар болып табылады [2] .

Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі «Жануарлар дүниесiн қорғау, өсiмiн молайту және пайдалану туралы» Заңының 1- бабының 10-тармағына сәйкес жануарлар дүниесі - Қазақстан Республикасының аумағын тұрақты немесе уақытша мекендейтін, сондай-ақ Қазақстан Республикасының құрлықтағы қайраңының және айрықша экономикалық аймағының табиғи ресурстарына жататын жануарлар жиынтығы болып табылады.

Аталған заңға сәйкес жануарларға - құрғақта, суда, атмосферада және топырақта табиғи еркіндік жағдайында болатын жабайы жануарлар (сүтқоректілер, құстар, бауырымен жорғалаушылар, қосмекенділер, балықтар, моллюскалар, жәндіктер және тағы басқалары) жатқызылады.

Біздің ойымызша «жануарлар дүниесі» мен «жануарлар» ұғымына терең мән беріліп олардың анықтамасын ажырата білуіміз қажет.

Сонымен жануарлар дүниесі - Қазақстан Республикасының аумағын тұрақты немесе уақытша мекендейтін, сондай-ақ Қазақстан Республикасының құрлықтағы қайраңының және айрықша экономикалық аймағының табиғи ресурстарына жататын жануарлар жиынтығы.

Жоғарыда аталған заңда мынадай ұғымдарда кездеседі: жануарлар дүниесі объектілерін алып қою - жануарлар дүниесін пайдалануға рұқсаттың негізінде табиғи еркіндік жағдайында мекендейтін жануарларды мекендеу ортасынан айыру (ұстап алу, аулау, атып алу, жинау, соғып алу) ; жануарлар дүниесі объектілерін жасанды өсіру - жануарлар дүниесі объектілерін еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда ұстау және өсіру; жануарлар дүниесін қорғау - жануарлар дүниесін, олар мекендейтін ортаны және биологиялық сан алуандықты сақтауға, жануарлар дүниесі объектілерін орнықты пайдалану мен өсімін молайтуға бағытталған қызмет, сондай-ақ жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы құқық бұзушылықтардың профилактикасы мен оларға қарсы күрес жөніндегі іс-шаралар кешені; жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган (бұдан әрі - уәкілетті орган) - жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы басшылықты және мемлекеттік саясатты іске асыруды, сондай-ақ өз өкілеттіктері шегінде салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган; жануарлар дүниесін орнықты пайдалану - жануарлар дүниесі объектілерін жануарлар дүниесінің түрлік сан алуандығының таусылуына әкеп соқпайтын және оның өсімін молайту мен қазіргі және келешек ұрпақтың қажеттіліктерін қанағаттандыру қабілеті сақталатын тәсілдер арқылы пайдалану; жануарлар дүниесін пайдалану - жануарлар дүниесінің объектілерін, олардың пайдалы қасиеттерін мекендеу ортасынан айырып немесе айырмай-ақ пайдалану.

Бұдан шығатын қорытынды жануарлар дүниесі қорғаудың объектісі ретінде құқықтық мән мен белгілерге ие болуы қажет.

Біріншіден, табиғи пайда болудың қайнар көзі. Жабайы жануарлар -бұл алдымен табиғаттың табиғи өнімі, адамның қатысынсыз табиғи жолмен пайда болатын және өмір сүретін тірі табиғи өнім. Бірақ, қазіргі уақытта жабайы жануарлардың түрлерін сақтап қалуда адамдардың бақылаулары қажет болып отыр. Табиғи жабайы фауналарды сақтап қалу заңға сүйенген тәртiппен жүзеге асырылуы қажет.

Екіншіден, жабайы жануарларды қолға үйрету арқылы олардың түрлерін сақтап қалу.

Үшіншіден, жабайы жануарлардың түрлерін табиғи жолмен көбейту және оларды құқықтық жағынан қамтамасыз ету.

Төртiншiден, өмірге қабілеттілігі. Жануарларды өмір сүру ортасына бейімдеу, қолайлы қоршаған ортасын қалыптастыру, яғни бұл аталмыш жайттар Қазақстан Республикасының экологиялық заңдарындағы талаптарды сақтай отырып жүзеге асырылуы қажет.

Бесiншiден, даралау. Бұл жерде пайдалану мен қорғаудың объектісі болып жануарлардың жекеленген түрлері болып табылады. Бұл аталған организмдерді пайдалану экологиялық заңдар арқылы реттеледі. Сонымен қатар «Жануарлар дүниесiн қорғау, өсiмiн молайту және пайдалану туралы» туралы заңда нақты жануарларды түрлері көрсетілген.

Алтыншыдан, белгіленген аумақтық шекараларда жануарлардың болуы. Жануарлар дүниесiн қорғау, өсiмiн молайту және пайдалану туралы заңмен реттеледі, яғни жануарлардң орнын ауыстыру мен қоршаған ортада өмір сүру қабілеттіліктерін ескере отырып жүзеге асырылады.

Жануарлар дүниесi мақсатты пайдалану жағынан мынадай санаттарға бөлiнедi:

1) жануарлардың сирек кездесетiн және құрып кету қаупi төнген түрлерi;

2) жануарлардың аң аулау объектiлерi болып табылатын түрлерi;

3) жануарлардың балық аулау объектiлерi болып табылатын түрлерi;

4) жануарлардың өзге де шаруашылық мақсаттарда (аң аулау мен балық аулаудан басқа) пайдаланылатын түрлерi;

5) жануарлардың шаруашылық мақсаттарда пайдаланылмайтын, бiрақ экологиялық, мәдени және өзге де құндылығы бар түрлерi;

6) жануарлардың халықтың денсаулығын сақтау, ауыл шаруашылығы және басқа да үй жануарларын аурудан алдын ала қорғау, қоршаған ортаға зиян келтiрiлуiн болдырмау, ауыл шаруашылығы қызметiне айтарлықтай зиян келтiру қаупiнiң алдын алу мақсатында саны реттелуге тиiс түрлерi.

Жануарлар дүниесін санаттарға бөлу маңызды мәнге ие. Әр санатты пайдалану мен қорғаудың өзіндік тәртібі қарастырылған. Жануарлардың сирек кездесетін және құрып кету қаупi төнген түрлерiн қорғау және аң аулау мен балық аулаудың объектісі болып табылмайтын түрлері Қазақстан Республикасының Қызыл кітабына енгізілген. Аталған жануарлар түрлеріне қол салу заңмен тыйым салынды және рұқсат етілмейді. Жануарлардың түрлерiн санаттарға бөлу және оларды бiр санаттан басқасына ауыстыру жануарлар дүниесiнiң түрлiк сан алуандығын сақтау, оларды қорғау, өсiмiн молайту және орнықты пайдалану мақсатында жүргiзiледi.

Жануарлар дүниесінің маңыздылығы мына төмендегі атқаратын қызметтерімен ерекшелінеді: экологиялық, экономикалық, мәдени-тәрбиелік, ғылыми және санитарлық-сауықтыру қызметі.

Экологиялық қызметі бірінші кезекте қарастырып отырған себеп, барлық әлем мемлекеттеріндегі басты мәселе секілді біздің елімізде де маңызды мәселелердің бірі. Өйткені, белгілі бір табиғи ресурстарды игеруді жүзеге асырғанда арнайы экологиялық талаптар сақталуы керек. Әрине, табиғи ресурстарды пайдалану үшін жасалатын келісім-шартта бұл мәселелер алдын-ала келісілуі керек. Алайда экологиялық талаптардың сақталуы әрқашанда ойдағыдай болмайды. Мұндай экологиялық талаптарды сақтамағаны үшін, әрине жауаптылық көзделген, бірақ көп жағдайда экологиялық зардаптардың орнын толтыру мүмкін емес айыппұл негізінде алғанда, ешқандай ақша сомалары көмектесе алмайды, табиғи ресурстардың қалпына келуі жүз жылға не одан да көп мерзімге созылуы мүмкін, өйткені бұл табиғи процесс. Осыған қатысты мемлекет тарапынан қатаң түрде жүргізілетін экологиялық тексерулерді ұйымдастыру қажет.

Жануарлар дүниесінің экономикалық қызметі. Жануарлар дүниесі экономикалық функциялары азық-түлiк өнiмдерiнiң алуға арналған негiз болуымен ең маңызды табиғи қордың оның ретiнде болған, өнеркәсiптiк, техникалық, дәрi шикiзат, басқа заттық құндар айқындалады. Жабайы аңдар (ақ түлкiлер, күзен, түлкi және тағы басқалар ) қымбат терiлi аңдар қолға үйретуге арналған көзбен, жеке алғандалар болып табылады.

Жануарлар дүниесінің санитарлық сауықтыру қызметі. Кейбiр оның өкiлдерiнiң қабiлеттiлiгі жануарлар дүниесінің функциясын санитарлық-сауықтыруға сырқатта оң әсер етуге негiздеген. Мысалы, дәрiгерлiкте (сүлiк ) малдардың кейбiр түрлерiн қолданылады, малдардың пайдалы қасиеттерi сонымен бiрге - жыландар және кейбiр зәрлi шыбын-шiркейлер.

Жануарлар дүниесінің мәдение-эстетикалық қызметі. Сонымен бiрге мәдениеттi - эстетикалық қызметі әдемi әсем көрiнiс ғажайып көбелектер, құстардың жиынысыз көрсету мүмкін емес.

Жануарлар дүниесінің ғылыми- танымдық қызметі жануарлардың дәрi препараттарының тестілеу нысаны болатындағы және оларға әртүрлі ғылыми тәжiрибелердi өткiзумен байланысты болатындығымен пайымдалады.

Жануарлар дүниесiн қорғау, өсiмiн молайту және пайдалану туралы заңды қабылдау нәтижесінде қазіргі уақытта мынадай жетістіктерге қол жеткізіп отырмыз. Жануарлар дүниесiн қорғау, өсiмiн молайту және пайдалану саласындағы қоғамдық қатынастарды реттеу және қазiргi және келешек ұрпақтың мүдделерiн ескере отырып, адамның экологиялық, экономикалық, эстетикалық және өзге де қажеттерiн қанағаттандыру мақсатында жануарлар дүниесiн, оның биологиялық сан алуандығын сақтау, жануарлар дүниесi объектiлерiн орнықты пайдалану шарттарын қамтамасыз ету.

Жануарлар дүниесі қоршаған ортаның құраушы бөлігі және экологиялық жүйе шынжырының бөлінбес тізбегі болып табылады. Ол қарапайым қауымдастықтардың жұмыс істеуіне, топырақтың құрылымы мен табиғи өнімділігіне, өсімдік жамылғысының, судың биологиялық құрамының қалыптасуына және жалпы қоршаған ортаның сапасына белсенді әсер ететін, табиғат энергиясы мен заттар алмасу процесінің қажетті құрамдасы болып табылады.

Тек табиғи еркін жағдайда құрғақ жерде, суда, атмосферада және топырақта тұрақты немесе уақытша мекендейтін жабайы жануарлар (сүтқоректілер, құстар, омыртқалылар, бауырмен жорғалаушылар, балықтар, сондай-ақ моллюскілер, бунақденелілер және т. б. ) ғана пайдалану мен қорғаудың обьектілері болып табылады. Ал, ауыл шаруашылық және басқа да үй жануарларымен қатар шаруашылық, мәдени, ғылыми, эстетикалық және бұдан өзге мақсаттармен еріксіз немесе жартылай еріксіз жағдайларда өсірілетін және ұсталатын жабайы аңдар бұл обьектілер санатына жатпайды [3] .

Қазақстан Республикасының жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына, Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексіне, ҚР жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану жөніндегі Заңына және Қазақстан Республикасының өзге де нормативті-құқықтық актілеріне негізделеді.

2004 жылғы 9 шілдеде қабылданған Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану жөніндегі Қазақстан Республикасының Заңы (бұдан әрі Заң) жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы қатынастарды реттейтін негізгі заңнамалық акт болып табылады.

Заң жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы қоғамдық қатынастарды реттеуге, жануарлар дүниесін және оның биологиялық әралуандылығын сақтап қалатын жағдайлар жасауға, қазіргі және болашақ ұрпақтардың мүдделерін ескере отырып, адамдардың жануарлар дүниесі обьектілерін экологиялық, экономикалық, эстетикалық және басқа да қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін тұрақты пайдалануға бағытталған.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.