Шу мен вибрация

Пән: ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности), Защита труда
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Шу мен вибрация

Шу деп түрлі жиіліктегі және қуаттағы дыбыстардың шым-шытырық қозғалысын айтады. Дыбыс үнемі газды, сұйық және тығыз ортада ғана толқын түрінде тараған тербелмелі қозғалыстан тұрады. Газды, сұйық немесе нығыз орта болғанда ғана дыбыс адамдардың құлағына естіледі. Ауа жпқ жерде дыбыс толқындары таралмайды да, ешқандай дыбыс естілмейді.

Дыбыстың негізгі физикалық сипаттамалары мыналар: тербелу жиілігі, таралу жылдамдығы, күші және қысым.

Дыбыстың тербелу жиілігі герцпен өлшенеді. Бір герц (гц) - 1 секунд ішінде толық бір цикл өтетін тербеліс жиілігінің өлшеу бірлігі.

Адамдардың құлағы жиілігі 16 гц пен 20мың гц аралығындағы механикалық тербелімдер дыбысын естіп, одан төменгі және жоғарғы тербелімдер дыбыстрады естімейді. Бірақ бұл жиіліктегі дыбыстардың адамдар үшін өте зиянды әсері бар.

Шудың адам ағзасына әсері:

Шу тербелімінің 16 гц-тен төмен болса, оны инфрадыбыс деп атайды. Олар құлаққа естілмегенімен адамдардың ішкі мүшелеріне күшті әсер етіп жұмыс ырғағын өзгертеді.

Қалалар мен өндіріс орталықтарында шу жылдан жылға көбейіп, елдің мазасын ала бастады. 1948 жылы қала тұрғындарының 23 %, дыбыстың өсуіне наразылық білдірсе, 1961 жылы олардың саны 50% жетті. Соңғы 20жылда үлкен қаладағы дыбыс қуаты 10-15 есе көбейді.

Зерттеулер көрсеткендей ұзақ уақыт шуы көп жерде боған адамдардың денесінде қолайсыз өзгерістер пайда болып, зат алмасу процесі, рухани күйі, ішкі сезімі нашарлайды. Көздің көруі, құлақтың естуі төмендеп, қан қысымы артып, жұмысқа, оқуға үйренуге ұқыптылық азаяды.

Әрине, дыбыс жоқ жерде тұрып, қызмет ету де қиын. Туғаннан бері жолсерік болған дыбыс естілмей қалса бір нарсе жетпей тұрғандай, кісінің көңіл-күйі келіспей жүреді. Осыған мысал келтірейік : Ганновер (ГФР) қаласында жаңа құрастырушылық бюросы құрылысын жобалағанда сәулетшілер көшедегі дыбыстың жұмыс орнына, өтпеуі үшін барлық шараларды алып, терезеге 3 қабат әйнек орнатып, қабырғаны дыбыс өтпейтін ойық бетоннан салып, ішін арнаулы пластикалық түсқағазбен жапсыған. Бір жеті өткеннен кейін қызметкерлер мылқау тыныштықта жұмыс істеу ауыр екенін жүйкелері жұқарып іскерлік қабілеттері азайғанын айтып арызданатын болған . Магнитафон арқылы көшедегі үйреншікті дыбысты мезгіл сайын қайталап отырса көңілдері көтеріліп, жұмыстары жақсара бастаған.

Әрине адамдарға шудың әсері де ір түрлі ол адамдардың жасына, денсаулығына, қоршаған ортаға байланысты болады.

Шу адамдармен жануарларға ғана қауіпті және қолайсыз емес, ол өсімдіктерге де зиянды. Дыбыс көп жерде өсімдіктердің гүл шашу мерзімі екі есе ұзарып, оның күші 100 дБа жеткенде 10күннен кейін солып қалады.

Көптеген зерттеулер нәтижесінде адамдар ұшін ең қолайлы дыбыс 40дБа, қолайсыз -80, қауіпті 20дБа-ге дейңн . Одан жоғары болса ол ауыртатын түйсік табалдырығы болып саналады.

Шудың негізгі көздер: автомашиналар, теміржолдар, трамвай вагондары, пойыздар, троллейбусс, ұшақтар, кәсіпорындарда және де құрылыс алаңдарында т. б

Шуды төмендетудің тиімді әдістерәнәң бірі оны пайда болу кезінде төмендету. Бұл әдістерге соқылы механизмдерді соққысыздарға, тісті берілістерді белдікті механиздерге ауыстыру әдістері жатады. Пайда болу кезінде шуды төмендетудің қолайлы әдісі бәсеңдету материалдарын пайдалану боп табылады. Бұл мақсатта бей металлдар ( пластмасса, ағаш, полизтилен және т. б) түсті метелдар пайдаланыла алады.

Шудан қорғану жолдары

Қаладағы шудың көртігін оны тарататын негізгі көздерін айтқаннан кейін, шудан сақтану жолдарын да қарастырған дұрыс. Қаржыны, материалды үнемдейміз деген сылтаумен көшелерді тар үйлерді бір-біріне жабыстырып салып шудан сақтану ұмыт қалып жатады.

Қазақстан Республикасында өнеркәсіп орындары, көшелер тұрғын үйлер, демалыс орындары үшін шектеуші-рұқсат етілген санитарлық нормалар белгіленген. Мұндай нормалар ұзақ уақыт зерттеу және бақылау нәтижесінде пайда болады. Олар адамдарың денсаулығына зиянды болмауы ескеріледі.

Қысқаша айтқанда бұл норалар адам организміне зиянсыз, рұқсат етілген табалдырық болып есептеледі.

Осы кезде қолданылып жүрген шектеулі-рұқсат етілген дыбыс күшінің мөлшері орта ерекшеліктеріне сәйкес мынадай: кәсіпшілік мекемелерінде -70-80дБа күндіз ал түнде 70-80. тұрғын аудандарда 60 күндіз ал түнде 50 болуы тиіс.

Жұмыс орындарында діріл мен шу деңгейінің оңтайлы жағдайын жасау үшін шу және дірілден қорғану үшін қолданыстағы стандарттқа сәйкес жеке қорғану құралдарын қолдану керек .

Шудан сақтанудың бір жолы дыбыс тарайтын көздерді тексеріп оларды жоюға шара қолдану. Әрбір қондырғы станок жабдық өзінің қисынымен жиналып, дұрыс орнатылса мезгілімен майланып жөндеуден тсе ірге тасқа бекіткенде жұмыс істегенде бөлшектеп бір-бірімен соқтықпас үшін арасында дыбыс жібермейтін немесе азайтатын қосымша төсем салынса дыбысты азайтуға болады.

Автомәшинелер көп жүретін көше бойына кедергі ретінде қалқан тұрғызғанда жолдың ортасындағы сызықтан белгіленген қашықтыққа қою керекДыбыстан сақтану үшін ағаш пен бұта отырғызу керек.

Вибрация (латынша «vibratio» -тербеліс діріл ) - механикалық тербеліс. Техникада (машиналарда механизмдерде, құрылыста т. б) Вибрация пайдалы және зиянды болып бөлінеді.

Пайдалы вибрация әр түрлі технологиялық операциялар орныдау мақсатында құрылыс, жол т. б машиналарында әдейі қоздырылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.