Банк өтімділігін басқару негіздері

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 71 бет
Таңдаулыға:

1 БАНК ӨТІМДІЛІГІН БАСҚАРУ НЕГІЗДЕРІ

Банк қызметін басқаруда өтімділігінің орны мен рөлі

Коммерциялық банктің өтімділігі банктің жеткілікті өзіндік капиталының болуымен, лайықты мерзімді ескере отырып, баланстың актив мен пассив тармақтары бойынша қаражатты орналастыру мен оның көлемімен анықталатын, банктің өзінің барлық контрагенттері алдындағы қарыздарлық және қаржылық міндеттемелерінің орындалуын уақтылы және толық қамтамасыз ету мүмкіндігін көрсетеді. Коммерциялық банктің қаражат өтімділігі банктің меншікті капиталы, тартылған және орналастырылған қаражаттары сияқты үш құраманың құрылымдық элементтерін басқару арқылы олардың арасындағы объективті қажетті қатынасын үнемі қолдауында негізделеді.

Әлемдік банк теориясы мен тәжірибесінде қаражат өтімділігі «қор» немесе «ағым» мағынасында түсіну қабылданған. «Қор» мағынасындағы қаражат өтімділігі белгілі бір уақытта актив құрылымын осы облыстағы қолданбаған резервтердің есебінен оның жоғары қаражат өтімділігі тармақтарының пайдасына өзгерту арқылы коммерциялық банктің тұтынушы алдындағы өз міндеттемелерін орындау мүмкіндігінің дәрежесін анықтайды.

«Ағым» ретіндегі өтімділігі динамика көзқарасы бойынша сарапталады және ол коммерциялық банктің белгілі бір уақыт арасында өтімділігінің қолайсыз деңгейін өзгерту немесе актив және пассив тармақтарын тиімді басқару, қосымша қарыз қаражат тарту, табысты көбейту жолымен банктің қаржылық тұрақтылығын көтеру арқылы қаражат өтімділігінің объективті қажетті деңгейінің құлдырауын болдырмау мүмкіндігін бағалау деп көрсетеді.

Яғни, әр коммерциялық банк өтімділігін белгіленген дәрежеде ұстауды өз бетінше қаматасыз етуі керек. Бір жағынан қаражат өтімділігінің белгілі бір уақыт арасында құрылған жағдайын сараптау арқылы болса, екінші жағынан банк қызметінің нәтижелерін болжау және жарғылық капитал, резервтер мен арнайы фондтарды құру, шет ұйымдардың қарыз қаражаттарын жұмылдыру, белсенді несие операцияларын орындау аумағындағы ғылыми негізделген экономикалық саясатын жүргізу арқылы.

Сақталған ақшалы қаражаты барлар мен оларды қажет ететіндер арасындағы делдал ретіндегі коммерциялық банктердің қызметі осы қаражатты ұтымды жұмылдырып және оны несиеге беру немесе жалпы кірістілік, сонымен қатар табыс үшін жоғары пайыз мөлшерлемесімен инвестициялаумен сипатталады.

Ақшалы қаражатты жұмылдыру мен оларды болашақ сұраныстың және қолда бар қаражаттың нақты мерзімде түсуінің нарықтық белгісіздігі жағдайында оларды орналастырумен байланысты операциялық қызмет жүргізу үшін, банкке қаражат өтіміділігі түріндегі қаражат қажет, яғни оңай және тез, өте аз мөлшердегі тәуекелмен немесе мүлдем тәуекелсіз ақшаға айнала алатын активтер қажет.

Сонымен, коммерциялық банктің өтімділігі - бұл оның активтерін қолма-қол қаражат ретінде қолдану немесе оларды осындай түрге айналдыру мүмкіндігі. Банктің нақты қаражаты және басқа қаражат өтімділігі бар активтерінің сомасы, сонымен қатар басқа көздерден қаражатты жұмылдыру қабілеті қарыздарлық және қаржылық міндеттемелерін уақтылы орындау үшін жеткілікті болса, онда коммерциялық банк болып саналады. Бұдан былай, қаржы өтімділігі бар резерв несие мен инвестиция бойынша ұтымды келісімдер жасау; несиеге сұраныстың мезгілдік және аяқ асты құбылуын компенсациялау; салымдардың кенет алынуы кезінде толықтыру және т. б. сияқты кез-келген аяқ асты қаржылық қажеттілікті қанағаттандыру үшін қажет.

Отандық экономикалық әдебиетте белгіленген халықаралық банктік терминологиядан өзге, банк балансының қаражат өтімділігі және банктің төлеу қабілеттілігі сияқты екі терминді жиі алмастырады, және де бұл несие институттарының төлеу қабілеттілігі мен қаражат өтімділігін қолдау тәсілдері мен амалдарың шатыстырылуына әкеліп соғады. Егер де біріншісі банктің жеке жұмысы болса және ол нақты жағдайда қаражат өтімділігін белгіленген мөлшерде қолдау тәсілдерін өз бетінше таңдаса, екіншісі Орталық банктің (Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі) үкімет атынан атқаратын функциясына жатады.

Сонымен, егер банк ақшалы қаражатының сомасын басқа көздерден аудара отырып өзінің пассив бойынша міндеттемелерін уақтылы орындай алса, ол қаражат өтімділікті болып саналады. Айта кету керек, өзінің тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін банк белгілі бір қаражат өтімділігі бар резервті иемдену қажет, ол ақша нарығы жағдайының, тұтынушының жағдайының өзгеруінен пайда болған күтпеген міндеттемелерді орындау үшін қажет.

Енді баланс өтімділігі деген ұғымды қарастырайық. Егер баланс жағдайы актив бойынша қаражатты пассив бойынша міндеттемелерді орындау үшін тез арада қолдану мүмкіндігін берсе, баланс қаражат өтімділікті болып саналады. Банк міндеттемелерін орындау үшін оның активтерінің тез арада ақшалы түрге аударылуы бірқатар факторлармен айқындалады, солардың ең маңыздысы болып қаражатты орналастыру мен қаражатты жұмылдыру мерзімдерінің сәйкестігі болып табылады. Басқаша айтқанда, пассив мерзімі қандай болса, актив мерзімі де сондай болуы керек; сонда баланста актив бойынша ақшалы түрдегі босайтын сома мен босау мерзімі және банк міндеттемелері бойынша төлемнің сомасы мен төлеу мерзімі арасындағы тепе-теңдік қамтамасыз етіледі.

Банктің өтімділігіне оның активінің құрылымы әсер етеді: активтің жалпы сомасында бірінші қатарлы өтімді қаражат неғұрлым көп болса, соғұрлым банктің қаражат өтімділігі жоғары. Қаражат өтімділігінің деңгейі бойынша банк активтері үш топқа бөлінеді:

1. Аяқ асты қолдануға дайын өтімді қаражат немесе бірінші қатарлы өтімді қаражат. Олардың ішінде - касса, коршоттағы қаражат, бірінші қатарлы вексельдер және мемлекеттік құнды қағаздар.

2. Ақшалы қаражатқа айналдырыла алатын банк иелігіндегі өтімді қаражат. Оларға несие, орындалу мерзімі 30 күн міндеттемелер, биржада тіркелген шартты түрде сатылатын құнды қағаздар (сонымен қатар басқа мекемелерге және банктерге қатысу), және басқа құндылықтар (материалды емес құндылықтарды қосқанда) жатады.

3. Қаражат өтімділігі жоқ активтер - мерзімі өткен несиелер және сенімсіз қарыздар, негізгі фондтарға жататын банк иелігіндегі ғимараттар және құрылыстар.

Әлемдік банк тәжірибесінде активтердің ең өтімді қаражаты болып кассадағы қолма-қол тақша саналады, алайда тек касса ішіндегі емес, сонымен қатар берілген институттың Орталық банктегі ағымдағы шоттағы қаражаты.

Нарықтық экономикалы мемлекеттерде өтімді тармақтар ретінде банк Орталық банкте қайта есепке ала алатын бірінші қатарлы қысқа мерзімді коммерциялық вексельдер, мемлекет кепілдендірген құнды қағаздар саналады. Ұзақ мерзімді құнды қағаздарға инвестициялардың қаражат өтімділігі төмен, себебі оларды тез арада сату мүмкін емес. Сонымен қатар, қаражат өтімділігі төмен активтерге ұзақ мерзімді несиелер, жылжымайтын мүлікке инвестициялар жатады.

Сонымен қатар, банктің қаражат өтімділігі кейбір активті операциялардың тәуекелінің дәрежесіне тәуелді: банк балансында жоғары тәуекелді активтер үлесі неғұрлым көп болса, соғұрлым оның қаражат өтімділігі төмен болады. Сонымен, тәжірибеге сүйенсек сенімді активтерге нақты ақшалы қаражаттар жатқызылса, жоғары тәуекелділеріне - банктің ұзақ мерзімді салымдары. Қарыз алушылардың несие қабілеттілігінің дәрежесі несиелердің уақтылы қайтарылуына әсер етеді, демек оның балансының қаражат өтімділігіне де әсер етеді: банктің несие портфелінде жоғары тәуекелді активтер үлесі неғұрлым көп болса, соғұрлым банктің қаражат өтімділігі төмен болады. Қаражат өтімділігі сонымен қатар баланс пассивінің құрылымына тәуелді. Егер сұранысқа ие салымдар салымшылары ақшаны кез-келген кезде талап етуі мүмкін болса, мерзімді салымдар банк иелігінде ұзағырақ болады, яғни талап етілмелі салымдардың көлемі мерзімді салымдар көлемінен артық болса, бұл да банктің қаражат өтімділігін төмендетеді. Депозиттер мен басқа несиелік мекемелерден алынған қарыздардың сенімділігі де баланстың қаражат өтімділігіне әсер етеді.

Банк баласының қаражат өтімділігі актив пен пассивтердің арақатынасын көрсететін арнайы көрсеткіштерді есептеу көмегімен бағаланады. Халықаралық банк тәжірибесінде бұл мақсатта қаражат өтімділігінің коэффициенттері қолданылады. Соңғылар несие мекемесі балансының активінің түрлі тармақтарының пассивтің белгілі бір тармақтарымен, немесе, керісінше, пассивтердің активтермен арақатынасын көрсетеді. Түрлі мемлекеттерде қаражат өтімділігінің көрсеткіштері әр түрлі аталып, оларды есептеу әдістері де әр түрлі, бұл қалыптасқан тәжірибе мен дәстүрлерге байланысты; банктердің мамандануына және көлеміне, несие аумағында жүргізілетін саясатқа және тағы бірқатар жағдайларға тәуелді. Жалпы алғанда қаражат өтімділігін бағалауда қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді қаражат өтімділігінің коэффициенттері қолданылады; олар қысқа мерзімді өтімді активтердің немесе орташа мерзімді активтердің мерзімі бойынша сәйкес келетін пассивтерге қатынасына тең. Нарықтық экономикалы бірқатар мемлекеттерде банктер қаражат өтімділігінің коэффициенттерін қаражат өтімділігінің нормасы деп аталатын белгілі бір деңгейден төмен түсірмеуі қажет.

Кейбір мемлекеттерде қаражат өтімділігінің нормалары банктік және валюталық бақылау органдары арқылы, басқаларында - банктік заңнамалармен тағайындалады; олардың көлемі жиналған тәжірибе мен нақты жергілікті жағдайларды есепке ала отырып анықталады. Біздің мемлекетте КСРО заманынан бері, он алты жылдық үзілістен кейін, 1989 ж. коммерциялық банктердің қаражат өтімділігін бақылау мақсатында қаражат өтімділігінің нормалары енгізілді. Банктің қаражат өтімділігінің деңгейі белгілі бір банктің қаражат өтімділігінің коэффициенттерін белгіленген нормалармен салыстыру арқылы бағаланады. Қаражат өтімділігін белгілі бір деңгейде ұстау ақша нарығының жағдайларын, тұтынушылар ерекшеліктері, жүргізілетін операциялардың ерекшеліктері, жаңа нарыққа шығу және банк қызметтерін дамыту мүмкіндіктері, ескере отырып жасалатын банктің пассивті және активті операциялар аумағында саясат жүргізуі арқылы іске асырылады.

Коммерциялық банктің өтімді қаражатта қажеттілігі. Әлемдік банк ісінің тәжірибесінде коммерциялық банктердің өтімді қаражатта қажеттілігін дәл анықтайтын нормативтер жиынтығы немесе жалпылама формуласы әзірше табылмады.

Банктер басқармалары қаражат өтімділігі мәселесіне үнемі үлкен көңіл бөледі, алайда банктің өтімді қаражатта қажеттілігін анықтайтын қолжетерлік және кең қолданыстағы формуласы жоқ. Жеке алынған банктің қаражат өтімділігінің қажетті сомасы салымдар мен несиеге сұраныстың жалпы сомасының толқуына тәуелді.

Өз қатарында, бұл толқулар сол мемлекеттің экономикалық жағдайына байланысты, себебі онда үнемі өзгерістер болып жатады: бағдарламалық-мақсаттық, кездейсоқтық, мезгілдік, кезеңдік, ұзақ уақытты және т. б.

Бағдарламалық-мақсаттық шаралардың мысалы ретінде Қазақстан Республикасының бүгінгі экономикасы және банктік, қаржылық және ақшалы-несиелік сияқты салаларды қоса алғандағы халықтық шаруашылықтағы оның экономикалық саясаты.

Кездейсоқ өзгерістер мен олардың көлемін болжау қиын, өйткені олар белгілі бір қалыптасқан жүйеге бағынбайды, алайда олар міндетті түрде салымдар деңгейіне және несие қажеттілігіне әсер етеді. Кездейсоқ жағдайларға наразылық шерулер, жер сілкінісі, топан су, соғыс кезіндегі алаңдаушылықтар сияқты апаттардың нәтижелері, сонымен қатар кейбір ерекшеленген экономикалық немесе саясаттық әрекеттер мысал бола алады.

Мезгілдердің ауысуына тікелей байланысты мезгілдік өзгерістер кездейсоқ өзгерістерден айырмашылығы олардың жыл сайын қайталануында. Уақыт өте келе мезгілге әдетті жағдай біраз өзгере алады. Ауыл аймақта орналасқан банктерде күзде астық науқанынан кейін салымдар көбейіп, көктемде несиеге үлкен сұраныс болады. Құрылысқа арналған несиеге сұраныс қыс айларына қарағанда жазда жоғары. Мезгілдікті айқындайтын басты фактор, әрине, ауа райы болып табылады, сонымен қатар дәстүрлер де әсер етеді, мысалы, желтоқсанда Рождество қарсаңында бөлшек сауданың өсуі.

Кезеңдік өзгерістерді мезгілдік өзгерістермен салыстырғанда алдын ала болжау тіптен қиын. Кәсіби қызметтің төмендеу кезеңінде несиеге сұраныс азайып, салымдар қысқарады.

Бірақ ҚР банк жүйесіне негізгі әсер Ұлттық банктің ақшалы-несиелік саясатты жүргізу бойынша әрекеттерге тәуелді.

Ұзақ мерзімді құбылыстар мен ағымдар жеке алынған экономикалық кезеңге қарағанда ұзақ уақыт бойында әрекет етеді. Олар бірнеше кезеңді қамтып, тұтыну, сақтау, инвестициялық үрдіс, халық саны мен жұмысбастылардың саны, өндірістің техникалық деңгейіндегі өзгерулер секілді қысқа және ұзақ мерзімді факторлардың нәтижесі болып табылады.

Банк салымдарының деңгейіне қаражат өтімділігін жоспаралауды қажет ететін көптеген экономикалық факторлар әсер ететіні белгілі.

Берілген уақыт аралығында қаражат өтімділігі бар қордағы қажеттілікті есептеуде банк базисті уақыт аралығына қатысты салымдар мен несие деңгейінің болжалды өзгеруін ескереді. Қараджат өтімділігінің динамикасына немесе қордың артықшылығына үш фактор әсер етеді:

Салымдардың артуы мен кемуіне байланысты қаражатты иемдену немесе жоғалту;
Несие және инвестициялардың қысқаруына байланысты қаражатты иемдену немесе жоғалту;
Салымдардың артуы мен кемуі салдарынан міндетті қорлардың көлемін көбейту немесе азайту.

Қаражат өтімділігі бар қорда қажеттілік кез келген уақыт аралығына есептеле алады. Таблицаға сәйкес, қосымша фондтардың жылдың бірінші ширегінде түсуі мүмкін, алайда қалған уақытта қаражат өтімділігі бар қорда қажеттілікті қанағаттандыруға арналатын қаражатты жұмылдыру үшін банк орасан күш жұмсауы қажет болады. Бұл қажеттіліктер салымдарды алуға емес, мүмкін болатын несиеге сұранысқа байланысты. Жыл соңындағы салымдардың өсуі осы фондтардың босауын қамтамасыз ететін міндетті қорлардың жыл басында артуын қажет етеді.

Егер салымдар сомасы мен несиеге сұраныстың өзгеруін нақты болжау мүмкін болса, қаражат өтімділігі бар қажетті қаражатты анықтау мәселесі біраз оңайлау болар еді. Мәселенің қиындығына қарамастан банктер салымдар мен несие көлемін болжауға тырысу керек.

Үлкен банктер болжауды екі негізгі әдіспен жүргізеді.

Олардың біреуі несиеге деген қажеттілікті және әр алдыңғы қатарлы тұтынушылардың мүмкін болатын салымдар деңгейінің сараптамасы арқылы жүргізіледі. Бұл әдісті әдетте несие қабілеттілігін бағалау бөлімінің қызметкерлері қолданады: әрқайсысы өз шоттарының тобы бойынша болжау жасайды. Үйлестіру мен осы болжауларды қосу үшін экономикалық бөлім, бақылаушы бөлім, қазына бөлімі немесе жоспарлаумен айналысатын арнайы қызметкерлер жауапты.

Несие мен салымдар сомасын есептейтін келесі әдіс - қаражат көздерін болжау мен елдің жалпы инвестициялық қорларын қолдану болып табылады. Есептеу әдеттегідей болжаудың эконометрикалық әдістерін қолдану арқылы экономиканың жеке және мемлекеттік секторлары үшін жүргізіледі. Жеке сектордың қажеттілігін бағалау қаражаттың түсуін бағалаумен салыстырылады. Сонда банк несиесінде жалпы қажеттілікті қаражатта деген қажеттілік пен олардың түсуі арасындағы айырмашылық ретінде анықтауға болады, яғни нақты бір банк несие нарығындағы үлесін есептей алады. Бұл әдіс негізінен үлкен банктермен қолданылады, себебі кішірек банктер осындай қиын есептеу жүргізе алатын кәсіби қызметкерлерге әдетте зәру болады.

Салымдар мен несие көлемін болжауда бұл банктер өзінің өткен тәжірибесіне сүйенеді. Салымдар мен несие деңгейіндегі мүмкін болатын құбылыстардың көлемін бірнеше жылдық немесе экономикалық кезең дегі ортаайлық мәліметтердің графиктері мен таблицалары көрсете алады.

Бірақ банк қандай ірі не кіші болмасын, оның өтімді қаражатта қажеттіліктерін болжауда жергілікті және жалпыұлттық аспектілерді ескеру қажет. Жергілікті деңгейде бірінші орында салымдардың түрі, қайнар көзі және тұрақтылығының дәрежесі қарастырылады. Әдетте жинақтау салымдары мерзімді салымдармен, ал мерзімді салымдар сұранысқа ие салымдармен салыстырғанда тұрақтылау болып есептеледі. Шартты түрде бұл жеке шоттарға қатысты рас болып келеді, алайда банктің жалпы салымдарына келгенде әрқашан дұрыс емес. Көптеген кішігірім және орташа шоттардан тұратын талап етілмелі салымдар, бірнеше ірі фирмалардың немесе жеке салымшылардың шоттарынан тұратын салымдарға қарағанда әлдеқайда тұрақты, себебі шот қалдықтарының құбылыстарының ұқсас келуі тек кейбір ғана фирмалар үшін мүмкін болады.

Негізінен банк жұмыс атқаратын аймақта экономикалық қызметтің жеткіліксіз әртараптандыру салымдар мен несиенің мезгілдік құбылыстарының себебі болып табылады. Жеке аймақтың экономикасы туыстас тауар өндіретін бір немесе бірнеше салаларға толықтай тәуелді болуы сирек емес.

ҚР банктерінің көбісі ұсақ өнеркәсіптер категориясына жатып, өз қызметін шектелген экономикалық аймақ ішінде атқарса да, олардың қызметіне оның сыртында пайда болып жатқан факторлар да әсер етеді. Мысалы, ақшалы-несиелік және салық саясатының шаралары алдымен ақша нарығының ірі орталықтарында сезіледі, бірақ ертелі-кеш олар барлық банкке әсерін тигізеді. Бірде-бір банк, ол қаншалықты кіші не алшақ болмасын, ақшалы-несиелік шектеу саясатының әсерінсіз қалмайды. Демек, әр банктің басқармасы банк жүйесі және әрбір жеке банк жаңа несие беру үшін қажетті бос қаражаттың шектелуіне шалдығатын жалпыұлттық ағымдардан хабардар болуы керек. Қаражат өтімділігінің мәселесі бұл жағдайда шырақтау шегіне жетуі мүмкін, өйткені бұл мезетте несиеге сұраныс өсу қарқыны бойынша салымдарды басып озады. Пайыздық мөлшерлемелер өте жоғары деңгейге жетуі мүмкін. Егер несиеге сұранысты қанағаттандыру үшін банктің қаражат өтімділігі жеткілікті болса, ол өз пайдасына қарай жоғары несие пай ызын қолдана отырып, табысын көбейту мүмкін. Егер өтімді қаражат аз болса, банк жоғары табыс әкелуді кепілдеген несиелерді беруден бас тартуға немесе өз тұтынушылары жағынан несиеге сұранысты қанағаттандыру үшін қаражат өтімділігі төмен құнды қағаздарды курс бойынша шығындалып сатуға мәжбүр болады.

Осылайша, банктің қаражат өтімділігіне көптеген экономикалық және басқа да факторлар әсер ететіні көрініп тұр, бұған байланысты есептеу, жоспарлау және басқару сұрақтары коммерциялық банктердің қызметінің басты бағдарларына айналады.

Коммерциялық банктің саясаты, күнделікті қызметі мен стратегиясын қалыптастыратын осы факторлар негізінде, банктің қаражат өтімділігін басқару теориясы мен тәжірибесі тарихи пайда болып, дамып, жақсартылды.

Банк қаражат өтімділігін басқару теориялары

Банк қаражат өтімділігін басқарудың теоретикалық жұмыстары коммерциялық банктердің ұйымдастырылуымен қатар пайда болды. Қазіргі кезде төрт ерекше теорияларды ажыратады: активті басқарумен байланысты коммерциялық несие, орын ауыстыру, келер табыс теориялары және пасиивті басқару теориясы.

Банктің қаражат өтімділігінің жағдайын басқаруға жауапты қызметкерлері тәжірибе жүзінде қаражат өтімділігі теорияларының бірін туындататынын білуі екіталай. Тәжірибе жүзінде әр түрлі дәрежеде барлық теориялар қолданылады, бірақ түрлі банктерде олардың біреуіне көбірек көңіл бөлінеді. Қаражат өтімділігі жағдайының менеджментінде екі бағдарды бөліп көрсетуге болады. Олардың бірі - резервтерді қатаң бақылау саясаты. Ол банкте оған табыс әкелмейтін қаражаттың болмауын қадағалайды, яғни қаражатта қажеттілікке қатысты оның кез келген көлемде артық балуын болдырмау. Ендігі қарама-қарсылық - міндетті резерв талаптарын қанағаттандыру үшін және депозиттердің өсуінің шарықтау шегі кезінде қажетті резерв деңгейін үнемі қолдау саясаты.

Банктердің көбі орташа саясатты жүргізеді. Ірі банктердің барлығы қолма-қол ақшаны қатаң қадағалайды, және кіші банктер операциялардың жалпы табыстылығын қамтамасыз ету үшін қажетті қабілетті басқарудың маңызын түсінеді.

Өтімді қаражатта қажеттілікті жоспарлауда бірінші мәселе болып қолма-қол ақшаны басқару болып табылады, яғни міндетті резервтердің деңгейін ұстау және тұтынушылар қажеттілігін қанағаттандыру үшін жеткілікті банкноталар мен теңгелердің қорын қамтамасыз ету. Жұмыс сағаттары кезінде көптеген мәмілелердің нәтижесі ретінде банк кассасындағы ақша түсімі мен жылыстауы үнемі өзгеріп отыратындықтан, бұл мәселе қиын және маңызды. Касса табыс әкелмейді, яғни, банк басқармасының міндеті болып кассаны ұйғарынды ең төмен деңгейде ұстау болып табылады. Қолма-қол ақшаны басқару банктің көптеген есептеулер және Ұлттық банкке есеп беріп, сонымен қатар «Кассада ақшалы қаражаттың барлығы» күнделікті есепті беруді ұйғарады.

Жоғарыдағы айталғандай, қаражат өтімділігін басқару теориялары коммерциялық банктердің ұйымдастырылуы мен дамуымен тұспа-тұс келген. Әдепкіде банктің қаражат өтімділігі туралы мәселесінің екі теоретикалық әдістемесі бар. Бірінші әдістеме банк активтерінің құрылымының мерзімдері бойынша оның пассивтерінің құрылымына сәйкес келуінде негізделген, ал бұл коммерциялық банктердің өз қаражат өтімділігін басқарудың белсенді саясатын жоққа мүлдем шығарады. Берілген теоретикалық негізде банктің алтын ережесі деп аталатын ереже пайда болды, оның мәні банктің қаржылық талаптарының көлемі және мерзімі оның міндеттемелерінің көлемі және мерзіміне сәкес келуінде.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.