Ренессанс (қайта өрлеу дәуірі) және екі жақты жазу бухгалтерияның дамуы

Кіріспе

Бухгалтерлік жазу (Проводка) деп – шаруашылық операциялары сомасының дебеттік және кредиттік шоттарда көрсетілуін айтады.
Әрбір шаруашылық операциясы бухгалтерлік есептің шоттарында екі рет (екіжақты жазу әдісімен): бір шоттың дебеті және екінші шоттың кредиті бойынша көрсетіледі.
Екіжақты жазу – бұл шаруашылық операциясын әр түрлі шоттардың дебеті мен кредиті бойынша бірдей сомамен бір мезгілде көрсету әдісі.
Дебіттелген және кредиттелген шоттарды көрсету шоттар корреспонденциясы немесе бухгалтерлік жазу (бухгалтерлік жазба) деп, ал шоттар корреспонденцияланатын деп аталынады.
Шоттар корреспонденциясын жасау типтік және жалпылама сипатқа ие болатын қарапайым шаруашылық операцияларының мысалында қарастырылатынын атай кету керек. Олардың мағынасы: шаруашылық операциясы бір шоттың дебетіне және екінші шоттың кредитіне әсерін тигізеді, яғни оған тек екі шот қана қатысады.
Алайда тәжірибе жүзінде көрсеткендей, қаржы - шаруашылық қызыметте бір шоттың кредиті бойынша және бірнеше шоттардың дебеті бойынша көрсетілетін операциялар да кездеседі. Сондықтан бухгалтерлік жазулар қарапайым және күрделі болып бөлінеді.
Бір шоттың дебеті екінші шоттың кредитімен корреспонденцияланатын жазу қарапайым деп аталады.
Мысалы: жеткізушіден 30 000 теңге сомасындағы материалдар келіп түсті. Материалдардың келіп түсуі нәтижесінде активтік «Шикізат пен материалдар» шотындағы сомалар артады, сондықтан «Шикізат пен материалдар» шоты дебеттеледі, сонымен бірге жеткізушілерге берешек өсті, сондықтан «Жеткізушілермен және мердігерлермен есеп айырысу» шоты бойынша бұл сома кредитте көрсетіледі. Жалпы жазу мынандай түрге ие болады: «Шикізат пен материалдар» шотының дебеті, «Жеткізушілермен және мердігерлермен есеп айырысу» шотының кредиті – 30 000 теңге.

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Ренессанс (қайта өрлеу дәуірі) және екі жақты жазу бухгалтерияның дамуы
Бухгалтерлік жазу (Проводка) деп – шаруашылық операциялары сомасының
дебеттік және кредиттік шоттарда көрсетілуін айтады.
Әрбір шаруашылық операциясы бухгалтерлік есептің шоттарында екі рет
(екіжақты жазу әдісімен): бір шоттың дебеті және екінші шоттың кредиті
бойынша көрсетіледі.
Екіжақты жазу – бұл шаруашылық операциясын әр түрлі шоттардың дебеті
мен кредиті бойынша бірдей сомамен бір мезгілде көрсету әдісі.
Дебіттелген және кредиттелген шоттарды көрсету шоттар
корреспонденциясы немесе бухгалтерлік жазу (бухгалтерлік жазба) деп, ал
шоттар корреспонденцияланатын деп аталынады.
Шоттар корреспонденциясын жасау типтік және жалпылама сипатқа ие
болатын қарапайым шаруашылық операцияларының мысалында қарастырылатынын
атай кету керек. Олардың мағынасы: шаруашылық операциясы бір шоттың
дебетіне және екінші шоттың кредитіне әсерін тигізеді, яғни оған тек екі
шот қана қатысады.
Алайда тәжірибе жүзінде көрсеткендей, қаржы - шаруашылық қызыметте
бір шоттың кредиті бойынша және бірнеше шоттардың дебеті бойынша
көрсетілетін операциялар да кездеседі. Сондықтан бухгалтерлік жазулар
қарапайым және күрделі болып бөлінеді.
Бір шоттың дебеті екінші шоттың кредитімен корреспонденцияланатын
жазу қарапайым деп аталады.
Мысалы: жеткізушіден 30 000 теңге сомасындағы материалдар келіп
түсті. Материалдардың келіп түсуі нәтижесінде активтік Шикізат пен
материалдар шотындағы сомалар артады, сондықтан Шикізат пен материалдар
шоты дебеттеледі, сонымен бірге жеткізушілерге берешек өсті, сондықтан
Жеткізушілермен және мердігерлермен есеп айырысу шоты бойынша бұл сома
кредитте көрсетіледі. Жалпы жазу мынандай түрге ие болады: Шикізат пен
материалдар шотының дебеті, Жеткізушілермен және мердігерлермен есеп
айырысу шотының кредиті – 30 000 теңге.
Бір шоттың дебеті екі немесе одан да көп шоттардың кредитімен
корреспонденцияланатын, бір шоттың кредиті екі немесе одан да көп шоттардың
дебетімен корреспонденцияланатын бухгалтерлік жазу күрделі жазу деп
аталады.
Мысалы: 50 000 теңге жалақы есептелген, соның ішінде, негізгі
өндірістің жұмысшыларына – 30 000 теңге, көмекші өндірістің жұмысшыларына –
20 000 теңге.
Келтірілген шаруашылық операциясы былай көрсетіледі:
Д-т Негізгі өндіріс шоты – 30 000 теңге.
Көмекші өндіріс шоты – 20 000 теңге.
К-т Қызыметкерлермен еңбекақы бойынша есеп айырысу шоты – 50 000
теңге.
Күрделі жазу , жазу операцияларының санын азайтып, бухгалтерлер
жұмысын жеңілдетеді. әйткенімен күрделі жазумен орынсыз айналыса беруге
болмайды. Күрделі жазудың дұрыстығы сонда, егер бір шот дебіттелініп,
бірнеше шоттар кредиттелінсе немесе бір шот кредиттелініп, бірнеше шот
дебеттелінсе ғана. Ал бірдей уақытта бір операцияның негізінде бірнеше
шоттар дебеттеліп, бірнеше шоттар кредиттелінсе, мұндай жазулар қате деп
есептелінеді. Бұлай жазылған жағдайда шаруашылық құбылыстарының дұрыс
еместігімен қоса шоттар арасында байланыстың бұзылып, берілген
корреспонденцияның қате екенін және бухгалтерлік есеп өзінің тексеру
міндетін атқара алмайтынын көрсетеді.
Сонымен шаруашылық операцияларын екіжақты жазу негізінде бухгалтерлік
шоттар арсында байланыс туады. Бұл байланыс шоттар корреспонденциясы деп
аталды. Шоттар корреспонденциясы деп – шоттар арасындағы байланысты көрсете
білетін, шаруашылық операцияларына сай қос құбылысты бейнелейтін тәсілді
айтады.
Шаруашылық операцияларын бухгалтерлік есептің шоттарына жазу
құжаттардың негізінде жүргізіледі. Шаруашылық операциясының пайда болуы
мөлшеріне қарай жүргізілетін жазу және олардың құжаттарымен рәсімделуі
хронологиялық деп аталады. Мұндай жазулар шаруашылық операцияларын тіркеу
журналында жүргізіледі.
Деректерді экономикалық біртектес объектілер бойынша жүйелендіретін
жазулар жүйелік деп аталады. Шаруашылық операциясының бұл ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.