Дүние жүзінің этностары

І. Кіріспе
Дүние жүзінің нәсілдері
ІІ. Негізгі бөлім
1. Этнос және ұлт түсінігі
2. Халықтардың тілдік семьялары
3. Ұлттар арасындағы мәселелер
ІІІ. Қорытынды
Қазақстандағы этностар мен ұлттар

Нәсілдер — адамдардың сыртқы бет-бейнесінің ұқсас белгілері (түсі, шашының сипаты, бет өлпеті, бас сүйегінің пішіні, дене тұрқы және т.б.) бойынша біріктірілетін топтары. Антропологиялык белгілер ұзак уақыт бойы белгілі бір табиғат жағдайларына бейімделу нәтижесінде қалыптасқан. Нәсілдік белгілерге әлеуметтік-экономикалық жағдайлар да әсер етуі мүмкін, соңғы 30 жыл ішінде халықтың әл-ауқатының жақсаруы нөтижесінде жапондыктардың бойы орташа есеппен 10 см-ге ұзарған.
Халықтың этникалық құрамы – ол этностар мен нәсіл өкілдерінің ұзақ тарихи процесс нәтижесі мен араласу және көшіп қону салдарынан қалыптасқан. Антропологиялык белгілер ұзак уақыт бойы белгілі бір табиғат жағдайларына бейімделу нөтижесінде қалыптасқан.
Адамзатты үш нәсілге қарастырады:
1. Еуропеидтер (Еуропа мемлекеттері, Америка, Оңтүстік Батыс Азия, Солтүстік Африка)
2. Монголоидтар (Орталық және Шығыс Азия мемлекеттері, Америка)
3. Негроидтар (Африка мемлекеттерінің көпшігі)
Сонымен қатар австралидтік нәсілді бөліп қарастырады, олар оңтүстік –шығыс Азия, мұхиттық аралдар және Автралияны мекен етеді.
Дүние жүзінің 30% халқы аралық нәсілдер тобына жатады (эфиопиялықтар, малагаситтер, полинезиялықтар және т.б.). нәсілдердің араласуы ерекше топтардың метистердің, мулаттардың және самолардың Америкада қалыптасуына алып келді.
Тарихи-географиялық жағдайларға байланысты нәсілдер арасында араласу болған. Ұзақ уақыт бойы нәсілдердің қарқынды байланыс жасауы нәтижесінде айрықша аралық және аралас нәсіл топтары қалыптасқан. Олар дүниежүзі халқының 30%-ын құрайды. Аралық нәсіл топтары ертеректе үлкен нәсілдердің түйісу аймақтарында қалыптасқан. Мысалы, еуропалық нәсілдің оңтүстік тармағы мен африкалықтардың аралығында бет-әлпеті мен бас сүйегі еуропалықтарға, ал түсі мен шашы қара нәсіл өкілдеріне ұқсайтын эфиоптар пайда болған. Мадагаскарлықтар, полинезиялықтар мен меланезиялықтар да аралық нәсіл тобының өкілдері болып табылады. Кейбір зерттеушілер қазақтарда еуропалық және моңғол тектес нәсілдердің белгілері қатар кездесетінін атап көрсетеді.
Аралас нәсіл топтары әртүрлі нәсілдердің кейінгі уақытта (XVI—XVIII ғғ. және одан кейін) араласуы нәтижесінде қалыптасқан. Аралас нәсіл топтары, әсіресе Латын Америкасында кеңінен таралған. Мысалы, азиялық нәсіл өкілдері болып табылатын жергілікті үндістер мен келімсек еуропалықтардың некесінен метистер, Африкадан зорлықпен құлдыққа әкелінген қара нәсіл өкілдерінің еуропалықтармен араласуынан мулаттар, ал үндістермен араласуынан самболар қалыптасқан.

1. Нүсіпова Г.Н. халықтар географиясы. Алматы, «Қазақ университеті», 2005. 39-41б
2. Максаковский В.П. Дүние жүзінің экономикалық және әлеуметтік географиясы. Алматы, «Просвещение-Қазақстан», 2003. 58-59 б
3. Енгибарян Р.В. Этнос в современном мире. Право и управление. XXI век. – 2008. – №2(7) . 5-8 б
4. Қазақ ұлттық энцеклопедиясы. 9-том. Алматы, 2007 жыл
5. Интернет желісі: www.google.kz