Заңды тұлға туралы ақпарат



Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
1. Заңды тұлға түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
2. Заңды тұлға түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
Қазақстанда кәсіпкерлік қызметтің субъектілері заң жүзінде белгіленген. Олар: Қазақстан Республикасының азаматтары мен заңды тұлғалар, сондай-ақ шетелдік жеке және заңды тұлға резидентттер болып табылады. Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлға – азамат заңды тұлға құрып немесе құрмай айнылыса беруіне болады.Ал ұжымды кәсіпорындар кооперативтер немесе әкімшілік-аумақтың кәсіпкерлік қызметтері өз меншіктерінің негізінде заңды тұлғаға құру арқылы кәсіпкерлікпен айнылыса алады. Енді аздап осы кәсіпкерліктің мәні мен маңызына тоқталайық. Бұл жөнінде бұрыннан қалыптасқан дәстүрлі көзқарастардан бөлек келешегі бар концепцияда адамның мынадай іс-қимыл-әрекеті өзінің сипатына байланысты мынадай екі негізгі типке: бастапқы базистік еркін-ерікті қызметке және қондырма еріксіз қызметке бөлінеді делінген.
Сол бірінші ерікті қызмет кәсіпкерлікке жатады, өйткені ол қызметті жүзеге асырушы тұлғаның мүддесіне, жүзеге асыру жолдары мен әдістерін таңдау еркіне, мақсат еткен нәтижесіне жетуіне, өзінің қаражат-мүлкіне негізделген. Бірақ қанша ерікті қызмет болғанымен заңнан тыс шықпауы қажет. Өйткені мемлекет мүддесіне, яғни ұйымдасқан қоғам мүддесіне зиян келуі мүмкін.
Мемлекет тарапында жүзеге асырылатын қызметтерге тұлғаның жұмысқа кіруі ерікті сипатта болғанмен, басқару қызметі басқарушы органың мүддесіне соған жету жолында жүзеге асырылатын фукнцияларына, әдістеріне және т.б. негізделгендіктен қызмет істеу еріксіз болып табылады.
Кәсіпкерлік мемлекеттің экономикасының басты элементі болып есептелінеді, себебі ол өндіріс аясындағы экономикалық қызмет ретінде басқарушы қызметтен ерекшеленеді.
Мемлекеттің өзі саяси биліктің субьектісі және мемлекеттік меншік иесі болғандықтан тікелей шаруашылық кәсіпкерлік (коммерциялық) қызметтерге араласпайды, ол тек әзірше (мүмкіндігінше толығымен жекешелендірілген) жұмыс атқарып, қызмет көрсетіп жатқан мемлекеттік кәсіпорындар, шаруашылық ұйымдары арқылы кәсіпкерлік қызметке араласады.
Бұл турасында ҚР Азаматтық Кодексінің 10-бабында дәл айтылған сияқты. «Кәсіпкерлік-меншік түрлеріне қарамастан, азаматтар мен заңдар тұлғалардың, тауарларға (жұмысқа, қызметке) сұранымды қанағаттандыру арқылы пайда немесе табыс табуға бағытталған, жеке меншікке (жеке кәсіпкерлік) не мемлекеттік кәсіпорындарды шаруашылық басқару құқығына (мемлекеттік кәсіпкерлік) негізделген ынталы қызмет»,. Кәсіпкерлік қызмет кәсіпкердің атынан, оның тәуекелімен және мүліктік жауапкершілігімен жүзеге асырылады. Осыған орай кәсіпкердің кім екені жөнінде түсінік бере кету қажет.
1. Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексі (Жалпы бөлім). Түсініктеме. Жауапты ред. М.К Сүлейменов., Ю.Г.Басин – Алматы, «Жеті жарғы», 1997
2. Басин Ю.Г. Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексі бойынша заңды тұлғалар. Ұғымдар мен жалпы сипаттама. Алматы, 1996.
3. «Қазақстан республикасындағы кәсіпкерлік қызметтің даму жолдары және құқықтық негіздері» авт:К.Т. Битеміров, Алматы 1998
4. Кәсіпкерлік қызметтің құқықтық негіздері (сұлбалар мен кестелерде). Кәсіпкердің шағын кітапханасы. «Секрет + сервис» Кәсіпкерлерге қызмет көрсететін орталығы» мекемесі, 1-б, 2005 ж. ақпаны. №1(31), 2-б., 2005 ж. маусымы, №11(41).
5. Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 10 шілдедегі “ Қазақстан Республикасының кейбір заң актіліріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы” Заңы, 8 тармағы.
6. Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылғы 24 сәуірдегі “Салық жыне бюджетке төленетін міндетті төлемдер туралы” заң күші бар Жарлығы.
7. Акимова А. К. «Салықтар мен бюджетке төленетін басқа да төлемдер туралы» ҚР Кодексінің негізгі ережелерін түсіндіру бойынша жинақ. Арнайы салық режимі бойынша Шағын кәсіпкерлік субъектілеріне арналған. Астана, 2001.
8. «Малый и средний бизнес Казахстана» журналы. Астана, 2004-2005. № 1-10.

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:   
Жоспар

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
Негізгі
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1. Заңды тұлға
түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... .4
2. Заңды тұлға
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... .7
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ..10

КІРІСПЕ

Қазақстанда кәсіпкерлік қызметтің субъектілері заң жүзінде белгіленген.
Олар: Қазақстан Республикасының азаматтары мен заңды тұлғалар, сондай-ақ
шетелдік жеке және заңды тұлға резидентттер болып табылады. Кәсіпкерлік
қызметпен айналысатын жеке тұлға – азамат заңды тұлға құрып немесе құрмай
айнылыса беруіне болады.Ал ұжымды кәсіпорындар кооперативтер немесе
әкімшілік-аумақтың кәсіпкерлік қызметтері өз меншіктерінің негізінде заңды
тұлғаға құру арқылы кәсіпкерлікпен айнылыса алады. Енді аздап осы
кәсіпкерліктің мәні мен маңызына тоқталайық. Бұл жөнінде бұрыннан
қалыптасқан дәстүрлі көзқарастардан бөлек келешегі бар концепцияда адамның
мынадай іс-қимыл-әрекеті өзінің сипатына байланысты мынадай екі негізгі
типке: бастапқы базистік еркін-ерікті қызметке және қондырма еріксіз
қызметке бөлінеді делінген.
Сол бірінші ерікті қызмет кәсіпкерлікке жатады, өйткені ол қызметті
жүзеге асырушы тұлғаның мүддесіне, жүзеге асыру жолдары мен әдістерін
таңдау еркіне, мақсат еткен нәтижесіне жетуіне, өзінің қаражат-мүлкіне
негізделген. Бірақ қанша ерікті қызмет болғанымен заңнан тыс шықпауы қажет.
Өйткені мемлекет мүддесіне, яғни ұйымдасқан қоғам мүддесіне зиян келуі
мүмкін.
Мемлекет тарапында жүзеге асырылатын қызметтерге тұлғаның жұмысқа кіруі
ерікті сипатта болғанмен, басқару қызметі басқарушы органың мүддесіне соған
жету жолында жүзеге асырылатын фукнцияларына, әдістеріне және т.б.
негізделгендіктен қызмет істеу еріксіз болып табылады.
Кәсіпкерлік мемлекеттің экономикасының басты элементі болып
есептелінеді, себебі ол өндіріс аясындағы экономикалық қызмет ретінде
басқарушы қызметтен ерекшеленеді.
Мемлекеттің өзі саяси биліктің субьектісі және мемлекеттік меншік иесі
болғандықтан тікелей шаруашылық кәсіпкерлік (коммерциялық) қызметтерге
араласпайды, ол тек әзірше (мүмкіндігінше толығымен жекешелендірілген)
жұмыс атқарып, қызмет көрсетіп жатқан мемлекеттік кәсіпорындар, шаруашылық
ұйымдары арқылы кәсіпкерлік қызметке араласады.
Бұл турасында ҚР Азаматтық Кодексінің 10-бабында дәл айтылған сияқты.
Кәсіпкерлік-меншік түрлеріне қарамастан, азаматтар мен заңдар тұлғалардың,
тауарларға (жұмысқа, қызметке) сұранымды қанағаттандыру арқылы пайда немесе
табыс табуға бағытталған, жеке меншікке (жеке кәсіпкерлік) не мемлекеттік
кәсіпорындарды шаруашылық басқару құқығына (мемлекеттік кәсіпкерлік)
негізделген ынталы қызмет,. Кәсіпкерлік қызмет кәсіпкердің атынан, оның
тәуекелімен және мүліктік жауапкершілігімен жүзеге асырылады. Осыған орай
кәсіпкердің кім екені жөнінде түсінік бере кету қажет.

1.Заңды тұлға түсінігі

Ең алдымен заңды тұлға ұғымын анықтап алайық және оны негізгі белгілер
деп атаймыз. Заңды тұлға – ұйымдастырылған, құрылған және құқықтар мен
міндеттіліктер жүктелген мүліктік қатынастардың субъектісі. Қазақстан
Республикасы Азаматтық кодексіне (33-бабы) сәйкес төмендегідей белгілерге
жауап беретін:
• меншiк, шаруашылық жүргiзу немесе
жедел басқару құқығындағы оқшау
мүлкi бар
• сол мүлiкпен өз мiндеттемелерi
бойынша жауап беретін
• өз атынан мүлiктiк және мүлiктiк
емес жеке құқықтар мен
мiндеттерге ие болып, оларды
жүзеге асыра алатын
• сотта талапкер және жауапкер бола
алатын ұйым заңды тұлға деп
танылады.
Заңды тұлға құқықтық қабілетке ие болады, яғни ҚР АК сәйкес өзінің
қызметімен байланысты құқықтары бар болып, міндеттіліктерді көтере алады.
Осыған орай заңды тұлғаның дербес баланс немесе сметасы және өзінің атауы
жазылған мөрі болуы тиіс. Азаматтық кодекс заңды тұлғалардың екі түрін
анықтады. Оған сәйкес коммерциялық және коммерциялық емес ұйымдар болып
бөлінеді. Осы кодекс және ҚР 2001 жылғы 16-қаңтардағы Коммерциялық емес
ұйымдар туралы арнайы заңымен (Қазақстан Республикасындағы коммерциялық
емес ұйымдар туралы мынадан қараңыз, Кәсіпкердің шағын кітапханасы,
Секрет + Сервис кәсіпкерлерге қызмет көрсету орталығы мекемесі; Алматы,
2004 ж. қаңтары, № 3 (16) коммерциялық емес ұйымдардың төмендегідей ұйымдық-
құқықтық нысандары анықталған: (мемлекеттік және жекеше) мекемелер,
(жекеше, корпорациялық, қоғамдық, мемлекеттік) қорлар, тұтыну
кооперативтері, қоғамдық бірлестіктер, діни бірлестіктер, коммерциялық
акционерлік қоғамдар, қауымдасдықтар (одақтар) нысанындағы заңды
тұлғалардың бірлестіктері. Аталған тізбе толық емес сипатта және заңнамалық
актілерде коммерциялық емес ұйымдардың өзге де нысандары қарастырылуы
мүмкін. (Басин Ю.Г. Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексі бойынша заңды
тұлғалар. Ұғымдар мен жалпы сипаттама. Алматы, 1996.)Мәселен, ҚР 2000
жылғы 25-желтоқсандағы Ауыл шаруашылығы серіктестері мен олардың
қауысдастықтары (одақтары) туралы заңында тағы бір нысаны: ауыл
шаруашылығы серіктестері енгізілген. Коммерциялық ұйымдардың арасында:
акционерлік қоғам, шаруашылық серіктестері, өндірістік кооператив пен
мемлекеттік кәсіпорын болып бөлінеді.

● Коммерциялық емес ұйымдардың коммерциялық ұйымдардан басты ерекшелігі
сол осы ұйымдардың өз қызметінің негізгі мақсаты ретінде табысты алмайтыны
және алынған табысты қатысушылары арасында бөлмейтіні, жарғылық мақсаттарға
жетуге жұмсайтыны.
● Коммерциялық ұйым – өз қызметінің негізгі мақсаты ретінде табыс
алуды көздейтін ұйым. Бізді бәрінен бұрын қызықтыратыны коммерциялық
ұйымдар, біз соларға толығырақ тоқталамыз.
Қазақстан Республикасы 1994 жылғы 27-желтоқсанындағы Азаматтық кодексі
(жалпы бөлім), Қазақстан Республикасы Президентінің заңдық күші бар 1995
жылғы 2 –мамырдағы № 2255 “Шаруашылық серіктестері туралы” жарлығы,
Қазақстан Республикасы 1998 жылғы 22-сәуірдегі № 220-1 “Жауапкершілігі
шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы” заңы,
Қазақстан Республикасының 2003 ж. 13 –мамырдағы № 415-II “Акционерлік
қоғамдар туралы” заңы, Қазақстан Республикасы 1995 ж. 5-қазандағы № 2486
“Өндірістік кооператив туралы” заңы, Қазақстан Республикасының 1995 жылғы
19-маусымдағы 2335 Мемлекеттік кәсіпорын туралы заңы" коммерциялық
ұйымдардың құрылуы мен қызметін реттейтін негізгі заңнамалық актілер болып
табылады.
Бүгінгі таңда ҚР АК корпорациялар, холдингтер, фирмалар мен өзге де
сондай ұүрылымдар нысанындағы заңды тұлғалардың құрылуын көздейді. Бұдан
әрі “шағын кәсіпорын” ұғымы жоғалып кетті 1998 жылғы 1-қаңтарда әділет
органдарда қайта тіркеуден өтуі тиіса. Мысалы кәсіпорын ұғымының өзінің
қайта қаралуына байланысты орын алды. Бұрын кәсіпорын қоғамдық
қатынастардың субъектісі болып табылады, енді - бірыңғай мүліктік кешен
ретінде сатуға және сатып алуға болатывн объект. Мұндай түсінік кәсіпорын”
ұғымының батыстағы тұжырымдамасына сай келеді және көптеген себептер
бойынша бұрынғыларынан асып түседі. Онда мынадай сұрақ туындайды: бір тұлға
құрған ұйымды (бұрынғы “шағын кәсіпорынды”) қалай атауға болады?
Бұған жай жауап бар және ол батыс тәжірибесінен алынған: бұл
“компания”, яғни, қолданыстағы заңнамамыз бойынша, толық, коммандиттік
серіктестік, жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар
серіктестік немесе акционерлік қоғам.
Белгілі бір нысандағы коммерциялық ұйымдардың кәсіпкерлер арасында
түрлі дәрежеде танымал болып отырған фактісін атап кетпеуге болмайды.
Мәселен, Алматы қ-сы Әділет Департаментінің деректері бойынша тіркеуден
өткен 55 мың ұйымның арасында бірінші орында жауапкершілігі шектеулі
серіктестіктер - 95 пайызға жуығы, одан кейінгі орында акционерлік
қоғамдар, өндірістік кооперативтер мен ұйымдық-құқықтық нысандар.
Сондықтан шаруашылық серіктестіктеріне, өндірістік кооперативіне
қысқаша сипаттама берген жөн. Акционерлік қоғамдар туралы толығырақ сөз
етпейміз, себебі заңды тұлғалардың осы ұйымдық-құқықтық нысаны шағын
кәсіпкерлікке жатпайды. Кәсіпкер деп өз атынан және өз қаражаттары
(меншікті немесе қарызға алған) есебінен тауарлар мен өнімдерді өндіру,
сату немесе сатып алу жөніндегі жұмыстарды орындау және қызмет көрсету
арқылы пайда табу мақсатындағы қызметті (кәсіпкерлік қызметті) ұдайы
(тұрақты) негізде жүзеге асыратын азаматты немесе заңды тұлғаны айтамыз.
Мемлекет тарапынан кәсіпкерлік қызмет еркіндігіне кепілдік берген.
Кәсіпкерлікті қолдау мен қорғауды мемлекет, мемлекет атынан өкілетті
органдар қамтамасыз еттеді.
Кәсіпкерліктің құқықтық реттеу режимі қажет екенін дәл осы жерде айта
кетуіміз қажет.Негізгі қай салада болмасын құқықтық режимнің екі түрі:
жалпыға бірдей рұсат етілген яғни диспозитивтік түрі, сондай-ақ рұсат беру
арқылы көрініс табатын императивтік түрі белгіленгенді.Кәсіпкерлік қызметте
әрбір жасалатын әрекет (іс-қимыл) жөнінде арнайы нормативтык-құқықтық акт
қабылдау арқылы оны реттеу сияқты қызметтер қажет емес.
Кәсіпкерліктің дамуына мол сенім, мемлекет тарапынан кепіл,
экономикалық негіз ретінде-жеке меншік нысаны, құқықтық негізгі ретінде-
заңдар бар.
Кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын жеке тұлғалар заңды тұлға құрмай-
ақ осы қызметпен айналысуға патент алған кезден бастап құқылы. Патент бір
мезгілде азамттың кәсіпкер ретінде тіркелгені жөніндегі куәлік және
кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға құқық беретін лицензия болып табылады.
Ал шаруа (фермер) қожалығы құрамында; мердігерлік шарт және өзге де
азаматтық-құқықтық шарттар негізінде бір жолғы жұмыс атқаратын; көтерме
және бөлшек сауда желісінен басқа өздеріне тиесілі мүлікті, сондай-ақ
өндірілген, өңделген, сатып алынған өнімдерді, оған қоса импорттық
өнеркәсіптік және азық-түлік тауарларын сол үшін арнайы бөлінген жерлерде
немесе комиссиялық дүкендер арқылы сатумен жылына ең төменгі жиырма жалақы
жиынтығынан аспайтын азаматтар мемлекеттік тіркеуден босатылады, яғни
қызметтерін заңды тұлға құрмай жүзеге асырады.
Өз қызметінің негізі мақсаты ретінде пайда келтіруді көздейдін
(коммерциялық) ұйым заңды тұлға болып табылады.
Кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғаларға мемлекеттік
кәсіпорындар, толық серіктестіктер, (коммандиттік) сенім серіктестіктер,
жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер, қосымша жауапкершілігі бар
серіктестіктер, өндірістік кооперативтер жатады.
Оны шағын және орта кәсіпкерлік, яғни жеке кәсіпкерлік сондай-ақ
мемлекеттік кәсіпкерлікке бөлу кәсіпкерліктің экономикалық негізінің заңды
маңызын бөлуге және реттеуге себебін тигізеді. Кәсіпкердіктің түрлері
заңдар арқылы белгіленеді, сондықтан олар оның құқықтық негізі болып
табылады.
Мысалы, заң жүзінде кәсіпкерліктің түсінігі берілген және жоғарыда
аталған субьектілерден басқа да қызмет түрлері мен субьектілер туралы
айтылған қызмет түрлеріне мыналар жатады: инновациялық қызмет; ойын бизнес;
шоу-бизнес; венчурлік фирмалар; шағын кәсіпкерлік инфрақұрылымы.
Субьектілер: заңды тұлға құрайтын жеке адамдар және қызметкерлердің орташа
жылдық саны 50 адамнан аспайтын және активтердің жалпы құна орта есеппен
бір жыл ішінде алпыс мың еселенген есептік көрсеткіштен аспайтын,
кәсіпкерлік қызметпен айналысатын заңды тұлғалар болып табылады.
Мемлекеттік кәсіпкерліктің бір түрі ретінде әкімшілік-аумақтық біліктің
меншігі негізінде жүзеге асырылатын қызметті айтуға болады.
Тоқсан сөздің тобықтай түйіні болады дегендей. Белгілі ғалым М.К.
Сүлейменовтың айтуы бойынша, ешқандай меншік нысаны болмайды, тек меншіктің
түсінігі және меншік құқығы мүлікті өз ұйғарымы бойынша пайдалану.
Сонша дәстүрлі қалыптасқан түсінік бойынша меншік нысаны 3 бөлінеді:
Мемлекеттік (республикалық және коммуналдық); ұжымдық (кооперативтік,
арендалық, акционерлік, қоғамдық ұйымдар және т.б.); азаматтардың (өзіндік
және жеке мееншік). Қазіргі кезде меншіктің 2 түрі көрсетілген: мемлекеттік
және жеке меншік (мемлекттік емес ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Ар-намыс, қадір-қасиет және іскерлік беделді қорғаудың жалпы сипаттамасы
АЗАМАТТЫҚ ҚҰҚЫҚТАРДЫ ИЕЛЕНУ ЖӘНЕ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ
Материалдық емес игіліктер және жеке мүліктік емес құқықтар
Салық департаментінің құрылымы
Азаматтық құқықтық қатынастың объектілері
Жеке мүліктік емес игіліктер
Жеке мүліктік емес игіліктер мен құқықтар
Міндеттемені бұзғаны үшін азаматтық-құқықтық жауапкершілік
Құнды қағаздарды техникалық талдау
Адамның және азаматтың Конституциялық құқықтары
Пәндер