Компьютерлік желілер, интернет, электрондық пошта

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Компьютерлік желілер, Интернет

Электрондық пошта

Жергілкті және ауқымды желілер

Компьютерліе желілер (Computer NetWork net - желі, work - жұмыс) берілген ережелерге сәйкес компьютерлер арасында мәлімет алмасу жүйесі

немесе ресурстарды ортақ пайдалану мақсатында бір- бірімен мәлімет ал-

масу арналарымен байланысқан компьютерлер тобы .

Компьютерлер құрылғыларының арасындағы мәлімет алмасу ережелері .

Жалпы компьютерлік желі құру үшін арнаулы аппараттық жабдықтама

( желілік жабдықтар ) және арнаулы программалық жабдықтама ( желілік программалық құралдар ) қажет болады . Мәлімет алмасу үшін компьютерлер-

ді қарапайым түрде бір - бірімен байланыстыру түрі тікелей байланыс деп аталады . Компьютерлік желілерді құру кезінде шешілетін негізгі мәселе аппараттық жабдықтардың электрлік және механикалық сипаттамалары мен

информациялық жабдықтамалардың ( программалық мәліметтердің формат- тары мен кодталу жүйелерінің бір - біріне сәйкес келіп үйлесуін қамтамас- сыз ету болып табылады. Соңғы мәліметер үйлесімін жүзеге асыру үшін олар- ды стандарттау мақсатында OSI ( Model of Open System Interconnections - ашық жүйелердің өзара әрекеттесу модел і ) моделі жасалып шықты . Бұл модель Халықаралық стандарттар жасау ұйымының - ISO ( International Standards Organization) техникалық ұсыныстар негізінде құрылған еді .

Осы OSI/ISO моделіне сәйкес компьютерлік желілер архитектурасының әр

түрлі деңгейлерін ( деңгейлер саны - жетіге шейін) қарастыру керек . Олар дың ең жоғарғысы - қолданбалы деңгей, ал ең төменгісі - физикалық деңгей

болып саналады .

Жергілікті желі - бір мекеменің ғимараты көлеміндегі немесе жақын орна- ласқан ғиматартарда орналасқан компьютерлер желісі . Олардың бірі көбіне- се орталық сервер рөлін атқарады . Жергілікті компьютерлік желіге қосыл - ған әр түрлі ЭЕМ - дердің дискілеріндегі бумалар мен файлдара орналасқан

мәліметті пайдалану өз компьютерінде орналасқан мәліметті пайдалануға өте

ұқсас болып келеді . Желі ресурстарын ортақ пайдалану үшін керекті мәлімет

орналасқан, осы желіге қосылған басқа бір компьютердің мәліметтер бума - сын ашу қажет.

Ауқымды желілер бүкіл дүние жүзіндегі компьютерлер немесе олардың

тораптарын байланыстыруға арналған желілер түрі олар көбінесе ғарыштық

байланыс арналарын пайдаланады .

Компьютерлік желілердің барлық түрлерінің атқаратын қызметі екі функ- циядан тұрады, олар :

-аппараттық және программалық желі ресурстарының бірігіп жұмыс істеуін

қамтамассыз ету ;

- мәліметтік ресурстарға бірігіп ортақтаса қатынас құруды қамтамассыз ету

Егер желіде барлық компьютерлер ортақ пайдалануға арналған арнайы бөлінген компьютер - сервер болмаса және барлық компьютерлер бірі - бірі- мен “ тең құқықты ” мүмкіндікпен мәлімет алмасатын болса, онда желілер

Біррангалы ( әдетте олар шағын желілер ) деп аталады .

Бір мәселені шешу мақсатында жергілікті желі арқылы байланысып жұмыс

істеп жатқан қызметкерлер тобын жұмысшы топтар деп атайды .

Желіге қосылған компьютерлердің құқықтарын бөлу және шектеу тәсілдері

жиынын желі саясаты деп атау қалыптасқан . Желі саясатын реттеп отыру

істерін желіні басқару деп атайды . Ал жергілікті желідегі компьютерлер жұ- мысын басқаруды ұйымдастырушы тұлға желі басқарушысы болып табылады.

Әр түрлі хаттамалар бойынша жұмыс атқаратын бірнеше жергілікті желі- лерді бір - бірімен байланыстыру үшін арнайы құралдар - шлюздар қолданылады .

Интернет

Компьютерлер арқылы мәлімет тасымалдау тәжірибелері 1950 жылдары

басталып, ол әуелгі кезде лабараториялық экспиримент түрінде қарастырыл-

ған еді . Содан он шақты жылдар өткен соң, АҚШ қорғаныс министрлігі

Перспиктивалық Жұмыстар Агеттігі қаржысына мемлекеттік деңгейдеггі ал -

ғашқы компьютерлік желі жасалып шықты . Агенттіктің атына байланысты

Ол ARPANET деп аталады . ARPANEТ желісі 1969 жылы жұмыс істей баста- ды . Осы желі жаңа компьютерлер тораптарының қосылуына қарай кеңітіліп

80 жылдарда ірілендірілген торптар негізінде аймақтық желілер жасалып,

ARPANEТ жүйесі жалпы архитектурасының төменгі деңгейлері іске қосыла бастады . Интернеттің нақты дүниеге келуі 1983 жыл болып саналады . Дүниежүзілік желі негізін құрайтын, бүгінге дейін кең пайдаланылып келе

жатқан ТСР / ІР байланыс хаттамасын сол стандартталған мерзімі Интернет- тің бастау алған күні болып саналады .

ТСР хаттамасы . ТСР (transfer control protocol ) хаттамасына сәйкес жө - нелтілетін мәліметтер шағын пакеттерге ( дестелерге ) бөлінеді де, олардың

әрқайсысы белгілі бір тәртіппен таңбаланады . Бұлай таңбалау тәсілі мәлімет-

терді керекті компьютерге жеткізгеннен кейін қайтадан біріктіруге мүмкіндік

береді .

IP хаттамасы . ІР ( Internet protocol ) адрестік хаттама болып табылады . Оған сәйкес Дүниежүзілік желіге қосылған әрбір компьютердің өзіндік екек - ше адресі ( IP -адрес ) болуы тиіс . Осы адреске қарай ТСР пакеттері керекті

компьютерге тез жеткізеді . Адрес нүктемен бөлінген төр саннан тұрады .

Соларға байланысты желі тораптары арасында қажетті байланыс орнатады да

мәлімет “ жақын ” немесе “ алыс ” орналасқан бір компьютерге жөнелтіледі.

Қай компьютердің “ жақын ” немесе “ алыс ” екендігін арнайы құралдар

Маршуризаторлар анықтайды .

Интернетке қосылу . Негізгі түсініктер

Интернетте жұмыс істеу үшін :

компьютерді Дүниежүзілік желінің бір торабын физикалық түрде қосылу керек ;
тұрақты немесе уақытша негізде ІР - адрес алу крек ;
өзіңіз жұмыс істейтін Интернет қызмет түрлерінің клиенттік програм- маларын орнатып, олардың параметрлерін де тағайындап қою қажет.

Модемді орнату

Компьютерге қосылу тәсіліне баланысты сыртқы және ішкі модемдер бо- лады . Сыртқы модемдер жүйелік болктың сырқы қабырғасындағы тізбекті

Порқа жалғанады . Ішкі модемдер компьютердегі аналық тақшаның бір тақ-

шасына қосылып тұрады .

Провайдер компьютеріне қосылу

Кез келген адамға Интернетте қызмет көрсету істерін жүзеге асыратын, яғ- ни онымен тікелей қатынас құру жұмыстарын ақаратын заңды тұлғаны провайдер - деп атайды . Интернетте жұмыс істеу үшін алдымен провайдер

компьютеріне қосылу керек . Ол үшін Желімен алыстан қатынасу програм-

масының праметрін алдын ала Менің компьютерім - Желімен алыстан қатынасу - Жаңадан байланысу командалары арқылы тағайындап алу қажет.

Электронды пошта

Қазіргі кезде электрондық пошта кіңінен қолданылып келе жатыр . Оны қалай пайдалануға болады ?

Поштаның не екенін білеміз . Ол кем дегенде, екі абонентке мәлімет алма- су ға мүмкіндік беретін кәдімгі байланыс құралы . Мұнда мәләмет алмасу жү-

зеге асуы үшін адресі көрсетілген хат жазылып, оны пошта жәшігіне салу керек . Одан хат пошта бөліміне жетеді . Егер адрес жалпы қабылданған тәр- тіппен дұрыс көрсетілсе, біраз уақыт өткен соң поштальон оны алушының

пошта жәшігіне салып кетеді . Сонан кейін абонент хатты ашып оқиды - міне

осылай мәлімет алмасу жүзеге асады . Бұл процесті жылдамдату үшін теле - фон құлақшасын көтеріп керекті нөмірді тереміз, егер дұрыс байланыс ор- натылса біздің абонетіміз айтатын сөзді естиді . Ал, егер абонент жауп бер- месе немесе оның басқа шаруасы болып жатса, онда телефон соғуды кейінге қалдырамыз .

Электрондық поштаның жұмыс істеу принциптері

Электрондық пошта жүйесі үш бөліктен тұрады :

- қолданушы агенті - әрбір тұтынушыға мәліметтерді оқуға және жаңасын құ-

растыруға мүмкіндік береді ;

- тасымалдау агенті - мәліметтерді бір компьютерден екінші компьютерге жеткізеді ;

- жеткізу агенті - мәліметтерді оны алушының пошта жәшігіне салып кетеді.

Компьютерге пошта қызметін орнату

Компьютерге пошта қызыметін орнатып оны пайдалану операциялық жүйені

алғаш рет копьютерге жазғанда немесе кейіннен қажет болғанда қосымша жүргізіле береді.

Поштаны орнатып оның жұмыс істеу үшін :

аппараттық құралдар модем керек немесе өз пошта сервері бар жергі- лікті желіге қосылу қажет ;
компьютеріңіз электрондық пошта протоколдарын сүйемелдейтін болуы тиіс, ол үшін компьютерге ТСР / ІР протоколы бұрын орнатыл - ғандығы тексерілуі керек.

Мұнан кейін тікелей орнату ісіне кірісуге болады . Егер сіз Windows 95/98

жүйесіндегі кәдімгі пошталық программаны пайдаланатын болсаңыз, Басқа-

ру тақтасы - программаларды орнату / алмастыру (Панель управления -

Установка удаление программ ) терезесін ашып, Windows- ті орнату (Установка Windows ) ішкі бетіне көшіп, MS Qutlook Express пунктін белгі- леңізде ОК батырмасын басыңыз . Программа автомтты түрде керекті қыз-

меттік мүмкндіктерімен толық орнатылады .

Басқа пошта программаларын орнату үшін солрадың құрамына кіретін ар- найы іске қосу / жазу программаларын ( прораммы установки / инсталляций)

пайдалану қажет .

Электрондық пошта жүйесіндегі адрестер

Электрондық пошта адрестерінің екі түрі бар : пошта жіберілетін бағытқа тәуелді және ол бағыттан тәуелсіз . Алғашқы адресті, яғни бағытқа тәуелді

тәсілді пайдаланғанда, жіберілген хабар алушыға жетуі үшін жөнелтуші пош- та өтетін аралық станцияларды білуі тиіс . Ал бағыттан тәуелсіз адресте тек алушы адресі ғана көрсетіледі . Мысалы, UUCP - адрестер бағытқа тәуелді

болмайды . Internet жүйесіндегі электрондық пошта адресі мындай форматпен жазылады :

тұтынушы@ машина, мұндағы @ таңбасы тұтынушы атын машина атауы- нан бөліп тұрады . Бұл адрес поштаны машина компьютеріндегі тұтынушы

пошта жәшігіне жеткізеді .

Электрондық пошта адресінің мысалы : intkaz@ok. kz

Мұндағы intkaz - абонент идинтификаторы . @ таңбасының оң жағында- ғы сөз домен деп аталады, ол тікелей абоненттің орналасқан тұрағын анық- тайды. Доменнің құрамындағы сөздер нүктемен бөлінеді. Доменнің ең оң жақ шетіндегі екі әріптен тұратын мәлімет баратын елдің коды болып табы- лады, ол ең жоғарғы деңгейдегі домен . Мемлекеттердін коды халықаралық ISO снатдарты бойынша бекітіледі . Адрестегі kz - Қазақстан Республикасының коды .

Microsoft Exchange, Internet Mail немесе Outlook Express

Windows 95 жүйесі шыққан соң MS Mail программасы осы операциялық жүйемен бірге шыққан MS Exchange программасымен алмастырылды (олар бір - біріне өте ұқсас болды, бірақ Exchange басқа мүмкіншіліктерімен қатар

Интернет жүйесімен жұмыс істеуге жақсы икемделген болатын) . Ал Microsot

Office 97 жүйесі шыққан соң, жаңа толықтырылған Outlook электрондық почта программасы кең тарала бастады . Outlook программасының пайдала - нуға өте ықшам, әрі ыңғайлы Outlook Express деп аталған нұсқасы Microsoft

компаниясының Internet Exploler 5. 0 программасының құрамына кіргізіліп,

сонымен бірге таратыла бастады . Outlook Express программасы тек электрон- дық пошта мәліметтері мен жаңалықтарды жылдам өңдеуге арналған еді, ал

Outlook программасы - жұмыс кестесін жасайтын, басқалармен қарым - қа- тынас жасауды т. с. с. ұйымдастыратын кешенді программа болатын .

Internet Mail (ол көбінесе желіге арналған Microsoft Internet News програм-

масымен бірге таратылып, Internet Explorer 3. 0 құрамына кіреді) программа-

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.