Бала тәрбиесіндегі халықтық салт- дәстүрдегі тәрбиенің маңызы

І. Кіріспе:

а) Халық педагогикасы . тәрбие құралы;
б) Халық педагогикасының қайнар бұлағы . ауыз әдебиеті үлгілері;
в) Қазақ даласының ұлы ойшылдары, философиялық ой.пікірлердің көш басшылыры;

ІІ. Негізгі бөлім: Салт пен дәстүрдің тәрбиедегі алатын орны

а) Бала тәрбиесіне байланысты дәстүрлер;
б) Тұрмыстық салт.дәстүрлер;
в) Әлеуметтік мәдени салт.дәстүрлер;
г) Үйлену, үй болу салт.дәстүрлері;
д) Жаңа заман салт.дәстүрлері;

ІІІ. Қорытынды:

Баланы ұлттық рухта тәрбиелудің негізгі құралы . халық педагогикасы.

Таихқа көз жүгіртсек халқымыз ата бабаларының ғасырлар бойы жинақтаған омир тәжрибесін, бай рухани қазынысын жас ұрпақты тәрбиелеуде пайдаланған бала тәрбиесіне ерекше мән бере, үміт арта, сергек қараған. Жас ұрпақтың алдына асқаралы мақсат қойылып, келелі міндеттер жүктеген болашақ ел қамқоры, Отан қорғаушысы, шаңырақ иесі, өмір гүлі деп бар жақсысын баласына арнаған. Халықтың өмірлік тәжрибеден түйгендері, бастан кешкендері, ұстаған қағидалары мен тұжырымдары, ұқыптылықпен жинаған әдет-ғұрптары, салт-дәстүрлері, даналық асыл ойлары, тәрбие шежіресі халық педагогикасы болып қалыптасқан. Халық педагогикасы халықтың ауыз әдебиетінде, ақын-жыраулардың шығармаларында, халықтың тәрбие дәстүрлері, әдет-ғұрптары, отбасындағы тәрбие, халық ойындары мен мерекелері, музыкалық шығармалары, бейнелеу өнері, қол өнер туындыларында тәрбиелік мазмұнда көрініс тапқан.
Халық дүниеге келген нәрестенің болашағын ойлап, бар жақсылықты соның жолына бағыштап, көркем сөзге, өлеңге, әнге, күйге қосып неш түрлі қызықты ертегілер, жұмбақтар, жаңылтпаштар, әңгімелер шығарып, оларды күнделікті тәрбиеде пайдаланып отырған. Сан ғасырдан бері жинақталған ойшылдардың, даналардың шешендердің, ел бастаған көсемдердің, ұстаздардың педагогикалық идеялары халықтың өмір-тіршілігімен, кәсібімен, ұлттық тәрбие дәстүрімен қоғамнан қоғамға жалғасып, дамып, ұрпақтан-ұрпаққа ауысып отырған.
Халық педагогикасының қайнар бұлағы - ауыз әдебиеті үлгілері. Адамдық принцптерге негізделген шығармалар – ертегілер, эпостық жырлар, ақындар айтысы, аңыз -әңгімелер, өлең – жырлар, жаңылпаштар, жұмбақтар, мақал – мәтелдер, қанатты сөздер – жас ұрпақты адамгершілікке тәрбиелеу, ақыл – ой санасын дамыту, дене тәрбиесі, еңбек тәрбиесі, эстетикалық т.б. тәрбиесін жүзеге асыруға бағытталған. Бұл жөнініде кемеңгер жазушы М. О. Әуезов «Табиғатты баурап алғанша адам қиялмен танып меңгеріп, оған өз ықпалын жүргізуді арман еткен. Ертегілерде қоғамдық тартыста, күштердің көпшілікке көрсеткен қиянаты, зорлық – зомбылығы да халықтың әділет, арман туралы ұғым-нанымы түгел жинақталған. Біз ауыз әдебиетін зерттей отырып, халық санасындағы отаншылдық сезімді, адамгершілік гуманизмді, халықтың қанатты үміті – оптимизмді, сол халықтың өткендегі өмірін, аңсау арманын, әдет – ғұрпын көреміз...» - деп, жас ұрпақты тәбиелеулдегі ауыз әдебиетінің орнын жоғары бағалаған. Өйткені халықтың тәрбие дәстүрі ұлағатты сөздер, мақал-мәтелдер, ән, күй, музыкалық ойындар, теңге алу, жамбы ату, аударыспақ, күрес, алтыбақан, қыз ұзату, келін түсіру, шілдехана, өнер сайыстары, атжарыс фольклорлық шығармалар арқылы көрініс тауып отырған.

1. С.Қалиев, Қ.Жарықбаев. Халық ауыз әдебиетіндегі тәрбиенің көрінісі. – А., 1987
2. Ә.Меңжанова. Мектепке дейінгі педагогика. – А., 1992
3. С.Қалиев. Халық педагогикасының ауыз әдебиетіндегі көрінісі. – А., 1987
4. С.Ғаббасов. Халық педагогикасының негіздері. – 1995
5. Көшімбаев А. Орта мектептің қазақ әдебиетін оқыту методикасының мәселелері.- Алматы. Мектеп, 1970 ж. 244 бет.
6. Жұмалиев Қ. Әдебиет теориясы.- Алматы, 1969 ж.