Қазақстандағы қорықтар

Пән: География
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

Кіріспе
Негізгі бөлім: а) Қазақстандағы қорықтар

ә) Ақсу-Жабағлы қорығы

б) Қорғалжын қорығы

в) Наурызым қорығы

3. Қорытынды

4. Қолданылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Жалпы Қазақстандағы қорықтар жайлы әңгіме қозғайтын болсақ, ең бастысы қорық деген сөзге анықтама беріп кеткеніміз жөн болады. Қорық - бұл аумағындағы барлық табиғи кешен толығымен шарушылыққа пайдаланылудан алынған және үкіметтің қорғауында болатын жер не су кеңістігі; типтік, сирек кездесетін және бірегеей табиғи кешендерді бүкіл компоненттерінің жиынтығымен қоса, сол қалпында сақтауға арналған, арнайы қорғау режимі бекітілген ерекше қорғалатын табиғи аумақ. Қорықтың негізгі міндеті - қорғауға алынған табиғат кешенін, сондай-ақ. осы аумаққа тән организмдердің гендік қорын сақтау және қалпына келтіру, табиғи құбылыстардың даму заңдылықтарын ғылыми тұрғыдан кеңінен зерттеу. Қорық аумағын шаруашылық мақсат үшін пайдалануға болмайды. Қорық қорғалатын аумақ қана емес, сонымен қатар табиғатты қорғау жөніндегі мемлекеттік ғылыми мекеме болып табылады. Мұнда жабайы хайуанаттарға санақ жүргізу әдістері, оларға әснр ететін факторлар анықталып, саны сиреп бара жатқан жануарлар мен қоры азайып кеткен өсімдік түрлерін қалпына келтіру мәселесі терең зерттеледі.

Қазақстандағы қорықтарға біз төменде толығырақ тоқталып, ол туралы біраз мәлімет беруге тырысамыз.

Қазақстандағы қорықтар. Мемлекеттiк табиғи қорық - табиғат қорғау және ғылыми мекеме мәртебесi бар ерекше қорғалатын табиғи аумақ, оның қызметiнiң мақсаты өзiнiң аумағындағы табиғи процестер мен құбылыстардың табиғи барысын, өсiмдiктер мен жануарлар дүниесi объектiлерiн, өсiмдiктер мен жануарлардың жекелеген түрлерi мен қауымдастықтарын, әдеттегi және бiрегей экологиялық жүйелердi сақтау мен зерделеу және оларды қалпына келтiру болып табылады.

Қазақстанда қазіргі уақытта 10 қорық ұйымдастырылған.

Қорықтар тізімі

Кестеде қорықтар құрылған уақытына сәйкес келтірілген.

#: #

Атауы: Атауы

Құрылған жылы: Құрылған жылы

Көлемі, га: Көлемі, га

Орналасқан жерi: Орналасқан жерi

#: 1

Атауы: Ақсу-Жабағылы мемлекеттiк табиғи қорығы

Құрылған жылы: 1926

Көлемі, га: 131 934

Орналасқан жерi: Оңтүстік Қазақстан облысы және Жамбыл облысы

#: 2

Атауы: Алматы мемлекеттiк табиғи қорығы

Құрылған жылы: 1931

Көлемі, га: 71 700

Орналасқан жерi: Алматы облысы

#: 3

Атауы: Наурызым мемлекеттiк табиғи қорығы

Құрылған жылы: 1931

Көлемі, га: 191 381

Орналасқан жерi: Қостанай облысы

#: 4

Атауы: Барсакелмес мемлекеттiк табиғи қорығы

Құрылған жылы: 1939

Көлемі, га: 160 826

Орналасқан жерi: Қызылорда облысы

#: 5

Атауы: Қорғалжын мемлекеттiк табиғи қорығы

Құрылған жылы: 1968

Көлемі, га: 543 171

Орналасқан жерi: Ақмола облысы және Қарағанды облысы

#: 6

Атауы: Марқакөл мемлекеттiк табиғи қорығы

Құрылған жылы: 1976

Көлемі, га: 102 979

Орналасқан жерi: Шығыс Қазақстан облысы

#: 7

Атауы: Үстірт мемлекеттiк табиғи қорығы

Құрылған жылы: 1984

Көлемі, га: 223 342

Орналасқан жерi: Маңғыстау облысы

#: 8

Атауы: Батыс Алтай мемлекеттiк табиғи қорығы

Құрылған жылы: 1992

Көлемі, га: 86 122

Орналасқан жерi: Шығыс Қазақстан облысы

#: 9

Атауы: Алакөл мемлекеттiк табиғи қорығы

Құрылған жылы: 1998

Көлемі, га: 19 713

Орналасқан жерi: Алматы облысы және Шығыс Қазақстан облысы

#: 10

Атауы: Қаратау мемлекеттiк табиғи қорығы

Құрылған жылы: 2004

Көлемі, га: 34 300

Орналасқан жерi: Оңтүстік Қазақстан облысы

Ақсу-Жабағылы қорығы - ЮНЕСКО-ның биосфера қорығы дәрежесін алған Қазақстан мен Орталық Азияның алғашқы қорығы. Қорықта құстардың 238 түрі, аңдардың 42 түрі, өсімдіктердің 1300 түрі сақталған. Қорықта кездесетін Грэйг қызғалдағы қорықтың символына айналған. Оның алқызыл күлтелері 12-15 сантиметр болып келеді, сондықтан осы ерекше әсемдігі үшін қызғалдақ экспортқа шығарылады. Ақсу каньонында жартасқа қашап салынған суреттер бар. Бұдан басқа осындай суреттерді 3000 метр биіктікте орналасқан ойпатта да табуға болады.

Алматы қорығы - Қазақстандағы ең бай қорықтардың бірі. Іле Алатауының орталығында 1931 жылы ұйымдастырылды. Жер көлемі - 71 мың гектар. Қорықта бұғы, елік, арқар, құлжа, тауешкі, таутеке, жайран, қабан, жайра, суыр, барыс, ілбісін, аю, түлкі, борсық; құстан, ұлар, шіл, кекілік, қырғауыл, тазқара, бүркіт және басқалары бар.

Марқакөл мемлекеттік табиғи қорығы Шығыс Қазақстан облысында, Оңтүстік Алтайдың шығысында Марқакөл қазаншұңқырында орналасқан. Ол солтүстігінде Күршім, оңтүстігінде Азутау жоталарының арасында орналасқан Алтайға тән тектоникалық ойпатты алып жатыр. Көл 1 449, 3 метрлік абсолюттік биіктікте жатыр. Ең биік нүктесі - 3304, 5 метр (Ақсу-Бас тауы) .

Марқакөл көлі Марқакөл көлін осы аймақтың інжу-маржаны деп атауға болады. Сарқырамада орналасқан ол оңтүстігінде Күшім тауымен, солтүстігінде Азутау тауымен шектеледі. Көлдің ұзындығы 38км, ені 19 км және тереңдігі 27м. Оған 27 өзен құяды, тек Қалжыр өзені ғана көлден ағып шығады. Марқакөл суы мұнтаздай таза және жұмсақ болғанымен балыққа бай. Марқакөл көлі Қазақстандағы осы балық түрлерінің отаны деуге әбден болады. Жартасты тауларда негізінен жапырақты және шыршалы ағаштар өседі. Көркем жартасты таулардың көп бөлігі май қарағай орманына толы. Биік таулардың баурайы медициналық дәрулік қасиеті бар шөпке бай (алтын және марал түбірі, бергиния, т. б. ) . Фаунасы түрлі және мол. Ағаштар арасынан қоңыр аюларды, бұғыларды, түлкілерді, жабайы мысықтарды, маралдарды, құндыздарды, бүркітті, сирек кездесетін қызыл қасқыр, қара ләйлектерді, сұрғылт шағалаларды және басқаларын көруге болады.

Батыс Алтай мемлекеттік табиғи қорығы Кенді Алтайдың солтүстік-батыс бөлігінде Шығыс Қазақстан облысының Риддер (Лениногор), Зырян, Глубокое (Орталық кеңсе-үй-жайы Глубокое ауданының Риддер қаласында орналасқан) аудандарының аумағында Поперечное ауылының оңтүстік-шығысында табиғатты пайдаланудан алынып қойылған жерлерде орналасқан. Батыс Алтай қорығының аудандастырылуы Оңтүстік-Cібір тау елдерінің Алтай провинциясына жатады. Қорықтың ландшафтық кешеніне Иванов (2800 м), Холзун (2500 м), Көксін (2300 м), Тигирецк (2300 м), Линейск (1600 м), Уба (2067 м), Үлбі (2000 м) жоталарының таулы жер бедерлерінің бөлігі қосылады.

Қорықтың жануарлар дүниесін тайгалық жануарлар: бұлан, марал, елік, құдыр, қоңыр аю, құну, сілеусін, бұлғын, сасық күзен, аққалақ, қара күзен, кәмшат, тиін, шұбар тышқан, суыр, түлкі және әртүрлі кеміргіштер құрайды.

Құстар әлемі алдын ала алынған деректер бойынша 100 аса түрден тұрады. Олардың ішінде Қызыл кітапқа енгізілген: қара дегелек, тундра шілі, бүркіт, аққұйрық субүркіт бар.

Алакөл көлі Алакөл Қазақстанның көз жауын алатын көлдерінің бірі. Жоңғар Алатауының солтүстік шығысында жатқан тұзды көл миниралды тұздар мен күкіртті батпаққа бай. Сонымен қатар, Сіз көл бойында 35 км созылып жатқан Құстар Аралынана Фламинго құстары мен басқа да 40 түрлі құстарды көре аласыз.

Қорғалжын қорығы. Қазақстанның орталығындағы Теңіз-Қорғалжын ойпатының оңтүстік-батыс бөлігін алып жатыр. Бұл - еліміздегі ең ірі табиғи қорық, ол Астананың оңтүстік-батысынан 130 шақырым қашықтықта орналасқан. Теңіз-Қорғалжын ойпаты дала мен шөл даланың түйісінде, Қазақ ұсақ шоқыларын Көкшетау қыраттарынан бөле-жара орналасқан. КСРО Министрлер кеңесінің шешімімен бұл қорық суда тіршілік ететін құстардың мекені ретінде халықаралық маңыздағы сулы-батпақты жерлер санатына енгізілген болатын. Қазір қорыққа дүниежүзілік табиғи мұра аймағы мәртебесі берілген.

Өсімдіктер әлемі Қорық флорасы гүлді өсімдіктердің 300 түрін құрайды. Ағаштар жоқ, алайда бұталардың 12 түрі бар. Далада кейде қараған мен тобылғы да кездеседі. Қорғалжын қорығында сирек кездесетін өсімдіктердің 45 түрі қорғалады. Олардың арасында Шренк қызғалдағы, Қазақстанның Қызыл кітабына енген екі түсті қызғалдақ, көкшіл жуа, орал миясы, құмды цмин, дәрілік алтей, қара жусан, ақмия, бозы және дала шатырашы бар.

Жануарлар әлемі Қорғалжын фаунасы дала және жартылай шөл дала аймақтарына тән. Мұнда сүтқоректілердің 41 түрі, құстардың 294 түрі, бауырымен жорғалаушылардың 6 түрі, қос мекенділердің 2 түрі, балықтың 11 түрі бар. Қорықтың омыртқасыздар фаунасы мүлдем зерттелмеген. Қорықта қоңыздардың 300 түрі тіркелген. Қорғалжын көлдері - балықшылардың жұмағы. Мұнда алтын және бозша мөңкелер, шортан, аққайран, линь, алабұға және торта балықтар тіршілік етеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.