Өзгеріс үстіндегі әлем шаруашылығы

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1. Өзгеріс үстіндегі әлем шаруашылығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
2. Постиндустриалды қоғам ұғымының қазіргі кездегі мәні ... ... ... ... ... ...9
2.1. Қазіргі ҒТР: мәні, негізгі қасиеттері, даму кезеңдері ... ... ... ... ... ... ..10
2.2. Нарықтық экономиканың дүниежүзілік деңгейге көтерілуі ... ... ... .12
2.3. Демографиялық жарылыс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14
2.4. Ақпараттық технологиялар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
3. Фокус (жинақталу) және мамандандырылу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..16
3.1. Үшінші сектордың өсуі (третизация) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...17
3.2. Өндіріс қайнар көздерінен ауытқу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
3.3. Қызмет көрсету қызметтерінің өндірістенуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 20
3.4. Осыны өзіңіз жасаңыз ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .24

«Постиндустриалды қоғам» термині АҚШ-та өткен ғасырдың 50-жылдары пайда болды. Өйткені ғасырдың ортасындағы американ экономикасы ғасыр басындағы экономикадан айырмашылығы көп болатын. Алдымен «постиндустриалды қоғам» термині экономикалық өсудің, еңбектің техникалана түсуі, әлеуеттіліктің ұлғаюы, сондықтан жұмыс уақытының азаюы және бос уақыттың көбеюі шамасында қарастырылған еді. Бірақ сонау 50-жылдардың аяғында-ақ Рисман әлеуеттіліктің шексіз ұлғаюына күмән туғызатынын дәлелдей алды. Ал 60-жылдардың соңынан бастап «постиндустриалды қоғам» ұғымы жаңа мән-мағынаға ие бола бастады. Дүниежүзілік тарихты индустриалдыққа дейінгі, индустриалдық және постиндустриалдық қоғам деп болу XX ғасырдың 50-70- жылдары толық айқындалып орнықты.
Біздің курстық жұмысымыз осы ұғым төңірегінен бастау алып оның бүкіл әлем экономикасына тигізіп отырған әсері жөнінде ой тұжырымдау арасын қамтиды.

1. Әубәкіров Я., Нәрібаев Н., Есқалиев М., т.б. Экономикалық теория негіздері. Оқулық. Алматы, 1998 ж.
2. Доғалова Г.Н. Халықаралық экономика. Алматы, 2000 ж.
3. Нарықтық экономика дамыған елдер өнеркәсібінде салыстырмалы еңбек құқығы мен өндірістік қатынастар. Ред. Р.Бланпейн, С. Энгельс. Алматы, 1999 ж.
4. Мәуленова С.С. Бекмолдин С.Қ. Құдайбергенов Е.Қ. Экономикалық теория. 1-бөлім. Алматы, 2003ж.
5. Мәденов Б. Нарықтық экономика теориясына кіріспе. Алматы, 1995ж.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 23 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1. Өзгеріс үстіндегі әлем
шаруашылығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
2. Постиндустриалды қоғам ұғымының қазіргі кездегі
мәні ... ... ... ... ... ...9
2.1. Қазіргі ҒТР: мәні, негізгі қасиеттері, даму
кезеңдері ... ... ... ... ... ... .. 10
2.2. Нарықтық экономиканың дүниежүзілік деңгейге көтерілуі ...
... ... .12
2.3. Демографиялық
жарылыс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... 14
2.4. Ақпараттық
технологиялар ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .14
3. Фокус (жинақталу) және
мамандандырылу ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... .16
3.1. Үшінші сектордың өсуі
(третизация) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17
3.2. Өндіріс қайнар көздерінен
ауытқу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...19
3.3. Қызмет көрсету қызметтерінің
өндірістенуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
3.4. Осыны өзіңіз
жасаңыз ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 22
Қолданылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
...24

Кіріспе

Постиндустриалды қоғам термині АҚШ-та өткен ғасырдың 50-жылдары пайда
болды. Өйткені ғасырдың ортасындағы американ экономикасы ғасыр басындағы
экономикадан айырмашылығы көп болатын. Алдымен постиндустриалды қоғам
термині экономикалық өсудің, еңбектің техникалана түсуі, әлеуеттіліктің
ұлғаюы, сондықтан жұмыс уақытының азаюы және бос уақыттың көбеюі шамасында
қарастырылған еді. Бірақ сонау 50-жылдардың аяғында-ақ Рисман
әлеуеттіліктің шексіз ұлғаюына күмән туғызатынын дәлелдей алды. Ал 60-
жылдардың соңынан бастап постиндустриалды қоғам ұғымы жаңа мән-мағынаға
ие бола бастады. Дүниежүзілік тарихты индустриалдыққа дейінгі,
индустриалдық және постиндустриалдық қоғам деп болу XX ғасырдың 50-70-
жылдары толық айқындалып орнықты.
Біздің курстық жұмысымыз осы ұғым төңірегінен бастау алып оның бүкіл
әлем экономикасына тигізіп отырған әсері жөнінде ой тұжырымдау арасын
қамтиды.

1. Өзгеріс үстіндегі әлем шаруашылығы

Әлемдік шаруашылық ХЭҚ-дың объективтік негізі болып табылады.
ХЭҚ-дың кейбір түрлері (негізінен сауда қатынастары) әлемдік
шаруашылықтың пайда болуына дейін болды. Мысалы, жекелеген аймақтардың
шеңберінде еуропалық елдер арасында болған қатынастар, (Еуропа-Солтүстік
Африка, Еуропа-Таяу Шығыс, елдері және т.б.). Бұл қатынастар еларалық, тар
аймақтық сипатқа ие болды. Әлемдік шаруашылықтың "пайда болуына байланысты
(ХЭҚ жаңа глобальды сипатқа ие бола бастайды. Жекелеген елдердің
экономикаларына немесе әлемдік экономикаға негізделуі себепті ХЭҚ көп ретте
оларға тәуелді болады. Бірақ ХЭҚ-дың жүзеге асуы барысында әлемдік
шаруашылықтың өмір сүруі мен дамуының тәуелсіз түріне, оның ішкі
механизміне айналып, дербес құбылыс болып саналады, өз заңдылықтарына
бағынады.
Қазіргі әлемдік шаруашылық - нарықтық экономиканың объективті
заңдылықтарына бағынатын глобальды экономикалық жүйе; ол, сонымен қатар,
бір-бірімен тығыз байланыстағы ұлттық экономикалардың бірлестігі.
Өзінің дамуы мен қалыптасуы барысында әлемдік шаруашылық ұзақ та қиын
жолды өтті. Кейбір зерттеушілер әлемдік шаруашылықты жүйе ретінде
қарастырып, оның пайда болуын Рим империясы дәуіріне жатқызады. Басқа
зерттеушілер әлемдік шаруашылықты ХV-ХVІ ғасырларда ашылған географиялық
жаңалықтар кезеңінен бастайды. Осы жаңалықтардың арқасында елдер арасында
асыл тастармен, металдармен, құлдармен халықаралық сауда жедел дами
бастады. Бірақ бұл кезеңдердегі әлемдік шаруашылық едәуір шектеулі болған
және тек көпес капиталы ғана күш салған жүйе ретінде қарастырылды.
Қазіргі әлемдік шаруашылық өндірістік төңкерістен кейін, капитализмнің
жаңа монополиялық сатыға ұласуы барысында пайда болды.
XIX ғасырдың аяғы мен XX ғасырдың басындағы әлемдік шаруашылықтың XX
ғасырдың 60-70 жылдарындағы әлемдік шаруашылықтан көп айырмашылықтары бар.
Көптеген қарама-қайшылықтарды және көп жоспарлы тенденцияларды сақтай
отырып, XXI ғасырға бағытталған әлемдік шаруашылық XX ғасырдың ортасындағы
әлемдік шаруашылыққа қарағанда неғұрлым тұтас, өзара байланысқан және
динамикалық сипатқа ие.
XX ғасырда әлемдік шаруашылықтың тұрақсыздығы орын алды. Бұл
көптеген империалистік, экономикасы дамыған және дамушы елдердің арасындағы
өткір қарама-қайшылықтардың әсерінен болған еді. Ал XX ғасырдың
ортасында әлемдік шаруашьшық: әлемдік капиталистік және әлемдік
социалистік деген екі бөлікке бөлінді. ХЭҚ-тар жүйесінде капиталистік
шаруашылық басым позицияларда болды: 90-жылдардың басында әлемдік
шаруашылықгың 910 бөлігі әлемдік капитал аясындағы тауар айналысына келді.
60-жылдардан бастап әлемдік шаруашылық жүйесіне дамушы елдер де кіре
бастады. 70-жылдардың ортасында, әсіресіе, Оңтүстік-Шығыс, Азияның жаңа
индустриальды елдері (1-толқын - шағын аждаһа - Оңтүстік Корея, Тайвань,
Гонконг, Сингапур) және Латын Америкасы елдері (Бразилия, Аргентина,
Мексика) едәуір жетістіктерге қол жеткізе бастады.
КСРО-ның күйреуінен кейін және Шығыс Еуропа елдеріндегі, революциялық
өзгерістердің нәтижесінде әлемдік шаруашылық жаңа бірлескен, тұтас
құрылымдық сипаттарға ие болды. Жаңадан пайда болған әлемдік шаруашылық
біртекті емес, сейте тура, ол өндірісі дамыған елдердің, дамушы елдердің
және экономикасы өтпелі кезеңдегі елдердің ұлттық экономикаларынан тұрады.
XXI ғасырдың басындағы әлемдік шаруашылық өзінің ауқымы бойынша
глобальды және ол нарықтық экономика принциптеріне, халықаралық еңбек
бөлінісінің заңдылықтары мен өндірістің интернационалдануына тұтастай
негізделіп отыр.
Қазіргі жағдайдағы шаруашылық процестердің интернационалдануы мен
глобализациялануы. Қазіргі ХЭҚ-тың сипаты мен даму тенденциясы.
Интенсивті мемлекетаралық экономикалық байланыстардың қазіргі дәрежесі
келесі ұғымдарға сәйкес келеді:
• халықаралық еңбек бөлінісінің әлемдік шаруашылыққа тереңдей енуі;
• дайын өнімдердің дәстүрлі халықаралық саудасының көлемі мен
сипатының сапалық тұрғыдан өзгеруі - таза коммерциялық саудадан
көп ретте ұлттық өндірістік процестерге тікелей қызмет көрсететін
салаға айналды;
• капитал миграциясының интенсивті сипатқа ие болуы;
• ғылыми-техникалық білімдермен жедел айырбас жасау және қызмет
көрсету саласының тез дамуы;
• жұмыс күші миграциясы көлемінін едәуір өсуі.
Жұмыс күшінің халықаралық миграциясы, бүгінгі танда халықаралық
шаруашылық өмірді интернационалдаудың маңызды құрамдас бөлігіне айналды;
мемлекеттер мен аймақтар экономикаларының арасындағы интеграция
процестерінің жедел дамуы және кеңеюі. Дамыған мемлекеттермен болған сауда,
өндіріс, және несие-қаржылық салаларындағы қол жеткізген бірлестік дәрежесі
әлемдік шаруашылық кешенінің қалыптасқанын көрсетеді. Кешенге қатысушылар,
мемлекеттік шекараларына қарамастан, жалпы шаруашылық жүйесінің құрамдас
бөліктері ретінде қызмет атқарады. Шаруашылық өмірдің интернационалдануы
жүзеге асады - бұл жекелеген елдер арасындағы халықаралық еңбек бөлінісі
негізінде өндірістік-экономикалық байланыстардың қалыптасуы болып табылады.
Бұл өндірістік күштердің тарихи қалыптасқан объективті тенденциясы ұлттық
экономикалардың өзара қарым-қатынастарының - тереңдеуінен, олардың
халықаралық еңбек бөлінісіне қатысуы мен қайта өндіру процесінің
шекараларының шеңберінен тыс шығуынан айқын көрінеді. Шаруашылық өмірдің
интернационалуының алғышарттары ірі машиналық өндіріске көшу кезеңінде
пайда болды. Өйткені бұл уақытта ұлттық шекаралар өндірістік күштердің
дамуына кедергі келтіре бастады.
Соғыстан кейінгі жылдары ғылыми-техникалық прогресс экономикалардың
интернационалдануының айқындаушы факторына айналды. Халықаралық сауданың
және халықаралық өндірістің даму қарқындарында шұғыл өзгерістер жасалды:
Микроэлектрониканың, биотехнологияның және жаңа материалдарды өңдеудің
қарқынды дамуы ұлттық экономикалардың өзара тәуелділігін күшейте түсті.
Капиталды шетке шығару өсті, оның түрлері және бағыттары өзгерді.
Қазіргі кезендегі шаруашылық өмірдің интернационалдануы жаңа сапалық
сипаттарға ие бола бастады. Олар ірі көлемдегі, жоғары дәрежеде
механикаландырылған және автоматтандырылған қазіргі өндіріс қажеттігіне
сауда-экономикалық байланыстардан халықаралық ғылыми-техникалық
қатынастарға және өндірістік кооперацияға көшуіне қатысты пайда болды.
Шаруашылық өмірдің жаңа сапалы кезеңі ретінде экономикалық интеграция
қарастырылады. Ол елдердің экономикалық қоғамдасуы түрінде дамып келе жатыр
және әр түрлі ұлттық экономикалары қарым-қатынастарының неғұрлым терең
жүйесі ретінде қарастырылады.
Қорыта айтқанда, әлемдік шаруашылық дамуының ең басты тенденциясы -
тауарлардың, қызметтердің және капиталдың бірыңғай планетарлық нарық
жасауға бағытталған шаралары және жекелеген елдерді біртұтас әлемдік
шаруашылық кешенге эконмикалық тұрғыдан ұйымдастыру болып табылады. Бұның
барлығы глобальды экономикалық жүйені ХЭҚ кешенінің құрамдас бөлігі ретінде
зерттеуге әкеледі. Бұл ХЭҚ-тың өте жоғары дәрежесі.
Макроэкономикалық деңгейдегі глобализация дегеніміз-мемлекеттердің және
жеке аймақтардың өз шекараларыннан тыс әрекет ететін экономикалық
белсенділікке ұмтылуы. Осындай белсенділіктің белгілері ретінде
ырықсыздандыру (либерализация), сауда және инвестициялық шектеулерді алып
тастау, еркін өнеркәсіп аймақтарын құру т.б. қарастырылады.
Микроэкономикалық деңгейдегі глобализация дегеніміз-кәсіпорын
қызметінің ішкі нарық шекарасынан әрекет етіп, өрісінің кеңейе түсуі.
Глобализациялаудың ұлтаралық немесе көпұлттық бағыттағы кәсіпкерлік
қызметтен айырмашылығы - әлемдік нарықты меңгеруге күш салады.
Қазіргі ХЭҚ-ға қандай факторлар елеулі және шенгуші әсер етеді? Қазіргі
уақыттың көптеген қарама-қайшылықтарына қарамастан оның, ңегізгі
ерекшеліктерінің біріне өзара түсіністікке, ынтымақтастыққа ұмтылу жатады.
Әртүрлі елдердің экономикалық деңгейлерінің жақындасу процесі дамып келе
жатыр. Бұл, әрине, қиын да үдемелі қозғалыс және оған келесі факторлар
әсерін тигізеді:
1.Индустриалды қоғамнан постиндустриалды (ақпаратты) қоғамға көшу;
2. Технологиялық революциялар;
3. Энергетикалық, шикізаттық және азық-түліктік проблемалардың
шиеленісе түсуі;
4. Экологиялық проблема.
Бұдан шығатын қорытынды: өндірісті интернационалдау тек өндірістік
күштердің кеңістіктік салаларын ғана емес, сонымен қатар өндірістік қарым-
қатынастарды да қамтиды. Өндірістік қатынастардың халықаралық салада дамуы
ХЭҚ-тың жекедара айырықша жүйесі болып табылады. Бұл өндірістік
қатынастардың ішкі ұлттық қатынастармен ортақ табиғаты және құрылымы бар,
бірақ оның жүзеге асуы ұлттық шекаралардың бар болуымен ерекшеленеді.

2. Постиндустриалды қоғам ұғымының қазіргі кездегі мәні

Постиндустриалды қоғамды тек техникалық тұрғыдағы жаңа саты екен деп
қана бір жақты қарастыру ағаттық болады. Мұнда адам да бүкіл дүниежүзілік
қоғамда өзгерістерге ұшырауда. Еңбек бұрынғыдай адам күші арқылы болып
қоймай адамның творчестволық қабілетін көбірек қажет етеді.
Постиндустриалды қоғамда экономиканың адамдарға үстемдігі төмендеп адамның
қабілеттері дами түседі. Қысқасы Постиндустриалды қоғам -постэкономикалық
қоғам.
Постиндустриалды қоғамның орнығуы экономикалық, әлеуметтік,
технологиялық және рухани революция деуге болады. Оның түп-тұқияны жаңа
әлеуметтік адамның және қоғамдық қатынастардың орнығуында жатыр.
Ғалымдар бұл қоғамның мынадай қасиеттерін жіктеп жазып жүр:
инттеллектуалдық еңбектің жаппай етек алуы, ғылыми ақпараттың көлемінің
ұдайы дамып отыруы, экономикады қызмет көрсету саласының, ғылым мен
білімнің басымдылығы және т.б.
Соңғы он жыл ішінде ақпараттық қоғамды Постиндустриалды қоғамның бел
баласы деп жүр. Ал мұнда ақпараттық технологиялардың қауырт дамуы көзге
түседі.
Ақпараттық технологиялар дегеніміз - желілер арқылы әсіресе дербес
компьютер арқылы ақпаратты дайындау, жинау, жеткізу және өңдеу
технологияларын айтады. Алайда бүгінгі күнде жаңа ақпаратты
технологиялардың өте шапшаң дамуы индустриялық эрадан информациялық эраға
өту заманнында алатын орны ерекше. Сонымен қатар нарықтық экономикада
қоғамымыздың дамуына тікелей байланысты.

2.1. Қазіргі ҒТР: мәні, негізгі қасиеттері, даму кезеңдері

"Постиндустриалды қоғам" деп қазіргі экономикалық және әлеуметтік
әдебиетте "классикалық капитализм" орнына келе жатқан қоғамды атайды.
Постиндустриалды қоғам ҒТР жетістіктерін игеру базасында туындап,
адамзаттық экономикалық дамуының бүгінгі жоғарғы сатысын көрсетеді.
Постиндустриалды қоғамға келесідей белгілер тән:
- адам тікелей өндірістен шығарылған, өндіріс қатарында
тұрады, тек адамға ғана берілген нәрсені сананы пайдалана отырып, оны
бақылайды және реттейді;
- ғылыми-техникалық сипатқа сай өндірісті қоғамдық ұйымдастыру
өзгереді: жаппай интеллектуалдық еңбек қызметкер тұлғасының басымдылығын
талап етеді;
- интеллектуалдық еңбек қызметкердің өндіріс құралдарынан үстем болуын
қалпына келтіреді, ал бұл қоғам өміріндегі меншіктің өндіріс құралдарына
қатынасының экономикалық әлуеттілігін төмендетуге әкеледі;
Нәтижесінде қоғамның жаңа экономикалық біртекті құрылымы пайда болады
(қазір тікелей материалдық өндіріс сферасына халықтың жұмысқа қабілетті
бөлігінің 10-15% ғана қатысады, ал 80-85% интеллектуалдық еңбек және
сервистік қызмет көрсетумен айналысады), бұл өндірістің акционерлік
нысандарының басым болуы негізінде әлеуметтік біртеңділікті қалыптастырады;
- экономикалық және әлеуметтік біртеңділік қоғамдық өмірдің
саяси тұрақтылығын тудырады;
- халықтың негізгі бөлігінің тамақ, киім, көлікке деген материалдық
қажеттілігін қанағаттандыру мүмкіндігі туады.
Адам қоғамының даму тарихындағы техникалық жекелеген облыстарында емес,
жалпы материалды-техникалық база масштабында (ауқымында) болған төрт ірі
технологиялық революцияны бөліп көрсетуге болады. Біріншісі, XVIII ғасырдың
70-80-жылдарында, тоқыма және бұрғылау станоктарының пайда болуымен
байланысты. Екіншісі, XVIII ғасырдың аяғы, XIX ғасырдың басында, бу
двигателінің пайда болу және тарауымен байланысты. Оның нәтижесінде үш
құрамдас бөліктен тұратын еңбек құралы-машина пайда болды: механикалық
двигатель (бу двигателі) -жеткізуші механизм - жұмысшы құралы. Үшіншісі,
XIX ғасырдың аяғы, XX ғасырдың басында, электр двигателі мен іштен жану
двигателінің пайда болуымен байланысты. Төртіншісі, XX ғасырдың 50-
жылдарының ортасынан басталады. Осының нәтижесінде үш буынды машинадан
еңбек құралдарының жаңа төр буынды құрылымына өту іске асырылды (үш буынды
және компыотерлік құралдар). XX ғасырдың ортасында ғылым мен техникадағы
терең сапалы өзгерістер бір-біріне өте жақындап, ерекше түрдегі ғылыми-
техникалық революция (ҒТР) пайда болды. Ол ғылымды өндірістің жетекші
факторына айналдыру негізінде шаруашылықты дамытудың барлық объективті және
субъективті жағдайларын түбегейлі сапалы өзгертуді көрсетеді.
ҒТР келесідей қасиеттері негізгі болып табылады:
- ғылым заттар мен процестердің белгісіз кластарын аша бастады,
бұл өндірістің принциптілік жаңа салаларын құруға мүмкіндік
береді. Әңгіме қазіргі радиоэлектрондық және есептеу техника, кванттық
электроника, тірі ағзаның мұрагерлік қасиеттерін беру кодтарын ашу және
т.б. туралы болып отыр;
- ғылым, техника мен өндірістегі төңкерістер бір-біріне
қосылып, ғылыми жаңалықтарды практикалық іске асыру мерзімдері курт
қысқартылды;
- машина жүйесінен бастап, ұйымдастыру мен басқару нысандары,
өндірістегі адам жағдайына дейінгі өндірістік бүкіл технологиялық тәсілі
сапалы өзгереді.

2.2. Нарықтық экономиканың дүниежүзілік деңгейге көтерілуі

Берлин қабырғасы жойылғаннан кейін (1989 ж.) Шығыс және Орталық
Еуропа нарықтық қатынастар жүйесіне есік ашты (Үндістан мен
Қытайда ол бұдан да бұрын болған). Ақша массасының, ақпарат, технолоғиялар,
тауарлар мен қызметтердің орнын ауыстыруына Ұлттық шекаралардың бұрынғы
әсерін жоққа шығарған нарықтық қатынастардың халықаралық жүйесіне үш
миллиардқа жуық адам қосылды. Компаниялар инвестициялар үшін ең қолайлы
нарықтық жағдайлар жасалған жерлерге өз қаржыларын салуға мүмкіндік алды.
Осындай шешімдерді қабылдау процесіне көптеген факторлар әсер етеді, бірақ
еңбек құны солардың бірі екені сөзсіз. Бұл фактордың мағынасын есепке алмау
қиын, себебі шығыс Еуропа елдеріндегі еңбек құны Германиядағы еңбек құнының
10% құрауы мүмкін, ал Индонезия мен Қытайда ол 2% аспайды. Тіпті Еуропалық
Одақ елдерінде еңбек құны әр түрлі. Мысалы, Англияда басқа мемлекеттерге
қарағанда ол 20-30% төмен. Бұл факт шетелдік инвестицияларды тартуға
бағытталған стратегиялық саясаттың бөлігі. Еуропалық Қоғамдастық шеңберінің
өзінде еңбек құнының осындай девальвациясы әділетсіз бәсекелестік пен
әлеуметтік демпингке алып келуі мүмкін.
Халықаралық бәсекелестік, басқа жетістіктердің ішінде, ең жақсы өнімді
ең қолайлы бағаға жасауды ұйғарады. Яғни, бағалар төмендеуі тиіс, ал көп
жағдайларда, жұмыс бастылығының ауысуына алып келуі керек. Бірақ, кекесін
еткендей, біздің ақша қуған мына заманда мұндай манипуляциялар көп
жағдайларда өнімділік пен табысты күтуге байланысты акционерлік капитал
бағасының өсуіне апарып соғуда.
Осыған қоса, дүниежүзілік деңгейге өту ақша мен өнім қызметтерге төлеу
үшін пайдаланылады. Ал, осы ешкіммен бақыланбайтын ақша ағымының қалған
бөлігінің өзі тауар болып табылады. Ақша мен оның дериваттары (ақшаның
туындылары) кәсіпкерліктің өсуіне әсер етеді, сондықтан ең аз уақыт ішінде
ең көп табыс табуға бағытталған алып-сату құралы болып табылады. Сонымен,
алып зейнетақы қорлары қаржылық және бюджеттік министрліктерді қанайды,
өйткені тиісті қатаң экономикалық және монетарлық саясатпен бекітілмеген
ұлттық валюталар алып-сату мен девальвация объектісіне айналуы мүмкін.
Осындай жағдай ағылшын фунтымен, мексикан песосымен, итальян лирасымен,
швед кронасымен болған. Үкіметтер қатаң бюджеттік және қаржылық төртті
сақтауы керек: тек еңбекпен табылғанды жұмсау, әйтпесе қаржылық рыноктың
жазасы өзін көп күттірмейді.
Еуропалық Монетарлық Одақтың саясатына сәйкес оның мүшесі болып
табылатын барлық мемлекеттер келесі ережелерді сақтап отыр: инфляцияның
өсуі 3%, бюджеттің дефициті 3% және жалпы қарыз ұлттық жалпы табыстың 60%
аспауы керек.
Өзіне қоғамдық шығындардың ауыртпашылығын ала алатын әлеуметтік
саясатты жүргізу үшін кеңістіктің болмауы - алдында аталып кеткен
факторлардың нәтижесі. Ал, ол қоғамдық саладағы жұмысбастылығының және
зейнетақылар мен науқастанып қалғанда еңбекке уақытша жарамсыз қағаздарын
қоса алғанда әлеуметтік сақтандырудың қысқаруы деген сөз. Сондықтан,
Еуропалық Одақтың барлық мүше мемлекеттері Еуропалық клубтың мүшесі болып
қалғысы келсе, инфляция мен бюджет дефицитінің төменгі деңгейін, мықты
ұлттық валютаны және осыған қатысты төмен пайыздық ставкаларды көздейтін
Маастрихт Келісімінің белгілерін сақтауға мәжбүр болуда. Бірақ, бұл Жапония
және АҚШ-пен қатар, төртінші әлемнің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.