Мемлекеттің салықтық қызметінің құқықтық негіздері туралы ақпарат
Кіріспе
Негізгі бөлім
1.Мемлекеттің салықтық қызметің түсінігі және әдістері.
2. Мемлекеттің салықтық қызметің міндет.мақсаттар.
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттері
Негізгі бөлім
1.Мемлекеттің салықтық қызметің түсінігі және әдістері.
2. Мемлекеттің салықтық қызметің міндет.мақсаттар.
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттері
Салықтар мемлекеттік бюджеттің ең мол түсім көздері болғандықтан олар қандай да болмасын мемлекеттің өсіп өркендеуінің материалдық негізі болып есептелінеді. Сондықтан салықтар мақсатының басты бағыты бюджетке кірістерді тарту арқылы мемлекеттің қазынасын қалыптастыру және мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық, сондай-ақ саяси құрылыс бағдарламаларын ақшалай қамтамасыз ету болып табылады.
Бұл жерде мемлекетті қоғамның саяси жүйесінің субъектісі екенін ескерсек, оның қызмет аясы тек қана өз ақшалай мәселілерін шешіп қоймай, сонымен қатар қоғамның да ақшалай инфрақұрлымын құруға бағытталған.Сонымен салықтық қызметті жүзеге асыру кезінде, мемлекет бір уақытта екі сипатта болады: саяси жүйенің субъектісі ретінде және мемлекеттік бюджетке жұмылдырылған ақша қаражаттарының меншік иесі ретінде.
Мемлекеттің салықтық қызметі мемлекеттің фискалдық саясатын жүзеге асыру құралы ретінде және түбегейлі реформаларға байланысты алдыңғы қатарға шығып отыр. Мемлекеттің салықтық қызметінің өзекті бағыты салықтар мен басқа да міндетті төлемдерді белгілеу екенін қабылданып жатқан салық заңдары айғақтайды. Салықтық қызметтің құқықтық негіздері болып табылатын салық заңдарының дәстүрлі қалыптасқан ұтымды көрінісі салық міндеттемелерін мұқият айқындау болып саналады және осы салық міндеттемесінің нысанына үш іс-қимыл жатады: 1.салық төлеушінің өзінде салық субъектісі бар екенін хабарлау;
2.мемлекет қарамағына өтетін салықтардың сомасын есептеп шығару;
3.тиісті салықтарды төлеу. Бұл жерде ескеретін бір жәйт, нарықтық экономиканың жеке меншікке негізделіп қалыптасуына орай, салықтық заңдарды, салықтық қызметтің басты әдістері мен бағыттарын жете білу және осы аядағы өздерінің құқықтары мен мүдделерін қорғау тәсілдерін меңгеру меншік иесі болып табылатын салық төлеушілерге пайдалы әрі тиімді.
Мемлекеттік салықтық қызметтің негізгі міндет-мақсатарын және жүзеге асыру принциптерін, негізгі бөлімнің екінші тармағында қарастырдым.Яғни мемлекет атынан жүзеге асырылатын салықтық қызмет тек құқықылық негіздерге сүйіне отырып атқарылады.Салықтық қызметтің құқықылық негіздеріне, бірінші кезекте Қазақстан Республикасы Конституциясы, арнайы қаржылық, салықтық заңдар мен басқа да нормативті актілер жатады.
Негізгі бөлімнің үшінші тармағында мемлекеттік салықтық қызметті жүзеге асырушы өкілетті органдар және олардың құықтық негіздеріне кеңірек тоқталдым. Негізгі мемлекеттік салықтық қызметті жүзеге асырушы органдарға біз Салық комитеті мен салық полициясын жатқызамыз,олардың құықықтары мен міндеттірі және негізгі қызметтеріне қысқаша қарастырдым.
Бұл жерде мемлекетті қоғамның саяси жүйесінің субъектісі екенін ескерсек, оның қызмет аясы тек қана өз ақшалай мәселілерін шешіп қоймай, сонымен қатар қоғамның да ақшалай инфрақұрлымын құруға бағытталған.Сонымен салықтық қызметті жүзеге асыру кезінде, мемлекет бір уақытта екі сипатта болады: саяси жүйенің субъектісі ретінде және мемлекеттік бюджетке жұмылдырылған ақша қаражаттарының меншік иесі ретінде.
Мемлекеттің салықтық қызметі мемлекеттің фискалдық саясатын жүзеге асыру құралы ретінде және түбегейлі реформаларға байланысты алдыңғы қатарға шығып отыр. Мемлекеттің салықтық қызметінің өзекті бағыты салықтар мен басқа да міндетті төлемдерді белгілеу екенін қабылданып жатқан салық заңдары айғақтайды. Салықтық қызметтің құқықтық негіздері болып табылатын салық заңдарының дәстүрлі қалыптасқан ұтымды көрінісі салық міндеттемелерін мұқият айқындау болып саналады және осы салық міндеттемесінің нысанына үш іс-қимыл жатады: 1.салық төлеушінің өзінде салық субъектісі бар екенін хабарлау;
2.мемлекет қарамағына өтетін салықтардың сомасын есептеп шығару;
3.тиісті салықтарды төлеу. Бұл жерде ескеретін бір жәйт, нарықтық экономиканың жеке меншікке негізделіп қалыптасуына орай, салықтық заңдарды, салықтық қызметтің басты әдістері мен бағыттарын жете білу және осы аядағы өздерінің құқықтары мен мүдделерін қорғау тәсілдерін меңгеру меншік иесі болып табылатын салық төлеушілерге пайдалы әрі тиімді.
Мемлекеттік салықтық қызметтің негізгі міндет-мақсатарын және жүзеге асыру принциптерін, негізгі бөлімнің екінші тармағында қарастырдым.Яғни мемлекет атынан жүзеге асырылатын салықтық қызмет тек құқықылық негіздерге сүйіне отырып атқарылады.Салықтық қызметтің құқықылық негіздеріне, бірінші кезекте Қазақстан Республикасы Конституциясы, арнайы қаржылық, салықтық заңдар мен басқа да нормативті актілер жатады.
Негізгі бөлімнің үшінші тармағында мемлекеттік салықтық қызметті жүзеге асырушы өкілетті органдар және олардың құықтық негіздеріне кеңірек тоқталдым. Негізгі мемлекеттік салықтық қызметті жүзеге асырушы органдарға біз Салық комитеті мен салық полициясын жатқызамыз,олардың құықықтары мен міндеттірі және негізгі қызметтеріне қысқаша қарастырдым.
1. Н.Б. Мухитдинов, С.М. Найманбаев, Ы.Д. Дулатов
«Мемлекеттің салықтық қызметінің құқықтық негіздері»
Алматы 1998 ж.
2. Ермекбаева Б.Ж. «Салық және салық салу»
Алматы «Қазақ университеті»2003 ж.
3. С.М.Найманбаев «Салық құқығы»
Алматы 2002 ж.
4. Салық кодексі
Алматы 2005 ж.
5. Қазақстан Республикасының Бюджет кодексі
Алматы 2004 ж.
6. Н.Б. Мухитдинов «Қаржы құқығы»
Алматы 2000
«Мемлекеттің салықтық қызметінің құқықтық негіздері»
Алматы 1998 ж.
2. Ермекбаева Б.Ж. «Салық және салық салу»
Алматы «Қазақ университеті»2003 ж.
3. С.М.Найманбаев «Салық құқығы»
Алматы 2002 ж.
4. Салық кодексі
Алматы 2005 ж.
5. Қазақстан Республикасының Бюджет кодексі
Алматы 2004 ж.
6. Н.Б. Мухитдинов «Қаржы құқығы»
Алматы 2000
Мемлекеттің салықтық қызметінің құқықтық негіздері
Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
1.Мемлекеттің салықтық қызметің түсінігі және әдістері.
2. Мемлекеттің салықтық қызметің міндет-мақсаттар.
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттері
Кіріспе
Салықтар мемлекеттік бюджеттің ең мол түсім көздері болғандықтан
олар қандай да болмасын мемлекеттің өсіп өркендеуінің материалдық негізі
болып есептелінеді. Сондықтан салықтар мақсатының басты бағыты бюджетке
кірістерді тарту арқылы мемлекеттің қазынасын қалыптастыру және
мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық, сондай-ақ саяси құрылыс
бағдарламаларын ақшалай қамтамасыз ету болып табылады.
Бұл жерде мемлекетті қоғамның саяси жүйесінің субъектісі екенін
ескерсек, оның қызмет аясы тек қана өз ақшалай мәселілерін шешіп қоймай,
сонымен қатар қоғамның да ақшалай инфрақұрлымын құруға бағытталған.Сонымен
салықтық қызметті жүзеге асыру кезінде, мемлекет бір уақытта екі сипатта
болады: саяси жүйенің субъектісі ретінде және мемлекеттік бюджетке
жұмылдырылған ақша қаражаттарының меншік иесі ретінде.
Мемлекеттің салықтық қызметі мемлекеттің фискалдық саясатын жүзеге
асыру құралы ретінде және түбегейлі реформаларға байланысты алдыңғы қатарға
шығып отыр. Мемлекеттің салықтық қызметінің өзекті бағыты салықтар мен
басқа да міндетті төлемдерді белгілеу екенін қабылданып жатқан салық
заңдары айғақтайды. Салықтық қызметтің құқықтық негіздері болып табылатын
салық заңдарының дәстүрлі қалыптасқан ұтымды көрінісі салық міндеттемелерін
мұқият айқындау болып саналады және осы салық міндеттемесінің нысанына үш
іс-қимыл жатады: 1.салық төлеушінің өзінде салық субъектісі бар екенін
хабарлау;
2.мемлекет қарамағына өтетін салықтардың сомасын есептеп шығару;
3.тиісті салықтарды төлеу. Бұл жерде ескеретін бір жәйт, нарықтық
экономиканың жеке меншікке негізделіп қалыптасуына орай, салықтық заңдарды,
салықтық қызметтің басты әдістері мен бағыттарын жете білу және осы аядағы
өздерінің құқықтары мен мүдделерін қорғау тәсілдерін меңгеру меншік иесі
болып табылатын салық төлеушілерге пайдалы әрі тиімді.
Мемлекеттік салықтық қызметтің негізгі міндет-мақсатарын және жүзеге
асыру принциптерін, негізгі бөлімнің екінші тармағында қарастырдым.Яғни
мемлекет атынан жүзеге асырылатын салықтық қызмет тек құқықылық негіздерге
сүйіне отырып атқарылады.Салықтық қызметтің құқықылық негіздеріне, бірінші
кезекте Қазақстан Республикасы Конституциясы, арнайы қаржылық, салықтық
заңдар мен басқа да нормативті актілер жатады.
Негізгі бөлімнің үшінші тармағында мемлекеттік салықтық қызметті
жүзеге асырушы өкілетті органдар және олардың құықтық негіздеріне кеңірек
тоқталдым. Негізгі мемлекеттік салықтық қызметті жүзеге асырушы органдарға
біз Салық комитеті мен салық полициясын жатқызамыз,олардың құықықтары мен
міндеттірі және негізгі қызметтеріне қысқаша қарастырдым.
1. Мемлекеттің салықтық қызметің түсінігі және әдістері.
Салықтық қызметті мемлекет қазынасын қалыптастыру
мақсатында жүзеге асырылатын мемлекеттік қызмет, дәлірек айтсақ қаржылық
қызметтің бір түрі деп есептеуге болады. Өйткені салықтық құықықтың өзі
бюджеттік құқықтық құқықылық дербес институты болып табылады.
Салықтық қызмет дегеніміз-салықтар мен басқа да міндетті төлемдерді
заңда және басқа нормативті актілерде белгіленген мөлшерде және
мерзімінде бюджетке алу, қажет кезінде ставкаларын , түрлерін өзгерту,
сондай-ақ олардың есептелініп, бюджеттерге дер кезінде түсулеріне бақылау
жүргізу процісін жүзеге асырушы мемлекеттің өзінің немесе оның өкілетті
органдарының іс-әрекеттері.
Салықтық қызмет негізінде бір-бірімен тығыз байланысқан құқықылық
және экономикалық қатнастардың жүйесінен тұрады. Жоғарыда айтқандай,
мемелекет заң және басқа нормативтік актілерді қабылдауы арқылы салықтар
мен міндетті төлемдерді белгілейді,өзгертеді, алып тастайды және олардың
уақытылы, белгіленген мөлшерде бюджетке түсуіне бақылау жүргізеді. Салықтық
қызмет процесінде белгілі бір әдістер қолданылады.
Салықтық қызмет әдістері деп, осы қызметті жүге асыру барысында
қолданылатын жолдар мен тәсілдерді айтамыз.
Салықтық қызметтің әдістері мыналар болып есептелінеді:
- салықтарды бугілеу;алымдарды белгілеу;баждарды белгілеу;
- салықтарды,алымдарды, баждарды алу;
- салықтық реттеу;
- салықтық бақылау;
Осы аталған әдістерді қысқаша қарыстырып өтейік.
Салықтарды белгілеу деп, мемлекеттің жоғарғы өкілді органы
Парламенттің қабылдаған заңының негізінде Қазақстан аумағында жүретін
салықтарды енгізу және олардың төлеушілерін, салық салу объектісін,
мөлшерлері мен төлеу мерзімін дәл көрсетуді айтамыз.
Бұл жерде айта кететін бір жайт салық салу объектілерін заңға
негіздеп анықтау кезінде барлық субъектілерге жаппай белгіленбей, тек
шаруашылық, кәсіпкерлік қызметтері бар субъектілерге ғана қатысты болады.
Салықтарды жоғарғы өкілді органы шығарған заңның негізінде тек
мемелекет белгілейді және салықтар белгілі кезеңде ( мысалы салық жылы
ішінде) салық салу объектісінен бір жолы ғана алынады.Салықтарды белгілеу
кезіңде жеңілдіктер беру мәселелері қоса қарастырылады.Заңда көзделген
жағдайда алыну тәртібін,мөлшерін белгілеу жергілікті өкілді органдарға
жүктеледі.
Алымдарды белгілеу де мемелекет тарапынан, жоғарғы өкілді орган
шығарған нормативті актінің негізінде жүзеге асырылады.Дәлірек айтсақ,
алымдарды белгілеудің жалпы принциптерін Парламент анықтаса,ал олардың
нақты ставкаларын өз аумақтарының ерекшеліктері есепке ала отырып белгілеу
ҚР Үкіметіне немесе жергілікті өкілді органдар-Маслихаттарға жүктелуі
мүмкін.
Баждарды белгілеу тек Парламент арқылы жүзеге асырылады. Баж алу
объектілері мемелекеттің арнайы мамандырылған органдары көрсететін немесе
жасайтын белгілі қызметтер болып табылады және сол қызметтерді пайдаланған
заңды және жеке тұлғалар баж төлеушілер болып есептелінеді. Баждардың өзіне
тән қасиеті ақылы болып келеді немесе ғылыми еңбектерде біршама-баламалы
деген термин қолданылады.
Салықтарды,алымдар мен баждарды, сондай-ақ басқа да міндетті
төлемдерді алуды тікілей салық қызметі органдарды жүзеге асырады.Салық
қызмет органдары Қазақстан Республикасы Мемлекеттік кірістер Министрлігінің
Салық Комитетінің облыстардағы,аудандардағы қалалар мен қалалық
аудандардағы мемелекеттік салық инспекциясынан тұрады.Салықтарды алу,яғни
төлеу заңда, Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Салық Комитетінің
актілерінде,сондай-ақ салық қызметі органдарының жобаламаларында көзделген
мерзімде жүргізіледі. Салық қызметі органдары салық төлеушілер мен салық
салынатын объектілердің есебін уақытылы алу нәтижесінде салықтардың
мерзімінде төленуіне жағдай туғызады.
Салықтық реттеу әдісі – салықтырды белгілеу,өзгерту,кейбір
түрлерін салық жүйесінен алып тастау,салық ставкаларын азайту немесе
төмендету, негізделген салық жеңілдіктерін енгізу сияқтыәрекеттерден
тұрады.Салықтық түсімдерді бюджет жүйесінің ішінде бөлу де салықтық
реттеудің бір қыры ретінде көрінеді.Жалпы мемелекеттік салықтар Қазақстан
аумағы бойынша бірыңғай ставкалармен алынса, жергілікті алымдардың
ставкалары жергілікті өкілді органдардың актілермен анықталады. Жеңілдіктер
жасау кезінде оның экономикалық тұрғыдан негізделуін және белгіленген
шектен аспауына көңіл бөлу қажет.
Салықтық бақылау әдісі салық қызмет органдарының салық
заңнамаларының орындалуын,салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті
төлемдердің дұрыс есептелуі мен уақытылы төленуін тексеруін, Қазақстан
Республикасы заңнамаларының сақталуын қадағалауын, жинақтаушы зейнетақы
қорларына міндетті зейнетақы жаранларының дер кезінде әрі толық аударылуын
бақылауын айтады.
Салықтық бақылаудың басты міндеті салықтан жалтаруға тосқауыл
жасау,мемлекет үлесіне түсетін кірістерді қамтамасыз ету.
Салықтық бақылау жүргізуді тек қана салық қызмет органдары жүзеге
асырады.Кейбір заңда көрсетілген жағдайда салық салу, салық қызметі саласын
бақылау мемлекеттік арнайы органдарға жүктеледі. Қазіргі кезеңде тікілей
салықтық бақылау жүргізетін салық қызмет органдары мыналар: Қаржы министрі
Мемелекеттік кірістер Министрлігі: Салық комитеті;
облыстардағы,аудандардағы, қалалар мен қалалық аудандардағы салық комитет
басқармалары, Салық полициясы комитеті салық полиция басқармасы.
Салық тексерулері салық қызмет органдары жүзеге асыратын,Қазақстан
Республикасы салық заңнамаларының орындалуын тексеру болып табылады,яғни
бұл-салық төлеушілердің іс-әрекетін мемлекеттік бақылаудың басты тәсілі.
Салық тексеруіне қатысушылар салық қызметі органдарының лауазымды
тұлғалары,салық төлеушілер, салық агенті болып табылады.
Салық тексеруіне ешбір жеңілдіксіз барлық салық төлеушілер
қамтылады,өйткені салықтық бақылаудың бұл түрі салық төлеушілер өзі
есептеген салықтар мен басқа да міндетін төлемдердің сомасының дұрыстығын
анықтау мақсатында мемелекет тарапынан жүргізіледі.
Салық қызметі органдары салық тексеруін жүргізгенде тексеру
кезеңділігі,мерзімі,салық тексеруінің актісін тапсыру тәрізді шарттарды
сақтауы керек.
Салық текеруінің мынадай түрлері бар:
1.құжаттық тексеру;
2.рейдтік тексеру;
3.хронометраждық зерттеу.
Құжаттық тексеру камералдық бақылау, объектілер есебі бойынша
уәкілетті органдардың деректері және салықтық бақылауды басқа да
нысандарының деректері нәтижесі негізінде жүргізіледі.
Құжаттық тексеру мына түрлерге бөлінеді:
a) кешенді тексеру –жылына 1 рет жүргізіледі, салық және
бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер бойынша салық
міндеттемелерінің орындалуын тексеру;
b) тақырыптық тексеру- салық және бюджетке төленетін басқа
да міндетті төлемдерді белгілі бір және сол түрі бойынша жарты жылда 1 рет
жүргізіледі.
c) қарсы тексеру- салық тексеру барысында салық
төлеушілердің жүргізілген операцияларының салық есебінде дұрыс көрсетілгені
туралы қосымша ақпарат қажет болған жағдайда, үшінші тұлғаға қатысты
жүргізілетін тексеру.Бұл тексеру кезінде тексерілетін салық төлеушінің
бастапқы құжаттары, есеп деректері сәйкес келетін құжаттармен және
алынған материалдық қаражаттардан сол қарсы тексеру жүргізіліп жатқан
салық төлеушілерде бар деректер салыстырылады.
Салық тексеру мерзімі 30 жұмыс күнінен аспауы керек, бірақ тексеру
жалғасиыру қажеттігі жағдайында 60 жұмыс күніне дейін ұзартылуы мүмкін.
Рейдтік тексеру салық қызметі органдары жкелеген салық
төлеушілерге қатысты жүргізеді. Оның құжаттық тексеруден айырмашылығы бұл
тексеру бірден бірнеше салық төлеушілерде жүргізіледі.(Мысалы: бір көшеде
орналасқан бірнеше салық төлеушілерді тексеру)
Рейдтік тексеру нәтижесі салық органдары үшін өте маңызды болып
табылатын салық тексеру актісімен рәсімделеді және оның нәтижесі бойынша
бұзушылықтар анықталған жағдайда ол салық төлеушіге салық қызметі органың
хабарламасы жіберіледі.Сондай-ақ әкімшілік жауапкершілікке тарту шаралары
қолданылады.
Хронометраждық зерттеуде мәлімделген кіріс сомасы мен нақты кіріс
және оны алумен байланысты шығындар арасындағы айырманы белгілеу мақсатында
салық қызметі органы жүргізеді.Бұл зерттеу негізінен шағын бизнес
субъектілеріне өткізіледі. Бұл салық бақылауының маңыздылығы хронометраждық
зерттеу өткізу салық тексеруіне жатқызылып және салық тексеру актісімен
рәсімделетіндігінде, яғни оның нәтижесі бойынша салық сомасын есептеу
жүргізілуі мүмкін.
Салық сомасын есептеу нақты кіріс пен мәлімделген кіріс сомасының
арасынан алашақтық тапқанда жүргізіледі.
Хронометраждық зерттеу кемінде 7 күнге белгіленеді. Бұл зерттеу
жылына 4 реттен артық жүргізілмейді.
Құжаттық,рейдтік тексерулер,хронометраждық зерттеу салық органың
арнайы журналында тіркелетін нұсқама негізінде жүргізіледі.Онда мына
мәліметтер көрсетілуі керек:
• салық органында тіркелген нұсқаманың тіркеу нөмірі,күні
және оны берген салық органың атауы;
• салық төлеушінің толық атауы,тіркеу нөмірі;тексеру
түрі;өткізу мерзімі;
• тексерушілердің аты-жөні,лауазымы;
• құжаттық тексеру тұсындағы салық кезеңі.
Нұсқамаға салық қызметті органың бірінші басшысы қол
қойып, мөрмен куәландырып, арнайы журналда тіркеуі керек.
Тексеру мерзімі ұзартылған жағдайда алдыңғы нұсқаманың нөмірі мен
күні көрсетілген қосымша нұсқама беріледі.
Салық тексеруі мерзімі аяқталған соң салық қаызметті органың
лауазымда тұлғасы мына мәліметтерді көрсете отырып,салық тексеру актісін
жасайды:
• салық тексеру өткізілген орын;
• акт жасау күні;
• тексеру күні;
• салық төлеушінің аты-жөні толық атауы;
• салық төлеушінің орналасқан жері,банк деректемелері,тіркеу
нөмірі;
• салық тексеруін өткізген салық қызметі органдары лауазымды
тұлағалардың лауазымы,аты-жөні;
• тексеру қорытыңдысы.
Камералдық бақылаудың қорытыңдылары салық тексеруінің актісімен
рәсімделеді.
Сонымен салықтық бақылау нысандарының нәтижесі бойынша Қазақстан
Республикасының заңнамаларының бұзу фактілерні анықталған жағдайда салық
органдары салық төлеушіге жазбаша хабарлама жібереді.Бұл салық қызмет
органың салық төлеушіге салық міндеттемелерін орындау туралы жіберген
хабарламасы болып табылады.
Салықтық тексеру нәтижесі бойынша салық және бюджетке төленетін
басқа да міндетті төлемдердің,өсімдер мен айыпұлдардың хабарламасын салық
органдары, салықтық тексеру акт қорытындысы бойынша шешім қабылдаған күннен
бастап бес жұмыс күн ішінде салық төлеушіге жібереді.Ал камералдық бақылау
нәтижесі бойынша жіберілген қателіктерді жою хабарламасы салықтық есепті
бұзғандығы анықталған 2 жұмыс күн ішінде,салық заңнамаларын бұзуға
жіберілген қателіктерді жою хабарламасы анықталған күннен бастап 5 жұмыс
күн ішінде салық төлеушіге жіберілуі керек.
2. Мемлекеттің салықтық қызметің міндет-мақсаттар.
Салық қызметінің негізгі міндеттері мыналар:салық заңдарының
орындалуын қамтамасыз ету;заңдардың, салық салу мәселелері жөнінде басқа
мемлекеттермен жасалатын шарттардың ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
1.Мемлекеттің салықтық қызметің түсінігі және әдістері.
2. Мемлекеттің салықтық қызметің міндет-мақсаттар.
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттері
Кіріспе
Салықтар мемлекеттік бюджеттің ең мол түсім көздері болғандықтан
олар қандай да болмасын мемлекеттің өсіп өркендеуінің материалдық негізі
болып есептелінеді. Сондықтан салықтар мақсатының басты бағыты бюджетке
кірістерді тарту арқылы мемлекеттің қазынасын қалыптастыру және
мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық, сондай-ақ саяси құрылыс
бағдарламаларын ақшалай қамтамасыз ету болып табылады.
Бұл жерде мемлекетті қоғамның саяси жүйесінің субъектісі екенін
ескерсек, оның қызмет аясы тек қана өз ақшалай мәселілерін шешіп қоймай,
сонымен қатар қоғамның да ақшалай инфрақұрлымын құруға бағытталған.Сонымен
салықтық қызметті жүзеге асыру кезінде, мемлекет бір уақытта екі сипатта
болады: саяси жүйенің субъектісі ретінде және мемлекеттік бюджетке
жұмылдырылған ақша қаражаттарының меншік иесі ретінде.
Мемлекеттің салықтық қызметі мемлекеттің фискалдық саясатын жүзеге
асыру құралы ретінде және түбегейлі реформаларға байланысты алдыңғы қатарға
шығып отыр. Мемлекеттің салықтық қызметінің өзекті бағыты салықтар мен
басқа да міндетті төлемдерді белгілеу екенін қабылданып жатқан салық
заңдары айғақтайды. Салықтық қызметтің құқықтық негіздері болып табылатын
салық заңдарының дәстүрлі қалыптасқан ұтымды көрінісі салық міндеттемелерін
мұқият айқындау болып саналады және осы салық міндеттемесінің нысанына үш
іс-қимыл жатады: 1.салық төлеушінің өзінде салық субъектісі бар екенін
хабарлау;
2.мемлекет қарамағына өтетін салықтардың сомасын есептеп шығару;
3.тиісті салықтарды төлеу. Бұл жерде ескеретін бір жәйт, нарықтық
экономиканың жеке меншікке негізделіп қалыптасуына орай, салықтық заңдарды,
салықтық қызметтің басты әдістері мен бағыттарын жете білу және осы аядағы
өздерінің құқықтары мен мүдделерін қорғау тәсілдерін меңгеру меншік иесі
болып табылатын салық төлеушілерге пайдалы әрі тиімді.
Мемлекеттік салықтық қызметтің негізгі міндет-мақсатарын және жүзеге
асыру принциптерін, негізгі бөлімнің екінші тармағында қарастырдым.Яғни
мемлекет атынан жүзеге асырылатын салықтық қызмет тек құқықылық негіздерге
сүйіне отырып атқарылады.Салықтық қызметтің құқықылық негіздеріне, бірінші
кезекте Қазақстан Республикасы Конституциясы, арнайы қаржылық, салықтық
заңдар мен басқа да нормативті актілер жатады.
Негізгі бөлімнің үшінші тармағында мемлекеттік салықтық қызметті
жүзеге асырушы өкілетті органдар және олардың құықтық негіздеріне кеңірек
тоқталдым. Негізгі мемлекеттік салықтық қызметті жүзеге асырушы органдарға
біз Салық комитеті мен салық полициясын жатқызамыз,олардың құықықтары мен
міндеттірі және негізгі қызметтеріне қысқаша қарастырдым.
1. Мемлекеттің салықтық қызметің түсінігі және әдістері.
Салықтық қызметті мемлекет қазынасын қалыптастыру
мақсатында жүзеге асырылатын мемлекеттік қызмет, дәлірек айтсақ қаржылық
қызметтің бір түрі деп есептеуге болады. Өйткені салықтық құықықтың өзі
бюджеттік құқықтық құқықылық дербес институты болып табылады.
Салықтық қызмет дегеніміз-салықтар мен басқа да міндетті төлемдерді
заңда және басқа нормативті актілерде белгіленген мөлшерде және
мерзімінде бюджетке алу, қажет кезінде ставкаларын , түрлерін өзгерту,
сондай-ақ олардың есептелініп, бюджеттерге дер кезінде түсулеріне бақылау
жүргізу процісін жүзеге асырушы мемлекеттің өзінің немесе оның өкілетті
органдарының іс-әрекеттері.
Салықтық қызмет негізінде бір-бірімен тығыз байланысқан құқықылық
және экономикалық қатнастардың жүйесінен тұрады. Жоғарыда айтқандай,
мемелекет заң және басқа нормативтік актілерді қабылдауы арқылы салықтар
мен міндетті төлемдерді белгілейді,өзгертеді, алып тастайды және олардың
уақытылы, белгіленген мөлшерде бюджетке түсуіне бақылау жүргізеді. Салықтық
қызмет процесінде белгілі бір әдістер қолданылады.
Салықтық қызмет әдістері деп, осы қызметті жүге асыру барысында
қолданылатын жолдар мен тәсілдерді айтамыз.
Салықтық қызметтің әдістері мыналар болып есептелінеді:
- салықтарды бугілеу;алымдарды белгілеу;баждарды белгілеу;
- салықтарды,алымдарды, баждарды алу;
- салықтық реттеу;
- салықтық бақылау;
Осы аталған әдістерді қысқаша қарыстырып өтейік.
Салықтарды белгілеу деп, мемлекеттің жоғарғы өкілді органы
Парламенттің қабылдаған заңының негізінде Қазақстан аумағында жүретін
салықтарды енгізу және олардың төлеушілерін, салық салу объектісін,
мөлшерлері мен төлеу мерзімін дәл көрсетуді айтамыз.
Бұл жерде айта кететін бір жайт салық салу объектілерін заңға
негіздеп анықтау кезінде барлық субъектілерге жаппай белгіленбей, тек
шаруашылық, кәсіпкерлік қызметтері бар субъектілерге ғана қатысты болады.
Салықтарды жоғарғы өкілді органы шығарған заңның негізінде тек
мемелекет белгілейді және салықтар белгілі кезеңде ( мысалы салық жылы
ішінде) салық салу объектісінен бір жолы ғана алынады.Салықтарды белгілеу
кезіңде жеңілдіктер беру мәселелері қоса қарастырылады.Заңда көзделген
жағдайда алыну тәртібін,мөлшерін белгілеу жергілікті өкілді органдарға
жүктеледі.
Алымдарды белгілеу де мемелекет тарапынан, жоғарғы өкілді орган
шығарған нормативті актінің негізінде жүзеге асырылады.Дәлірек айтсақ,
алымдарды белгілеудің жалпы принциптерін Парламент анықтаса,ал олардың
нақты ставкаларын өз аумақтарының ерекшеліктері есепке ала отырып белгілеу
ҚР Үкіметіне немесе жергілікті өкілді органдар-Маслихаттарға жүктелуі
мүмкін.
Баждарды белгілеу тек Парламент арқылы жүзеге асырылады. Баж алу
объектілері мемелекеттің арнайы мамандырылған органдары көрсететін немесе
жасайтын белгілі қызметтер болып табылады және сол қызметтерді пайдаланған
заңды және жеке тұлғалар баж төлеушілер болып есептелінеді. Баждардың өзіне
тән қасиеті ақылы болып келеді немесе ғылыми еңбектерде біршама-баламалы
деген термин қолданылады.
Салықтарды,алымдар мен баждарды, сондай-ақ басқа да міндетті
төлемдерді алуды тікілей салық қызметі органдарды жүзеге асырады.Салық
қызмет органдары Қазақстан Республикасы Мемлекеттік кірістер Министрлігінің
Салық Комитетінің облыстардағы,аудандардағы қалалар мен қалалық
аудандардағы мемелекеттік салық инспекциясынан тұрады.Салықтарды алу,яғни
төлеу заңда, Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Салық Комитетінің
актілерінде,сондай-ақ салық қызметі органдарының жобаламаларында көзделген
мерзімде жүргізіледі. Салық қызметі органдары салық төлеушілер мен салық
салынатын объектілердің есебін уақытылы алу нәтижесінде салықтардың
мерзімінде төленуіне жағдай туғызады.
Салықтық реттеу әдісі – салықтырды белгілеу,өзгерту,кейбір
түрлерін салық жүйесінен алып тастау,салық ставкаларын азайту немесе
төмендету, негізделген салық жеңілдіктерін енгізу сияқтыәрекеттерден
тұрады.Салықтық түсімдерді бюджет жүйесінің ішінде бөлу де салықтық
реттеудің бір қыры ретінде көрінеді.Жалпы мемелекеттік салықтар Қазақстан
аумағы бойынша бірыңғай ставкалармен алынса, жергілікті алымдардың
ставкалары жергілікті өкілді органдардың актілермен анықталады. Жеңілдіктер
жасау кезінде оның экономикалық тұрғыдан негізделуін және белгіленген
шектен аспауына көңіл бөлу қажет.
Салықтық бақылау әдісі салық қызмет органдарының салық
заңнамаларының орындалуын,салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті
төлемдердің дұрыс есептелуі мен уақытылы төленуін тексеруін, Қазақстан
Республикасы заңнамаларының сақталуын қадағалауын, жинақтаушы зейнетақы
қорларына міндетті зейнетақы жаранларының дер кезінде әрі толық аударылуын
бақылауын айтады.
Салықтық бақылаудың басты міндеті салықтан жалтаруға тосқауыл
жасау,мемлекет үлесіне түсетін кірістерді қамтамасыз ету.
Салықтық бақылау жүргізуді тек қана салық қызмет органдары жүзеге
асырады.Кейбір заңда көрсетілген жағдайда салық салу, салық қызметі саласын
бақылау мемлекеттік арнайы органдарға жүктеледі. Қазіргі кезеңде тікілей
салықтық бақылау жүргізетін салық қызмет органдары мыналар: Қаржы министрі
Мемелекеттік кірістер Министрлігі: Салық комитеті;
облыстардағы,аудандардағы, қалалар мен қалалық аудандардағы салық комитет
басқармалары, Салық полициясы комитеті салық полиция басқармасы.
Салық тексерулері салық қызмет органдары жүзеге асыратын,Қазақстан
Республикасы салық заңнамаларының орындалуын тексеру болып табылады,яғни
бұл-салық төлеушілердің іс-әрекетін мемлекеттік бақылаудың басты тәсілі.
Салық тексеруіне қатысушылар салық қызметі органдарының лауазымды
тұлғалары,салық төлеушілер, салық агенті болып табылады.
Салық тексеруіне ешбір жеңілдіксіз барлық салық төлеушілер
қамтылады,өйткені салықтық бақылаудың бұл түрі салық төлеушілер өзі
есептеген салықтар мен басқа да міндетін төлемдердің сомасының дұрыстығын
анықтау мақсатында мемелекет тарапынан жүргізіледі.
Салық қызметі органдары салық тексеруін жүргізгенде тексеру
кезеңділігі,мерзімі,салық тексеруінің актісін тапсыру тәрізді шарттарды
сақтауы керек.
Салық текеруінің мынадай түрлері бар:
1.құжаттық тексеру;
2.рейдтік тексеру;
3.хронометраждық зерттеу.
Құжаттық тексеру камералдық бақылау, объектілер есебі бойынша
уәкілетті органдардың деректері және салықтық бақылауды басқа да
нысандарының деректері нәтижесі негізінде жүргізіледі.
Құжаттық тексеру мына түрлерге бөлінеді:
a) кешенді тексеру –жылына 1 рет жүргізіледі, салық және
бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер бойынша салық
міндеттемелерінің орындалуын тексеру;
b) тақырыптық тексеру- салық және бюджетке төленетін басқа
да міндетті төлемдерді белгілі бір және сол түрі бойынша жарты жылда 1 рет
жүргізіледі.
c) қарсы тексеру- салық тексеру барысында салық
төлеушілердің жүргізілген операцияларының салық есебінде дұрыс көрсетілгені
туралы қосымша ақпарат қажет болған жағдайда, үшінші тұлғаға қатысты
жүргізілетін тексеру.Бұл тексеру кезінде тексерілетін салық төлеушінің
бастапқы құжаттары, есеп деректері сәйкес келетін құжаттармен және
алынған материалдық қаражаттардан сол қарсы тексеру жүргізіліп жатқан
салық төлеушілерде бар деректер салыстырылады.
Салық тексеру мерзімі 30 жұмыс күнінен аспауы керек, бірақ тексеру
жалғасиыру қажеттігі жағдайында 60 жұмыс күніне дейін ұзартылуы мүмкін.
Рейдтік тексеру салық қызметі органдары жкелеген салық
төлеушілерге қатысты жүргізеді. Оның құжаттық тексеруден айырмашылығы бұл
тексеру бірден бірнеше салық төлеушілерде жүргізіледі.(Мысалы: бір көшеде
орналасқан бірнеше салық төлеушілерді тексеру)
Рейдтік тексеру нәтижесі салық органдары үшін өте маңызды болып
табылатын салық тексеру актісімен рәсімделеді және оның нәтижесі бойынша
бұзушылықтар анықталған жағдайда ол салық төлеушіге салық қызметі органың
хабарламасы жіберіледі.Сондай-ақ әкімшілік жауапкершілікке тарту шаралары
қолданылады.
Хронометраждық зерттеуде мәлімделген кіріс сомасы мен нақты кіріс
және оны алумен байланысты шығындар арасындағы айырманы белгілеу мақсатында
салық қызметі органы жүргізеді.Бұл зерттеу негізінен шағын бизнес
субъектілеріне өткізіледі. Бұл салық бақылауының маңыздылығы хронометраждық
зерттеу өткізу салық тексеруіне жатқызылып және салық тексеру актісімен
рәсімделетіндігінде, яғни оның нәтижесі бойынша салық сомасын есептеу
жүргізілуі мүмкін.
Салық сомасын есептеу нақты кіріс пен мәлімделген кіріс сомасының
арасынан алашақтық тапқанда жүргізіледі.
Хронометраждық зерттеу кемінде 7 күнге белгіленеді. Бұл зерттеу
жылына 4 реттен артық жүргізілмейді.
Құжаттық,рейдтік тексерулер,хронометраждық зерттеу салық органың
арнайы журналында тіркелетін нұсқама негізінде жүргізіледі.Онда мына
мәліметтер көрсетілуі керек:
• салық органында тіркелген нұсқаманың тіркеу нөмірі,күні
және оны берген салық органың атауы;
• салық төлеушінің толық атауы,тіркеу нөмірі;тексеру
түрі;өткізу мерзімі;
• тексерушілердің аты-жөні,лауазымы;
• құжаттық тексеру тұсындағы салық кезеңі.
Нұсқамаға салық қызметті органың бірінші басшысы қол
қойып, мөрмен куәландырып, арнайы журналда тіркеуі керек.
Тексеру мерзімі ұзартылған жағдайда алдыңғы нұсқаманың нөмірі мен
күні көрсетілген қосымша нұсқама беріледі.
Салық тексеруі мерзімі аяқталған соң салық қаызметті органың
лауазымда тұлғасы мына мәліметтерді көрсете отырып,салық тексеру актісін
жасайды:
• салық тексеру өткізілген орын;
• акт жасау күні;
• тексеру күні;
• салық төлеушінің аты-жөні толық атауы;
• салық төлеушінің орналасқан жері,банк деректемелері,тіркеу
нөмірі;
• салық тексеруін өткізген салық қызметі органдары лауазымды
тұлағалардың лауазымы,аты-жөні;
• тексеру қорытыңдысы.
Камералдық бақылаудың қорытыңдылары салық тексеруінің актісімен
рәсімделеді.
Сонымен салықтық бақылау нысандарының нәтижесі бойынша Қазақстан
Республикасының заңнамаларының бұзу фактілерні анықталған жағдайда салық
органдары салық төлеушіге жазбаша хабарлама жібереді.Бұл салық қызмет
органың салық төлеушіге салық міндеттемелерін орындау туралы жіберген
хабарламасы болып табылады.
Салықтық тексеру нәтижесі бойынша салық және бюджетке төленетін
басқа да міндетті төлемдердің,өсімдер мен айыпұлдардың хабарламасын салық
органдары, салықтық тексеру акт қорытындысы бойынша шешім қабылдаған күннен
бастап бес жұмыс күн ішінде салық төлеушіге жібереді.Ал камералдық бақылау
нәтижесі бойынша жіберілген қателіктерді жою хабарламасы салықтық есепті
бұзғандығы анықталған 2 жұмыс күн ішінде,салық заңнамаларын бұзуға
жіберілген қателіктерді жою хабарламасы анықталған күннен бастап 5 жұмыс
күн ішінде салық төлеушіге жіберілуі керек.
2. Мемлекеттің салықтық қызметің міндет-мақсаттар.
Салық қызметінің негізгі міндеттері мыналар:салық заңдарының
орындалуын қамтамасыз ету;заңдардың, салық салу мәселелері жөнінде басқа
мемлекеттермен жасалатын шарттардың ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz