Қылмыстық құқытағы маңызы

Кіріспе
Негізгі бөлім
1. Қылмыстық заты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2. Қылмыстың объектісінің түсінігі және
қылмыстық құқытағы маңызы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3. Қылмыстық заң ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Қолданылған әдебиет тізімі: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..

Қылмыстық құқықтың ең маңызды қағидаларының бірі - қылмыстық жазаға және қылмыстық жауапқа тек қана қылмыс істегенге кінәлі адам ғана тартылатындығы болып табылады. Бұл қағидат Қылмыстық кодекстің арнаулы бабында атап көрсетілген. Онда адам қылмысқа қатысты кінәсі анықталған қоғамдық қауіпті әрекет (іс-әрекет немесе әрекетсіздігі) және пайда болған қоғамдық қауіпті зардаптар үшін ғана қылмыстық жазаға тартылуы тиіс. Объективті айыптауға, яғни кінәсіз зиян келтіргені үшін қылмыстық жауаптылыққа жол берілмейді. Қасақана немесе абайсызда әрекет жасаған адам ғана қылмысқа кінәлі деп танылады делінген (19-бап). Қылмыстық құқықта белгілі бір қоғамға зияңды зардап орын алады немесе қоғамға зиянды іс-әрекет істеді екен деп кінәсізден-кінәсіз жауапқа тартуға мүлдем жол берілмейді. Бұл - қылмыстық құқықтың табиғатына жат құбылыс.
Сонымен, кінә дегеніміз бұл адамның өзінін қасақаналықпен немесе абайсызда істейтін қоғамға қауіпті іс-әрекетіне және оның қоғамға зиянды зардабына деген көзқарастарының жиынтығының көрсеткіші болып табылады.
Істелген әрбір қылмыс үшін кінәнің болуы - объективті ақиқат. Қылмыстың субъектісінің кінәлілігі туралы тұжырымды сот іс бойынша жинақтаған дәлелдемелер арқылы анықтайды. Кінә екі түрлі - қасақаналық және абайсыздық нысанда болады.Кінә туралы сөз қылмыстық заңда көрсетілген қоғамға кауіпті іс- әрекеттерді, яғни қылмысты істеген жағдайда ғана болады. Қылмыс құрамы болмаса кінә туралы сөз де болмайды. Кінә психологиялық, сондай-ақ әлеуметтік ұғымдардың жиынтығы, адамның істеген әрекетінін немесе әрекетсіздігінің қоғамға қауіпті зияндылығын және одан туатын зардапты сезінуі немесе сезінуге мүмкіндік болуы кінәнің психологиялық мазмұнын құрайды. Адамның әзінің істеген іс-әрекетінің және одан туындайтын зардаптың, яғни оның қоғамға кауіпті мәнін сезінуі немесе сезінуге мүмкіндігі болуы кінәнін әлеуметтік мазмұнын құрайды.

1. Гельфер М.А. Некоторые вопросы общего учения об объек¬те преступления в советском уголовном праве //Уч. зап. ВЮЗИ. Вып. 7. М., 1959.
2. Глистин В. К. Проблема уголовно-правовой охраны обще¬ственных отношений (объект и квалификация преступления). Л., 1979.
3. Загородников Н. И. Понятие объекта преступления в советс¬ком уголовном праве //Труды ВЮА. М., 1951. Вып. XIII.
4. Каиржанов Е. И. Интересы трудящихся и уголовный закон (проблема объекта преступления). Алма-Ата, 1973.5. Коржанский Н. И. Объект и предмет уголовно-правовой ох¬раны. М., 1980.
6. Kpuzq> Г. А. К вопросу о понятии объекта преступления в советском уголовном праве //Вестник Московского ун-та. М, 1959. Вып. 1.
7. Никифоров Б. С. Объект преступления по советскому уго¬ловному праву. М., 1960.
8. Пионтковский А. А. Ученые о преступлении по советскому уголовному праву. М., 1961.
9. Таций В. Я. Объект и предмет преступления в советском уго¬ловном праве. Харьков, 1988; Фролов Е. А. Спорные вопросы об¬щего учения об объекте преступления //Сб. науч. трудов Сверд¬ловск, юрид. ин-та. Свердловск, 1969.

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе
Негізгі бөлім
1. Қылмыстық
заты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
...
2. Қылмыстың объектісінің түсінігі және
қылмыстық құқытағы
маңызы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ..
3. Қылмыстық
заң ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ..
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ..
Қолданылған әдебиет
тізімі: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..

Кіріспе
Қылмыстық құқықтың ең маңызды қағидаларының бірі - қылмыстық жазаға
және қылмыстық жауапқа тек қана қылмыс істегенге кінәлі адам ғана
тартылатындығы болып табылады. Бұл қағидат Қылмыстық кодекстің арнаулы
бабында атап көрсетілген. Онда адам қылмысқа қатысты кінәсі анықталған
қоғамдық қауіпті әрекет (іс-әрекет немесе әрекетсіздігі) және пайда болған
қоғамдық қауіпті зардаптар үшін ғана қылмыстық жазаға тартылуы тиіс.
Объективті айыптауға, яғни кінәсіз зиян келтіргені үшін қылмыстық
жауаптылыққа жол берілмейді. Қасақана немесе абайсызда әрекет жасаған адам
ғана қылмысқа кінәлі деп танылады делінген (19-бап). Қылмыстық құқықта
белгілі бір қоғамға зияңды зардап орын алады немесе қоғамға зиянды іс-
әрекет істеді екен деп кінәсізден-кінәсіз жауапқа тартуға мүлдем жол
берілмейді. Бұл - қылмыстық құқықтың табиғатына жат құбылыс.
Сонымен, кінә дегеніміз бұл адамның өзінін қасақаналықпен немесе
абайсызда істейтін қоғамға қауіпті іс-әрекетіне және оның қоғамға зиянды
зардабына деген көзқарастарының жиынтығының көрсеткіші болып табылады.
Істелген әрбір қылмыс үшін кінәнің болуы - объективті ақиқат.
Қылмыстың субъектісінің кінәлілігі туралы тұжырымды сот іс бойынша
жинақтаған дәлелдемелер арқылы анықтайды. Кінә екі түрлі - қасақаналық және
абайсыздық нысанда болады.Кінә туралы сөз қылмыстық заңда көрсетілген
қоғамға кауіпті іс- әрекеттерді, яғни қылмысты істеген жағдайда ғана
болады. Қылмыс құрамы болмаса кінә туралы сөз де болмайды. Кінә
психологиялық, сондай-ақ әлеуметтік ұғымдардың жиынтығы, адамның істеген
әрекетінін немесе әрекетсіздігінің қоғамға қауіпті зияндылығын және одан
туатын зардапты сезінуі немесе сезінуге мүмкіндік болуы кінәнің
психологиялық мазмұнын құрайды. Адамның әзінің істеген іс-әрекетінің және
одан туындайтын зардаптың, яғни оның қоғамға кауіпті мәнін сезінуі немесе
сезінуге мүмкіндігі болуы кінәнін әлеуметтік мазмұнын құрайды.
1. Қылмыстық заты
Қылмыстың заты қылмыс құрамының факультативті белгісі болып табылады.
Дегенмен де қылмыстын объектісінен оның затын ажырата білген жөн. Өйткені
біршама қылмыстар оның затына, бұйымына әсер етумен байланысты болады.
Қылмыстың затына әсер ету арқылы қылмыскер оны бұлдіруі, жоюы немесе оның
жағдайын өзгертуі мумкін. Мысалы, диверсия жасағанда әр турлі құрылыстар,
кәсіпорындар жойылуы мүмкін, ұрлықта зат меншік иесінің иелігінен
қылмыскердін иелігіне өтуі мүмкін. Қылмыс жасау барысында
қылмыскердіңтікелей әсер етуіне тап болатын материалдық затгар, бұйымдар
қылмыстың заты болып саналады. Қылмыстьвд затын оның объектісімен
шатастыруға болмайды. Қылмыстың объектісі қоғамдық қатынастар, ал
қылмыстың, заты сыртқы дүниедегі материалдық нәрселер, қылмыскер соған әсер
ету арқылы тиісті объектіге қол сұғуды жүзеге асырады, яғни қоғамдық
қатынастарды бұзады. Мысалы, біреудің автокөлігін ұрлауда қылмыстың заты
болып, автокөліктің өзі бо-лады, ал объектісі болып соған меншіктік қүкығы
саналады. Міне осы қоғамдық қатынастар (заты емес) қылмыстың объектісі
болып табылады.
Қылмысты саралау үшін де қылмысты қол сұғу затының маңызы ерекше.
Кейбір жағдайларда қылмыс затының құны, бағасы қылмысты саралауға тікелей
әсер етеді. Мысалы, ірі мөлшердегі, аса ірі мөлшердегі зиян ұрлықтың,
мүлікті ысырап етудің дұрыс саралануына тікелей әсері бар. Кейбір
жағдайларда қылмыс затының құрамының өзіне ұқсас қьшмыстарды бірінен-бірін
ажыратуға, қылмысты әрекетті қылмысты емес өрекеттен ажы-ратуға тікелей
әсер етеді. Мысалы, атыс каруын ұқыпсыз сақтау қоғамдық қауіпсіздікке қарсы
қол сұғуды құрайды (253-бап). Ал аңшылық мылтығын ұрлау меншікке қарсы
қылмыс болып табылады. Қылмыс затының мәні, оның ерекшелігі жазаның
көлеміне де әсер етеді. Мысалы, ұрланған муліктің көлемі оны саралауға,
жаза көлемін белгілеуге әсер етеді. Құжаттарды қолдан жасағаны үшін жаза
тағайывдағанда құжаттың құндылығы еске алынады. Құжат аса құнды болса,
соған орай жаза да катаңырак, болып белгіленеді.
Қылмысты қол сұғушылықта қылмыс заты әр түрлі күйге душар болады.
Біреудің меншігін қылмысты жолмен иемденсе, сол мүлік бастапқы түрінде қала
береді, өзінің материалдық құндылығын жоғалтпайды. Мысалы, ұрланған акша өз
қалпында сақталуы мүмкін. Кейбір жағдайларда қылмыстың заты, мысалы, азық-
түлік енімдерінің түбірімен өзгеріске түсуі немесе жойылып кетуі, я болмаса
ішіп-жемге ұшырауы мүмкін.
Қылмыстың барлығында қылмыс затын кездестіре бермейміз. Кейбір
қылмыстарда мемлекетке опасыздық (165-бап), бұзақылық (257-бап), әйел
зорлау (120-бап), қорлау (130-бап), қиянат жасау (307-бап) сиякты қылмыс
кұрамыңда қылмыстық қол сұғудын заты болмайды. Қылмыстың затын қылмыс
істеудің құралынан ажырата білуіміз керек. Қылмыстын құралы дегеніміз
қылмыскердің сол құрал арқылы затқа қол сұғып әсер етуін ай-тамыз. Мысалы,
атылатын кару кісі өлтіруде, шабуыл жасап тонауда, қылмыстың құралы ретінде
павдаланылады. Бір зат бір қылмыста қылмыстың заты болса, екіншісінде
қылмыс істеу құралы болып кетуі мүмкін. Мысалы, тапанша ұрлағанда ол
қылмыстың заты ретінде, ал оны шабуыл жасап пайдаланғанда қылмыстың құралы
болып саналады. Яғни, қылмыс жасаудың құралы материалдық заттар болуы
мүмкін (кісі өлтіруде қару, ұрлықта автокөлік). Қылмыстың заты кей
жағдайда заңның өзівде көрсетілуі мүмкін. Мысалы, жалған ақша немесе бағалы
қағаздар жасау немесе сатуды (206-бап) алайық. Заң бұл жерде қылмыстық қол
сұғушылықтағы онын заты болатын нәрселерді банкноттар мен мәнеттер,
мемлекеттік бағалы қағаздар, шетел валютасы, шетел валютасындағы бағалы
кағаздар деп тізбектей көрсетіп отыр. Қылмыстық кодекстің 210-бабыңда
қымбат металдардың, табиғи асыл тастардың немесе інжу-маржанның заңсыз
айналымы үшін қылмыстық жауаптылық көрсетілген. Осы бапта да қылмыстың заты
заңдың мәтініңце ап-айқын аталып тұр. Кейбір реттерде қылмыстың объектісіне
қол сұғу қоғамдық қатынастың субъектісіне әсер ету арқылы әз көрінісін
табуы мүмкін. Мұндай жағдайда қоғамдық қатынастын субъектісі болып
жәбірленуші танылады. Өйткені, жәбірленушіге әсер ету нәтижесінде соған
материалдық, моральдық немесе басқадай зиян келтірілуі мүмкін. Мысалы,
корлауды алайық (130-бап). Қорлау арқылы кінәлі адам негізгі объект адамның
жеке басына қол сұғу арқылы жәбірленушінің ар-намысы, қадір-қасиетін
әдепсіз түрде кемсіту арқылы оған моральдық зиян келтіреді.

2. Қылмыстың объектісінің түсінігі және
қылмыстық құқытағы маңызы

Кез келген қылмысты іс-әрекеттің мәнін ашу үшін қылмыстың объектісін
аныктаудың маңызы ерекше.
Әрбір істелген қылмыс белгілі бір объектіге қол сұғумен катар оған
белгілі бір зиян келтіру каупін туғызады. Қылмыстық заң нормасымен
қорғалатын объектіге қылмыстың қол сұқпауы мүмкін емес. Сондықтан да
қылмысты қол сұғушылықтың объектісін дұрыс анықтаудын теориялық,
практикалық маңызы ерекше,
Қылмыстың объектісін дұрыс анықтау ұқсас қылмыстарды бір-бірінен,
қылмысты қылмыс емес әрекеттерден ажыратуға жәрдемдеседі. Өйткені қылмыстық-
құқылық қорғау объектісіне әрқашан да өзінің мәні мен дәрежесіне карай
ерекшеленген маңызды қоғамдық қатынастар жатады. Объекті маңызды болса
соған сәйкес істелген қылмыс та қауіпті болып саналады, соған орай оны
қылмыстық-қүқылық қорғау да қатаң түрде жүзеге асырады.
Қылмыстық құқық бойынша қылмыстың объектісі деп қылмысты қол
сұғушылықтан қылмыстық зан бойынша қорғалатын қоғамдық, қатынастарды
айтамыз. Әрбір істелген қылмыс белгілі бір жағдайларда қоғамдық
қатынастарға зиян келтіреді немесе зиян келтіру қаупін туғызады. Сондықтан
да қылмыстық құқық ғылымы қорғалатын қоғамдық қатынастарды барлық
қылмыстардың жалпы объектісі деп таниды. Қылмыстың заңмен қол сұғушылықтан
қорғалатын қатынастардың тізбегі Қылмыстық кодекстің оның заңдарының
міндеттерін айқындайтын 2-бабында атап көрсетілген.
Қылмыстық заңмен кез келген қоғамдық қатынастар қорғала бермейді.
Мысалы, мұрагерлікке байланысты мәселелерде мұрагердің заңды құқығының
бұзылуы қылмыс болып табылмайды. Мұндай ретте олардың құқықтары азаматтық
заңмен реттеледі. Карыз беруші мен борышқордың арасындағы қатынас та
азаматтық құқық нормасымен шешіледі. Жүбайлардың ара-сындағы мүліктік
қатынас та отбасылық құқық нормаларымен корғалады. Жұмыс беруші мен
еңбекшінің арасьшдағы еңбек қатынастары еңбек туралы заңдар арқылы
корғалады.
Сондықтан да қылмыс істеу арқылы қоғамдық мүддеге елеулі кауіп
келтіретін немесе қауіп келтіруі мүмкін жағдайда ғана қылмыстық құкылық
нормамен қорғалатын қоғамдық қатынастар қылмыстың объектісі болып
табылады.Қылмыстың жалпы объектісі болып танылатын қоғамдық қатынастардың
өзі тарихи өзгермелі болып отырады. Оның катары жаңа кұбылыстардың қылмыс
болып танылуына байланысты кеңеюі немесе қылмыс болып келген кейбір
нормалардың күшін жоюына байланысты тарылуы мүмкін. Мысалы, бұрын қылмыс
қатарында болмаған компьютерлік ақпаратқа кіру, ЭЕМ үшін зиянды
бағдарламаларды жасау, пайдалану және тарату (227-бап) жаңа заң бойынша
қылмыс, ал бұрын қылмыс болып саналатын екі немесе көп әйел алушылық,
алыпсатарлық жаңа зан бойынша қылмыс емес, яғни қылмыстық заң қорғайтын
қоғамдық қаты-настарға жатпайды.
Сондықтан да Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодекстің 2-бабының
екінші бәлігінде ...осы Кодексте қылмыстық жауаптылық негіздері
белгіленеді, жекеадам, қоғам немесе мемлекет үшін қауіпті қандай әрекеттер
қылмыс болып табылатыны айқындалады деп көрсетілген. Яғни, мұның өзі
қолданылып жүрген қылмыстық заңдар бойынша белгілі бір қорғауға алынған
қоғамдық қатынастар ғана қылмыстың жалпы объектісі болып табылатынын
көрсетеді.
Алайда, қылмыстық-құқықтеориясында қоғамдық қатынастардың мазмұнын
құрайтын элементтер жөнінде әр түрлі пікірлер бар. Мысалы, профессор Б. С.
Никифоров қылмыстың жалпы объектісі болып табылатын қоғамдық қатынастың
күрамында Қоғамдық мүдде орыналады деп санайды. Профессор Я. М. Брайнин
осыған ұқсас пікірді қолдап қоғамдық, қатынастарға басқа элементтермен
бірге қоғамдық қатынастардың субъектілерінің мүдделері де кіреді, - деп
тұжырымдаған. Профессор Е. А. Фроловтың пікірінше мүдде-қоғамдық
қатынастардың ядросы болып саналады.
Профессор Ю. И. Ляпунов мүдде - барлық қоғамдық қатынастардың
мазмұнын бейнелейді - деген қорытындыға келген.
Қазақстандық ғалым, зан ғылымының докторы, профессор Е. I. Кайыржанов
қоғамдық қатынастар деген ұғымды қоғамдық мүдде деген түсінікпен
алмастыруды ұсынған.
Профессор А. В. Наумов қылмыстың жалпы объектісін қылмыстық заңмен
корғалатын кез келген игіліктер деп бекітті.
Біздің пікірімізше мүдде деген ұғым қоғамдық қатынастардың құрамдас
бір болігі ғана. Өйткені қоғамдық қатынастар қылмыстың жалпы объектісі
ретінде өз бойына мына элементтерді: қоғамдық қатынастардың субъектілерін;
олардың әрекеттері мен өзара қатынастарын; қоғамдық қатынастар
субъектілерінің заңмен корғалатын материалдық, заттық, мүліктік, басқа да
игіліктері мен мүдделерінің жиынтығы болып табылады.
Осыған орай, қоғамдық қатынастар дегеніміз адамдардың белгілі бір
әлеуметтік қажеттілікке байланысты мінез-құлықтары, іс-әрекеттері мен
олардың өзара байланыстарының коріністерінің жиынтығы болып табылады.
Қоғамдық қатынастар бұл - өте күрделі және әр түрлі, жан-жақты әлеуметтік,
өз бойына бірнеше элементтердің жиынтығын қамтитын құрылым болып табылады.
Оған жататындар қатынастардың субъектісі (адамдар, мемлекет, ұйым және т.
б.) материалдық заттар, игіліктер (заттар, кұжаттар) қоғамдық қатынастың
өзара байланысы олардың іс-әрекеті жағдайы т. б. Бұл элементтер өзара тығыз
байланысты, осы элементгердің өзара бір тұтас бірлігі қоғам-дық
қатынастардын тұтастығын күрайды. Қылмыс жасаған адам осы қоғамдық
қатынастардың белгілі бір элементтеріне қол сұғады. Ол қол сұғушылық осы
қоғамдық қатынастардың қатынасушылардың біріне (заңды тұлға немесе жеке
тұлға) белгілі бір кауіп келтірілуі әсері арқылы корінеді.
Қылмыстық қол сұғушылықтың объектісі болып табылатын қоғамдық
қатынастардың маңыздылық дәрежесі де қылмыстық заңдарды рет-ретімен
орналастыру үшін аса қажет. Осы белгісіне карай қылмыстық құкықтың Ерекше
болімі тарауларының, сондай-ақ әрбір тараудағы баптардың бірінен кейін
екіншісінің орналасуы жүзеге асырылады. Қоғамдық қатынастардың маңыздылығы,
оған келтірілген зиян мөлшері қылмысты саралау үшін, сондай-ак сол қылмыс
үшін жазаның түрі мен мөлшерін белгілеу үшін де аса қажет.
Қоғамдық қатынастар қоғамның қоғамдық-экономикалық формацияларына
байланысты пайда болады, дамиды, жетіледі. Қоғамдық қатынастар қылмыс заңы
арқылы жасалмайды, қылмыстық заң қоғамдық мүддеге сай келетін қоғамдық
қатынастардын жетілуіне, дамуына, нығаюына тікелей әсер етеді. Қылмыстық
заң ең маңызды, құнды қоғамдық қатынастарды қорғауды өз міндетіне
алады.Қылмыстық ғылым теориясында қылмыстың объектісін жете білу үшін оның
маңызын және атқаратын ролін, қызметін түгел ашу мақсатымен қылмыстың
объектісін жалпы, топтық және тікелей деп бөлу қағидасы қалыптасқан.
Қылмыстың жалпы объектісі деп қылмыстың заң нормасы арқылы қорғалатын
қоғамдық қатынастардың жиынтығын айтамыз. Қылмыстық занда көрсетілген
қылмыстық іс-әрекеттің кез келгенінін барлық уақытта да қоғамдық
қатынастардың белгілі бір түріне қиянат келтіруінің өзі қоғамдық
қатынастардың барлық қылмыстардың жалпы объектісі екендігін көрсетеді.
Қылмыстық кодекстің 2-бабының 1-бөлігінде ең маңызды қоғамдық қатынастардың
тізбегі берілген. Қылмыстың жалпы объектісі қылмыстық құқықтың әлеуметтік
саяси мазмұнын, жалпы қылмыс атаулының табиғатын дұрыс анықтауға, іс-
әрекеттің жалпы қылмыс катарына жатқызылуының негізгі қағвдасын, сонымен
бірге қылмысты басқа құқық бұзушылықтан ажыратуға толық мүмкіндік береді.
Бірақ жалпы объектінің түсінігі біртектес нақты іс-әрекетгердін
ерекшелігін бейнелеуде жеткіліксіз болып табылады. Осыған байланысты
қылмыстық ғылым теориясы қылмысты қол сұғушылықтың топтық және тікелей
объектілерін бөліп, карастырады.
Топтық объект дегеніміз қылмыстық қол сұғушылықтан қылмыстық заң
қорғайтын біртектес немесе өзара ұқсас қоғамдық қатынастардың белгілі бір
бөлігі болып табылады. Мысалы, қарақшылық, басқа біреудің мүлкін ұрлау,
тонау, оны алаяқ-тықпен алу, бір топтық объектіге - басқа біреудің мүлкіне,
меншігіне байланысты қарсы қоғамдық қатынастарға қылмысты қол сұғуды
білдіреді. Бір топтық объектіге қол сұғуына байланысты қылмыстар Ерекше
бөлімнің жеке-жеке тарауларына біріктірілген. Қылмыстың топтық объектісінің
атауы көп жағдайларда Қылмыстық кодекстің Ерекше бөлімінің тарауларында
көрсетіледі, кейбір реттерде заң шығарушы оны Ерекше бөлімнін бір бабында
да атап көрсетеді. Ал қайсыбір жағдайларда оның атауы қылмыс кұрамының
мазмұнына талдау жасау арқылы анықталады. Мысалы, Қазақстан Республикасы
Қылмыстық кодексінің Ерекше бөлімінде жеке адамға кдрсы қылмыс , меншікке
қарсы қылмыстар, бейбітшілік пен адамзат қауіпсіздігіне қарсы қылмыстар
деген тарауларда қылмыстың топтық объектісі тікелей көрсетілген. Ал
қылмыстық кодекстің 366-бабында әскери қылмыстардың жалпы түсінігімен бірге
осы қылмыстың топтық объектісі - әскери қызмет атқарудың белгіленген
тәртібі атап көрсетілген. Қылмыстық кодекстің ерекше белімінде көрсетілген
нақты қылмыстардың кұрамының мазмұнына талдау жасай отырып та қылмыстың
топтық объектісін анықтауға мүмкіндіктуады. Мысалы, мемлекеттік қызметтің
мүддесіне қарсы қылмыстардың топтық объектісі болып мемлекеттік аппараттың
дұрыс, бірқалыпты қызметін бұзу екендігі осы тұрғыдағы қылмыстар күрамын
талдау арқылы анықталады. Өйткені бұл қылмыстардың бәрі де біртектес
қоғамдық қатынастарға қол сұғады. Ал қоғамдық қатынастардың біртектілігі
қоғамдық қатынастардың мазмұнын түзетін олардың әлеуметтік мүдделерінін
дәлдігімен сәйкестігі және осы қатынастың қатысушыларының ұқсастығы арқылы
анықталады.
Сонымен, қылмыстың біртектес тобының объектісі Қылмыстық кодекстің
Ерекше бөліміндегі тараулардың өзара орналасу негізін жасаумен бірге,
істелген қылмыс үшін жауаптылықты белгілейтін нормалардың және қылмыстардың
нақты, ғылыми түрде топтастырылуына жол ашады. Қылмыстықтоптың объектісін
анықтау ұқсас қылмыстарды бір-бірінен дұрыс жіктеп, ажыратуға мүмкіндік
береді. Мысалы, жеке адамға қарсы қылмыстар мен бұзақылықты бір-бірінен
ажырату объект арқылы жүзеге асырылады. Өйткені, жеке адамға қарсы
қылмыстың объектісі - жеке тұлға (оның әмірі, денсаулығы, ар-намысы), ал
бұзақылықтың объектісі - қоғамдық тәртіп.
Қылмыстың тікелей объектісіща қылмыстық заң корғайтын нақты
қатынастарға бір немесе бірнеше қылмыстардың тура немесе тікслей
бағытталуын айтамыз. Мысалы, Қылмыстық кодексте көрсетілген бұзакылық
қоғамдық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.