Капитал туралы түсінік

Кiрiспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...1

I Бөлiм

1.1. Меншiк капитал туралы түсiнiк ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2

1.2. Ғалымның ой.пiкiрi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4

II Бөлiм. Меншiк капитал есебi

2.1. Жарғылық капитал есебi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8

2.2. Резервтiк капитал есебi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13

2.3. Бөлінбеген табыс есебi және жабылмаған зиян ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19

2.4. Капитал қозғалысы бойынша операцияларының есебi ... ... ... ... ... ... ... ... ...26

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .32

Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...33

Қазақстан Республикасының заңына сәйкес кәсіпорындар өзінің қүрылуы барысында, яғни шаруашылық қызметпен айналысу үшін белгілі бір мөлшерде мүліктерге ие болуы тиіс. Осы жоғарыда аталған мү-ліктердің ақшалай өлшемге айналдырылғандағы жиын-тығы үйымның меншікті капиталы болып саналады. Кәсіпорын алғашқы қүрылған кезде оның капиталы Қазақстан Республикасы заңында қаралған мөлшерден кем болмауы тиіс және де ол сол үйымның қүрылтайшыларының, акционерлерінің ақшалай, заттай және басқадай түрде қоғамға қосқан үлестерінен қүралады. Бұл сома, яғни кәсіпорынның капиталы осы үйымның қызметі барысында тапқан таза табысы және басқа да көздерден, тегін түскен мүліктер мен ақшалай қаржылар есебінен өсіп отырады. Жалпы кәсіпорынның есебін жүргізу барысында жүмыс істеп түрған , қызмет атқарушы яғни қолданыстағы капиталы және оның қүрамы мен қүрылымы бухгалтерлік баланстың активінде көрсетілсе, ол капиталдың қаржы-ландыру көздері баланстың пассивінде көрсетіледі.Кәсіпорын мүлкі оның негізгі қүралдары мен айналымдағы қаржыларының қүнынан қүралады. Үйымның меншікті капиталының көздері болып мыналар саналады: жаргылық капитал , резервтік капитал жэне бөлінбеген пайда.Жарғылық қор молшері үйымның жарғысында жонс басқа да қүрылтайшылық күжаттарында белгіленген, үкіметтің атқарушы органдарында тіркелуі керек. Оның молшері қүрылтайшылық қүжаттарға тиісті өзгерістер енгізілгсннсн кейін ғана озгсруі мүмкін. Косымша төленген капитал — қоғамның озінің акцияларын олардың атаулы (номиналдық) қүнынан артық бағаға сатқан жағдайда пайда болған қүн айырмашылығынан туындайды. Қосымша төленбеген капитал — косіпорынның өзінің меншігіндегі нсгізгі қүралдары мен инвестицияларын қай-та бағалаған уақыттағы олардың қүнының оскен сома-сынан жоне тағы да басқа жағдайлардан туындайды. Резервтік (саңтың, саңтаулы) капитал - келешекте (алдағы уақыттарда) болуы мүмкін зияндармен шығын-дардың (ысыраптардың) орнын толтыруға арналып косіп-орынның озінің таза пайдасынан (табысынан) болінген меншіктік капиталының бір бөлігі. Резерітк (сақтық, сак-таулы) капиталдың молшері мсн қүрылу тортібі Қазақстан Республикасының зандары мсн үйымның (қоғамнын) жарғысында қаралады (көрсетіледі). Болінбеген пайда (табыс) — кәсіпорынның жалпы кірісінен (пайдасынан) барлық жүмсалған шығындарды (бюджетке төлснгсн салық сомаларын, кірістсн (пайдадан) басқадай бағыттарға пайдаланған сомаларын шсгсріп тастағандағы қалған болігі болып табылады. Жарғылық капиталы - қызметгі бастауды қамтамасыз ету үшін жаңадан кұрылған кәсіпорынның жасаған қаражаттарының сомасы болып саналады.Кәсіпорынның жарғылық капиталының мөлшері, сол үйымның шығарған акцияларының түрлері, (жәй және артықшылығы бар) акциялардың сандары, сондай-ақ бір акцияның атаулы (номиналдық) қүнына сойкес акцио-нерлік қоғамның, серіктестіктсрдің, өндірістік коопера-тивтсрдің жалпы жиналысында бекітілсді.

1) Кеулимжаев Қ.К., Төлегенов Э. Т., Байдаулетова М. Б., Құдайбергенов Н. А., Субьектінің қаржы-шаруашылық қызметі бухгалтерік есеп шоттарының корреспонденциясы. - Алматы: Экономика, 1998.
2) Кеулимжаев Қ.К., Құдайбергенов Н. А., Бухгалтерлік есеп теориялары және негіздері. - Алматы : Экономика, 2006.
3) Кеулимжаев Қ.К., Құдайбергенов Н. А., Әжібаева З. Н., Бухгалтерлік есеп принциптері. - Алматы : Экономика, 2000.
4) Кеулимжаев Қ.К., Құдайбергенов Н. А., Әжібаева З. Н., Жантаева А. Ә., Қаржылық есеп.- Алматы : Экономика, 2001.
5) Төлегенов Э.Т., Бухгалтерлік ақпарат жуйелері. - Алматы : Экономика, 2001.
6)Радостовец В.К., Радостовец В.В., Шмидт О.И., Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп. - Алматы : Экономика, 1998.
7)Тасмағанбетова Т.А., Омаров А.Ш., Қаржы есебі - Алматы : Экономика, 1998

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кiрiспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...1

I Бөлiм

1.1. Меншiк капитал туралы түсiнiк ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2

1.2. Ғалымның ой-пiкiрi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ...4

II Бөлiм. Меншiк капитал есебi

2.1. Жарғылық капитал
есебi ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 8

2.2. Резервтiк капитал
есебi ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 13

2.3. Бөлінбеген табыс есебi және жабылмаған
зиян ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...19

2.4. Капитал қозғалысы бойынша операцияларының
есебi ... ... ... ... ... ... ... .. ... .26

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...32

Қолданылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .33

Кіріспе.
Қазақстан Республикасының заңына сәйкес кәсіпорындар өзінің қүрылуы
барысында, яғни шаруашылық қызметпен айналысу үшін белгілі бір мөлшерде
мүліктерге ие болуы тиіс. Осы жоғарыда аталған мү-ліктердің ақшалай өлшемге
айналдырылғандағы жиын-тығы үйымның меншікті капиталы болып саналады.
Кәсіпорын алғашқы қүрылған кезде оның капиталы Қазақстан Республикасы
заңында қаралған мөлшерден кем болмауы тиіс және де ол сол үйымның
қүрылтайшыларының, акционерлерінің ақшалай, заттай және басқадай түрде
қоғамға қосқан үлестерінен қүралады. Бұл сома, яғни кәсіпорынның капиталы
осы үйымның қызметі барысында тапқан таза табысы және басқа да көздерден,
тегін түскен мүліктер мен ақшалай қаржылар есебінен өсіп отырады. Жалпы
кәсіпорынның есебін жүргізу барысында жүмыс істеп түрған , қызмет атқарушы
яғни қолданыстағы капиталы және оның қүрамы мен қүрылымы бухгалтерлік
баланстың активінде көрсетілсе, ол капиталдың қаржы-ландыру көздері
баланстың пассивінде көрсетіледі.Кәсіпорын мүлкі оның негізгі қүралдары мен
айналымдағы қаржыларының қүнынан қүралады. Үйымның меншікті капиталының
көздері болып мыналар саналады: жаргылық капитал , резервтік капитал жэне
бөлінбеген пайда.Жарғылық қор молшері үйымның жарғысында жонс басқа да
қүрылтайшылық күжаттарында белгіленген, үкіметтің атқарушы органдарында
тіркелуі керек. Оның молшері қүрылтайшылық қүжаттарға тиісті өзгерістер
енгізілгсннсн кейін ғана озгсруі мүмкін. Косымша төленген капитал —
қоғамның озінің акцияларын олардың атаулы (номиналдық) қүнынан артық бағаға
сатқан жағдайда пайда болған қүн айырмашылығынан туындайды. Қосымша
төленбеген капитал — косіпорынның өзінің меншігіндегі нсгізгі қүралдары мен
инвестицияларын қай-та бағалаған уақыттағы олардың қүнының оскен сома-сынан
жоне тағы да басқа жағдайлардан туындайды. Резервтік (саңтың, саңтаулы)
капитал - келешекте (алдағы уақыттарда) болуы мүмкін зияндармен шығын-
дардың (ысыраптардың) орнын толтыруға арналып косіп-орынның озінің таза
пайдасынан (табысынан) болінген меншіктік капиталының бір бөлігі. Резерітк
(сақтық, сак-таулы) капиталдың молшері мсн қүрылу тортібі Қазақстан
Республикасының зандары мсн үйымның (қоғамнын) жарғысында қаралады
(көрсетіледі). Болінбеген пайда (табыс) — кәсіпорынның жалпы кірісінен
(пайдасынан) барлық жүмсалған шығындарды (бюджетке төлснгсн салық
сомаларын, кірістсн (пайдадан) басқадай бағыттарға пайдаланған сомаларын
шсгсріп тастағандағы қалған болігі болып табылады. Жарғылық капиталы -
қызметгі бастауды қамтамасыз ету үшін жаңадан кұрылған кәсіпорынның жасаған
қаражаттарының сомасы болып саналады.Кәсіпорынның жарғылық капиталының
мөлшері, сол үйымның шығарған акцияларының түрлері, (жәй және артықшылығы
бар) акциялардың сандары, сондай-ақ бір акцияның атаулы (номиналдық) қүнына
сойкес акцио-нерлік қоғамның, серіктестіктсрдің, өндірістік коопера-
тивтсрдің жалпы жиналысында бекітілсді.
I. Бөлім.
1.1. Меншiк капитал туралы түсінік
Үйымның барлық мүлкі (қызмет атқарушы капиталы) айналыстан тыс және
айналыстағы активтер болып екіге бөлінеді. Мүліктерді қызмет атқару
мерзіміне қарай "негізгі (айналымнан тыс) активтер" және "айналымдагы
активтер" деп екіге бөледі.
Негізгі (айналымнан тыс) активтер негізгі қүралдардан, материалдық емес
ктивтерден, қаржылық (үзақ мерзімді) инвестициялардан, аяқталмаған
қүрылыстан қүралады. Жалпы айналымнан тыс активтер шаруашылық субъек-тінің
материалдық-техникалық базасын жасауға және дамытуға арналады. Ал
айналымдағы активтер кәсіпорынның қызмет ат-қаруы барысында пайда табуға
негізделеді. Соған сәйкес олардың қатарына ақша қаражаттары, қысқа
мерзімдік қаржылық салымдар, тауарлық-материалдық қорлар, дебиторлық
борыштар және басқа да активтер жатады. Кәсіпорындар өздерінің қызмет
атқаруы барысында меншікті қаржыларынан басқа қарыз қаражаттарында
пайдаланады. Ал олардың қатарына қысқа және үзақ мерзімді несиелер,
қарыздар, алынған аванстар және басқа да кредиторлық борыштар жатады.
Жарғылық қор меншік иесінің (кәсіпорынның) жарғысында қаралған қызметтерін
қамтамасыз ету үшін инвестициялық қаржылардың сомасы болып табылады.Меншік
иесінің тиісті қүқығымен жауапксршілігіне қарай үйымның жарғылық қоры
мынадай түрлерге бөлінеді:
Кәсіпорындардың (толық серіктестік, сенім серіктестігі, жауапквршілігі
швктеулі серіктестік, қосымша жауапкер-шілігі бар серіктестік, жабық және
ашық акционерлік қогам) жаргыіық капиталы. Жалпы кәсіпорынның есебін
жүргізу барысында жүмыс істеп түрған , қызмет атқарушы яғни қолданыстағы
капиталы және оның қүрамы мен қүрылымы бухгалтерлік баланстың активінде
көрсетілсе, ол капиталдың қаржыландыру көздері баланстың пассивінде
көрсетіледі.Кәсіпорын мүлкі оның негізгі қүралдары мен айналымдағы
қаржыларының қүнынан қүралады. Үйымның меншікті капиталының көздері болып
мыналар саналады: жаргылық капитал , резервтік капитал жэне бөлінбеген
пайда.Жарғылық қор молшері үйымның жарғысында жонс басқа да қүрылтайшылық
күжаттарында белгіленген, үкіметтің атқарушы органдарында тіркелуі керек.
Оның молшері қүрылтайшылық қүжаттарға тиісті өзгерістер енгізілгсннсн кейін
ғана озгсруі мүмкін.
Үйымның меншікті капиталының көздері болып мыналар саналады: жаргылық
капитал , резервтік капитал жэне бөлінбеген пайда.Жарғылық қор молшері
үйымның жарғысында жонс басқа да қүрылтайшылық күжаттарында белгіленген,
үкіметтің атқарушы органдарында тіркелуі керек. Оның молшері қүрылтайшылық
қүжаттарға тиісті өзгерістер енгізілгсннсн кейін ғана озгсруі мүмкін.
Косымша төленген капитал — қоғамның озінің акцияларын олардың атаулы
(номиналдық) қүнынан артық бағаға сатқан жағдайда пайда болған қүн
айырмашылығынан туындайды. Қосымша төленбеген капитал — косіпорынның өзінің
меншігіндегі нсгізгі қүралдары мен инвестицияларын қай-та бағалаған
уақыттағы олардың қүнының оскен сома-сынан жоне тағы да басқа жағдайлардан
туындайды. Резервтік (саңтың, саңтаулы) капитал - келешекте (алдағы
уақыттарда) болуы мүмкін зияндармен шығын-дардың (ысыраптардың) орнын
толтыруға арналып косіп-орынның озінің таза пайдасынан (табысынан) болінген
меншіктік капиталының бір бөлігі. Резерітк (сақтық, сак-таулы) капиталдың
молшері мсн қүрылу тортібі Қазақстан Республикасының зандары мсн үйымның
(қоғамнын) жарғысында қаралады (көрсетіледі). Болінбеген пайда (табыс) —
кәсіпорынның жалпы кірісінен (пайдасынан) барлық жүмсалған шығындарды
(бюджетке төлснгсн салық сомаларын, кірістсн (пайдадан) басқадай бағыттарға
пайдаланған сомаларын шсгсріп тастағандағы қалған болігі болып табылады.
Жарғылық капиталы - қызметгі бастауды қамтамасыз ету үшін жаңадан кұрылған
кәсіпорынның жасаған қаражаттарының сомасы болып саналады.Кәсіпорынның
жарғылық капиталының мөлшері, сол үйымның шығарған акцияларының түрлері,
(жәй және артықшылығы бар) акциялардың сандары, сондай-ақ бір акцияның
атаулы (номиналдық) қүнына сойкес акционерлік қоғамның, серіктестіктсрдің,
өндірістік коопера-тивтсрдің жалпы жиналысында бекітілсді.

1.2. Ғалымның ой-пікірі.
РЕЗЕРВТІК КАПИТАЛ: ҚАЛЫПТАСТЫРУ НЕГІЗІ ЖӘНЕТӘРТІБІ
Э. Нурсейітов, "Финаудит" фирмасының президенті, Алматы қапасы.
Резервтік капиталды уйым болашақта қандай да бір негіздер бойьіншй ақша
төлеу үшін қаражат жетіспеген жағдайда қурады. Ұйымның қызметі ба-рысында
қурылатын ықтимал шығыстардың орнынІн рөзервтерді жөне, мысалы, оның,
бөпінетін төлеу үшін құрылатын резервтік капиталдан айыра білген жөн.
Резервтік кәпитал есептік кезең аяқталған соң ұйымның бөлінбеген кірісі
есебінен құрылады.
Мысалы, есепті жыл аяқталганнан кейін (салықтар төленгеннен кейін)
уйымның (ЖШС) 1 000,0 мың твңге сомасында кірісі бар, ол ЖШС-нің Жарәысына
сөйкөс қатысушылар арасында толық бәлінуі мүмкін. ЖШС қатысушыларының
жиналы-сы' 600,0 мың теңге сомасындаеы таза кірісті бөлу көрек} қалган
400,0 мың теңгені резервтік капиталга аудару кёрөк деп шешті. Келесі
есёптiк жыл ЖШС залал шекті және ЖШС қатысушыларының жиналысы 400,0 мың
теңгені бөлу керек деп шештi.
Мысалы , аяқталганнан кеиін уйым-сомасында 10000 тенге сомасында
бөлінбеген кiрiсi бар. 'Қатысушыларының жиналысы 600,0 мьің теңгенІ
қатысушылар арасында бөлу туралы үлөсті әрбір қатысушы үлесінің мөлшерінё
сай етіп бөле отырып, 400, 0 мың теңгені уйымньің жаргылық капиталын
улгайту үшін жумсауга шешiм қабылдайды.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестікте резервтік капитал құрылтайшы
құжаттарында көзделген шарттармен қурылады. Егер резервтік капиталдың
өзгеруі резервтік капиталдың бір бөлігі не мөбвібарлығы жарғылық капиталды
улғайтуға жұмсау 'өсебінен болса онда өзгерістер резёрвтік капиталдың
көлемінде де, жарғылық; капиталдың МөлшерІне де бірдей сомада қатысты
болады. Резервтік капитал мөлшерi айналым ретіндө, ал жарғылык капитал
қурылатын резервтерді қуру және пайдалану тәртібі көбірек пайдаланылады
және белгілі. Бухгалтер үшін жарғылық жөне резервтік капиталдың шоттары
бойынша бухгалтерлік есепте жазбалар жасау ушін негіздеме қатысушының
немесе серіктестік қатысушыларының шешімі болып табылатынын атап өтейік.
Резервтік капиталдың қаражатын пайдалану, егер осы қаражатты
жумсау шарттары құрылтайшылармен келісілсе, ұйымның жарғысында, жиналыстың
шешімінде және есеп саясатында көзделген тәртіппен және мөлшерде ғана
жүзеге асырыла-ды. Қатысушылардың бөлінбеген кірісті өздерінің арасында
бөлуге қуқығы бар, резервтік капитал осы кірістің бір бөлігі болып табылады
және сондай-ақ қатысушылардың шешімімен ғана қандай да бір мақсаттарға
жумсалуы мүмкін. Салық салу мақсатында резервтік капитал есепке алынбайды,
өйткені ол салық салынған кірістің бір бөлігі болып табылады.Будан кейін
оны қатысушылар арасында бөлген кезде ғана салық салынады. Салық заңнама-
сында бөлінетін кіріске "дивидендтер" деген ұғым беріледі, оларға осындай
кіріс түрінің төлем көзінен 15 проценттік ставка бойынша салық салынады.
Акционерлік қоғамдар туралы жаңа Заңның қабылдануына байланысты, оның,
мысалы, резервтік капиталды қалыптастыруға байланысты кейбір өрекшеліктөрін
ескерген жөн.Резөрвтік капиталдың сомасы Шоттардың Үлгі жоспарындагы "Өз
капиталы" деп аталатын бөлімнің 55-бөлімшесіндегі шоттарда есепке
алынады. АҚ-ның резервтік капиталын пайдалану тәртібі тек қана қоғамның
директорлар кеңесінің қузыретіне
жатады, бірақ оны қуру тәртібі мен мөлшері заңдабелгіленбеген.Бұрын
резервтік капиталды құру және пайдалану зәңнамамен реттеліп отыратын.
Резервтер қуру және пайдалану тәртібі акционерлік қоғамның құрылтай
құжаттарында және есеп саясатында көзделуге тиіс. Осы мақсаттар үшін
Шоттардың Үлгі жоспарында 551-"Қурылтай қужаттарында белгіленген резервтік
капи-тал" және 552-"Басқа да резервтік капитал" де-ген шоттары. бар 55-
"Резөрвтік капитал" бөлімшесі көзделген. 55-бөлімшенің шоттары акционерік
қоғамның резервтік капиталының жай-күйі және қозғалысы туралы ақпаратты
қорытындылауға арналған. К-т 551 жәнө1 552 және Д-т 561 "Есепті жылдың
бөлінбеген табы-сы (жабылмаған залалы)" бойынша резервтік капиталға аудару
көрсетіледі. Д-т 551 және 552 бойынша акционерлермен дивидендтер бойын-• ша
есеп айырысу бөлігіндегі 621, 622, 623-шот-тары және 687-"Басқалар" шоты
бойынша корреспонденциямен резервтік капитал қаражатын пайдалану
көрсетіледі. Резервтік капитал есептік кезеңде көздөлген мақсаттарға
арналған кірістің болмауы немесе жеткілікті болмауы жағдайында
пайдаланылады. Д-т 551, 552 және 56-"Бөлінбеген табыс (жабылмаған залал)"
бөлімі шоттарының К-ті бойынша кәсіпорынның есептік кезеңдегі немесе өткен
жылғы шығыны-ның орнын жабуға жұмсалған сома көрсетіледі.
Резервтік капиталды өзгерту құрылтай құжаттары-ның ережелеріне сәйкес
жүзеге асырылады. Ре-зервтік капитал меншік акцияларды сатып алу үшін
пайдаланылуы мүмкін. Компаниялардыңакциялар-ды сатып алуы қоғамның қаржылық
қызметінде қолайсыз жағдайлар болған кезде ақшаның едә-уір әкетілуіне жол
бермеу мақсатында акциялар санын және олардың бағамдық бағаларын жасан-ды
түрде реттеу үшін қолданылуы мүмкін.
Акциялар осы мақсатқа арналып құрылған резер-втер не бөлінбеген кіріс
есебінен сатып алынады.
Шаруашылық серіктестіктерде резервтік капитал құруды көрсету тәртібінің
АҚ-дағы осындай тәртіптен айтарлықтай айырмашылығы болмайды.
Д-т К-т Операцияның мазмұны
561 551 құрылтай қүжаттарында
көзделген резервтік
капиталды қалыптастыру

Ескерту. Егер құрылтай құжаттарында белгіленген-нен артық резервтік
капитал қалыптастыру туралы шешім қабылданса, онда осы мөлшерден асатын
сома былайша керсетіледі: Д-т 561 К-т 552.
551, 561, резервтік капиталдың
552 562 барлығын немесе бір
бөлігін есептік жылдағы
немесе өткен жылдағы
шығындардың орнын жабуға
жіберу
551, 621, резервтік капиталды
552 622 қаіысушылир арасында
болу
551, 511 резервтік калиталдың
552 барлығын немесе бір
бөлігін жарғылық
капи-талды ұлғайтуға
жумсау

Резервтік капиталды есепке алуға байланысты кейбір мәселелерді
қарастырайық.
Жагдай
Кәсіпорынның 2 жыл бойы кірісі болмады. Жогарыда 10% мөлшерінде
резервтік капиталды қалыптастыру көзделген. Кәсіпорын үшінші жылы кіріс
алды. Сондай-ақ жыл қорытынды-сы бойынша рөзервтік капитал қалыптасты-
рылмады. Кәсіпорын келесі жылы таеы да кіріс алды, резервтік капитал
қалыптастыру туралы шешім қабылданды. Үйымның бухгалтериясында, атап
айтқанда, капитал қалыпта-стыру ушін қандай қужаттар қажвт, басіиьі-ның
өкімі жеткілікті мө дөгең сияқты бірқатар мәсөлелер туындайды. Резөрвтік
капиталды қаи көзеңдө қальіптастыру ішінде ме немөсе жыл аяқталгаңда
резервтік капитал қалыптатырува байлауы& тыуйымда қандай
салықтықміндеттемөлер пайда болады?
Резервтік капитал қалыптастыру ұйым қатысушы-ларының қүзыретіне жатады.
Сондықтан қатысушылардың шешімі, яғни есептік жыл аяқталғаннан кейін және
қатысушылар жиналысының шешімі негізінде (егер қатысушы біреу болса, онда
оның шешімі негізінде) резервтік капиталды қалыптастыру негіздомесі болып
табылады. Резервтік капи-талға корпорациялық табыс салығы салынған
болінбеген кірістің сомасы қосылатындықтан, ре-зервтік капиталды
қалыптастыруға байланысты ұйымда салықтық міндеттемелер пайда болмайды.
Резервтік капиталды қалыптастыру бухгал-терлік баланстың деректері
негізіндежүргізілөтінін атай кетейік. .Жагдай
Кәсіпорынның тал қуру көздөлген, Бул оңы қалыптастыру,, үшін міндөтті
шарт болып таңдау қуқыгы кәсіпорынның қалауында бола ма? Операцияны қалай
көрсетуге болады
- уйым қызметі басталәанда резервтік капитал қурылмаса;
- бухгалтерлік өсеп бойынша шыеын болса, ал салық есебі бойынша кіріс
болса?
Резервтік капиталды қалыптастыру құқығы уйым қатысушыларының ғана құқығы
болып табылады. Ұйымның жарғысында резервтік капитал қалыпта-оіыру козделуі
мүмкін, бірақ бұл оны қалыптасты-рудың міндетті шарты болып табылмайды,
өйткені қатысушылар жиналыстың шешімі негізінде кірісті ешбір қалдықсыз
бөле алады немесе Жарғыда көрсетілген мөлшерден аз немесе көп мөлшерде
резервтік капитал қалыптастыра алады
Ұйым қызметінің бас кезінде оның резервтік қапиталы болмайды, өйткені ол
ұйым кызметіннiн нэтижелері бойынша және бөлінбегөн кiрiс есебнен.
қалыптастырылады.Резервтік капитал бөлінбеген кіріс есебінен
қалыптастырылады жэне оның қалыптастырылуына жиынтық жылдық табыс жөніндегі
декларацияға алынған нәтиже әсер етпейді, өйткені бұған бухгалтерлік есепте
көрсетілетін қызмет нәтижелерінің көрсеткіштері негіз болып табылады.

II. Бөлiм. Меншiк капиталының есебi.

2.1. Жарғылық капиталының есебі
Кәсіпорынның жарғылық капиталы қызметгі бастауды қамтамасыз ету үшін
жаңадан кұрылған кәсіпорынның жасаған қаражаттарының сомасы болып
саналады.Кәсіпорынның жарғылық капиталының мөлшері, сол үйымның шығарған
акцияларының түрлері, (жәй және артықшылығы бар) акциялардың сандары,
сондай-ақ бір акцияның атаулы (номиналдық) қүнына сойкес акцио-нерлік
қоғамның, серіктестіктсрдің, өндірістік коопера-тивтсрдің жалпы жиналысында
бекітілсді.
Ол акцияларды орналастырудың немесе сатудың, жеке капиталын салудың,
мемлекеттің қаражаттарының, материалдық емес активтердің және баска да
мүліктердің немесе мүліктік кұқықтарының есебінен құрылады. Сонымен қоса,
жарғылық капитал жаңадан кұрылған занды тұлғалар өз қызметін бастау үшін
бастапқы материалдық базасы болып та табылады, ол құрылтайшылардың
(акционерлердің, катысушылардың) қатысу үлесін және кепіддік сипатын
аныктайды.Жалпы кез-кслген үйымның жарғысы тиісті мемлекеттік органдарда
(оділст министрлігі) тірксуден откізілуі тиіс. Қандайда болмасын қоғамның
акциясын сатып алатын мүшесі ол акцияларды қоғамға немесе үшінші түлғаға
сатуға үсыныс жасауына қүқы бар.
Шаруашылық серіктестіктердің жарғылық капиталына салынатын салымдары,
ақша да, бағалы кағаздар да, мүлік те, мүліктік құқық та және басқа да
мүліктер (интеллектуалдық қызметтің нәтижесіне берілген құқын да қоса
алғанда) болуы мүмкін.
Құрылтайшылардың (кдтысушылардың) жарлық капиталына натуралды нысанда
салынатын салымдары немесе барлық құрылтайшалардың келісімі бойынша немесе
барлық құрылтайшылардың жалпы жиналысының шешімі бойынша мүліктік құқығы
ақшалай нысанда бағаланады. Осындай салымдардың қүнының сомасы жиырма мың
айлық есептік көрсеткіштен асып түсуі керек, бірақ сол бағалауды тәуелсіз
эксперт (бағалаушы) қуаттауы керек.
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қайта тіркелген кезде қатысушылардың
ақшалай салымдары бухгалтерлік құжаттармен не болмаса аудиторлық есеп
берулерімен қуатталып бағалануы мүмкін.
Осындай бағалау кезеңінен бастап, бес жыл бойы шаруашылық жұргізуші
субъектілердің құрылтайшылары (қатысушылары) өздері қосқан сомаларының
шегінен артык бағаланған салымдарына субъекті кредиторларының алдында
бірлесіп жауап береді.
Егер де салым ретінде субъектіге мүлікті пайдалану құқы берілсе, онда
бұл салым үшін төленетін төлемнің мөлшері, құрылтайшылардың құжаттарында
көрсетілген барлық мерзімі үшін есептелген сомадан анықталады.
Мүліктік кұкы жоқ және басқа да материалдық емес игіліктерді жеке салым
ретінде жасауға рұқсат етілмейді, сондай-ақ қатысушылар серіктестікке бір-
бірінің қарызын өзара есептесуге жатқызуына болмайды
Косіпорындарда жарғылық капиталдың есебі "Жарғы-лық қор" бөлімінің:
- "Жай акциялар ",
- "Артықшылыеы бар акциялар ",
- "Салымдар мен жарналар " — дсп аталатын болімше шоттарында
есептеледі.
Акционерлердің акцияға жазылған сомасына жарғы-лық қорды қүрғанда,
сондай-ақ қосымша эмиссия жасау арқылы жарғылық қор молшерін өсіргенде
немссе ак-циялардың атаулы (номиналдық) қүнын өсіргенде жар-ғылық қордың
оскен сомасына:
Д-т: "Толенбеген капитал" шоты,
К-т: "Жай акциялар" немесе
"Артықшылығы бар акциялар" шоты түрінде бухгалтерлік жазу
жазылады.
Егер үлес қосушылар мен акционерлер қоғамға өз үлссін ақшалай түрдс
салған жағдайда:
Д-т: "Ақшалар" шоты,
К-т: "Төлснбегсн канитал" шоты түріндегі екі жақты жазуы жазылады.
Бүл жағдайда сліміздегі бас шоттар кестссіне сойкес:
- "Ел ішіндегі валюталық шоттардағы ақшалар",
- "Шетелдердегі валюталық шоттардағы ақшалар",
- "Ессп айырысу шотындағы ақшалар",
- "Кассадағы ұлттық валюта түріндсгі ақшалар",
- "Кассадағы шетелдік валюта түріндсгі ақшалар" — деп аталатын
шоттарыныңң тиістілсрі дебиттслінсді.
Ал сгср үлсс қосушылар мсн акционерлер қоғамға оз үлесін
"материалдық смес актив", "негізгі қүрал", иматс-риалдык күвдылықтар" тағы
да басқа түрдс салатын болса: Д-т: "Матсриалдық смес активтср"; "Нсгізгі
қүралдар";
"Материаддық қүндылықтар" жоне тағы да басқа шоттардың тиістілсрі, К-т:
"Төленбеген капитал" деп аталатын нют түріндс
бухгалтерлік жазу жазылады.
Сондай-ақ серіктестіктердің (акционерлік коғамнаң басқадай) қоғамдық
жарғылық қорға қосқан үлсстсрі мсн жарналарының сомасына:
Д-т: "Матсриалдық емсс активтер"; "Негізгі қүралдар"; "Материалдық
қүндылықтар"; "Ақшалар" жонс тағы да басқа шоттардың
тиістісі. К-т: "Салымдар мен жарналар" шоты түрінде бух-
галтерлік жазу жазылуға тиіс.
"Қайтарылып алынған капитал" деп аталатын шот акционсрлік қоғамның
акдионерлерден сатып алған акцияларының сссбін жүргізу үшін арналған. Бүл
жағдайда кәсіпорын акционерлсрден өз акцияларын сатып алған уақытында
бухгалтерлік есепте:
Д-т: "Қайтарылып алынған капитал" шоты, К-т: "Ақшалар" шоты
түрівде екі жақты жазу жазылады. Егср акционерлік коғам өз акцияларын
айналымнан алып тастаған уақытта, айналымнан алынған акцияның қүнына:
Д-т: "Қарапайым акциялар" немссе
"Артықшылығы бар акциялар" шоттарының тиістісі,
К-т: "Қайтарылып алынған капитал" шоты түрінде бухгалтерлік
жазу жазылады.
Осы айтылғандармсн катар кәсіпорындарда "Қосымша толенгсн капитал" деп
аталатын шотта қоғамның оз ак-цияларын атаулы (номиналдық) бағасынан жоғары
баға-мсн сату барысында пайда болған сомалары, ал "Қосымша толснбегсн
капитал" дсп аталатын Іпотта ақшаның қүн-сыздануына жоне тағы да басқа
жағдайларға байланысты үйымның "нсгізгі қүралдарын", инвестииияларын сондай-
ақ басқа да активтсрін қайта бағалау нотижссіндс пайда болған капиталдың
осу сомалары сссптслінсді. Жоғарыда айтылып өтксндей қоғам оз акцияларын
номиналдық бағасынан жоғары бағамсн сатқан уақытында ақшалардың ксліп
түсуінс қарай:
Д-т: "Ақшалар" шоты,
К-т: "Қосымша толснгсн капитал" шоты түріндс бух-
галтсрлік жазу жазылады.
Косіпорынның акционсрлердсн акцияларды олардың атаулы (номиналдық)
бағасынан төмен бағамсн сатып алуынан пайда болған айырма сомаға:
Д-т: "Қайтарылып алынған капитал" шоты,
К-т: "Қосымша толенгсн капитал" шоты түрінде бух-
галтсрлік жазу жазылады.
Кәсіпорынның негізгі қүралдарды, инвестицияларды және басқа да
активтсрді қайта бағалағаннан алынатын сомаларына:
Д-т: "Негізгі қүралдар";
"Материалды қүндылықтар";
"Инвестициялар" жәнс тагы да басқа шоттардың тиістісі,
К-т: "Негізгі қүралдарды қайта бағалағаннан алынған қосымша толенбсген
капитал"; "Инвестицияларды қайта бағалағаннан алынған косымша толснбсген
капитал"; ''Басқа да қосымша төлснбеген капитал" шотта-рыньщ тиістілері
түріндегі бухгалтсрлік жазу жазылады. Косымша және жауапкершілігі
шектелген серіктестіктердін жарғылық капиталының бастапқы мөлшері
кұрылтайшылардың салым сомасына тең болады және кұжаттарын мемлекеттік
тіркеуден өту үшін берген күнінде, оның мөлшері жүз айлык есепті
көрсеткіштен кем болмауы керек. Аталған серіктестіктер тіркеуге дейін
өздерінің жарғылық капиталының жалпы сомасының 25%-тей мөлшерінде соманы
төлеуге міндетті. Бірак ол жарғылык капиталының минималды сомасынан кем
болмауы керек. Жалпы жиналыстың шешімімен бекітілген мерзімде
серіктестіктің барлық қатысушылары жарғылық капиталына берешегін толығымен
өтеуі тиіс. Ол мезгіл серіктестіктіңтіркелген күнінен бастап саналады және
ол бір жылдан аспауы керек. Егерде серіктестіктердің қатысушылары
белгіленген мерзімде өз үлестері бойынша міндеттемесін орындамаса, онда
қатысушылар өзінің есебінен бермеген үлесінің бір бөлігін қосуы керек,
болмаса олардың жарғылық капиталы қосатын үлесіне дейін азайтылады.
Акционерлік қоғамның жарияланған жарғылық капиталының мөлшері бірыңғай
валюта көрсетілген барлық шығарылған акцияның номиналды (атаулы) қүнына тең
болады. Қоғам өзінің шығады деп жариялап қойған акцияларының барлығын
немесе тек бір бөлігін ғана шығаруы және орналастыруы мүмкін. Ол жағдайда
жабық акционерлік қоғамы мемлекеттік тіркеуден өтпес бүрын жарияланған
жарғылық капиталының толық төленуін қарастырады. Ашық акционерлік қоғамы
өзінің жарияланған жарғылық капиталының кем дегенде 25% тіркеместен бұрын
төлеуі тиіс.
Жарияланған жарғылық капиталының минималды көлемі ашық акционерлік
қоғам үшін - бес мың минималды есептік көрсеткішін, ал жабық қоғам үшін
-жүз минималды есептік көрсеткішін құрайды.
Акционерлердің жалпы жиналысында анықталған әрі жарияланған санының
шегінде акцияны шығарудың жағдайы, мерзімі, саны директорлар Кеңесінің
шешімімен белгіленеді.
Қоғамның шығарылған (төленген) жарғылық капиталының деңгейі шығарылатын
акцияның номиналдық (атаулы) қүнына тең болады. Шығарылған (төленген)
жарғылық капитал жаңадан шығарылған немесе сатып алынған және жойылған
акцияларына сәйкес өзгеруі мүмкін. Бүл жерде шығарылған акцияның номиналды
құнының жиынтық сомасы әрбір қоғам типіне белгіленген минималды деңгейден
төмен болмауы керек.
Қоғамның жарияланған жарғылық капиталы түгелдей төленіп және
орналастырылып біткен соң ғана, үлғайтуға рүксат беріледі; жарияланған
капитал мен шығарылған капиталдың арасында айырмасы болса, онда сол сомаға
жарғылық капитал азайтылады.
Жарияланған жарғылық капиталын үлғайту және азайту туралы шешім
акционерлердің жалпы жиналысында кабылданады, бірақ оларды минималды
деңгейден төмендетуге рүқсат етілмейді.
Барлық кредиторларға кем дегенде 30 күн бүрын хабарланған соң,
жарияланған жарғылық капиталын азайтуға рүксат етіледі. Бүл жағдайда
кредиторлар өзінің алашағын толық деңгейде, әрі тез арада талап етуге
күкылы.
Коғам акциялары жай және айрыкша болып келеді.
Заңға сәйкес акциялар акционерлердің келесі күктарын канағаттандырады:
- дивидендтер алуын;
- коғамды басқаруына қатысуын;
- қоғам жойылғаннан кейін одан қалған мүлікті бөлісуге катыса
алатындығын.
Қоғам тек иесі жазулы (атаулы) акцияны шығаруға кұқы бар. Иесі жазулы
(атаулы) акцияның қозғалысы, яғни акцияның өз үстаушысын ауыстыру, қатаң
тәртіпте арнайы қүжатта - акционерлік қоғамның акционерлерінің тізімінде
белгіленеді. Иесі жазулы (атаулы) акцияның күқын, тек тізімге енгендер ғана
пайдалана алады.
Жарғылық капиталдың қолда бары және қозғалысы 501-ші "Жай акциялар",
502-ші "Айрықшалығы бар акциялар", 503-ші "Қосқан үлестер мен жарналар"
шоттары енетін 50-ші "Жарғылық капиталы" деген шоггар бөлімшесінде
жүргізіледі.
50-ші "Жарғылық капитал" бөлімшесінің шоттары бойынша қалдығы, оның
құрылтай қүжаттарында көрсетілген жарғылық капиталының мөлшеріне сәйкес
келуі керек. 50-ші бөлімшенің шоттары бойынша жазу жарғылық капиталдың
белгіленген тәртібі бойынша жүреді, олардың ұлғайған немесе азайған
жағдайында құрылтай қүжаттарында да тиісті өзгерістер енгізіледі.
50-ші "Жарғылық капитал" бөлімшесінің шоттары бойынша операцияларын
қарастырайық.
501-ші "Жай акциялар", 502-ші "Айрықшалығы бар акциялар" шоттарының
кредиті бойынша акционерлік қоғамның жарғылық капиталына салынатын
салымдары бойынша қатысушылардың қарыз сомасы көрініс табады, ал ол 511-ші
"Төленбеген капитал" шотымен корреспонденцияланады.
Шығарылған акциялардың (салымдардың) немесе жарналардың номиналдық қүны
төленсе, онда ол: 431, 432, 441, 451, 452 дебеті бойынша және 511 шоттың
кредиті бойынша көрініс табады.
Егер де шығарылған акциялардың номиналдық қүны негізгі қүралдармен,
материалдық қүндылықтармен және басқа да активтермен төленсе, онда мына
шоттар дебеттеліп: 101-103, 106, 121-125, 201-206, 221-223 және 511 шоты
кредштеледі.
Жоғарыда атап өткеніміздей, жауапкершілігі шектелген серіктестіктердің
жарлық капиталын қалыптастыру процесі бір жылдан аспауы керек, егер де бүл
мерзім сақталмаса, онда ол бойынша есептелген пайыз сомасының бөлігі немесе
оның бір бөлімі, яғни жарғылық капиталына жетіспей түрған сомасы 332
"Есептелген пайыз" шотының дебеті бойынша және 724 "Акция бойынша
дивидендтер мен пайыз түріндегі табыс" шотының кредиті бойынша көрсетіледі.
Егер де аталған жағдай орындалмаса, онда жарғылык капиталына жетіспей
түрған сомаға тиісті түзетулер жасалынады, ол кезде 511 шоты дебеттелген
және 503 шоты кредиттелген — кызыл жазылады.Серіктестіктердің қатысушысы
мүшеліктен шығып кетсе, онда оның үлесін үшінші түлға сатып алуы мүмкін, ол
кезде жарғылық капиталдың сомасы өзгермейді, тек қатысушылардың қүрамында
ғана өзгерістер болады.
Егер де қатысушылар шығып кетсе, онда соған байланысты жарғылық капитал
да азаяды, демек: 503 шоты дебеттеледі де, 441,451,101-103,106,121-125, 201-
206, 221, 222 шоттары кредиттеледі.
Егер де акционерлік қоғамның мүшелері өз акцияларын қайтып алса,
501,502 шоттары дебеттеледі де, 521 - "Қайтып алынған капитал" шоты
кредиттеледі.
2.2. Резервтік капиталдың есебі

Резервтік капитал - акционерлерлік қоғамның және баска да тараптардың
таза табысының есебінен калыптасатын меншік капиталының бір бөлігі,
Резервтік капитал субъектінің негізгі (оперативтік) қызметінен алынған
зияндарын жабуға және ағыэдағы табыс жеткіліксіз болған жағдайда,
дивиденттерді төлеуге пайдаланыл ады. Резервтік капиталды құрау жөне оны
пайдалану құрылтайлық құжатгармен және қолданыстағы зандармен анықталады.
Резервтік капитал жарлық капиталымен жөне басқа дд қаражатгармен бірге
бухгалтерлік баланстың пассивінде көрініс табады және ол кәсіпорынның
меншік капиталы болып табылады.Акционерлік қоғамдар мен басқа да үйымдар
өздерінің таза пайдасы есебінен жоғарыда айтылғандай резервтік капитал
қүрады. Бүл резервтік капиталдың мөлшері қоғамның жарғысында
белгіленеді. Резервтік капиталдағы жинақталған сома алдын ала болжанбаған
(есептелмеген), төтенше жағдайлардан болатын шығындарды жабу үшін
жүмсалады. Жалпы резервтік капиталдағы жинақталатын сомаларды жүмсау
тәртібі акционерлік қоғамның жар-ғысында бекітіледі.
Резервтік капиталдың есебі 55-ші "Резервтік капитал" бөлімшесінің
мынадай пассивті шоттарында жүргізіледі: 551-ші "Заңдармен белгіленген
резервтік капитал" және 552-ші "Басқа да резервтік капитал". Резервтік
капиталдың жүмсалуына байланысты азаюы келесі есепті кезең ішінде
қоғамның жарғысында көрсетілген мөлшерге тең етіп қайта қалып-тастыруды
қажет етеді. Кәсіпорындарда резервтік капи-талдың есебі "Резервтік
капитал" бөлімінің: "Заңмен белгіленген резервтік капитал", "Басқадай
резервтік капитал" — деп аталатын шоттарда есептеледі.
Заңцармен белгіленген резервтік капиталдың есебі. Шаруашылық жүргізуші
серіктестіктің (ЖШС, АҚ және баскалар) резервтік капиталы құрылтайшылардың
құжаттарында (жарғысында, құрылтайшьшардың шартгарында) белгіленеді, сонддй-
ақ белгіленген тәртіп бойынша мемлекетгік тіркеуден өтеді. Жыл сайын түскен
таза табыстан аударып отыру акционерлердің жалпы жиналысыңца белгіленеді.
Оның мөлшері жарияланған жарлық капитадцың 15%-нен кем болмауы керек.
Резервтік капиталдарды қалыптастырған (қүраған) кезде 561 шоты
дебеттеледі де, 551 шоты кредиттеледі.
Резервтік капитал қаражаттарын пайдалану 551-ші шоттың дебетінен мына
шоттардың кредитінде көрініс табады:
621, 622, 687 - артықшылығы бар акциялар бойынша төлем жасауға қажет
қаржысы болмаған жағдайда серіктестіктердің резервтік капиталының ішіндегі
дивидендгердің есебінен төлеген кезде; 561-шот "Есепті жылдың бөлінбеген
табысы (жабьшмаған зияны)", 562-шот "Өткен жылдардың бөлінбеген табысы
(жабылмаған зияны)" — зиян шеккен соманы резервтік капитаддың есебінен
жапқан кезде.
Басқа да резервтік капитал есебі, 552-ші "Басқа да резервтік капитал"
шотында жүргізіледі. Бүл шотта заңтәртібімен көзделген еңтөменгі мөлшерден
тыс жасалған резервтік капиталдар есептелінеді. 552-шоттың дебеті мен
кредиті бойынша шоттар корреспонденциясы 551-шоттың корреспонденциясына
үқсас. Бүндай резервтер кәсіпорынның өз қалауы бойынша қалыптастырылады.
Резервтік капитал үйымның таза пайдасы ессбінен қалыптасқан
уақытта бухгалтерлік есепте:
Д-т: "Ағымдағы жылдың бөлінбеген табысы" шоты, К-т: "Заңмен
белгіленген резервтік капитал" немесе
"Басқадай резервтік капитал" деп аталатын шот-тар түрінде жазу жазылуы
тиіс.
Ал кәсіпорынның резервтік капиталындағы жинақ-талған сомасы
жүмсалынғанда бухгалтерлік есепте:
Д-т: "Заңмен белгіленген резервтік капитал" немесе "Басқадай
резервтік капитал" шоттарының тиістісі,
К-т: "Есепті жылдың бөлінбеген табысы (жабылмаған зияны)";
"Өткен жылдардағы бөлінбеген табыс (жабыл-маған зиян)";
"Артықшылығы бар акциялар бойынша есеп айырысу" немесе тағы да басқа
шоттардың тиістілері түрінде екі жақты жазу жазылады.
Акционерлік қоғамдар немесе басқа да үйымдар өзде-рінің тапқан таза
пайдасының есебінен әр түрлі бағыттарға байланысты қорлар қүруына болады.
Бүндай бағытта құрылған қор сомаларын керекті уақытында жүмсағаннан кейін
қайта қалыптастыру кәсіпорын үшін міндетгі болып саналмайды. Ол аталған
қорлардың есебі "Басқадай резервтік капитал" деп аталатын шотта
жүргізіледі.
Кэсіпорындар мен үйымдардагы резервтік капитал шоты бойынша жүргізілетін
операциялар
№ Операциялардың мазмүны Дебитте-Кредитге
летін -летін
шот шот
1 2 3 4
1 Акционерлік қоғамның 561 551
жаргысында белгіленген
мөлшерде резервтік
капи-тал сомасының
қалыптасуы
2 Акционерлік қоғамнын, 561 552
жарғысында белгіленген
мөлшерден артық резер-втік
капитал сомасының
қалыптасуы
3 Кәсіпорынның ағымдағы 551, 552621,
жылда пай-да таппауына 622, 687
немесе тапқан пайда-сының
жетіспеуіне байланысты
ар-тықшылыгы бар акциялар
бойынша дивидент төлеу
ушін жұмсалған
резервтік капитал сомасы
4 Кэсіпорынныц есепті 551, 552561, 562
кезеңдегі неме-се алдыңғы
(өткен) жылдардағы
жа-былмаған зияндарын
жабуға жүмсал-ған
резервтік капитал сомасы
5 Ағымда^ғы жылғы 551, 552561
зиянды жабуға
бағытталған резервтік
капитал сомасы
6 Өткен (алдыңғы) 551, 552562
жылдың жабыл-маған
зиянын өтеуге
бағытгалған резервтік
капитал сомасы
7 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.