Құқықтық мәдениет - қоғам мәдениетінің негізгі салаларының бірі

І. Құқықтық мәдениет . қоғам мәдениетінің негізгі салаларының бірі.

IІ. Құқықтық мәдениеттің жалпы түсінігі.

IІI. Құқықтық мәдениеттің қоғам мен мемлекеттің өміріндегі маңызы мен рөлі.

IV. Қоғам өміріндегі құқықтың медениетті дамытудың жолдары.

Мәдениет – адамзат жасайтын және адамдардың рухани қажеттіліктері мен мүдделерін қанағаттандыруға бағытталған материалдық және рухани құндылықтардың жиынтығы. Қоғамның мәдениеті бірнеше түрге бөлінеді: саяси, экономикалық, әлеуметтік, парасаттылық, инабаттылық, экологиялық, құқықтық, т.б. мәдениет жүйе салалары. Олар бір-бірімен тығыз байланыста қоғамның экономикалық саяси, әлеуметтік дамуына сәйкес дамиды. Сонымен қатар олар қоғамның әр саласындағы қарым-қатынастарды реттеп-басқарып отырады. Мәдениет салаларының арақатынасы бірлестікте және дербестікте дамып қоғамның экономикасын, әлеуметтік жағдайын жақсартып, нығайтып отырады. Жақсы дамыған экономика, мәдениеттің жан-жақты нығаюына мүмкіншілік жасайды.Мәдениеттің жақсы дамуына мемлекетпен бірге бірлестіктер, одақтар, ұжымдар зор үлес қосады. Жоғары деңгейі мәдениетке құқықтық мемлекет жол ашады.
Сонымен, қоғамның парасаттылық, инабаттылық тәрбиелік т.б. деңгейі мәдениеттің деңгейімен айқындалады. Ал мәдениеттің деңгейі қоғамның экономикасының, саяси-әлеуметтік деңгейіне байланысты.
Қоғамда бұл екі жақты байланыс бір елдің, бір мемлекеттің шеңберінде ғана болады. Мәдениеттің дамуына сыртқы қолайлы жағдай зор әсер етеді. Мысалы, дамыған елдердің мәдениеті артта қалған елдерге үлгі болып, олардың рухани байлығын, сана-сезімін көтеріп, мәдениетін дамытады.
Мәдениеттің мазмұны туралы ғылымда бірнеше пікірлер бар, оларды үш топқа бөлуге болады: антропологиялық, социологиялық, философиялық көзқарастар – жіктеулер:
- антропологиялық жіктеу – мәдениет адамдардың іс-әрекеті мен қоғамның тарихи даму процесінде қалыптасқан материалдық және рухани жетістіктер. Бұл концепцияның өкілдері мәдениеттің мазаұнын жақсы түсіну үшін қоғамның барлық саласының жетістіктерін біріктіріп зерттеуді жақтайды.
- Социологиялық жіктеу – мәдениет қоғамының даму процесінде қалыптасқан рухани жетістіктер. Бұл концепцияның өкілдері мәдениеттің мазмұнын түсіну үшін қоғамның әлеуметтік және идеялогиялық жетістіктерін біріктіріп зерттеуді қостайды:
- Философиялық жіктеу – мәдениет қоғамдағы барлық материалдық және рухани құбылыстардың жиынтығы – деп түсіндіреді. Бұл концепцияның өкілдері мәдениеттің мазмұнын түсіну үшін қоғамдағы барлық құбылыстардың объективтік және субъективтік заңдылықтарын зерттеп,ғылыми тұрғыдан қорытынды тұжырымдар жасауды дұрыс дейді.

1) А.С. Ибраева, Ибраев Н.С. «Теория государства и права».
Алматы, 2003.
2) Ғ.С. Сапарғалиев. «Мемлекет және құқық теориясы».
3) Иванников И.А. Концепция правовой культуры// ИВУЗ. Правоведение.
1998.
4) Венгеров А.Б. Теория государства и права. М., 1998.
5) Лившиц Р. 3. Государство и право в современном обществе:
необходимость новых подходов//Сов. гос-во и право. 1990.
6) Русинов Р.К. Правосознание и правовая культура//Теория государства и
права: учеб. для ВУЗов. М., 1997.
7) Калинская В.И., Рапилов А.Р. Правосознание как элемент правовой
культуры// Правовая культура и вопросы правового воспитания. М.,
1974.
8) Сальников В.П. Правовая культура: проблемы формирования
гражданского общества и правового государства \\ Демократия и
законность. Самара 1991.
9) Кейзеров Н.М. Политическая и правовая культура. М., 1983.
10) Калинская В.И., Ратипов А.Р. Правосознание как элемент правовой
культуры// Правовая культура и вопросы правового воспитания. М.,
1974.
11) Теория государства и права. Под ред. Матузова Н.И. и Туманова В.А.
М., 1997.
12) Кобликов А.С. Юридическая этика: Учеб для ВУЗов. М., 2000.