Екінші деңгейлі банктердің несиелік саясатын талдау және негізгі көрсеткіштерін бағалау. Өндірістік практикадан есеп
Коммерциялық банктердің несие саясаты нарықтық қатынастар жағдайында несие беру тәжірибесін жетілдіру, банк ссудаларының қайтарылуын камтамасыз етy, банктердің тәуекел шығындарын жоюы мақсатында жасалады.
Коммерциялық банктер несие саясатының жалпы қағидаларын (меморандум) әзірлеп-жасайды, оның басты мақсатын және несие берудің негізгі бағыттарын қалыптастырады. Банктер тәуекелге жол бермеуге, сапалы несие қоржынын қалыптастыруға мүдделілік танытады.
Несиелік саясат банктің несиелік қызметінің міндеттерін, оларды іске асыру құралдары мен әдістерін, сондай-ақ несиелік процесті ұйымдастыру принциптері мен тәртібін белгілейді. Несиелік саясат несиелік механизм көмегімен жүзеге асырылады.
Несиелік саясат – банктің несиелік жұмысын ұйымдастыру негізін және несиелеу процесіне қажетті құжаттар жүйесін жасау шарттары.
Кең мағынасында, несиелік саясатты несие беруші банк пен қарыз алушылар тұрғысынан қарастыруға болады.
Тар мағынасында, несиелік саясат – бұл несиелік процесті ұйымдастыру барысындағы банктің стратегиясы мен тактикасын сипаттайды.
Несиелік саясат банктің несиелік жұмысын, оның жалпы стратегияларына сай ұйымдастыру негіздерін және несиелеу прцесін қалыптастыруға қажетті құжаттар жүйесін (ұйымдастыру) жасау шарттарын білдіреді.
Жалпы несиелік саясат мынадай сипатта болуға тиісті:
- нұсқаулық емес, яғни директивті нұсқауларды қамтиды;
- несиелеудің мақсаттарын нақты және мағыналы анықтауға мүмкіндік береді;
- нақты мақсаттарды іске асырудың бірнеше ережелерін қамтиды;
- оны іске асыруды қамтамасыз ететін стандарттар мен нұсқаулықтарды қамтитын құжаттардан тұрады.
Несиелік саясат банктің стратегиясын, оның тәуекелді басқару облысындағы саясаттарын ескере отырып жасалады. Несиелік саясат несиелік қызметтің мынадай негізгі бағыттарын анықтауға мүмкіндік береі:
- несиенің берілуіне және несиелік портфельді басқаруға жауап беретін банк қызметкерлері жетекшілікке алатын объективті стандарттар мен критериилерін;
- несиелеу облысындағы стратегиялық шешімдерді қабылдайтын тұлғалардың басты іс әрекеттерін;
- сыртқы аудит қызметттерінің жұмысын және банктегі несиелік қызметтің сапалылығын;
- ішкі бақылау қағидаларын.
Коммерциялық банктер несие саясатының жалпы қағидаларын (меморандум) әзірлеп-жасайды, оның басты мақсатын және несие берудің негізгі бағыттарын қалыптастырады. Банктер тәуекелге жол бермеуге, сапалы несие қоржынын қалыптастыруға мүдделілік танытады.
Несиелік саясат банктің несиелік қызметінің міндеттерін, оларды іске асыру құралдары мен әдістерін, сондай-ақ несиелік процесті ұйымдастыру принциптері мен тәртібін белгілейді. Несиелік саясат несиелік механизм көмегімен жүзеге асырылады.
Несиелік саясат – банктің несиелік жұмысын ұйымдастыру негізін және несиелеу процесіне қажетті құжаттар жүйесін жасау шарттары.
Кең мағынасында, несиелік саясатты несие беруші банк пен қарыз алушылар тұрғысынан қарастыруға болады.
Тар мағынасында, несиелік саясат – бұл несиелік процесті ұйымдастыру барысындағы банктің стратегиясы мен тактикасын сипаттайды.
Несиелік саясат банктің несиелік жұмысын, оның жалпы стратегияларына сай ұйымдастыру негіздерін және несиелеу прцесін қалыптастыруға қажетті құжаттар жүйесін (ұйымдастыру) жасау шарттарын білдіреді.
Жалпы несиелік саясат мынадай сипатта болуға тиісті:
- нұсқаулық емес, яғни директивті нұсқауларды қамтиды;
- несиелеудің мақсаттарын нақты және мағыналы анықтауға мүмкіндік береді;
- нақты мақсаттарды іске асырудың бірнеше ережелерін қамтиды;
- оны іске асыруды қамтамасыз ететін стандарттар мен нұсқаулықтарды қамтитын құжаттардан тұрады.
Несиелік саясат банктің стратегиясын, оның тәуекелді басқару облысындағы саясаттарын ескере отырып жасалады. Несиелік саясат несиелік қызметтің мынадай негізгі бағыттарын анықтауға мүмкіндік береі:
- несиенің берілуіне және несиелік портфельді басқаруға жауап беретін банк қызметкерлері жетекшілікке алатын объективті стандарттар мен критериилерін;
- несиелеу облысындағы стратегиялық шешімдерді қабылдайтын тұлғалардың басты іс әрекеттерін;
- сыртқы аудит қызметттерінің жұмысын және банктегі несиелік қызметтің сапалылығын;
- ішкі бақылау қағидаларын.
2.1 ЕКІНШІ ДЕҢГЕЙЛІ БАНКТЕРДІҢ НЕСИЕЛІК САЯСАТЫН ТАЛДАУ ЖӘНЕ НЕГІЗГІ
КӨРСЕТКІШТЕРІН БАҒАЛАУ
Коммерциялық банктердің несие саясаты нарықтық қатынастар жағдайында
несие беру тәжірибесін жетілдіру, банк ссудаларының қайтарылуын камтамасыз
етy, банктердің тәуекел шығындарын жоюы мақсатында жасалады.
Коммерциялық банктер несие саясатының жалпы қағидаларын (меморандум)
әзірлеп-жасайды, оның басты мақсатын және несие берудің негізгі бағыттарын
қалыптастырады. Банктер тәуекелге жол бермеуге, сапалы несие қоржынын
қалыптастыруға мүдделілік танытады.
Несиелік саясат банктің несиелік қызметінің міндеттерін, оларды іске
асыру құралдары мен әдістерін, сондай-ақ несиелік процесті ұйымдастыру
принциптері мен тәртібін белгілейді. Несиелік саясат несиелік механизм
көмегімен жүзеге асырылады.
Несиелік саясат – банктің несиелік жұмысын ұйымдастыру негізін және
несиелеу процесіне қажетті құжаттар жүйесін жасау шарттары.
Кең мағынасында, несиелік саясатты несие беруші банк пен қарыз
алушылар тұрғысынан қарастыруға болады.
Тар мағынасында, несиелік саясат – бұл несиелік процесті ұйымдастыру
барысындағы банктің стратегиясы мен тактикасын сипаттайды.
Несиелік саясат банктің несиелік жұмысын, оның жалпы стратегияларына
сай ұйымдастыру негіздерін және несиелеу прцесін қалыптастыруға қажетті
құжаттар жүйесін (ұйымдастыру) жасау шарттарын білдіреді.
Жалпы несиелік саясат мынадай сипатта болуға тиісті:
- нұсқаулық емес, яғни директивті нұсқауларды қамтиды;
- несиелеудің мақсаттарын нақты және мағыналы анықтауға мүмкіндік
береді;
- нақты мақсаттарды іске асырудың бірнеше ережелерін қамтиды;
- оны іске асыруды қамтамасыз ететін стандарттар мен нұсқаулықтарды
қамтитын құжаттардан тұрады.
Несиелік саясат банктің стратегиясын, оның тәуекелді басқару
облысындағы саясаттарын ескере отырып жасалады. Несиелік саясат несиелік
қызметтің мынадай негізгі бағыттарын анықтауға мүмкіндік береі:
- несиенің берілуіне және несиелік портфельді басқаруға жауап беретін
банк қызметкерлері жетекшілікке алатын объективті стандарттар мен
критериилерін;
- несиелеу облысындағы стратегиялық шешімдерді қабылдайтын тұлғалардың
басты іс әрекеттерін;
- сыртқы аудит қызметттерінің жұмысын және банктегі несиелік қызметтің
сапалылығын;
- ішкі бақылау қағидаларын.
Несиелік саясат банк қызметін диверсификациялаудағы іс-әрекеттердің
тізбектелуін қамтамасыз ету үшін және несиелік қызметкерлердің лауазымды
міндеттерін анықтау үшін қажет. Несиелік саясатты несиелік саясатты іске
асырудың белгілі-бір тәртібі болмайынша несиелеудің біртұтас ережелерін
тәжірибеге енгізу мүмкін емес. Сондықтан да, жазбаша түрде жазылған
несиелік саясат пен оны іске асырудың соған сәйкес ережелері несиелік
процесті жүргізудің негізін құрайды.
Несиелік саясат, банк қызметкерлерінің бүгінгі ьаңда несиелеуге
болатын экономика секторын дұрыс таңдай білуіне, сондай-ақ несие беру
мүмкіндігі туралы сұрақты шешуде банк үшін бірінші реттік маңызы бар басқа
факторлар мен қарыз алушының несиелік қабілетіне қарап, өз клиентін
таңдаудағы біліктілігіне негізделеді. Сондай-ақ, несиелік саясат банктің
бүгінгі иелігіндегі немесе ертең енгізуді дұрыс санайтын несиелік
өнімдермен анықталады. Мысалы, кәсіпорындарға қысқа мерзімді несиелер
(айналым қаражаттарына толықтыруға) және ұзақ мерзімді инвестициялық
несиелер (өндірісті кеңейтуге, жаңғыртуға, техникалық жағынан қайта
қаруландыруға, ғылыми-техникаларды енгізуге) берген қолайлы.
Несиелік саясаттың маңызды элементі банктегі бақылауды ұйымдастыру
болып табылады (потенциалды қарыз алушыны несиелеу мүмкігдігі туралы
сұрақты шешу барысында несиелік стандартты дұрыс қолдануға бақылау жасау;
жекелеген несиелік қызметкерлердің құзыретін сақтауға бақылау жасау;
банктің несиелік портфелінің жағдайына және оның ішінде проблемалық
несиелерге қойылатын жалпы бақылау). Ішкі несие саясатын жасау банк
жетекшілерінің несиелеу мақсатын қалып-тастыруды және бұл мақстаттардың
банктің жалпы міндеттері мен стратегиялық мақсаттарымен қаншалықты сай
келетінін анықтауды талап етеді. Несиелеу мақстаттары анықталған соң, соның
негізінде банк қызметкерлерінің қажетті несиелік операцияларды атқаруына
мүмкіндік беретін банктің несиелік саясатын және оған қоса несиелеу
стандарты мен несиелік нұсқаулықтары жасалады.
Несиелік стандарттар мен нұсқаулықтарды жасаудың бастапқы кезеңі
аяқталуына байланысты, бұл құжаттардың бірінші редакциясы тәжірибелі
қызметкерлерге сараптауға берілуі тиіс. Сараптаушылардың талдауы және
ұсыныстары енгізілгеннен кейін несиелік саясат бойынша комитет (немесе
директорлар кеңесі, несиелік комитет) саясатты және оған сәйкес
нұсқаулықтарды бекітеді.
Несиелік саясат несиелеу лимиттерін, тәртібін, кейде несиелеу бойынша
жекелеген ережелерді де қамтиды. Мысалы, несиелік саясатта бір қарыз
алушыға келетін тәуекел лимиті анықталады. Сонымен қатар, несиелік саясатта
барлық несиелердің несиелік құжаттарда көзделген мақсаттарға сай берілуі де
қарастырылуы мүмкін.
Несиелік саясатта несиелік комитет туралы ереже де қамтылады.
Несиелік комитет несие беру барысында қорытынды жасап, несиені беруге
байланысты мәселелерді қамтиды.
Отандық банктер тәжірибесіндегі несиелік комитеттің шешетін
мәселелері мынадай:
- несие алуға берген клиенттің өтінішін және несиелік қызметкердің несие
беру туралы қорытындысын қарайды;
- несие беру немесе одан бас тарту туралы шешім қабылдайды;
- несиелік тәуекелдерге байланысты несиелеу формаларын анықтайды;
- несие сомасы мен мерзімін анықтап, пайыз мөлшерлемесін бекітеді,
- несиені қайтаруды қамтамасыз ету тәсілдеріне талаптар белгілейді;
- несиелеу шартын бекітеді (несиелік лимит, несиелік желі);
- берілген несиелерге мониторинг жүргізу тәртібін бекітеді;
- банктің несиелік стратегиясын жасайды;
- несиелеу бойынша бөлімшелердің жұмысын талдайды;
- несиелік комитеттің мәжілісінің хаттамаларына қол қояды және
хаттамаларды тіркеу кітабін жүргізеді.
Несиелік саясатта қарыз алушылардың негізгі қызметіне байланысты
тәуеклдігі жоғары операцияларды немесе жобаларды қаржыландыру үшін
тағайындалатын несиелер туралы да айтуға болады.
Несиелік саясатпен банк қызметкерлерін таныстыру, олардың соған сай
келетін ережелер мен нұсқаулықтарға үйрету, банкте несиелік саясатты
енгізудің негізгі элементі болып табылады.
Несиелік саясат несиелік қызметтің басты бағыттарын анықтайды.
Оларды, өз кезегінде, несиелік саясаттың қабылдаған бағыттарын іске асыру
жүйесі ретінде тұжырымдауға болады. Несиелік саясатта мынадай элементтер
көрсетілуге тиіс:
- несиелік қызметті ұйымдастыру;
- несиелік портфельді басқару;
- несиелеуге бақылау жасау;
- құзыретті бөлу принциптері;
- несиелеуді таңдаудың жалпы критериилері;
- несиелеуді жекелеген бағыттары бойынша шектеулер;
- несиелермен жасалатын ағымдық жұмыстарының принциптері;
- несиелер бойынша зиян шегу жағдайларына резерв жасау.
Іс жүзінде несиелік саясаттыы іске асыру тәсілдері мен әдістерін
белгілі-бір формада, яғни соған сай келетін мынадай үш құжат түрінде көруге
болады:
1. несиелеу саясаты;
2. несиелеу стандарты;
3. несиелеу нұсқаулықтары.
Сондай-ақ, аталған үш құжат ерекше бір құжатта – Несиелік саясат
бойынша жетекшілік ету біріктіріледі.
Несиелеу саясатында несиелеуді жүзеге асыратын бөлімшелер
жұмыскерлерінің қызметтерін нақтылайтын несиелік нұсқаулықтар мен несиелеу
стандарты, несиелеудің жалпы бағыттары мен бағдарлары анықталады.
Несиелеу стандарты – бұл банкте несиелік қызметті жүзеге асыратын
барлық қызметкерлердің жетекшілікке алатын құжаты. Несиелеу стандартында
мынадай сұрақтар қарастырылады: қарыз алушының қаржылық ақпараттарын жинау
және талдау тәртібі; несиенің кепілхаттар және кепілдемелермен қамтамасыз
етілуіне қойылатын талаптар; әкімшілік стандарттар және несиелік процесті
ұйымдастыру ережелері; қарыз алушының несиелік қабілетін талдау тәртібі,
құжаттардың толтырылуына қойылатын талаптар; несиелеудің айрықша түрлері
бойынша ережелер (мысалы, ипотекалық немесе тұтыну несиелері бойынша).
Барлық банктер бойынша құжаттар айналымын стандарттау мақсатында
несиелеу стандарттарына әртүрлі құжаттар үлгілері жатуға тиіс. Ондай
құжаттарға: несиелік келісім-шарт, кепіл туралы шарт, кепілдеме туралы шарт
және т. б. жатады.
Несиелік нұсқаулық несиелеу процедураларын іске асырудың жалпы
алгоритімін бекітетін кезектіліктің қадамдарын суреттеуді білдіреді.
Басқаша айтқанда, ол несиелік қызметтің нақты бір бағыттарына жатады.
Жалпы, несиелік саясатта қарыз алушы туралы қажетті ақпараттар жинау
және несиелік қабілетіне талдаудан бастап, несиелік талдау және аудит,
несиелер бойынша болар зиян процесін қамтитын несиелік процестің барлық
кезеңдері көрсетіледі.
Несиелік саясат мынадай қызметтерді атқарады:
- банктегі несиелеу процесін ұйымдастыруға бақылау жасауға негіз
ретінде болу;
- несиелеуді жүзеге асыратын бөлімдердің қызметкерлері үшін анықтама
материал және нұсқаулық ретінде болу;
- несиелік бөлімдердің жетекшілері үшін несиелік нұсқаулықтардың
талаптарының орындалуына бақылау жасау құралы;
- несиелік талдау және аудит бөлімі жұмыскерелрінің тексеруді жүзеге
асыруына негіз болатын талаптарды анықтау.
Коммерциялық банктердің несиелік саясатын іске асыру процесінде
проблемалық несиелерменжасалатын жұмысқа ерекше көңіл бөлініп және қосымша
бақылау жасалуға тиіс.
БТА Банкі Акционерлік Қоғамның қалыптасу тарихы 1925 жылғы қазанның 15-
нен басталды. Ол кездегі Қазақстан халық шаруашылығы Орталық Кеңесі
Президиумының шешімімен республика аумағында Өндірістік банк (Өндірісбанк)
бөлімшесі ашылды.
Уақыт өте келе Өндірістік банктің бөлімшелерінде әртүрлі қайта
ұйымдастырулар болды.
1932 жылдың 7 маусымында Республикалық Халық комисарлары Кеңесінің
Қазақстан аумағында арнайы ұзақ мерзімді салымдар банктерін ұйымдастыру
туралы Қауылысына сәйкес, Алматы қаласында Өнеркәсіпбанкінің базасында
КСРО электр шаруашылығын және құрылысты қаржыландыру мақсатында банктің
Қазақ өлкелік конторасы құрылды.
1949 жылдың 11шілдесінде Министрлер Кеңесінің қаулысымен Алматы
облысаралық конторасы КСРО Өндірісбанкінің Қазақ Республикалық конторасы
болып қайта құрылды. Кейіннен КСРО Құрылысбанкінің Қазақ Республикалық
конторасы болып өзгертілді. 1987 жылдың 17 шілдесінде СОКП ОК мен КСРО
Министрлер Кеңесінің Еліміздегі банктер жүйесін жетілдіру және олардың
экономикасының тиімділігін арттыруға жасайтын ықпалын күшейту туралы №821
бірлескен Қаулысына сәйкес, үш мемлекеттік банктің (КСРО Құрылысбанкі, КСРО
Мемлекеттік банкі, Сыртқы сауда банкі) негізінде 6 банк құрылды:
• КСРО Мемлекеттік банкі;
• КСРО Өнеркәсіп-құрылыс банкі;
• КСРО Сыртқы экономика банкі;
• КСРО Агроөнеркәсіп банкі;
• КСРО Тұрғын құрылыс банкі;
• КСРО Жинақ банкі.
1991 жылдың 4 наурызында КСРО Мемлекеттік коммерциялық өнеркәсіп-
құрылыс банкінің №126 Қаулысы бойынша Қазақстан Республикалық КСРО
Өнеркәсіп-құрылыс банкі – Тұранбанк Қазақ Республикалық Мемлекеттік
коммерциялық өндірістік-құрылыс банкі болып өзгертілді.
1991 жылдың 24 шілдесінде ҚазКСР Министрлер Кабинетінің 1991 жылғы 24
шілдедегі №444 Қаулысына сәйкес Тұранбанк Қазақ акционерлік банкі болып
құрылды. Акционерлер жиналысында Тұранбанк ҚАБ-нің Басқарма Төрағасы
болып Бейсенов Ораз Мақайұлы тағайындалды. Тұранбанк ҚАБ филиалдары
желісі 66 филиалдан құралды.
1990 жылдың 23 қаңтарында Қазақ КСР Министрлер Кеңесі мен КСРО Сыртқы
экономикалық банкінің арасында жасалған 1989 жылғы 11 желтоқсандағы келісім
негізінде, КСРО Сыртқы экономикалық қызмет банкінің бұйрығымен Алматы
қаласында КСРО Сыртқы экономикалық банкінің Қазақ Республикалық банкі
ашылды.
1992 жылдың 14 ақпанында құрылтайшылар жиналысының №3 шешімімен,
Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетінің 1992 жылы 28 тамыз айындағы
№710 Қаулысы бойынша Қазақстан Республикасының Сыртқы экономикалық қызмет
банкі ALEM BANK KAZAKHSTAN Қазақстан Республикасының Сыртқы экономикалық
қызмет банкі деп атауын өзгертті. Басқарма Төрағасы болып Ырысов Берлин
Кенжетайұлы тағайындалды. Alem Bank Kazakhstan Акционерлік банкі бірнеше
жылдар қатарынан мемлекеттің кепілдендіруі бойынша шетел несиелерін тартуда
Қазақстан Республикасы Үкіметінің агенті болды. Alem Bank Kazakhstan АБ-
ның филиалдық желісі 20 филиалды қамтыды.
1997 жылдың 15 қаңтарында Қазақстан Республикасы Үкіметінің
ТұранБанк Қазақ акционерлік банкін және ӘлемБанкҚазақстан акционерлік
банкін қайта ұйымдастыру туралы 15.01.97 ж. №73 қаулысына сәйкес ТұранӘлем
Банкі Жабық Акционерлік Қоғамы құрылады. Осы Қаулының негізінде Қазақстан
Республикасының Қаржы министрлігіне ТұранӘлем Банкінің акциясын қолдануға
және иеленуге рұқсат беріледі. Сондай-ақ, банктің жарғыларын және банк
басқарма мүшелерін қалыптастыруға мүмкіндік берілді. Акционерлердің жалпы
отырысында ТұранӘлем Банкі ЖАК-ның Басқарма Төрағасы қызметіне Тәтішев
Ержан Нұрілдәйімұлы тағайындалды.
1998 жылдың 1 қазанында ТұранӘлем Банкі Жабық Акционерлік Қоғамы
ТұранӘлем Банкі Ашық Акционерлік Қоғамы болып өзгертілді.
2003 жылдың 26 қыркүйегінде ТұранӘлем Банкі ААҚ қайта тіркелуіне
байланысты ТұранӘлем Банкі Акционерлік Қоғамы болып өзгертілді.
2008 жылдың 24 қаңтарында ТұранӘлем Банкі АҚ ребрендинг жүргізуге
байланысты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Тіркеу қызметі
комитетінде қайта тіркеуден өтіп, № 3903-1009-АҚ күәлігін алды және БТА
Банкі АҚ деп аталатын болды. 2007 жылдың қараша айында банк қолға алған
Ребрендигті жүргізудің басты алғышарты табысты банк конгломератын құруға
бағытталған жаңа стратегияның қабылдануы болды.
БТА Банкі бүгінде:
• 1,3 миллионнан астам жеке және 150 мың корпоративті клиенттері бар;
• Қазақстан бойынша 22 филиалдар мен 289 есеп-айырысу бөлімдері;
• Украинада, Ресейде, БАӘ-де және Қытайда халықаралық өкілдіктері бар;
• БТА-ның банк желісі Ресейге, Украинаға, Беларусь еліне, Қырғызстанға,
Арменияға, Грузияға, Қазақстан мен Түркияға тарайды.
Беделді банк дегеніміз – бұл ең бастысы, оның клиенттері. Банк үшін
серіктестерінің мүдделерін қорғау маңызды. Сарапшылардың пікірі бойынша,
БТА банкінің несие-қаржылық жүйеде сапалы қызметтері мен сенімділігінің
арқасында ең алдыңғы орынды иеленеді.
Банк жұмысының клиенттік және серіктестік саясаты бөлігіндегі басты
принциптері мен басымдықтары:
• Ұзақ мерзімді ынтымақтастық;
• Жеке қызмет көрсету;
• Жоғары кәсібилік;
• Құпиялық.
БТА Банк барлық санаттағы қаржылық ұймдарға жоғары сапалы қызмет
көрсетуге, екіжаққа пайдалы ұзақ мерзімді байланыс орнатуға және әрбір
клиентке, серіктеске және қызмет көрсетуге бағдарланған. Банк
тұтынушыларына өз мүмкіндіктері мен әлеуеметтерін толықтай жүзеге асыруға
көмектеседі (4-кесте).
4-кесте
БТА банкінің жалпы
клиенттерінің саны
Клиенттер саны
01.01.2004 01.01.2005 01.01.2006 01.01.2007 01.01.2008 01.01.2009
564038 629904 772602 961476 1301311 1271442
Дерек көзі: БТА Банкінің
жылдық есебі, 01.01.2008 (kase.kz)
Берілген кесте мәліметтеріне сүйене отырып, 2004-жылдан бастап
клиенттер санын жақсы қарқынмен өскенін байқауға болады. Алайда, 2009
жылдың басында Дүниежүзілік дағдарыстың 2-ші толқынына байланысты БТА
Банкінің жалпы клиенттер саны 29869-ға кеміген. Оны төменгі диаграммадан
да көре аламыз.
1-диаграмма
БТА Банкінің клиенттер базасының
динамикасы
Дерек көзі: БТА
Банкінің жылдық есебі, 01.01.2008 (kase.kz)
Заңды тұлғалар.
БТА Банк жұмысының басты бағыты – Қазақстандағы әртүрлі саладағы
заңды тұлғаларға қызмет көрсету. Банк клиенттеріне қызметтеріне қызметтің
бірнеше түрлерін ұсынады.
БТА Банк әрбір клинеттің қызметін ерекше бағалай отырып,
әрқайсысына жеке тұрғыда банктің негізі қызметтерін ұсынып, стандартты емес
қаржылық шешімдерді де шешеді. Банк икемді тарифті саясатты қолданады. Банк
өз өнімдерінің жиынтығын үнемі сапалы кеңейтіп отырады.
БТА Банкі заңды тұлғалар үшін қолайлы бірыңғай тариф және жоғары
сапалы бірнеше қызмет түрлерін ұсынады. Банк заңды тұлғаларға жан-жақты
қызмет көрсетуі арқылы Қазақстан экономикасының әртүрлі өндіріс салаларында
бизнестің сапалы дамуына мүмкіндік туғызады.
Заңды тұлғалар үшін келесідей қызмет түрлері мен өнімдері ұсынылады:
• Қаржыландыру
• Төлем карточкалары
• Жалақы жобалары
• Шоттармен жүргізілетін операциялар
• Тендерлік кепілдік
• Қазынашылық
• БТА Коннект Банк-Клиент жүйесі
• БТА Online
• Валюта айырбастау операциялары.
5-кесте
БТА Банкінің заңды тұлға ретіндегі
клиенттерінің саны
Заңды тұлғалар
01.01.2004 01.01.2005 01.01.2006 01.01.2007 01.01.2008 01.01.2009
32236 77511 88322 74535 95653 126 927
Дерек көзі: БТА Банкінің жылдық
есебі, 01.01.2008 (kase.kz)
2-диаграмма
БТА Банкінің клиенттер базасының
динамикасы
Кесте бойынша 2005 жылы 2007-ші жылмен салыстырғанда БТА Банк
АҚ-ның қызметтерін пайдалунышы заңды тұлғалардың саны 2976-ке кеміп, 2009
жылы 2008-ші жылмен салыстырғанда 2 есеге дейін өскендігін көре аламыз.
Алайда клиенттер санының кемуі 2007-ші жылы да 2006-шы жылмен салыстырғанда
13737-ге азайғандығы орын алған. Бірак клиенттер саны 2009-ші жылдың басына
аса қарқынды өсті.
Жеке тұлғалар.
Банк дегеніміз – бұл, ең әуелі, оның клиенттері. Банк тұтынушыларының
өз акшаларын тиімді орналастырып, банк қызметінен жеткілікті дәрежеде пайда
алуларына бар жағдайды жасайды.
Қазақстанның экономикалық және қаржылық дамуы халықтың әлауқатының
жақсаруын және ертеңгі күнге сеніммен қарайтындығын көрсетедеі, бұл жеке
тұлғалардың несиелендіру қызметтеріне тікелей әсер етіп, қызығушылығын
арттырады. Бұл тұрғыда БТА Банк клиенттердің қажеттілігіне бейімделген
және несиелендірудің бірнеше түрін ұсынады. Сондай-ақ, несиелендірудің жаңа
түрлерін үзбей шығарып тұрады. Бұл қызметтің түрлеріне, ең бірінші,
несиелік карталар, автонесиелеу, ипотекалық несиелеу, сонымен қатар, зәру
мұқтаждыққа несие беру, шұғыл несиелендіру және т.б. көптеген
несиелендірудің түрлері енгізілген.
БТА Банкінің несиелендірілмейтін өнімдер бөлігінде депозиттердің
бірнеше түрлері ұсынылады. Сондай-ақ, банк барлық клиенттердінің ыңғайына
қарай, жеке қызмет көрсетеді.
БТА Банк жеке тұлғалар үшін мынадай қызмет түрлері мен өнімдерді
ұсынады:
• Несиелер
• Салымдар
• Ақша аударымдары
• Төлем карточкалары
• Тұрғындардың төлемі
• Жол чектері
• Сейфте сақтау
• Шоттармен жүргізілетін операциялар
• Валюта айырбастау операциялары.
6-кесте
БТА Банк АҚ-ның
жеке тұлға ретіндегі
клиенттердің саны
Жеке тұлғалар
01.01.2004 01.01.2005 01.01.2006 01.01.2007 01.01.2008 01.01.2009
531802 552393 684280 886941 1205658 1144515
Дерек көзі: БТА Банкінің
жылдық есебі, 01.01.2008 (kase.kz)
Жеке тұлғалар саны 2004-ші жылдан бастап тұрақты түрде ұлғайып келеді.
Бірақта 2009-ші жылмен 2008-ші жылды салыстырғанда клиенттер саны 61143
кеміген, бұл жағдай Дүниежүзілік дағдарыстың тигізген әсері.
7-кесте
БТА Банкінің корреспонденттік
жүйесінің өсуі
немесе кемуі
Корреспонд 2006 жыл 2007 жыл 2008
енттік жыл
жүйе
ТМД Алыс шетел ТМД Алыс шетел ТМД Алыс
Елдері мемлекеттері Елдері мемлекеттері Елдері шетел
мемлекетт
ері
Банктермен 30 25 25 54 16
орнатылған 55
жаңа
қатынастар
Лоро-шотта 30 2 39 2 50
рының 1
ашылуы
Ностро-шот 2 2 6 5 7
тары 0
Дерек көзі: БТА Банкінің жылдық есебі,
01.01.2006, 2007, 2008 (kase.kz)
Барлығы 2006 жылдың соңында Алыс Шетел мемлекеттерінің 23 банктерінде
әр түрлі валюталарда 32 Ностро-шоттары болды. 2006 жылдың соңында банк-
корреспонденттердің саны (Алыс шетел) – 626.
Барлығы 2007 жылдың соңында Алыс Шетел мемлекеттерінің 29 банктерінде
әр түрлі валюталарда 41 Ностро-шоттары және ТМД елдерінің 19 банктерінде 33
Ностро-шоттары орналасқан. 2007 жылдың соңында банк-корреспонденттердің
саны (Алыс шетел және ТМД) – 705.
Барлығы 2008 жылдың соңында Алыс Шетел мемлекеттерінің 21 банктерінде
әр түрлі валюталарда 35 Ностро-шоттары және ТМД елдерінің 17 банктерінде 32
Ностро-шоттары орналасқан. 2008 жылдың соңында банк-корреспонденттердің
саны (Алыс шетел және ТМД) – 568.
Бұл көрсеткіштер БТА банкінің банкаралық нарықта өз ұстанымдарын
нығайтуын жалғастыруын білдіреді. Бақылау агенттерінің кең ауқымда жұмыс
атқаруларының арқасында банк шетелдік және ресейлік институттардың басты
назарын аударды.
БТА банк конгломераты қызметінің 2008 жылы шамамен жасалынған
қорытындылары:
БТА банк шоғырландырылған активтері 01.01.2009ж. жай-күйі бойынша
25,5 млрд. долларға жетті, жылдық өсім 56%-ды құрады. Активтер жыл соңында
5,4 млрд. долларды құраған клиеннтер депозиттерінің 30%-ға артуынан,
шығарылған борышқорлық құнды қағаздар (өсімі 62%), несие мекемелерінің
қаржылары (өсімі 41%), сонымен жыл соңында 3,8 млрд. долларды құраған
меншікті капиталының артуы есебінен өсті. Қазақстанның банк жүйесінің
активтеріндегі Топтың үлесі есепті мерзімде 25,5%-дан, (22,8% 01.01.2008),
депозиттер бойынша үлес – 23,7%-ды құрады (заңды тұлғалар депозиті – 24,9%,
жеке тұлғалар - 19,5%).
Өткен жылы БТА еліміздегі экономикалық өсімді ынталандыруға өз
үлесін қосып, несиелендіру көлемін ұлғайтты. Банктің несие қоржыны есепті
мерзімде 88%-ға өсіп, 19,9 млрд. долларды құрады. Ортақ несие қоржынындағы
Топың үлесі 27,4%-ды құрады (2007 ж. соңындағы 23,7%-ға қарсы).
2008 жылы банктің пайда көрсеткіші өсімнің тұрақты болғанын көрсетті.
Таза пайыздық маржа көлемі жыл ішінде былайша өзгерді:
01.01.2008 01.04.2008 01.07.2008 01.10.2008 01.01.2009
4,2% 4,8% 5,3% 5,6% 6,0%
Дерек көзі: БТА Банкінің
жылдық есебі, 01.01.2008 (kase.kz)
2008 жылғы ТПМ несие қоржынының сапасын өткен жылғы деңгейде сақтай
отырып 1,8 пунктке ұлғайды.
2008 жылғы қорытынды бойынша Топтың пайдасы бұл 2007 жылғы пайдадан
шамамен 2 есеге артып, 580 млн. долларды құрады.
БТА Тобының жұмыс нәтижесі мына коэффицинеттерде көрсетілген:
ROA – 2,8%
ROE – 26,1%
1 деңгейдегі капиталдың жеткіліктілік коэффициенті * – 17,2%
2 деңгейдегі капиталдың жеткіліктілік коэффициенті * – 17,9%
( *Базельдік келісім ұсыныстарына сәйкес )
8-кесте
БТА Банкінің Қазақстан Республикасының
Ұлттық
Банкінің пруденциялдық нормативтерін орындауы. 01 қаңтар 2009ж.
1 қаңтар
2009 ж
I Меншікті капиталды есептеу
1- дәрежелі Капитал 450,372,578
2- дәрежелі Капитал 164,321,892
Заңды тұлғаның субординирленген қарызы мен банктің 73,325,615
акцияларына салынған инвестициялар
Барлығы меншікті капитал 541,368,855
Банк активтерінің барлығы 2,915,110,737
К1 00,6-дан кем еместігі шартында 0.139
Тәуекелдердің жалпы соммасы 4,108,888,516
8-кестенің жалғасы
Тәуекелді есепке алып өлшеген активтер сомасының 1,25%-нан24,069
аспайтын сомадағы жалпы резервтер (провизиялар) мөлшері
мен кастодиандық келісім шарттарында
қабылданған инвестицияланбаған қаражаттардың қалдықтарының
айырмасы
Кастодиандық келісім шарттарында қабылданған 203,659
инвестицияланбаған қаражаттардың қалдықтары
II Бір қарыз алушыға келетін тәуекелді жоғарғы мөлшері
(меншікті капиталдың 0,25%-нан аспайтын) Тәуекелді ең 0.107
жоғарғы мөлшері,%
(меншікті капиталдың 0,10-нан аспайтын банкпен ерекше 0.088
қарым қатынастағы тұлғалар үшін) Тәуекелді ең жоғарғы
мөлшері,%
III Ағымдағы өтімділік коэффициентін есептеу
Өтімдік активтер k4-1 237,351,150
Міндеттемелер 178,050,753
Өтімділік коэффициенті (0,3-тен кем нормасында) 1.369
IV Қысқа мерзімді өтімділікті есептеу
Қысқа мерзімді активтер -
Қысқа мерзімді міндеттемелер -
Өтімділік коэффициенті (0,5-тен кем нормасында) 0.048
8-кестенің жалғасы
V К6
Негізгі қорларға және басқа да қаржылай емес активтерге 1.394
жұмсалынған банк инвестициясының мөлшерінің меншікті
капиталға қатынасы (0,5-тен аспауы тиіс)
Дерек көзі: БТА Банкінің жылдық
есебі, 01.01.2008 (kase.kz)
Кесте мәліметтері бойынша БТА Банкінің Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкімен белгіленген барлық пруденциалдық нормативтерін тиісті
дәрежеде орындайтындығына көзіміз жетеді.
2008-2009 жылдарға арналған банк дамуының негізгі бағыттары шағын
және орта бизнес субъектілерін қолдау және жеке тұлғаларға қызметтердің кең
ауқымдағы түрлерін ұсыну болып табылады. Тәуекелдіктерді басқару саясатын
жетілдіру мақсатында БТА банкі 2008 жылы ТМД елдеріндегі несиегерлерді
қаржыландыруды бірітіндеп азайтуды және ішкі рыноктағы несиелендіру көлемін
ұлғайтуды жоспарлап отыр. Сонымен қатар, Банк ішкі рыноктардан тартылған
ішкі қарыздардың орнын депозиттермен толтыру саясатын жалғастыруды көздеп
отыр. Бұл жұмыстың нәтижесінде міндеттеме құрылымында халықаралық қаржы
тарту үлесі және ішкі рыноктарда тартылған депозиттер үлесінің өсімі
азаяды. 2008 жылы Банк активтерін 20%, меншікті капиталын 17 %, несие
қоржынын – 21 %-ға ұлғайту көзделіп отыр. Банктің болжамына сәйкес несие
қоржынының сапасы ағымдағы жылда 2006-2007 ж. деңгейде сақталады, яғни
(мерзімі өткен, күмәнді) несиелер 5%-дан аспайды.
ӘЛ-ФАРАБИ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ӨНДІРІСТІК ПРАКТИКАДАН ЕСЕП
Орындаушы: Алиев М.
Тексерген: Смагулова Г.
Алматы-2008
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
I. “БТА Банкі” АҚ туралы жалпы
сипаттама ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ...4
1.1. Банктің тарихы мен қысқаша
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
1.2. Банктің ұйымдық-құқықтық
құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
1.3. Банктің міндеттері мен
қағидалары ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..15
II. Банктің несиелік және депозиттік
операциялары ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17
2.1. “БТА Банкі” ұсынатын несиелердің
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...17
2.2. Несиелеудің шарттары мен
тәртібі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 20
2.3. Банк депозиттерінің түрлері және оның
артықшылықтары ... ... ... ... ... . ..22
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
Кіріспе
Мен, Алиев Мейрамбек 2008 жылдың 28 қаңтар айынан бастап 22
наурыз айы аралығында, Оңтүстік облысы,Шымкент қаласында “БТА Банкі” АҚ
филиалында өндірістік тәжірибеден өттім. Өндірістік тәжірибені өту
барысында “Экспресс-несиелеу”, “Шағын және орта бизнесті несиелеу” және
т.б. несие түрлерімен таныстым.
Тәжірибедегі мақсатым әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-да алған теориялық
білімімді одан әрі нығайту және болашақ мамандығыма қажетті практика
қабілетін игеру, теория мен практиканы үйлестіру.
Өндірістік тәжірибедегі негізгі міндетім банктің нормативтік және
заңдылық актілерімен және банктің негізгі қызметіне жататын инструкциялық
материалдарды толығымен меңгеру, есеп беруді жазу үшін қажетті
материалдарды жинау және талдау болып табылады.
Өндірістік тәжірибе барысында жүйелі оқу-құралдарын ала отырып,
берілген бағдарлама бойынша банктің көрсететін қызметтерімен таныстым.
Сондай-ақ компьютерлік бағдарламалармен, оның ішінде “Lotus”, “IBS” және
несиені есептеу, сонымен қатар клиенттерге кеңес беруді және т.б.
қызметтерді танысып үйрендім.
I. “БТА Банкі” АҚ туралы жалпы сипаттама
1.1. Банктің тарихы мен қысқаша сипаттамасы
БТА Банкі акционерлік қоғамының қалыптасу тарихы 1925 жылғы қазанның
15-інен басталады. Ол кездегі Қазақстан халық шаруашылығы Орталық Кеңесі
Президиумының шешімімен республика аумағында Өндірістік банк (Өндірісбанк)
бөлімшесі ашылды.
Өндіріс Банкі туралы
Уақыт өте келе Өндірістік банктің бөлімшелерінде әртүрлі қайта
ұйымдастырулар болды. 1932 жылдың 7 маусымында Республикалық Халық
комиссарлары Кеңесінің Қазақстан аумағында арнайы ұзақ мерзімді салымдар
банктерін ұйымдастыру туралы Қаулысына сәйкес, Алматы қаласында
Өнеркәсіпбанкінің базасында КСРО электр шаруашылығын және құрылысты
қаржыландыру мақсатында банктің Қазақ өлкелік конторасы құрылды. 1949
жылдың 11 шілдесінде Министрлер Кеңесінің қаулысымен Алматы облысаралық
конторасы КСРО Өндірісбанкінің Қазақ республикалық конторасы болып қайта
құрылды. Кейіннен КСРО Құрылысбанкінің Қазақ республикалық конторасы болып
өзгертілді. 1987 жылдың 17 шілдесінде СОКП ОК мен КСРО Министрлер Кеңесінің
Еліміздегі банктер жүйесін жетілдіру және олардың экономикасының
тиімділігін арттыруға жасайтын ықпалын күшейту туралы №821 бірлескен
Қаулысына сәйкес, үш мемлекеттік банктің (КСРО Құрылысбанкі, КСРО
Мемлекеттік банкі, Сыртқы сауда банкі) негізінде 6 банк құрылды:
• КСРО Мемлекеттік банкі;
• КСРО Өнеркәсіп-құрылыс банкі;
• КСРО Сыртқы экономика банкі;
• КСРО Агроөнеркәсіп банкі;
• КСРО Тұрғын құрылыс банкі;
• КСРО Жинақ банкі.
1991 жылдың 4 наурызында КСРО Мемлекеттік коммерциялық өнеркәсіп-құрылыс
банкінің № 126 Қаулысы бойынша Қазақ республикалық КСРО Өнеркәсіп-құрылыс
банкі - Тұранбанк Қазақ республикалық Мемлекеттік коммерциялық өндірістік-
құрылыс банкі болып өзгертілді.
ТұранБанк туралы
1991 жылдың 24 шілдесінде ҚазКСР Министрлер Кабинетінің 1991 жылғы 24
шілдедегі №444 Қаулысына сәйкес Тұранбанк Қазақ акционерлік банкі болып
құрылды. Акционерлер жиналысында Тұранбанк ҚАБ-нің Басқарма Төрағасы
болып Бейсенов Ораз Мақайұлы тағайындалады. Тұранбанк ҚАБ филиалдар
желісі 66 филиалдан құралды. 1990 жылдың 23 қаңтарында Қазақ КСР Министрлер
Кеңесі мен КСРО Сыртқы экономикалық банкінің арасында жасалған 1989 жылғы
11 желтоқсандағы келісім негізінде, КСРО Сыртқы экономикалық қызмет
банкінің бұйрығымен Алматы қаласында КСРО Сыртқы экономикалық банкінің
Қазақ республикалық банкі ашылды.
ӘлемБанк туралы
1992 жылдың 14 ақпанында құрылтайшылар жиналысының №3 шешімімен,
Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетінің 1992 жылы 28 тамыз айындағы №
710 Қаулысы бойынша Қазақстан Республикасының Сыртқы экономикалық қызмет
банкі ALEM BANK KAZAKHSTAN Қазақстан Республикасының Сыртқы экономикалық
қызмет банкі деп атауын өзгертті. Басқарма Төрағасы болып Ырысов Берлин
Кенжетайұлы тағайындалды. "Alem Bank Kazakhstan" Акционерлік банкі бірнеше
жылдар қатарынан мемлекеттің кепілдендіруі бойынша шетел несиелерін тартуда
Қазақстан Республикасы Үкіметінің агенті болды. "Alem Bank Kazakhstan" АБ-
нің филиалдық желісі 20 филиалды қамтыды.
ТұранӘлем Банкі туралы
1997 жылдың 15 қаңтарында Қазақстан Республикасы Үкіметінің
ТұранБанк Қазақ акционерлік банкін және ӘлемБанкҚазақстан акционерлік
банкін қайта ұйымдастыру туралы 15.01.97 №73 қаулысына сәйкес ТұранӘлем
Банкі Жабық Акционерлік Қоғамы құрылады. Осы Қаулының негізінде Қазақстан
Республикасының Қаржы министрлігіне ТұранӘлем Банкінің акциясын қолдануға
және иеленуге рұқсат беріледі. Сондай-ақ, банктің жарғыларын және банк
басқарма мүшелерін қалыптастыруға мүмкіндік берілді. Акционерлердің жалпы
отырысында ТұранӘлем Банкі ЖАҚ-ның Басқарма Төрағасы қызметіне Тәтішев
Ержан Нұрілдәйімұлы тағайындалды. 1998 жылдың 1 қазанында ТұранӘлем Банкі
Жабық Акционерлік Қоғамы ТұранӘлем Банкі Ашық Акционерлік Қоғамы болып
өзгертілді. 2003 жылдың 26 қыркүйегінде ТұранӘлем Банкі ААҚ қайта
тіркелуіне байланысты ТұранӘлем Банкі Акционерлік Қоғамы болып
өзгертілді.
БТА Банкі туралы
2008 жылдың 24 қаңтарында ТұранӘлем Банкі АҚ ребрендинг жүргізуге
байланысты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Тіркеу қызметі
комитетінде қайта тіркеуден өтіп, № 3903-1900-АҚ куәлігін алды және БТА
Банкі АҚ деп аталатын болды. 2007 жылдың қараша айында банк қолға алған
Ребрендингті жүргізудің басты алғышарты табысты банк конгломератын құруға
бағытталған жаңа стратегияның қабылдануы болды.
Бүгінгі таңда БТА Банкі АҚ нарықтың барлық сегментіне қатысатын
қаржы тобын құрайды. БТА — Қазақстандағы жүйе құрушы банк, ТМД аумағындағы
банк желісін құруда көшбасшы. БТА активтері (01.01.2008 жай-күйі бойынша)
25,5 млрд., меншікті жиынтық капиталы 3,8 млрд. АҚШ долларын құрайды. БТА
Қазақстандағы сауданы қаржыландыру, шағын және орта бизнеске несие беру мен
ипотекалық несиелендіру салаларындағы көшбасшылық ұстанымын нығайтты.
Банктің ТМД аумағындағы жетекші қаржы институтына айналып және жалпыұлттық
брендтен халықаралық брендке ауысу туралы жаңа стратегиясының қабылдануы
ребрендингтің басты алғышарты болды. Банк өз өнімдерінің географиясын
әртараптандырып және ауқымын кеңейтуді, сондай-ақ негізгі көрсеткіштерін
тұрақты және қарқынмен дамытуды көздейді.
ТӘБ-те бүгінде:
• Шамамен 750000 клиент;
• Қазақстан бойынша 22 филиал мен 290 бөлімше;
• Украинадағы, Ресейдегі, БАӘ мен Қытайдағы Халықаралық Өкілдіктер;
• Ресейдегі 9 стратегиялық серіктес- коммерциялық банктер (төрт
аймақта), Украинада, Беларусьте, Қырғызстанда, Арменияда, Грузияда.
Ержан Тәтішев қоры
Ержан Тәтішев қоры Қоғамдық Қоры ТұранӘлем Банкі АҚ топ-
менеджерлерінің бастамасымен 2005 жылғы 10 ақпанда тіркелді. Қор үкіметтік
емес, табыс таппайтын қоғамдық ұйым болып табылады. Қор әлемнің және
Қазақстанның жетекші академиялық мекемелерінде оқуға гранттар мен
стипендиялар ұсыну арқылы талантты және талпынысы зор жастардың
қалыптасуына, сондай-ақ оқыту бағдарламаларын әзірлеп, енгізуге, қаржылық-
экономикалық және басқа да академиялық жобаларды жүзеге асыруға,
коммерциялық емес, пайда таппайтын ұйымдарға қаржылай, техникалық, ал
халықтың әлеуметтік жағдайы нашар өкілдеріне материалдық және басқа да
қажетті көмектер көрсетуге тырысады. Қорды Қазақстан аумағындағы, сондай-ақ
басқа да елдердегі Қор жұмысының стратегиялық мақсаттары мен міндеттерін
белгілейтін Қамқоршылар Кеңесі басқарады.
"Әлем Арт"қоры
Әлем Арт қоғамдық қоры 2006 жылғы 28 тамызда ТұранӘлем Банкі АҚ
басшылығының бастамасымен үкіметтік емес, табыс таппайтын қоғамдық ұйым
ретінде тіркелді. Қордың мақсаты қазақтың ұлттық мәдениетін жақын және алыс
шет елдерде насихаттау, насихаттауға көмектесу және техникалық қолдау
көрсету болып табылады. Қордың мәдени саясаты ТМД елдері нарығында көшбасшы
болуға және әлеуметтік жауапкершілікті бизнес этикасы негізінде және
мәдениет инновациялары мен ынтымақтастығын бағдарламалық дамыту негізінде
жаңа нарықтарды игеруге талпынатын БТА жаңа стратегиясын негізге алады.
Қорды Қамқоршылар Кеңесі басқарады, ал Қордың қызметкерлері әлеуметтік
жобалар, қайырымдылық акцияларын, мәдени іс-шаралар және басқа да қоғамдық-
пайдалы бағдарламалар әзірлеумен, өткізумен айналысады. Қор құрылғалы бері
Грузиядағы Қазақстан күндерін, Қазақстандағы Грузия күндерін өткізді,
Керулен ансамблінің альбомын шығарып, гастрольдік сапарларын
ұйымдастырды. Сондай-ақ Отанымыздағы концерттер Ш-інші музыка фестивалін,
Б. Төлегенова атындағы халықаралық вокалистер байқауын, Жаңа толқын,
Almaty Fashion Week халықаралық жас орындаушылар байқауын ұйымдастырды.
Наградалар мен мәртебелер
2005 жыл:
• ТМД-дағы үздік банк – беделді EUROMONEY журналының тағайындауы
бойынша.
• Орта Азиядағы үздік банк – беделді EUROMONEY журналының тағайындауы
бойынша.
• 2005 жылдың үздік мәмілесі - мұнай құятын танкерлер импортын
Ресейден Қазақстанға ұзақ мерзімді қаржыландыру бойынша.
• Жыл Банкі 2005 – THE BANKER журналының тағайындауымен.
2006 жыл:
• Еуропаның дамушы нарықтарындағы үздік қарызгер - EUROMONEY-дің
тағайындауы бойынша.
• Мінсіз - Қазақстанның Ұлттық Тұтынушылар Лигасының ұлттық сапа белгісі.
• 2006 жылғы үздік банк - Қоғамдық ұлттық Саф Алтын сыйлығының гран-
приі.
2007 жыл:
• ТМД-дағы үздік банк - Беделді Итоги қаржы басылымының ұсынуы бойынша.
• Орта Азиядағы үздік банк – Беделді EUROMONEY қаржы басылымының ұсынуы
бойынша.
• Жыл топ жарғаны - THE BANKER журналының тағайындауы бойынша. Сонымен
қатар беделді басылым комиссиясы БТА-ны әлемдегі 300 үздік банк
рейтингісіне қосты.
• Еуразиялық аймақтың банк секторындағы Еуропадағы үздік компания (Best
Enterprise of Europe) - Еуропалық Бизнес Ассамблеясының пікірі бойынша
(EБА, Оксфорд, Ұлыбритания).
• Мінсіз - Қазақстанның Ұлттық Тұтынушылар Лигасының ұлттық сапа белгісі.
1.2. Банктің ұйымдық-құқықтық құрылымы
Акционерлері
2001 жылдан бастап Банк акционерлерінің құрамына аса ірі халықаралық қаржы
институттары кіреді:
• Еуропа Қайта құру және Даму Банкі (EBRD),
• Халықаралық қаржы корпорациясы (IFC),
• Голландық Даму Банкі (FMO),
• East Capital.
ЕҚДБ
ЕҚДБ-мен ынтымақтастық құру Банк қызметіндегі стратегиялық маңызды
элемент болып табылады. Атап айтатын мәселенің бірі – ЕҚДБ-нің 2001 жылы 4
шетелдік инвесторлармен банк акционерлерінің құрамына кіруі. ЕҚДБ бөлген
қаражаттың жалпы сомасы арнайы жасалған белгілі бағдарламалар аясында 152
миллион АҚШ долларын құрайды.
ЕҚДБ 2003 жылдың бірінші жартысында төрт жылдық синдикатталған қарыз
берді. Бұл несие шетелдік коммерциялық банктердің орташа мерзімді
қаржыландыру рыногын ашуымен ерекшеленеді. ЕҚДБ үлесі 10 миллион АҚШ
долларын құрады, 20 миллион АҚШ доллары Еуропаның аса ірі коммерциялық
банктерінің синдикаты жолымен тартылды. Еуропа Қайта құру және Даму Банкі
Банктің еншілес компанияларына бағдарламалық қарыздар беруде. Мысалы, БТА
Ипотекаға 15 млн. АҚШ доллары, БТА Лизингке 5 млн. АҚШ доллары қарызға
берілді.
ТӘБ мен ЕҚДБ бірлесе отырып ауыл шаруашылығын дамыту мақсатында жалпы
сомасы 25 млн. АҚШ долларына астық қолхаты бағдарламасын табысты іске
асырды. 2001 жылдан бастап “ТұранӘлем Банкі” АҚ Еуропа Қайта құру және Даму
Банкінің өкілдерімен бірге ЕҚДБ-нің “Астық қолхаттары” бағдарламаларын іске
асыру барысында жұмыстар жүргізуде. Бұл Бағдарлама негізгі екі (бірінші
және екінші) фаза аясында қаржы тартуды көздейді.
“Несие желісі” деп аталатын бірінші Фаза жыл сайын 25 миллион АҚШ доллары
сомасына игеріледі. Ағымдағы қаржыландыру 2003 жылғы 18 шілдедегі Несиелік
келісім аясында жүзеге асырылады.
IFC
IFC, банктің акционері бола отырып, жалпы сомасы 15 млн. АҚШ долларына
ұзақ мерзімді жобаларды қаржыландыруға қарыз бөлу арқылы ТӘБ-мен кешенді
түрде ынтымақтастық құрады. IFC Банктің өзіне, сондай-ақ еншілес
компанияларға стратегиялық әріптестер табу және тарту бойынша Банктің
серіктесі болып табылады. 2005 жылғы сәуір айында IFC Жапонияның ORIX
компаниясы (Япония) және ORIX Лизинг Пәкістан компаниясымен бірлесе отырып
БТА Лизинг компаниясының капиталына бірлесе қатысу мәселесіне қатысты
келісім жасады, бұдан кейін компанияның атауы БТА ORIX Лизинг болып
өзгерді.
FMO
FMO, банктің акционері бола отырып, жобалық қаржыландыру және айналмалы
капиталды қаржыландыру бойынша қосалқы қарызгерлерді несиелендіруге қаржы
беру аясында Банкпен ынтымақтастық құрады.
East Capital
East Capital Шығыс Еуропа елдерінің қаржы рыногына ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КӨРСЕТКІШТЕРІН БАҒАЛАУ
Коммерциялық банктердің несие саясаты нарықтық қатынастар жағдайында
несие беру тәжірибесін жетілдіру, банк ссудаларының қайтарылуын камтамасыз
етy, банктердің тәуекел шығындарын жоюы мақсатында жасалады.
Коммерциялық банктер несие саясатының жалпы қағидаларын (меморандум)
әзірлеп-жасайды, оның басты мақсатын және несие берудің негізгі бағыттарын
қалыптастырады. Банктер тәуекелге жол бермеуге, сапалы несие қоржынын
қалыптастыруға мүдделілік танытады.
Несиелік саясат банктің несиелік қызметінің міндеттерін, оларды іске
асыру құралдары мен әдістерін, сондай-ақ несиелік процесті ұйымдастыру
принциптері мен тәртібін белгілейді. Несиелік саясат несиелік механизм
көмегімен жүзеге асырылады.
Несиелік саясат – банктің несиелік жұмысын ұйымдастыру негізін және
несиелеу процесіне қажетті құжаттар жүйесін жасау шарттары.
Кең мағынасында, несиелік саясатты несие беруші банк пен қарыз
алушылар тұрғысынан қарастыруға болады.
Тар мағынасында, несиелік саясат – бұл несиелік процесті ұйымдастыру
барысындағы банктің стратегиясы мен тактикасын сипаттайды.
Несиелік саясат банктің несиелік жұмысын, оның жалпы стратегияларына
сай ұйымдастыру негіздерін және несиелеу прцесін қалыптастыруға қажетті
құжаттар жүйесін (ұйымдастыру) жасау шарттарын білдіреді.
Жалпы несиелік саясат мынадай сипатта болуға тиісті:
- нұсқаулық емес, яғни директивті нұсқауларды қамтиды;
- несиелеудің мақсаттарын нақты және мағыналы анықтауға мүмкіндік
береді;
- нақты мақсаттарды іске асырудың бірнеше ережелерін қамтиды;
- оны іске асыруды қамтамасыз ететін стандарттар мен нұсқаулықтарды
қамтитын құжаттардан тұрады.
Несиелік саясат банктің стратегиясын, оның тәуекелді басқару
облысындағы саясаттарын ескере отырып жасалады. Несиелік саясат несиелік
қызметтің мынадай негізгі бағыттарын анықтауға мүмкіндік береі:
- несиенің берілуіне және несиелік портфельді басқаруға жауап беретін
банк қызметкерлері жетекшілікке алатын объективті стандарттар мен
критериилерін;
- несиелеу облысындағы стратегиялық шешімдерді қабылдайтын тұлғалардың
басты іс әрекеттерін;
- сыртқы аудит қызметттерінің жұмысын және банктегі несиелік қызметтің
сапалылығын;
- ішкі бақылау қағидаларын.
Несиелік саясат банк қызметін диверсификациялаудағы іс-әрекеттердің
тізбектелуін қамтамасыз ету үшін және несиелік қызметкерлердің лауазымды
міндеттерін анықтау үшін қажет. Несиелік саясатты несиелік саясатты іске
асырудың белгілі-бір тәртібі болмайынша несиелеудің біртұтас ережелерін
тәжірибеге енгізу мүмкін емес. Сондықтан да, жазбаша түрде жазылған
несиелік саясат пен оны іске асырудың соған сәйкес ережелері несиелік
процесті жүргізудің негізін құрайды.
Несиелік саясат, банк қызметкерлерінің бүгінгі ьаңда несиелеуге
болатын экономика секторын дұрыс таңдай білуіне, сондай-ақ несие беру
мүмкіндігі туралы сұрақты шешуде банк үшін бірінші реттік маңызы бар басқа
факторлар мен қарыз алушының несиелік қабілетіне қарап, өз клиентін
таңдаудағы біліктілігіне негізделеді. Сондай-ақ, несиелік саясат банктің
бүгінгі иелігіндегі немесе ертең енгізуді дұрыс санайтын несиелік
өнімдермен анықталады. Мысалы, кәсіпорындарға қысқа мерзімді несиелер
(айналым қаражаттарына толықтыруға) және ұзақ мерзімді инвестициялық
несиелер (өндірісті кеңейтуге, жаңғыртуға, техникалық жағынан қайта
қаруландыруға, ғылыми-техникаларды енгізуге) берген қолайлы.
Несиелік саясаттың маңызды элементі банктегі бақылауды ұйымдастыру
болып табылады (потенциалды қарыз алушыны несиелеу мүмкігдігі туралы
сұрақты шешу барысында несиелік стандартты дұрыс қолдануға бақылау жасау;
жекелеген несиелік қызметкерлердің құзыретін сақтауға бақылау жасау;
банктің несиелік портфелінің жағдайына және оның ішінде проблемалық
несиелерге қойылатын жалпы бақылау). Ішкі несие саясатын жасау банк
жетекшілерінің несиелеу мақсатын қалып-тастыруды және бұл мақстаттардың
банктің жалпы міндеттері мен стратегиялық мақсаттарымен қаншалықты сай
келетінін анықтауды талап етеді. Несиелеу мақстаттары анықталған соң, соның
негізінде банк қызметкерлерінің қажетті несиелік операцияларды атқаруына
мүмкіндік беретін банктің несиелік саясатын және оған қоса несиелеу
стандарты мен несиелік нұсқаулықтары жасалады.
Несиелік стандарттар мен нұсқаулықтарды жасаудың бастапқы кезеңі
аяқталуына байланысты, бұл құжаттардың бірінші редакциясы тәжірибелі
қызметкерлерге сараптауға берілуі тиіс. Сараптаушылардың талдауы және
ұсыныстары енгізілгеннен кейін несиелік саясат бойынша комитет (немесе
директорлар кеңесі, несиелік комитет) саясатты және оған сәйкес
нұсқаулықтарды бекітеді.
Несиелік саясат несиелеу лимиттерін, тәртібін, кейде несиелеу бойынша
жекелеген ережелерді де қамтиды. Мысалы, несиелік саясатта бір қарыз
алушыға келетін тәуекел лимиті анықталады. Сонымен қатар, несиелік саясатта
барлық несиелердің несиелік құжаттарда көзделген мақсаттарға сай берілуі де
қарастырылуы мүмкін.
Несиелік саясатта несиелік комитет туралы ереже де қамтылады.
Несиелік комитет несие беру барысында қорытынды жасап, несиені беруге
байланысты мәселелерді қамтиды.
Отандық банктер тәжірибесіндегі несиелік комитеттің шешетін
мәселелері мынадай:
- несие алуға берген клиенттің өтінішін және несиелік қызметкердің несие
беру туралы қорытындысын қарайды;
- несие беру немесе одан бас тарту туралы шешім қабылдайды;
- несиелік тәуекелдерге байланысты несиелеу формаларын анықтайды;
- несие сомасы мен мерзімін анықтап, пайыз мөлшерлемесін бекітеді,
- несиені қайтаруды қамтамасыз ету тәсілдеріне талаптар белгілейді;
- несиелеу шартын бекітеді (несиелік лимит, несиелік желі);
- берілген несиелерге мониторинг жүргізу тәртібін бекітеді;
- банктің несиелік стратегиясын жасайды;
- несиелеу бойынша бөлімшелердің жұмысын талдайды;
- несиелік комитеттің мәжілісінің хаттамаларына қол қояды және
хаттамаларды тіркеу кітабін жүргізеді.
Несиелік саясатта қарыз алушылардың негізгі қызметіне байланысты
тәуеклдігі жоғары операцияларды немесе жобаларды қаржыландыру үшін
тағайындалатын несиелер туралы да айтуға болады.
Несиелік саясатпен банк қызметкерлерін таныстыру, олардың соған сай
келетін ережелер мен нұсқаулықтарға үйрету, банкте несиелік саясатты
енгізудің негізгі элементі болып табылады.
Несиелік саясат несиелік қызметтің басты бағыттарын анықтайды.
Оларды, өз кезегінде, несиелік саясаттың қабылдаған бағыттарын іске асыру
жүйесі ретінде тұжырымдауға болады. Несиелік саясатта мынадай элементтер
көрсетілуге тиіс:
- несиелік қызметті ұйымдастыру;
- несиелік портфельді басқару;
- несиелеуге бақылау жасау;
- құзыретті бөлу принциптері;
- несиелеуді таңдаудың жалпы критериилері;
- несиелеуді жекелеген бағыттары бойынша шектеулер;
- несиелермен жасалатын ағымдық жұмыстарының принциптері;
- несиелер бойынша зиян шегу жағдайларына резерв жасау.
Іс жүзінде несиелік саясаттыы іске асыру тәсілдері мен әдістерін
белгілі-бір формада, яғни соған сай келетін мынадай үш құжат түрінде көруге
болады:
1. несиелеу саясаты;
2. несиелеу стандарты;
3. несиелеу нұсқаулықтары.
Сондай-ақ, аталған үш құжат ерекше бір құжатта – Несиелік саясат
бойынша жетекшілік ету біріктіріледі.
Несиелеу саясатында несиелеуді жүзеге асыратын бөлімшелер
жұмыскерлерінің қызметтерін нақтылайтын несиелік нұсқаулықтар мен несиелеу
стандарты, несиелеудің жалпы бағыттары мен бағдарлары анықталады.
Несиелеу стандарты – бұл банкте несиелік қызметті жүзеге асыратын
барлық қызметкерлердің жетекшілікке алатын құжаты. Несиелеу стандартында
мынадай сұрақтар қарастырылады: қарыз алушының қаржылық ақпараттарын жинау
және талдау тәртібі; несиенің кепілхаттар және кепілдемелермен қамтамасыз
етілуіне қойылатын талаптар; әкімшілік стандарттар және несиелік процесті
ұйымдастыру ережелері; қарыз алушының несиелік қабілетін талдау тәртібі,
құжаттардың толтырылуына қойылатын талаптар; несиелеудің айрықша түрлері
бойынша ережелер (мысалы, ипотекалық немесе тұтыну несиелері бойынша).
Барлық банктер бойынша құжаттар айналымын стандарттау мақсатында
несиелеу стандарттарына әртүрлі құжаттар үлгілері жатуға тиіс. Ондай
құжаттарға: несиелік келісім-шарт, кепіл туралы шарт, кепілдеме туралы шарт
және т. б. жатады.
Несиелік нұсқаулық несиелеу процедураларын іске асырудың жалпы
алгоритімін бекітетін кезектіліктің қадамдарын суреттеуді білдіреді.
Басқаша айтқанда, ол несиелік қызметтің нақты бір бағыттарына жатады.
Жалпы, несиелік саясатта қарыз алушы туралы қажетті ақпараттар жинау
және несиелік қабілетіне талдаудан бастап, несиелік талдау және аудит,
несиелер бойынша болар зиян процесін қамтитын несиелік процестің барлық
кезеңдері көрсетіледі.
Несиелік саясат мынадай қызметтерді атқарады:
- банктегі несиелеу процесін ұйымдастыруға бақылау жасауға негіз
ретінде болу;
- несиелеуді жүзеге асыратын бөлімдердің қызметкерлері үшін анықтама
материал және нұсқаулық ретінде болу;
- несиелік бөлімдердің жетекшілері үшін несиелік нұсқаулықтардың
талаптарының орындалуына бақылау жасау құралы;
- несиелік талдау және аудит бөлімі жұмыскерелрінің тексеруді жүзеге
асыруына негіз болатын талаптарды анықтау.
Коммерциялық банктердің несиелік саясатын іске асыру процесінде
проблемалық несиелерменжасалатын жұмысқа ерекше көңіл бөлініп және қосымша
бақылау жасалуға тиіс.
БТА Банкі Акционерлік Қоғамның қалыптасу тарихы 1925 жылғы қазанның 15-
нен басталды. Ол кездегі Қазақстан халық шаруашылығы Орталық Кеңесі
Президиумының шешімімен республика аумағында Өндірістік банк (Өндірісбанк)
бөлімшесі ашылды.
Уақыт өте келе Өндірістік банктің бөлімшелерінде әртүрлі қайта
ұйымдастырулар болды.
1932 жылдың 7 маусымында Республикалық Халық комисарлары Кеңесінің
Қазақстан аумағында арнайы ұзақ мерзімді салымдар банктерін ұйымдастыру
туралы Қауылысына сәйкес, Алматы қаласында Өнеркәсіпбанкінің базасында
КСРО электр шаруашылығын және құрылысты қаржыландыру мақсатында банктің
Қазақ өлкелік конторасы құрылды.
1949 жылдың 11шілдесінде Министрлер Кеңесінің қаулысымен Алматы
облысаралық конторасы КСРО Өндірісбанкінің Қазақ Республикалық конторасы
болып қайта құрылды. Кейіннен КСРО Құрылысбанкінің Қазақ Республикалық
конторасы болып өзгертілді. 1987 жылдың 17 шілдесінде СОКП ОК мен КСРО
Министрлер Кеңесінің Еліміздегі банктер жүйесін жетілдіру және олардың
экономикасының тиімділігін арттыруға жасайтын ықпалын күшейту туралы №821
бірлескен Қаулысына сәйкес, үш мемлекеттік банктің (КСРО Құрылысбанкі, КСРО
Мемлекеттік банкі, Сыртқы сауда банкі) негізінде 6 банк құрылды:
• КСРО Мемлекеттік банкі;
• КСРО Өнеркәсіп-құрылыс банкі;
• КСРО Сыртқы экономика банкі;
• КСРО Агроөнеркәсіп банкі;
• КСРО Тұрғын құрылыс банкі;
• КСРО Жинақ банкі.
1991 жылдың 4 наурызында КСРО Мемлекеттік коммерциялық өнеркәсіп-
құрылыс банкінің №126 Қаулысы бойынша Қазақстан Республикалық КСРО
Өнеркәсіп-құрылыс банкі – Тұранбанк Қазақ Республикалық Мемлекеттік
коммерциялық өндірістік-құрылыс банкі болып өзгертілді.
1991 жылдың 24 шілдесінде ҚазКСР Министрлер Кабинетінің 1991 жылғы 24
шілдедегі №444 Қаулысына сәйкес Тұранбанк Қазақ акционерлік банкі болып
құрылды. Акционерлер жиналысында Тұранбанк ҚАБ-нің Басқарма Төрағасы
болып Бейсенов Ораз Мақайұлы тағайындалды. Тұранбанк ҚАБ филиалдары
желісі 66 филиалдан құралды.
1990 жылдың 23 қаңтарында Қазақ КСР Министрлер Кеңесі мен КСРО Сыртқы
экономикалық банкінің арасында жасалған 1989 жылғы 11 желтоқсандағы келісім
негізінде, КСРО Сыртқы экономикалық қызмет банкінің бұйрығымен Алматы
қаласында КСРО Сыртқы экономикалық банкінің Қазақ Республикалық банкі
ашылды.
1992 жылдың 14 ақпанында құрылтайшылар жиналысының №3 шешімімен,
Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетінің 1992 жылы 28 тамыз айындағы
№710 Қаулысы бойынша Қазақстан Республикасының Сыртқы экономикалық қызмет
банкі ALEM BANK KAZAKHSTAN Қазақстан Республикасының Сыртқы экономикалық
қызмет банкі деп атауын өзгертті. Басқарма Төрағасы болып Ырысов Берлин
Кенжетайұлы тағайындалды. Alem Bank Kazakhstan Акционерлік банкі бірнеше
жылдар қатарынан мемлекеттің кепілдендіруі бойынша шетел несиелерін тартуда
Қазақстан Республикасы Үкіметінің агенті болды. Alem Bank Kazakhstan АБ-
ның филиалдық желісі 20 филиалды қамтыды.
1997 жылдың 15 қаңтарында Қазақстан Республикасы Үкіметінің
ТұранБанк Қазақ акционерлік банкін және ӘлемБанкҚазақстан акционерлік
банкін қайта ұйымдастыру туралы 15.01.97 ж. №73 қаулысына сәйкес ТұранӘлем
Банкі Жабық Акционерлік Қоғамы құрылады. Осы Қаулының негізінде Қазақстан
Республикасының Қаржы министрлігіне ТұранӘлем Банкінің акциясын қолдануға
және иеленуге рұқсат беріледі. Сондай-ақ, банктің жарғыларын және банк
басқарма мүшелерін қалыптастыруға мүмкіндік берілді. Акционерлердің жалпы
отырысында ТұранӘлем Банкі ЖАК-ның Басқарма Төрағасы қызметіне Тәтішев
Ержан Нұрілдәйімұлы тағайындалды.
1998 жылдың 1 қазанында ТұранӘлем Банкі Жабық Акционерлік Қоғамы
ТұранӘлем Банкі Ашық Акционерлік Қоғамы болып өзгертілді.
2003 жылдың 26 қыркүйегінде ТұранӘлем Банкі ААҚ қайта тіркелуіне
байланысты ТұранӘлем Банкі Акционерлік Қоғамы болып өзгертілді.
2008 жылдың 24 қаңтарында ТұранӘлем Банкі АҚ ребрендинг жүргізуге
байланысты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Тіркеу қызметі
комитетінде қайта тіркеуден өтіп, № 3903-1009-АҚ күәлігін алды және БТА
Банкі АҚ деп аталатын болды. 2007 жылдың қараша айында банк қолға алған
Ребрендигті жүргізудің басты алғышарты табысты банк конгломератын құруға
бағытталған жаңа стратегияның қабылдануы болды.
БТА Банкі бүгінде:
• 1,3 миллионнан астам жеке және 150 мың корпоративті клиенттері бар;
• Қазақстан бойынша 22 филиалдар мен 289 есеп-айырысу бөлімдері;
• Украинада, Ресейде, БАӘ-де және Қытайда халықаралық өкілдіктері бар;
• БТА-ның банк желісі Ресейге, Украинаға, Беларусь еліне, Қырғызстанға,
Арменияға, Грузияға, Қазақстан мен Түркияға тарайды.
Беделді банк дегеніміз – бұл ең бастысы, оның клиенттері. Банк үшін
серіктестерінің мүдделерін қорғау маңызды. Сарапшылардың пікірі бойынша,
БТА банкінің несие-қаржылық жүйеде сапалы қызметтері мен сенімділігінің
арқасында ең алдыңғы орынды иеленеді.
Банк жұмысының клиенттік және серіктестік саясаты бөлігіндегі басты
принциптері мен басымдықтары:
• Ұзақ мерзімді ынтымақтастық;
• Жеке қызмет көрсету;
• Жоғары кәсібилік;
• Құпиялық.
БТА Банк барлық санаттағы қаржылық ұймдарға жоғары сапалы қызмет
көрсетуге, екіжаққа пайдалы ұзақ мерзімді байланыс орнатуға және әрбір
клиентке, серіктеске және қызмет көрсетуге бағдарланған. Банк
тұтынушыларына өз мүмкіндіктері мен әлеуеметтерін толықтай жүзеге асыруға
көмектеседі (4-кесте).
4-кесте
БТА банкінің жалпы
клиенттерінің саны
Клиенттер саны
01.01.2004 01.01.2005 01.01.2006 01.01.2007 01.01.2008 01.01.2009
564038 629904 772602 961476 1301311 1271442
Дерек көзі: БТА Банкінің
жылдық есебі, 01.01.2008 (kase.kz)
Берілген кесте мәліметтеріне сүйене отырып, 2004-жылдан бастап
клиенттер санын жақсы қарқынмен өскенін байқауға болады. Алайда, 2009
жылдың басында Дүниежүзілік дағдарыстың 2-ші толқынына байланысты БТА
Банкінің жалпы клиенттер саны 29869-ға кеміген. Оны төменгі диаграммадан
да көре аламыз.
1-диаграмма
БТА Банкінің клиенттер базасының
динамикасы
Дерек көзі: БТА
Банкінің жылдық есебі, 01.01.2008 (kase.kz)
Заңды тұлғалар.
БТА Банк жұмысының басты бағыты – Қазақстандағы әртүрлі саладағы
заңды тұлғаларға қызмет көрсету. Банк клиенттеріне қызметтеріне қызметтің
бірнеше түрлерін ұсынады.
БТА Банк әрбір клинеттің қызметін ерекше бағалай отырып,
әрқайсысына жеке тұрғыда банктің негізі қызметтерін ұсынып, стандартты емес
қаржылық шешімдерді де шешеді. Банк икемді тарифті саясатты қолданады. Банк
өз өнімдерінің жиынтығын үнемі сапалы кеңейтіп отырады.
БТА Банкі заңды тұлғалар үшін қолайлы бірыңғай тариф және жоғары
сапалы бірнеше қызмет түрлерін ұсынады. Банк заңды тұлғаларға жан-жақты
қызмет көрсетуі арқылы Қазақстан экономикасының әртүрлі өндіріс салаларында
бизнестің сапалы дамуына мүмкіндік туғызады.
Заңды тұлғалар үшін келесідей қызмет түрлері мен өнімдері ұсынылады:
• Қаржыландыру
• Төлем карточкалары
• Жалақы жобалары
• Шоттармен жүргізілетін операциялар
• Тендерлік кепілдік
• Қазынашылық
• БТА Коннект Банк-Клиент жүйесі
• БТА Online
• Валюта айырбастау операциялары.
5-кесте
БТА Банкінің заңды тұлға ретіндегі
клиенттерінің саны
Заңды тұлғалар
01.01.2004 01.01.2005 01.01.2006 01.01.2007 01.01.2008 01.01.2009
32236 77511 88322 74535 95653 126 927
Дерек көзі: БТА Банкінің жылдық
есебі, 01.01.2008 (kase.kz)
2-диаграмма
БТА Банкінің клиенттер базасының
динамикасы
Кесте бойынша 2005 жылы 2007-ші жылмен салыстырғанда БТА Банк
АҚ-ның қызметтерін пайдалунышы заңды тұлғалардың саны 2976-ке кеміп, 2009
жылы 2008-ші жылмен салыстырғанда 2 есеге дейін өскендігін көре аламыз.
Алайда клиенттер санының кемуі 2007-ші жылы да 2006-шы жылмен салыстырғанда
13737-ге азайғандығы орын алған. Бірак клиенттер саны 2009-ші жылдың басына
аса қарқынды өсті.
Жеке тұлғалар.
Банк дегеніміз – бұл, ең әуелі, оның клиенттері. Банк тұтынушыларының
өз акшаларын тиімді орналастырып, банк қызметінен жеткілікті дәрежеде пайда
алуларына бар жағдайды жасайды.
Қазақстанның экономикалық және қаржылық дамуы халықтың әлауқатының
жақсаруын және ертеңгі күнге сеніммен қарайтындығын көрсетедеі, бұл жеке
тұлғалардың несиелендіру қызметтеріне тікелей әсер етіп, қызығушылығын
арттырады. Бұл тұрғыда БТА Банк клиенттердің қажеттілігіне бейімделген
және несиелендірудің бірнеше түрін ұсынады. Сондай-ақ, несиелендірудің жаңа
түрлерін үзбей шығарып тұрады. Бұл қызметтің түрлеріне, ең бірінші,
несиелік карталар, автонесиелеу, ипотекалық несиелеу, сонымен қатар, зәру
мұқтаждыққа несие беру, шұғыл несиелендіру және т.б. көптеген
несиелендірудің түрлері енгізілген.
БТА Банкінің несиелендірілмейтін өнімдер бөлігінде депозиттердің
бірнеше түрлері ұсынылады. Сондай-ақ, банк барлық клиенттердінің ыңғайына
қарай, жеке қызмет көрсетеді.
БТА Банк жеке тұлғалар үшін мынадай қызмет түрлері мен өнімдерді
ұсынады:
• Несиелер
• Салымдар
• Ақша аударымдары
• Төлем карточкалары
• Тұрғындардың төлемі
• Жол чектері
• Сейфте сақтау
• Шоттармен жүргізілетін операциялар
• Валюта айырбастау операциялары.
6-кесте
БТА Банк АҚ-ның
жеке тұлға ретіндегі
клиенттердің саны
Жеке тұлғалар
01.01.2004 01.01.2005 01.01.2006 01.01.2007 01.01.2008 01.01.2009
531802 552393 684280 886941 1205658 1144515
Дерек көзі: БТА Банкінің
жылдық есебі, 01.01.2008 (kase.kz)
Жеке тұлғалар саны 2004-ші жылдан бастап тұрақты түрде ұлғайып келеді.
Бірақта 2009-ші жылмен 2008-ші жылды салыстырғанда клиенттер саны 61143
кеміген, бұл жағдай Дүниежүзілік дағдарыстың тигізген әсері.
7-кесте
БТА Банкінің корреспонденттік
жүйесінің өсуі
немесе кемуі
Корреспонд 2006 жыл 2007 жыл 2008
енттік жыл
жүйе
ТМД Алыс шетел ТМД Алыс шетел ТМД Алыс
Елдері мемлекеттері Елдері мемлекеттері Елдері шетел
мемлекетт
ері
Банктермен 30 25 25 54 16
орнатылған 55
жаңа
қатынастар
Лоро-шотта 30 2 39 2 50
рының 1
ашылуы
Ностро-шот 2 2 6 5 7
тары 0
Дерек көзі: БТА Банкінің жылдық есебі,
01.01.2006, 2007, 2008 (kase.kz)
Барлығы 2006 жылдың соңында Алыс Шетел мемлекеттерінің 23 банктерінде
әр түрлі валюталарда 32 Ностро-шоттары болды. 2006 жылдың соңында банк-
корреспонденттердің саны (Алыс шетел) – 626.
Барлығы 2007 жылдың соңында Алыс Шетел мемлекеттерінің 29 банктерінде
әр түрлі валюталарда 41 Ностро-шоттары және ТМД елдерінің 19 банктерінде 33
Ностро-шоттары орналасқан. 2007 жылдың соңында банк-корреспонденттердің
саны (Алыс шетел және ТМД) – 705.
Барлығы 2008 жылдың соңында Алыс Шетел мемлекеттерінің 21 банктерінде
әр түрлі валюталарда 35 Ностро-шоттары және ТМД елдерінің 17 банктерінде 32
Ностро-шоттары орналасқан. 2008 жылдың соңында банк-корреспонденттердің
саны (Алыс шетел және ТМД) – 568.
Бұл көрсеткіштер БТА банкінің банкаралық нарықта өз ұстанымдарын
нығайтуын жалғастыруын білдіреді. Бақылау агенттерінің кең ауқымда жұмыс
атқаруларының арқасында банк шетелдік және ресейлік институттардың басты
назарын аударды.
БТА банк конгломераты қызметінің 2008 жылы шамамен жасалынған
қорытындылары:
БТА банк шоғырландырылған активтері 01.01.2009ж. жай-күйі бойынша
25,5 млрд. долларға жетті, жылдық өсім 56%-ды құрады. Активтер жыл соңында
5,4 млрд. долларды құраған клиеннтер депозиттерінің 30%-ға артуынан,
шығарылған борышқорлық құнды қағаздар (өсімі 62%), несие мекемелерінің
қаржылары (өсімі 41%), сонымен жыл соңында 3,8 млрд. долларды құраған
меншікті капиталының артуы есебінен өсті. Қазақстанның банк жүйесінің
активтеріндегі Топтың үлесі есепті мерзімде 25,5%-дан, (22,8% 01.01.2008),
депозиттер бойынша үлес – 23,7%-ды құрады (заңды тұлғалар депозиті – 24,9%,
жеке тұлғалар - 19,5%).
Өткен жылы БТА еліміздегі экономикалық өсімді ынталандыруға өз
үлесін қосып, несиелендіру көлемін ұлғайтты. Банктің несие қоржыны есепті
мерзімде 88%-ға өсіп, 19,9 млрд. долларды құрады. Ортақ несие қоржынындағы
Топың үлесі 27,4%-ды құрады (2007 ж. соңындағы 23,7%-ға қарсы).
2008 жылы банктің пайда көрсеткіші өсімнің тұрақты болғанын көрсетті.
Таза пайыздық маржа көлемі жыл ішінде былайша өзгерді:
01.01.2008 01.04.2008 01.07.2008 01.10.2008 01.01.2009
4,2% 4,8% 5,3% 5,6% 6,0%
Дерек көзі: БТА Банкінің
жылдық есебі, 01.01.2008 (kase.kz)
2008 жылғы ТПМ несие қоржынының сапасын өткен жылғы деңгейде сақтай
отырып 1,8 пунктке ұлғайды.
2008 жылғы қорытынды бойынша Топтың пайдасы бұл 2007 жылғы пайдадан
шамамен 2 есеге артып, 580 млн. долларды құрады.
БТА Тобының жұмыс нәтижесі мына коэффицинеттерде көрсетілген:
ROA – 2,8%
ROE – 26,1%
1 деңгейдегі капиталдың жеткіліктілік коэффициенті * – 17,2%
2 деңгейдегі капиталдың жеткіліктілік коэффициенті * – 17,9%
( *Базельдік келісім ұсыныстарына сәйкес )
8-кесте
БТА Банкінің Қазақстан Республикасының
Ұлттық
Банкінің пруденциялдық нормативтерін орындауы. 01 қаңтар 2009ж.
1 қаңтар
2009 ж
I Меншікті капиталды есептеу
1- дәрежелі Капитал 450,372,578
2- дәрежелі Капитал 164,321,892
Заңды тұлғаның субординирленген қарызы мен банктің 73,325,615
акцияларына салынған инвестициялар
Барлығы меншікті капитал 541,368,855
Банк активтерінің барлығы 2,915,110,737
К1 00,6-дан кем еместігі шартында 0.139
Тәуекелдердің жалпы соммасы 4,108,888,516
8-кестенің жалғасы
Тәуекелді есепке алып өлшеген активтер сомасының 1,25%-нан24,069
аспайтын сомадағы жалпы резервтер (провизиялар) мөлшері
мен кастодиандық келісім шарттарында
қабылданған инвестицияланбаған қаражаттардың қалдықтарының
айырмасы
Кастодиандық келісім шарттарында қабылданған 203,659
инвестицияланбаған қаражаттардың қалдықтары
II Бір қарыз алушыға келетін тәуекелді жоғарғы мөлшері
(меншікті капиталдың 0,25%-нан аспайтын) Тәуекелді ең 0.107
жоғарғы мөлшері,%
(меншікті капиталдың 0,10-нан аспайтын банкпен ерекше 0.088
қарым қатынастағы тұлғалар үшін) Тәуекелді ең жоғарғы
мөлшері,%
III Ағымдағы өтімділік коэффициентін есептеу
Өтімдік активтер k4-1 237,351,150
Міндеттемелер 178,050,753
Өтімділік коэффициенті (0,3-тен кем нормасында) 1.369
IV Қысқа мерзімді өтімділікті есептеу
Қысқа мерзімді активтер -
Қысқа мерзімді міндеттемелер -
Өтімділік коэффициенті (0,5-тен кем нормасында) 0.048
8-кестенің жалғасы
V К6
Негізгі қорларға және басқа да қаржылай емес активтерге 1.394
жұмсалынған банк инвестициясының мөлшерінің меншікті
капиталға қатынасы (0,5-тен аспауы тиіс)
Дерек көзі: БТА Банкінің жылдық
есебі, 01.01.2008 (kase.kz)
Кесте мәліметтері бойынша БТА Банкінің Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкімен белгіленген барлық пруденциалдық нормативтерін тиісті
дәрежеде орындайтындығына көзіміз жетеді.
2008-2009 жылдарға арналған банк дамуының негізгі бағыттары шағын
және орта бизнес субъектілерін қолдау және жеке тұлғаларға қызметтердің кең
ауқымдағы түрлерін ұсыну болып табылады. Тәуекелдіктерді басқару саясатын
жетілдіру мақсатында БТА банкі 2008 жылы ТМД елдеріндегі несиегерлерді
қаржыландыруды бірітіндеп азайтуды және ішкі рыноктағы несиелендіру көлемін
ұлғайтуды жоспарлап отыр. Сонымен қатар, Банк ішкі рыноктардан тартылған
ішкі қарыздардың орнын депозиттермен толтыру саясатын жалғастыруды көздеп
отыр. Бұл жұмыстың нәтижесінде міндеттеме құрылымында халықаралық қаржы
тарту үлесі және ішкі рыноктарда тартылған депозиттер үлесінің өсімі
азаяды. 2008 жылы Банк активтерін 20%, меншікті капиталын 17 %, несие
қоржынын – 21 %-ға ұлғайту көзделіп отыр. Банктің болжамына сәйкес несие
қоржынының сапасы ағымдағы жылда 2006-2007 ж. деңгейде сақталады, яғни
(мерзімі өткен, күмәнді) несиелер 5%-дан аспайды.
ӘЛ-ФАРАБИ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ӨНДІРІСТІК ПРАКТИКАДАН ЕСЕП
Орындаушы: Алиев М.
Тексерген: Смагулова Г.
Алматы-2008
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
I. “БТА Банкі” АҚ туралы жалпы
сипаттама ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ...4
1.1. Банктің тарихы мен қысқаша
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
1.2. Банктің ұйымдық-құқықтық
құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
1.3. Банктің міндеттері мен
қағидалары ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..15
II. Банктің несиелік және депозиттік
операциялары ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17
2.1. “БТА Банкі” ұсынатын несиелердің
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...17
2.2. Несиелеудің шарттары мен
тәртібі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 20
2.3. Банк депозиттерінің түрлері және оның
артықшылықтары ... ... ... ... ... . ..22
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
Кіріспе
Мен, Алиев Мейрамбек 2008 жылдың 28 қаңтар айынан бастап 22
наурыз айы аралығында, Оңтүстік облысы,Шымкент қаласында “БТА Банкі” АҚ
филиалында өндірістік тәжірибеден өттім. Өндірістік тәжірибені өту
барысында “Экспресс-несиелеу”, “Шағын және орта бизнесті несиелеу” және
т.б. несие түрлерімен таныстым.
Тәжірибедегі мақсатым әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-да алған теориялық
білімімді одан әрі нығайту және болашақ мамандығыма қажетті практика
қабілетін игеру, теория мен практиканы үйлестіру.
Өндірістік тәжірибедегі негізгі міндетім банктің нормативтік және
заңдылық актілерімен және банктің негізгі қызметіне жататын инструкциялық
материалдарды толығымен меңгеру, есеп беруді жазу үшін қажетті
материалдарды жинау және талдау болып табылады.
Өндірістік тәжірибе барысында жүйелі оқу-құралдарын ала отырып,
берілген бағдарлама бойынша банктің көрсететін қызметтерімен таныстым.
Сондай-ақ компьютерлік бағдарламалармен, оның ішінде “Lotus”, “IBS” және
несиені есептеу, сонымен қатар клиенттерге кеңес беруді және т.б.
қызметтерді танысып үйрендім.
I. “БТА Банкі” АҚ туралы жалпы сипаттама
1.1. Банктің тарихы мен қысқаша сипаттамасы
БТА Банкі акционерлік қоғамының қалыптасу тарихы 1925 жылғы қазанның
15-інен басталады. Ол кездегі Қазақстан халық шаруашылығы Орталық Кеңесі
Президиумының шешімімен республика аумағында Өндірістік банк (Өндірісбанк)
бөлімшесі ашылды.
Өндіріс Банкі туралы
Уақыт өте келе Өндірістік банктің бөлімшелерінде әртүрлі қайта
ұйымдастырулар болды. 1932 жылдың 7 маусымында Республикалық Халық
комиссарлары Кеңесінің Қазақстан аумағында арнайы ұзақ мерзімді салымдар
банктерін ұйымдастыру туралы Қаулысына сәйкес, Алматы қаласында
Өнеркәсіпбанкінің базасында КСРО электр шаруашылығын және құрылысты
қаржыландыру мақсатында банктің Қазақ өлкелік конторасы құрылды. 1949
жылдың 11 шілдесінде Министрлер Кеңесінің қаулысымен Алматы облысаралық
конторасы КСРО Өндірісбанкінің Қазақ республикалық конторасы болып қайта
құрылды. Кейіннен КСРО Құрылысбанкінің Қазақ республикалық конторасы болып
өзгертілді. 1987 жылдың 17 шілдесінде СОКП ОК мен КСРО Министрлер Кеңесінің
Еліміздегі банктер жүйесін жетілдіру және олардың экономикасының
тиімділігін арттыруға жасайтын ықпалын күшейту туралы №821 бірлескен
Қаулысына сәйкес, үш мемлекеттік банктің (КСРО Құрылысбанкі, КСРО
Мемлекеттік банкі, Сыртқы сауда банкі) негізінде 6 банк құрылды:
• КСРО Мемлекеттік банкі;
• КСРО Өнеркәсіп-құрылыс банкі;
• КСРО Сыртқы экономика банкі;
• КСРО Агроөнеркәсіп банкі;
• КСРО Тұрғын құрылыс банкі;
• КСРО Жинақ банкі.
1991 жылдың 4 наурызында КСРО Мемлекеттік коммерциялық өнеркәсіп-құрылыс
банкінің № 126 Қаулысы бойынша Қазақ республикалық КСРО Өнеркәсіп-құрылыс
банкі - Тұранбанк Қазақ республикалық Мемлекеттік коммерциялық өндірістік-
құрылыс банкі болып өзгертілді.
ТұранБанк туралы
1991 жылдың 24 шілдесінде ҚазКСР Министрлер Кабинетінің 1991 жылғы 24
шілдедегі №444 Қаулысына сәйкес Тұранбанк Қазақ акционерлік банкі болып
құрылды. Акционерлер жиналысында Тұранбанк ҚАБ-нің Басқарма Төрағасы
болып Бейсенов Ораз Мақайұлы тағайындалады. Тұранбанк ҚАБ филиалдар
желісі 66 филиалдан құралды. 1990 жылдың 23 қаңтарында Қазақ КСР Министрлер
Кеңесі мен КСРО Сыртқы экономикалық банкінің арасында жасалған 1989 жылғы
11 желтоқсандағы келісім негізінде, КСРО Сыртқы экономикалық қызмет
банкінің бұйрығымен Алматы қаласында КСРО Сыртқы экономикалық банкінің
Қазақ республикалық банкі ашылды.
ӘлемБанк туралы
1992 жылдың 14 ақпанында құрылтайшылар жиналысының №3 шешімімен,
Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетінің 1992 жылы 28 тамыз айындағы №
710 Қаулысы бойынша Қазақстан Республикасының Сыртқы экономикалық қызмет
банкі ALEM BANK KAZAKHSTAN Қазақстан Республикасының Сыртқы экономикалық
қызмет банкі деп атауын өзгертті. Басқарма Төрағасы болып Ырысов Берлин
Кенжетайұлы тағайындалды. "Alem Bank Kazakhstan" Акционерлік банкі бірнеше
жылдар қатарынан мемлекеттің кепілдендіруі бойынша шетел несиелерін тартуда
Қазақстан Республикасы Үкіметінің агенті болды. "Alem Bank Kazakhstan" АБ-
нің филиалдық желісі 20 филиалды қамтыды.
ТұранӘлем Банкі туралы
1997 жылдың 15 қаңтарында Қазақстан Республикасы Үкіметінің
ТұранБанк Қазақ акционерлік банкін және ӘлемБанкҚазақстан акционерлік
банкін қайта ұйымдастыру туралы 15.01.97 №73 қаулысына сәйкес ТұранӘлем
Банкі Жабық Акционерлік Қоғамы құрылады. Осы Қаулының негізінде Қазақстан
Республикасының Қаржы министрлігіне ТұранӘлем Банкінің акциясын қолдануға
және иеленуге рұқсат беріледі. Сондай-ақ, банктің жарғыларын және банк
басқарма мүшелерін қалыптастыруға мүмкіндік берілді. Акционерлердің жалпы
отырысында ТұранӘлем Банкі ЖАҚ-ның Басқарма Төрағасы қызметіне Тәтішев
Ержан Нұрілдәйімұлы тағайындалды. 1998 жылдың 1 қазанында ТұранӘлем Банкі
Жабық Акционерлік Қоғамы ТұранӘлем Банкі Ашық Акционерлік Қоғамы болып
өзгертілді. 2003 жылдың 26 қыркүйегінде ТұранӘлем Банкі ААҚ қайта
тіркелуіне байланысты ТұранӘлем Банкі Акционерлік Қоғамы болып
өзгертілді.
БТА Банкі туралы
2008 жылдың 24 қаңтарында ТұранӘлем Банкі АҚ ребрендинг жүргізуге
байланысты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Тіркеу қызметі
комитетінде қайта тіркеуден өтіп, № 3903-1900-АҚ куәлігін алды және БТА
Банкі АҚ деп аталатын болды. 2007 жылдың қараша айында банк қолға алған
Ребрендингті жүргізудің басты алғышарты табысты банк конгломератын құруға
бағытталған жаңа стратегияның қабылдануы болды.
Бүгінгі таңда БТА Банкі АҚ нарықтың барлық сегментіне қатысатын
қаржы тобын құрайды. БТА — Қазақстандағы жүйе құрушы банк, ТМД аумағындағы
банк желісін құруда көшбасшы. БТА активтері (01.01.2008 жай-күйі бойынша)
25,5 млрд., меншікті жиынтық капиталы 3,8 млрд. АҚШ долларын құрайды. БТА
Қазақстандағы сауданы қаржыландыру, шағын және орта бизнеске несие беру мен
ипотекалық несиелендіру салаларындағы көшбасшылық ұстанымын нығайтты.
Банктің ТМД аумағындағы жетекші қаржы институтына айналып және жалпыұлттық
брендтен халықаралық брендке ауысу туралы жаңа стратегиясының қабылдануы
ребрендингтің басты алғышарты болды. Банк өз өнімдерінің географиясын
әртараптандырып және ауқымын кеңейтуді, сондай-ақ негізгі көрсеткіштерін
тұрақты және қарқынмен дамытуды көздейді.
ТӘБ-те бүгінде:
• Шамамен 750000 клиент;
• Қазақстан бойынша 22 филиал мен 290 бөлімше;
• Украинадағы, Ресейдегі, БАӘ мен Қытайдағы Халықаралық Өкілдіктер;
• Ресейдегі 9 стратегиялық серіктес- коммерциялық банктер (төрт
аймақта), Украинада, Беларусьте, Қырғызстанда, Арменияда, Грузияда.
Ержан Тәтішев қоры
Ержан Тәтішев қоры Қоғамдық Қоры ТұранӘлем Банкі АҚ топ-
менеджерлерінің бастамасымен 2005 жылғы 10 ақпанда тіркелді. Қор үкіметтік
емес, табыс таппайтын қоғамдық ұйым болып табылады. Қор әлемнің және
Қазақстанның жетекші академиялық мекемелерінде оқуға гранттар мен
стипендиялар ұсыну арқылы талантты және талпынысы зор жастардың
қалыптасуына, сондай-ақ оқыту бағдарламаларын әзірлеп, енгізуге, қаржылық-
экономикалық және басқа да академиялық жобаларды жүзеге асыруға,
коммерциялық емес, пайда таппайтын ұйымдарға қаржылай, техникалық, ал
халықтың әлеуметтік жағдайы нашар өкілдеріне материалдық және басқа да
қажетті көмектер көрсетуге тырысады. Қорды Қазақстан аумағындағы, сондай-ақ
басқа да елдердегі Қор жұмысының стратегиялық мақсаттары мен міндеттерін
белгілейтін Қамқоршылар Кеңесі басқарады.
"Әлем Арт"қоры
Әлем Арт қоғамдық қоры 2006 жылғы 28 тамызда ТұранӘлем Банкі АҚ
басшылығының бастамасымен үкіметтік емес, табыс таппайтын қоғамдық ұйым
ретінде тіркелді. Қордың мақсаты қазақтың ұлттық мәдениетін жақын және алыс
шет елдерде насихаттау, насихаттауға көмектесу және техникалық қолдау
көрсету болып табылады. Қордың мәдени саясаты ТМД елдері нарығында көшбасшы
болуға және әлеуметтік жауапкершілікті бизнес этикасы негізінде және
мәдениет инновациялары мен ынтымақтастығын бағдарламалық дамыту негізінде
жаңа нарықтарды игеруге талпынатын БТА жаңа стратегиясын негізге алады.
Қорды Қамқоршылар Кеңесі басқарады, ал Қордың қызметкерлері әлеуметтік
жобалар, қайырымдылық акцияларын, мәдени іс-шаралар және басқа да қоғамдық-
пайдалы бағдарламалар әзірлеумен, өткізумен айналысады. Қор құрылғалы бері
Грузиядағы Қазақстан күндерін, Қазақстандағы Грузия күндерін өткізді,
Керулен ансамблінің альбомын шығарып, гастрольдік сапарларын
ұйымдастырды. Сондай-ақ Отанымыздағы концерттер Ш-інші музыка фестивалін,
Б. Төлегенова атындағы халықаралық вокалистер байқауын, Жаңа толқын,
Almaty Fashion Week халықаралық жас орындаушылар байқауын ұйымдастырды.
Наградалар мен мәртебелер
2005 жыл:
• ТМД-дағы үздік банк – беделді EUROMONEY журналының тағайындауы
бойынша.
• Орта Азиядағы үздік банк – беделді EUROMONEY журналының тағайындауы
бойынша.
• 2005 жылдың үздік мәмілесі - мұнай құятын танкерлер импортын
Ресейден Қазақстанға ұзақ мерзімді қаржыландыру бойынша.
• Жыл Банкі 2005 – THE BANKER журналының тағайындауымен.
2006 жыл:
• Еуропаның дамушы нарықтарындағы үздік қарызгер - EUROMONEY-дің
тағайындауы бойынша.
• Мінсіз - Қазақстанның Ұлттық Тұтынушылар Лигасының ұлттық сапа белгісі.
• 2006 жылғы үздік банк - Қоғамдық ұлттық Саф Алтын сыйлығының гран-
приі.
2007 жыл:
• ТМД-дағы үздік банк - Беделді Итоги қаржы басылымының ұсынуы бойынша.
• Орта Азиядағы үздік банк – Беделді EUROMONEY қаржы басылымының ұсынуы
бойынша.
• Жыл топ жарғаны - THE BANKER журналының тағайындауы бойынша. Сонымен
қатар беделді басылым комиссиясы БТА-ны әлемдегі 300 үздік банк
рейтингісіне қосты.
• Еуразиялық аймақтың банк секторындағы Еуропадағы үздік компания (Best
Enterprise of Europe) - Еуропалық Бизнес Ассамблеясының пікірі бойынша
(EБА, Оксфорд, Ұлыбритания).
• Мінсіз - Қазақстанның Ұлттық Тұтынушылар Лигасының ұлттық сапа белгісі.
1.2. Банктің ұйымдық-құқықтық құрылымы
Акционерлері
2001 жылдан бастап Банк акционерлерінің құрамына аса ірі халықаралық қаржы
институттары кіреді:
• Еуропа Қайта құру және Даму Банкі (EBRD),
• Халықаралық қаржы корпорациясы (IFC),
• Голландық Даму Банкі (FMO),
• East Capital.
ЕҚДБ
ЕҚДБ-мен ынтымақтастық құру Банк қызметіндегі стратегиялық маңызды
элемент болып табылады. Атап айтатын мәселенің бірі – ЕҚДБ-нің 2001 жылы 4
шетелдік инвесторлармен банк акционерлерінің құрамына кіруі. ЕҚДБ бөлген
қаражаттың жалпы сомасы арнайы жасалған белгілі бағдарламалар аясында 152
миллион АҚШ долларын құрайды.
ЕҚДБ 2003 жылдың бірінші жартысында төрт жылдық синдикатталған қарыз
берді. Бұл несие шетелдік коммерциялық банктердің орташа мерзімді
қаржыландыру рыногын ашуымен ерекшеленеді. ЕҚДБ үлесі 10 миллион АҚШ
долларын құрады, 20 миллион АҚШ доллары Еуропаның аса ірі коммерциялық
банктерінің синдикаты жолымен тартылды. Еуропа Қайта құру және Даму Банкі
Банктің еншілес компанияларына бағдарламалық қарыздар беруде. Мысалы, БТА
Ипотекаға 15 млн. АҚШ доллары, БТА Лизингке 5 млн. АҚШ доллары қарызға
берілді.
ТӘБ мен ЕҚДБ бірлесе отырып ауыл шаруашылығын дамыту мақсатында жалпы
сомасы 25 млн. АҚШ долларына астық қолхаты бағдарламасын табысты іске
асырды. 2001 жылдан бастап “ТұранӘлем Банкі” АҚ Еуропа Қайта құру және Даму
Банкінің өкілдерімен бірге ЕҚДБ-нің “Астық қолхаттары” бағдарламаларын іске
асыру барысында жұмыстар жүргізуде. Бұл Бағдарлама негізгі екі (бірінші
және екінші) фаза аясында қаржы тартуды көздейді.
“Несие желісі” деп аталатын бірінші Фаза жыл сайын 25 миллион АҚШ доллары
сомасына игеріледі. Ағымдағы қаржыландыру 2003 жылғы 18 шілдедегі Несиелік
келісім аясында жүзеге асырылады.
IFC
IFC, банктің акционері бола отырып, жалпы сомасы 15 млн. АҚШ долларына
ұзақ мерзімді жобаларды қаржыландыруға қарыз бөлу арқылы ТӘБ-мен кешенді
түрде ынтымақтастық құрады. IFC Банктің өзіне, сондай-ақ еншілес
компанияларға стратегиялық әріптестер табу және тарту бойынша Банктің
серіктесі болып табылады. 2005 жылғы сәуір айында IFC Жапонияның ORIX
компаниясы (Япония) және ORIX Лизинг Пәкістан компаниясымен бірлесе отырып
БТА Лизинг компаниясының капиталына бірлесе қатысу мәселесіне қатысты
келісім жасады, бұдан кейін компанияның атауы БТА ORIX Лизинг болып
өзгерді.
FMO
FMO, банктің акционері бола отырып, жобалық қаржыландыру және айналмалы
капиталды қаржыландыру бойынша қосалқы қарызгерлерді несиелендіруге қаржы
беру аясында Банкпен ынтымақтастық құрады.
East Capital
East Capital Шығыс Еуропа елдерінің қаржы рыногына ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz