Зерттеу нәтижесіндегі меншікті капиталдың есебі мен аудитін тиімді жүргізу жолдары

Мазмұны

Кіріспе

1. Меншікті капитал бухгалтерлік есеп және аудит объектісіМеншікті капиталдың экономикалық технико-экономикалық сипаттамасыҰйымның есеп саясаты
2. Меншікті капиталдың есебіЖарғылық капиталдың есебіКапитал қозғалысы бойынша болатын операциялар есебіЖиынтық табыс (зиян) және бөлінбеген табыс (жабылмаған зиян) есебі
3. Меншікті капиталдың ішкі аудитіМеншікті капитал есебі аудитінің мақсаты, ақпарат көздерімен қамтамасыз етілуіМеншікті капитал есебінің ішкі аудитіМеншікті капиталды талдау

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер

Қосымша

Кіріспе

Қазіргі экономиканың дамуы кәсіпкерлікпен айналысатын тұлғаларға байланысты. Осыған байланысты нарықтық қатнастарға өткен соң қазіргі заманға және талаптарға сай бизнеспен айналысатын тұлғаларға есепті дұрыс және мемлекетке тиімді жүргізу үшін Қазақстан Республикасы Президентінің «Бухгалтерлік есеп туралы» 2002 жылы 24 маусымнан № 309-2 заң күші бар жарлығы күшіне енді. Осы құжаттарға негіздей отырып, Қазақстан Республикасының Бухгалтерлік есеп бойынша Ұлттық комиссиясы 1997жылдың 1 қаңтарынан бастап 17 қазақстандық стандарттар мен субъектілердің қаржы шаруашылық қызметінің бухгалтерлік есептегі Бас шоттар жоспарын экономика аясына ендірді. Бұл шаралар халықаралық стандарттарға біршама жақындастырған концептуалдық негіздегі, бухгалтерлік жүйесінің алғы шарты болғаны баршамызға аян.

Қазақстан Республикасы Президентінің 1998 жылдың 28 қаңтар айындағы №3838 «1998-2000 жылдардағы Қазақстан Республикасындағы бухгалтерлік есеп пен аудитті дамыту мен жетілдірудің мемлекеттік бағдарламасы» туралы жарғысында мынандай басты мақсаттар көзделген: түбегейлі-экономикалық қайта құрылуы барысындағы бухгалтерлік есептің жаңа жүйесін құру мен ендіруді қамтамасыз ету, ұйымды керекті ақпараттармен қамтамасыз ете алатын, халықаралық қауымдастықтағы еліміздің халықаралық байланыстары мен интеграциясын дамыту, сонымен қатар осы бухгалтерлік есеп пен аудит саласындағы мамандарын Кәсіби біліктілігін көтеру.

Қазақстан Республикасы Президентінің «Бухгалтерлік есепке алу туралы заң күші бар жарлығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы » 2002 жылғы 24 маусымда және 2002 жылы 18 қыркүйекте Қазақстан Республикасы Қаржы 438 бұрынғы бойынша Бухгалтерлік есепке алу шоттарының үлгі жоспары енді. Осы екі бұйрық 2003 жылдың 1 қаңтарынан бастап қолданысқа енді. Бұл халықаралық стандарттарға сай қабылданған .

Бухгалтерлік есеп пен аудиттегі басты элементтерінің бірі - меншікті капитал салыстырмалы түрде отандық бухгалтерлік есеп пен аудиттің жаңа құрамды бөлікті объектілерінің бірі болып табылады. Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылы 26 желтоқсанындағы № 2732 жарғысына сәйкес меншікті капиталға мынандай анықтама берген: «меншікті капитал» бұл ұйымның міндеттемелерін есептен шығарып тастағандағы активтерінің жиынтығы. Басқа сөзбен айтқанда меншікті капиталдың көлемі, бухгалтерлік баланста көрсетілген активтер мен міндеттемелердің құндық бағалауына байланысты.

Меншікті капиталдың ең басты ерекшелігі, ол әрқашан ұйым активтерінің көзі ретіндегі маңызды рөлді атқарады, яғни ұйымның нарық аясындағы интенсивті түрдегі қаржы-шаруашылық қызметін жүзеге асыруда меншікті капитал қорлану көзі қызметін атқарады. Сондықтан да есеп мамандарының аса маңызды үлкен назарлары мен көңілдерін талап ететін меншікті капитал, ұйымның бухгалтерлік есебі, аудитті және қаржылық талдауында айрықша маңызға ие.

Өндірістік, коммерциялық немесе басқа қызмет түрлерін атқаратын кәсіпорында материалдық құндылықтардың, ақшалардың, қаржылық инвестициялардың және де ұйымның қызметін жүргізуге қажетті құқықтарды, идеялар мен жетістіктерді алуға жұмсалған қаржылық салымдардың жиынтықтарын бейнелейтін белгілі бір тәртіптегі капиталдың болуы міндетті. Мұндағы меншікті капитал шаруашылықтағы экономикалық өміріндегі қозғаушы күш артериясы ретінде маңызды рөлін атқаратын, ұйымның нарық жағдайындағы қызметін жан-жақты қамтамасыз ететін қорлану көзі болып табылады.

Дипломдық жұмыстың басты мақсаты, зерттеу жүргізу және зерттеу нәтижесінде меншікті капиталдың есебі мен аудитін тиімді жүргізу жолдарын қарастыра отырып, ұсыныстар мен пікірлер енгізу.

Қойылған мақсатқа сәйкес дипломдық жұмыста келесідей міндеттерді қарастыру:

• Меншікті капиталдың және ұйымның жалпы сипаттамасы;
• Меншікті капитал есебінің аудиторының мақсаты, ақпарат көздерімен қамтамасыз етілуі және ішкі аудиті;
• Меншікті капиталды талдау;

Бұл жұмыс келесі ұйымдық-құқықтық негіздерге сүйенеді: Қазақстан Азаматтық Кодексі, «Салықтар және бюджетке төленетін басқадай міндетті төлемдер туралы » Қазақстан Республикасының Кодексі (Салық Кодексі), «Бухгалтерлік есепке алу туралы» заң күші бар жарлығына өзгерістермен толықтырулар.

I. Меншікті капитал бухгалтерлік есеп және аудит объектісі

1. Меншікті капиталдың экомоникалық сипаттамасы

Өндіріспен, саудамен немесе кәсіпкерліктің басқадай түрімен айналысатын ұйымның қайсыларының болса да шаруашылық қызметпен айналысу үшін белгілі бір мөлшерде материалдық құндылықтары, ақшалай қаражаттары, қаржылық салымдары мен алдағы уақыттарда табыс табу мақсатында жұмсалған шығындары және алашақтары болуы қажет. Осы жоғарыда аталғандардың ақшалай жиынтығы қаралған кезде оның капиталы Қазақстан Республикасы заңында қаралған мөлшерден кем болмауы тиіс және де ол сол ұйым құрылтайшыларының, акционерлерінің ақшалай, заттай және басқадай түрде қоғамға қосқан үлестерінен құрылады. Кейінгі уақыттарда ұйым капиталы өзінің қызметі барысында тапқан таза табысы және сондай-ақ басқа көздерден, тегін түскен мүліктер мен ақшалай қаржылар есебінен өсіп отырады.

Жалпы ұйымның есебін жүргізу барысында істеп тұрған, қызмет атқарушы яғни қолданыстағы капиталы және оның құрамы мен құрылымы бухгалтерлік баланстың активінде көрсетілсе, ол капиталдың қаржыландыру көздері баланстың пассивінде көрсетіледі.

Ұйым мүлкінің құрамы

Ұйымның барлық мүлкі (қызмет атқарушы капиталы) айналыстан тыс және айналыстағы активтер болып екіге бөлінеді. Мүліктерді қызмет атқару мерзіміне қарай «негізгі (айналымнан тыс) активтер» және «айналымдағы активтер»- деп екіге бөлінеді.

Негізгі (айналымнан тыс) активтер негізгі құралдардан, материалдық емес активтерден, Қаржылық (ұзақ мерзімді) инвестициялардан, аяқталмаған құрылыстан құралады. Жалпы айналымнан тыс активтер ұйымның материалдық-техникалық базасын жасауға және дамытуға арналады.

Ал айналымдағы активтер ұйымның атқаратын қызметінен пайда табу үшін пайдаланылады. Олардың қатарына ақшалай қаржылар, қысқа мерзімді қаржылық салымдар, тауарлы-материалдық қорлар, дебиторлық алашақтар және басқадай активтер жатады.

Ұйым мүлкінің құрылу көздері

Ұйым мүлкі оның негізгі құралдары мен айналымдағы қаржыларының құнынан құралады. Ұйымның меншікті капиталының көздері болып мыналар саналады :

Жарғылық капитал;

Резервтік капитал;

Бөлінбеген пайда;

Ұйымдар өздерінің меншікті қаржыларынан басқа қарыз қаражаттарында пайдаланады. Ал олардың қатарына қысқа және ұзақ мерзімді несиелер, қарыздар, аванстар, және кредиторлық борыштар жатқызылады.

Жарғылық қор меншік иесі ұйымның(кәсіпорынның) жарғысында қаралған қызметтерін қамтамасыз ету үшін инвестицияланған қаржыларының сомасы болып саналады.

Меншікті ұйымдық-құқығының нысанына және меншік иесінің тиісті құқығымен жауапкершілігіне қарай жарғылық қор мынандай түрлерде болуы мүмкін:

Шаруашылық серіктестіктердің (толық серіктестік, сенім серіктестігі, жауапкершілігі шектеулі серіктестік, қосымша жауапкершілігі бар серіктестік, жабық және ашық акционерлік қоғам) жарғылық капиталы.

Өндірістік кооператив мүшелерінің мүлік жарналары (үлестері) .

Жарғылық қор мөлшері ұйым жарғысында және басқа да құрылтайшылық құжаттарында белгіленген, өкіметтің атқарушы органдарында тіркелуі керек. Оның мөлшері құрылтайшылық құжаттарға тиісті өзгерістер енгізілгеннен кейін ғана өзгеруі мүмкін.

Қосымша төленген капитал - қоғамның өзінің акцияларын олардың атаулы (номиналдық) құнынан артық құнмен сатқаннан пайда болған құн айырмашылығынан туындайды.

Қосымша төленбеген капитал - негізгі құралдар мен инвестицияларды қайта бағалағанда олардың құнының өскен сомасынан және тағы басқалардан туындайды.

Резервтік (сақтық, сақтаулы) капиталы - келешекте (алдағы уақыттарда) болуы мүмкін зияндармен шығындардың орнын толтыруға арналған ұиымның өзінің таза пайдасынан (табысынан) бөлінген меншіктік капиталының бір бөлігі. Резервтік (сақтық, сақтаулы) капиталдың мөлшерімен құрылу тәртібі Қазақстан Республикасының заңдары мен ұйымның (қоғамның) жарғысында қаралады (көрсетіледі) .

Бөлінбеген пайда (табыс) - ұйымның (кәсіпорынның) жалпы табысының (пайдасының) барлық шығындарын өтегеннен, бюджетке төлеген салық сомаларына және табыстан (пайдадан) басқадай бағыттарға пайдаланғаннан қалған бөлігі.

1. 2 Шаруашылық техникалық - экономикалық сипаттамасы

көрсеткіштерінің өзгеруі

Нарықтық қатынастар жағдайында кәсіпорынның шаруашылық техникалық экономикалық көрсеткіштерінің өзгеруін талдау маңызы өте зор. Шаруашылық техникалық экономикалық көрсеткіштерді талдағанда айналым капитал айналымның, мүлік құнының үлесіне меншік және қарыз капиталдың қатынасына, сонымен қатар дебиторлық және кредиторлық қарыздың қатынасына көңіл бөлу керек. Қаржылық жағдайы қалыпты болған кезде кәсіпорында меншік капиталының үлесі динамикалық түрде өсу керек, және меншікті капитал қарыз капиталдан жоғары болу керек, ал дебиторлық және кредиторлық қарыз бір-бірімен теңесуі керек. Талданатын кәсіпорын дипломдық жұмысқа арқау болған ЖШС «Динал» 1998-ші жылы айран өндіруші заводы негізінде құрылған. Негізінен сыра өндіруге негізделген, бас кеңсесі, тұрғылықты орны: Ангарская көшесі 131. орналасқан. ЖШС «Динал» көптеген шетелдік және отандық әріптестерімен тығыз байланыста жұмыс жасайды. Олардың қатарына мыналарды жатқызуға болады: «Heineken Brouwerijen B. V. », ''HAYWARD Germany'', ООО “Баумастер”, ООО «ИГЛ», «KHS MASCH» тағы басқалары. Қазір бұл ұйым 50 пайыз иелену құқылары бар Голландия мен Қазақстан мемлекеттерінің бірлескен кәсіпорыны болып тіркелген. ЖШС «Динал» ұйымының бас директоры Йост Ван Рун, Қаржы директоры - Садыков Сардар Жеңісұлы, бас бухгалтер - Тұрмаханова Ләззат Жолмұрзақызы. Серіктестіктің 2002-2003 жылдары негізгі экономикалық көрсеткіші мына төмендегі кестеде келтірілген:

Есепті кезеңде өнімді өткізуден түскен табыс 57873, 03 теңгеге өскен немесе 15 пайыз. Өнімнің өзіндік құны да 28108, 95 теңгеге өскен немесе 15 пайыз. 2003 жылдың аяғына қарай жалпы табыс 228191, 42 теңге болды. Сонымен қатар кезең шығындарында да 15 пайызға немесе 12949, 71 теңгеге өскенін көреміз, және 2003 жылдың аяғына 99281, 13 теңгені құрады. Кәдімгі қызметтен түскен табыс, ол негізгі және негізгі емес қызметтерден құралған табыста 15 пайызға өскен және жыл аяғына 94612, 46 теңгені құраған. Сондай-ақ таза табыс жыл аяғына 94612, 46 теңгеге тең болды.

ЖШС «Динал» ұйымының 2003 жылғы таза табысы толығымен өткен кезең шығындарын жабуға кетті. Сондықтан есепті жылы табыс салығы төленбеген.

Ұйым жұмысында теріс жағдай болып отырған ол негізгі құралдардың қорқайтарымдылығының -35, 30 пайызға төмендегені, сондай-ақ сәйкесінше қорсиымдылығы 28, 20 пайызға жоғарылаған. Бұл негізгі құралдардың тиімсіз пайдаланғанын көрсетеді. Есепті жылы активтердің айналымдылығы 0, 3-ке төмендеген және жыл соңында 0, 53-рет айналған. Бұл көрсеткіш те ұйымның қаржылық жағдайына теріс әсер етеді. Сату табыстылығы есепті жылы өзгерген жоқ. Активтердің табыстылығы 20, 83 пайызға төмендеген.

Жалпы кәсіпорын бойынша таза табыстың жоғарылауына қарамастан, негізгі көрсеткіштердің төмендеуі байқалады: негізгі құралдарды пайдалану тиімділігі, активтердің айналымдылығы, сонымен қатар барлық активтерінің табыстылығы

ЖШС «Динал» 2003 жылдың ішінде ұйымның негізгі көрсеткіштерінде келесі өзгерістер болды : жалпы табыс 228191, 42 теңге, кезең шығындар соның ішінде161145, 46 теңге, негізгі емес қызметтен түскен табыс 27566, 50 теңге, корпоративтік табыс салығы 28383, 73 теңге, таза табысы 2003 жылға 66228, 72 теңгемен жапты.

ЖШС “Динал” өзінің қызметінің алдында келесідей мақсаттар қояды:

• Халықтың сұранысын қамтамасыз ету;
• Табыс табу және оны қатысушылар арасында пайдалану;
• Жаңа жұмыс орындарын ашу және ұйым жұмысшыларының әлеуметтік жағдайларын шешу;

Ұйым қызметінің пәні болып:

• Тауарларды өндіру және сату;
• Сыртқы экономикалық қызмет;
• Және басқа да заңмен шектелмеген қызметтер;

Әкімшілік-басқару кеңсесі ғимаратында (Литер А) келесідей кабинеттер орналасқан: басқарушы кабинеті, бас технолог кабинеті, бас бухгалтер және екінші деңгейлі бухгалтерлер кабинеті, кадрлар бөлімі, материалдармен қамтамасыз етуші бөлімше, сату бөлімшесі, сонымен қатар басқа да бөлімшелер кабинеттері орналасқан.

Ал өндірістік ғимаратында (Литер В) келесідей үш цех бар:

• Қайнату цехі (варочный цех)
• Ферментациялау цехі (жасыл сыра)
• Лагерлік цехі (сыраның пісіп жетілуі)

Әр цехте әр түрлі процесстер жүреді, яғни бірінші цехта қайнату, екінші цехте жасыл сыра, үшінші цехте сыраның пісіп жетілуі және сүзгіштен өтіп тазартылады. Келесі кезең бөтелкелерге құю және этикеттерді жабыстыру процесімен аяқталады.

ЖШС “Динал” өнімдерінің өзіндік құндарына кіретін келесідей материалдардан құралады:

• материалдар - солод, мия, су;
• көмекші материалдар этикет, кизельгурт, сүзгіш картон, клей, каустикалық сода, бөтелкелердің сынуы, қақпақ, хлорлы әк, тұз қышқылы;
• басқа да материалдар - жылу энергиясы, электр энергиясы;

ЖШС «Динал» салыстырмалы аналитикалық балансын талдау .

Ұзақ және қысқа мерзімді активтерді талдау

№3 қосымшада көріп отырғандай баланстың актив құрамындағы ең көп үлес салмағын ұзақ мерзімді активтер алып жатыр: 2003 жылдың басы мен аяғына сәйкесінше 53, 68 пайыз және 60, 04 пайыз. Ұйымның ұзақ мерзімді активтер ішінде:материалды емес активтер, негізгі құралдар мен аяқталмаған құрылыс көрсетілген. Ұзақ мерзімді активтердің құрылымындағы ең көп үлес салмағын негізгі құралдар алады 60, 15 пайыз жыл басына және жыл соңына 65, 62 пайыз жыл аяғына. Егер негізгі құралдардың жіктелуін қарастыратын болсақ, онда ең көп үлес салмағын машиналар мен құрылғылар алады жыл басына 51, 27 пайыз, жыл аяғына 57, 96 пайыз құрайды.

Ұйымның барлық мүлік құнында ағымдағы активтер 46, 31 пайыз мен 39, 95 пайыз, жыл басы мен жыл аяғы сәйкесінше. Ағымдағы активтер құрылымында ең көп үлес салмағы дебиторлық қарыз алып жатыр, бұл кәсіпорынды теріс сипаттайды. Жыл басына қарағанда дебиторлық қарыздың деңгейі 88374 теңгеге немесе 5, 3 пайызға жоғарыласа да, Жыл соңына қарай дебиторлық қарыздың үлес салмағы өте жоғары-339900 теңге немесе 33, 28 пайыз.

Кәсіпорынның басшыларына төлем есебінің тәртібін қатайту керек және дебиторлық қарыздарды қайтару шараларын қабылдау керек. Тауарлы материалды қорлардың төмен үлес салмағы мен олардың жыл соңына төмендеуі: кәсіпорын өзінің сату нарығы бар екенін көрсетеді және ұйымның өнімдері сұранысқа ие.

Ұйымның барлық мүлкі есепті кезеңде 369362 теңгеге немесе 56, 66 пайызға өсті, бұл ұйымды оң сипаттайды. Бұл жоғарылауға әсер еткен актив баптары келесідей: негізгі құралдар құнының жоғарылауы 258056 теңгеге немесе 77, 0015 пайызға, негізінен машиналар мен құрылғыларды сатып алған үшін, ол 257749 теңгеге 2003 жылы; дебиторлық қарыздың 88374 теңгеге абсолютті өлшемде өсуі.

Материалды емес активтер мүлік құнында үлес салмағы аз: жыл басына 0, 084 пайыз және жыл аяғына 0, 0754 пайыз. Бірақ абсолюттік өлшемде 200 теңгеге өскенін көруге болады, ал пайыздық өлшемде материалдық емес активтер 2003 жылға 0, 0120 пайызға төмендеп

отыр.

Егер баланстағы өзгерістерді пайыздық қатынаста алатын болсақ, онда мүлік құнының өсуі ұзақ мерзімді активтердің 71, 2761 пайызға және ағымдағы активтердің 20, 7241 пайызға өсуімен анықтауға болады. Жоғарыда айтылғандай мүліктің өсуіне әсер еткен негізгі факторлар ол машиналар мен құрылғылардың 69, 7822 пайызға өсуі және дебиторлық қарыздың 23, 9261 пайызға өскенінен.

Егер машиналар мен құрылғылар құнының өсуі оң әсерімен сипатталса, дебиторлық қарыздың өсуі ұйымның жұмысында теріс әсерімен сипатталады.

Міндеттеме мен меншікті капиталын талдау

Баланстың міндеттеме мен меншікті капиталы бөлімінде ең көп үлес салмағын ұзақ мерзімді міндеттемелер алып отыр: есепті жыл аяғына 91, 1076 пайыз, бірақ есепті жылы бұл көрсеткіштің аздаған төмендеуі байқалады -11, 4451 пайызға, абсолюттік өлшемде бұл көрсеткіш 261903 теңгеге өскен. Бұл көрсеткіш ұйымның жоғары деңгейде қарыз қаражаттарына тәуелді және ұйымның өзіндік қорлары жеткіліксіз. Өткен жылдардың жабылмаған зияны есепті жылы азайды, ол таза табыс арқылы төмендеді, таза табыс есепті жылы 94612, 46 теңгені құраған. Жыл аяғына жабылмаған зиян 35441 теңгені құраған. Есепті кезеңде жарғылық капитал 164 теңгеге өскен және жыл аяғына 0, 0617 пайыз құраған, бұл мүлік құнының ішіндегі үлес салмағы өте аз мөлшерде екенін көруге болады. Ағымдағы міндеттемелер құрылымында үлес салмағы басым : қысқа мерзімді несиелер болып табылады, яғни 7, 9773 пайыз немесе жыл аяғына 81471 теңге. Сонымен қатар бұл көсеткіштердің пайыздық өлшемдегі төмендеуі байқалады (-1, 2795 пайыз) және абсолюттік өлшемде 21182 теңгеге өсіп отыр, бұл әрине қарыз қаражаттарына тәуелділігін көрсетеді.

Жалпы ұйым бойынша жоғарғы деңгейде қарыз қаражаттары басым және өзіндік қорлардың жалпы мүлік құнында пайыздық мөлшері төмендігімен сипатталады. Бұл жағдай төлем қабілеттілігі мен өтімділігіне теріс әсерін тигізеді, сонымен қатар кәсіпорын несие бойынша пайыз төлеуге ақша жұмсауы керек. Бірақ кәсіпорынның өнімдері сұранысқа ие болғандықтан және белгілі өнім белгісін иеленгендіктен және өнімді өткізетін нарықты иеленуінің арқасында таза табыс өсіп отыр, бұл болашақта өнім өндіру мен тауарларды сату көлемін, табыс өсімін көбейтуге болады, яғни кәсіпорынның қаржылық жағдайын тұрақтыландыру.

1. 3 Ұйымның есеп саясаты

Қазақстандағы халықаралық бухгалтерлік есеп стандарттарында және Қазақстандағы бухгалтерлік есеп стандарттарында жасалған әдістемелік ұсыныстарында басқарушылық пен қаржылық есебін жүргізудің қоғамдық тұрғысынан танылған тәсілдері мен әдістері, ережелері мен қағидалары белгіленген, онда әр-бір кәсіпорындардың техникалық базасына, олардың шешетін міндеттемелерінің күрделілігіне, басқарушы қызметкерлердің біліктілігіне қарап нақтыланған.

Кәсіпорынның бастапқы бақылауын жүзеге асыру үшін таңдап алынған тәсілдер жиынтығы, құндық өлшемдері, ағымдағы топтастыру және бухгалтерлік есептегі шаруашылық қызметіне жасалған қорытынды шолу фактілері кәсіпорынның есеп саясатында көрініс табу тиіс. Басқаша айтқанда, есептік саясат - бұл бухгалтерлік есептің әдісін жүзеге асыратын тетігі.

ЖШС ”Динал” бухгалтерлік есеп жүиесін жүргізудің жалпы қағидасы мен ережесі нормативтік-құқықтық құжаттарда белгіленген.

Оларды жүзеге асыру барысында нақты кәсіпорынның есеп саясаты келесідей:

• кәсіпорын өз мүлкімен өзімен-өзі болушылығы (кәсіпорын өз балансында тек заң бойынша танылған мүліктерді ғана көрсетеді, ал қалған барлық құндылықтар мен міндеттемелер баланстан тыс шоттарда есепке алынады) ;
• толасыз қызметі (есеп саясатының мәселесі бойынша қандайда бір қабылданатын шешім, кәсіпорын өз қызметін болашақ кезеңде тоқтатпайтындығы немесе қызмет масштабын қысқартпайтындығы басшылыққа алынуы керек) ;
• есеп саясатын пайдаланудың жүйелілігі (шаруашылық операциясын көрсету әдісін тұрақтылығы, есеп беру жылдың барысында міндеттеме мен мүлікті бағалау, сондай-ақ бір есептік жылдан басқасына өткен кезде де) ;
• шаруашылық қызметіндегі фактілердің мерзімділік анықтылығы (әр фактілердің түскен немесе төленген кезіне қарамастан, олар өзінің орындалған немесе орын алған кезеңіне жатқызылуы керек) .

Пайдаланатын есеп саясатының басты міндеті мен негізгі арналымы - кәсіпорын қызметін барынша пара-пар көрсету, іс мүддесі үшін осы қызметтің тиімділігін реттеу мақсатында толық, объективті және шынайы ақпаратпен қаптастыру.

Ол есеп процесінің барлық тараптарын қамту керек: әдістемелік, техникалық, ұйымдық жақтарын.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс