Оқушы қабылдауы

КІРІСПЕ
І.ТАРАУ. БАЛАНЫҢ ҚАБЫЛДАУ ӘРЕКЕТІНІҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ (3.7 ЖАС)
1.1. Қабылдау туралы жалпы ұғым
1.2.Қабылдаудың негізгі ерекшеліктері
ІІ.ТАРАУ. ОҚУШЫ ҚАБЫЛДАУЫНЫҢ ДАМУЫ.

2.1 Қабылдау процесінің физиологиялық негіздері .


ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

Айнала қоршаған дүние туралы білімді біз олармен тікелей қатыста түйсіктер арқылы ғана емес, қабылдау арқылы да аламыз. Бейнелендірулердің бұл екі түрі сезімдік танудың тұтас процесінің звенолары болып саналады. Олар өзара ажырамастай байланыста, бірақ әрқайсысының өзіне тән өзгеше ерекшеліктері бар. Егер түйсіктер нәтижесінде адам заттың жеке қасиеттері, сапалары туралы (маған суық нәрсе жанасты, аяғымнан жылпылдақ бір нәрсе жорғалап өтті, алдымнан бір нәрсе жалт етті) білім алатын болса, қабылдау зат немесе құбылыстың тұтас бейнесін (жарық, кең сынып, ойнап жүрген сәби) береді.
Қабылдау дегеніміз – заттар мен құбылыстардың өз қасиеттері және бөлшектері жиынтығымен қосылып сезім мүшелеріне тікелей әсер ету кезінде бейнеленуі.
Қабылдаудың алғы шарты әр түрлі түйсіктермен жүзеге асады. Бірақ оны солардың қосындысы деуге болмайды. Қабылдау түйсіктер арасындағы белгілі қатынастарға тәуелді, ал енді олардың өзара байланысы зат немесе құбылыс құрамына енетін сапа, қасиет, түрлі бөлшектер байланысы мен қатынастарына тәуелді.
Қабылдау процесі жеке адамның басқа да психикалық процестері: ой (біз алдымызда не тұрғанын аңғарамыз), сөз (қабылдайтын затты айтамыз), сезім ( қабылдайтын затпен белгілі қатыста боламыз), ерікпен (қабылдау процесін белгілі дәрежеде ырықты ұйымдастырамыз) байланысты жүзеге асады. Бар тәжірибе, білім негізінде адам қабылдау процесінде жеке элементтерді тұтас бейне етіп біріктіреді, оларға белгілі бір құрылымдық береді.
Гештальтпсихологтар қабылдау тұтастығын заттар мен құбылыстардың объективті тұтастық қасиеттерінен емес, «рухтың» ішкі қасиеттерінен, оның ең бастапқы тұтастық құрылымынан деп түсіндіреді. Олар қабылдау актінде өзіндік түр құрау атқарылады, бейнеленетін заттарға тұтастық және құрылымдық сипат беріледі дейді. Олар тұтастықты бейнелеу әрекетінде пайда болатын субективтісапа деп қана қарайды. Гештальтпсихологиялық көзқарас бойынша қабылдау процесінде дүниедегі қым-қуат ретсіздік белгілі бір құрылымға ауысып, белгілі түрге енеді, соның нәтижесінде заттар тұтастанып көрінеді.
«Қабылдау дегеніміз дүниені қайта құру» дейді гештальтпсихологтар. Бұл идеалистік теория қабылдауды спонтанды, яғни іштен пайда болатын процес деп түсіндіреді де, бізді қоршаған объективтік дүние заттар және құбылыстарының жеке сапалары мен қасиеттерінің тікелей бейнесіболып саналатын түйсіктердің болуын іс жүзінде жоққа шығарады.

1. Аймауытов Ж. «Жан жүйесі және өнер таңдау», Мәскеу, 1926ж.
2. Аймауытов Ж. «Психология», Қызылорда-Ташкент, 1926ж.
3. Алдамұратов Ә. «Жалпы психология», Алматы, 1996ж.
4. Алдамұратов Ә. «Қызықты психология», Алматы, 1992ж.
5. Беркинблит М., Петровский А. «Фантазия және шындық», Мәскеу, 1968ж.
6. Богословский т.б. редакциясымен «Жалпы психология», Алматы, 1980ж.
7. Выготский Л. С. «Оқушы шақтағы қиял мен творчество», Мәскеу, 1967ж.
8. Гоноболин Ф. Н. «Психология», Алматы, 1976ж.
9. Жарықбаев Қ. «Әдеп және жантану», Алматы, 1996ж.
10. Жарықбаев Қ. «Жалпы психолгия», Алматы, 2004ж.
11. Жарықбаев Қ. «Жантану негіздері», Алматы, 2002ж.
12. Жарықбаев Қ. «Психология», Алматы, 1982ж.
13. Ковалев А. Г. «Әдеби творчестволық псхолгия», Мәскеу, 1960ж.
14. Корнилов К. Н. «Психология», Алмаы, 1946ж.
15. Мұқанов М. «Жан жүйесінің сыры», Алматы, 1964ж.
16. Намазбаева Ж. «Психология», Алматы, 2005ж.
17. Петровский А. В. «Жеке адамның дамуындағы фантазияның рөлі», Мәскеу, 1961ж.
18. Сәбет Бап-Баба «Жалпы пихолгия», Алматы, 2003ж.
19. Тәжібаев Т. «Жалпы психология» Алматы, 1993ж.
20. Темірбеков А., Балаубаев С. «Психология», Алматы, 1966ж.
21. Теплов Б. М. «Психология», Алматы, 1953ж.
22. «Психология: Адамзат ақыл-ойының қазынасы», Алматы, 2005ж.