Жабдықтаушылар мен мердігерлермен есеп айырысуды жетілдіру

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 61 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі

Қазақстан Университеті «Алатау»

“Есеп және Аудит” кафедрасы

Диплом алдындағы тәжірибе бойынша есеп беру

Тақырыбы: «Жабдықтаушылар мен мердігерлермен есеп айырысуды жетілдіру»

Орындаған: Мұхамедалиқызы М

1кСПО-У

Тексерген: э. ғ. к., проф. Бейсембаева А. К.

Алматы, 2012 жыл

Мазмұны

Кіріспе . . . 1

1-тарау. ТАРАУ. «БУРУНДАЙ-АВИА» АҚ-НЫҢ ТЕХНИКАЛЫҚ-ЭКОНОМИКАЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ

«Бурундай Авиа» АҚ-ның есеп саясаты
Техникалық-экономикалық көрсеткіштерін талдау
«Бурундай Авиа» АҚ-ның бухгалтерлік есебінің жалпы сипаттамасы

2-тарау. ЖАБДЫҚТАУШЫЛАРМЕН ЖӘНЕ МЕРДІГЕРЛЕРМЕН ЕСЕП АЙЫРЫСУДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ ЖӘНЕ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙДА ОЛАРДЫ ЕСЕПКЕ АЛУДЫ ЖЕТІЛДІРУ МӘСЕЛЕЛЕРІ

2. 1. Ғалымдар мен практиктердің еңбектеріндегі жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысудың есебін жетілдіру мәселелері . . . 4

2. 2. Жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысудың мәні және қолма-қолсыз есептесу нысандары . . . 6

3 -тарау. ЖАБДЫҚТАУШЫЛАРМЕН ЖӘНЕ МЕРДІГЕРЛЕРМЕН ЕСЕП АЙЫРЫСУДЫҢ ТӘРТІБІ

3. 1. Жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысуды есепке алу . . . 10

3. 2. Есептеу мен басқа да кредиторлық қарыздармен есептесулердің есебін ұйымдастыру . . . 22

3. 3. Жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысуды құжаттық ресімдеудің ерекшеліктері . . . 30

3. 4. Жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысуды 1С бағдарламасымен жетілдіру . . . 33

Қорытынды . . . 41

Пайдаланылған әдебиеттер . . .

КІРІСПЕ

Қаржылық есептің халықаралық стандарттарының еңгізілуіне байланысты қазіргі шаруашылық жағдайында бухгалтерлік есеп басқару шешімдерін қабылдауда маңызды орын алады. Қоғамдар мен ұйымдар өздерінің шаруашылық қызметі барысында меншікі капиталдармен қатар басқа тартылған капиталдарды да қолданады. Сол тартылған капиталдың бірі болып қоғамның жабдықтаушылар мен мердігерлердің алдындағы берешек қарыздары саналады Қазіргі кезде, жабдықтаушылар мен мердігерлер, сатып алушылармен тапсырыс берушілермен есептесуге ерекше көңіл бөлінеді. Бұл жағдай ұнемі шаруашылық құралдардың айналымы мен түрлі есептеулердің үзіліссіз жанарып тұруына ықпал етеді. Кең таралған есептеудің бір түрі болып жабдықтаушылармен шикізат, материалдар, тауарлар және де т. б. құнды заттар үшін есеп айырысу табылады.

Кез келген қоғам үзіліссіз және ырғақты жұмыс істеп тұруы үшін оны уақтылы керекті материалдармен жабдықтап отырудың маңызы зор болып табылады. Ұйымды материалдық қорлармен жабдықтау эканомикалық және әлеументтік дамыту жоспарларына сәйкес жүргізіледі. Қоғам өнім өндіруші ұйымдармен, сондай-ақ делдалдық ұйымдармен өзіне керекті материалдық қорлармен және техника мен қамтамасыз ету жөнінде келісімшартқа отырады.

Ендігі жерде тұрған мәселе, ол қоғамың қызмет көлемін үлғайтып, ал экономикалық - өндірістік қатынастарда болатын партнерлар санын көбейту, сөйтіп ішкі нарықта өз қызметтеріне сұранысты ұлғайтып, ұзақ шаруашылық қызмет атқару болып табылады.

Қоғамдар жабдықтаушы немесе мердігерлермен келісім-шартқа отырарда қоғамдарда кемшіліктер, келіспеушілік болмас ұшін, алдымен оны зерттеп танысып алу керек. Сонан кейін түсініспеушілік болмас үшін сол қоғаммен келісім-шартқа отыру керек. Жабдықтаушылар мен мердігерлермен уақытылы және дұрыс есеп айырысу өте маңызды. Егер қоғамдар жабдықтаушылар мен мердігерлермен дер кезінде есеп айырыспаса, онда келісім-шарт бойынша өсімақы төлеу міндеті жүктеледі, осыдан келе, қоғамның шығындарының ұлғаюына әкеліп соқтырады да, қоғамның беделін түсіруде көрініс табады. Жоғарыда айтылғанның бәрі дипломдық жұмыстың өзектілігін дәлелдейді.

Дипломдық жұмыстың мақсаты- жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысудың теориялық негіздері мен тәжірибелік аспектілерін зерттеу. Осы қойылған мақсатқа сәйкес дипломдық жұмыста келесі мәселелер қарасытылады:

Жабдықтаушылар мен мердігерлермен есеп айырысу операциялардың

мәнін ашу;

Жабдықтаушылар мен мердігерлермен есеп айырысудың құқықтық реттеуін зерттеу;
жабдықтаушылармен есеп айырсуда құжаттардың ресімделуін қарастыру;
Жабдықтаушылар мен мердігерлермен есеп айырсудың жетілду жолдарын іздестіру.

Дипломдық жұмысты орындау барысында Салық кодексі, Азаматтық кодексі, ХҚЕС-ы және тағы басқа әдебиеттер қолданылған.

ТАРАУ. «БУРУНДАЙ-АВИА» АҚ-НЫҢ ТЕХНИКАЛЫҚ-ЭКОНОМИКАЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ

«Бурундай авиа» Акционерлік қоғамның бухгалтерлік есебінің жалпы сипаттамасы

Диплом алдындағы тәжірибеде «Бурундай Авиа» Акционерлік Қоғамда жабдықтаушылармен есеп айырсу есебінің мәселесі, коғамның шаруашылық қызметіне талдау жүргізу мысалында ашуға талпыныс жасалды. Сондықтан, алғашқы бөлімде «Бурундай Авиа» АҚ-ның қызмет саласы мен бухгалтерлік есебінің жалпы сипаттамасы беріледі.

«Бурундай Авиа» АҚ Қазақстан Республикасының заңнамасы бойынша заңды тұлға ретінде бекітілген және тіркелген. «Бурундай Авиа» өз қызметін 1990 жылдан бері атқарып келеді.

«Бурундай Авиа» Қазақстандағы авиа компанияларының бірі. Компания штатында 500 аса қымзметкерлер еңбек етеді.

«Бурундай Авиа» Жарғысы бойынша акционерлік қоғамның (бұдан ары қарай - Қоғам) қызметінің мәні төмендегіше көрсетілген: Қоғам өздерінің меншікті тік ұшақтарын, экипажбен бірге жалдаға берумен айналысады. Қоғамның ішкі нормативтік құжаттарымен қарастырылған құзыры шегінде және Қазақстан Республикасы Заңдарымен әрекет ететін, Қоғамның американдық авия копаниялармен халықаралық контракт негізінде жалгерлік операциялар бойынша қарым қатнастар орнатылған. Акционерлік Қоғамның бизнес саясаты барлық акционерлердің жалпы жиналысында қарастырылады.

Қоғамның органдарына мыналар жатады:

Жоғарғы орган - Акционерлердің жалпы жиналысы;
Басқару органы - Директорлар кеңесі;
Атқару органы - Басқарма;
Бақылау органы - Ішкі аудит қызметі.

Қоғамның бухгалтерлік есебін жүргізу мен қаржылық есептілігін жасау тәртібі Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасымен белгіленеді. Қоғамның басқармасы жыл сайын акционерлердің жалпы жиналысына талқылау және бекіту үшін аудиті Қазақстан Республикасының аудиторлық қызмет жөніндегі заңдарына сәйкес жасалған өткен жылғы жылдық қаржылық есептілікті табыс етеді. Басқарма қаржылық есептіліктен басқа жалпы жиналысқа аудиторлық есепті табыс етеді. Жылдық қаржылық есептілікті Директорлар кеңесі акционерлердің жылдық жалпы жиналысы өткен күнге дейін отыз күннен кешіктірмей алдын ала бекітуге тиіс. Қоғамның жылдық қаржылық есептілігін түпкілікті бекіту акционерлердің жылдық жалпы жиналысында жүргізіледі.

Қоғам жылдық қаржылық есептіліктің аудитін жүргізуге міндетті. Қоғамға аудит Дирекорлар кеңесінің, Басқарманың бастамасы бойынша қоғам есебінен не ірі акционердің талап етуі бойынша оның есебінен жүргізіледі, бұл ретте ірі акционер аудиторлық ұйымды дербес анықтауға құқылы. Ірі акционердің талап етуі бойынша аудит жүргізілген жағдайда, Қоғам аудиторлық ұйым сұратқан барлық қажетті құжаттаманы (материалдарды) беруге міндетті.

Егер Қоғамның Басқармасы Қоғамға аудит жүргізуден жалтартса, аудит кез келген мүдделі тұлғаның талап-арызы бойынша сот шешімін тағайындалуы мүмкін.

Қоғамның алдына қойған негізгі міндеті: максималды табыс алу, ол үшін қоғам өзінің сату және өткізу жұмыстарын ұлғайтады және қызмет көрсету сервисін жетілдіреді, содан оның қаржылық жағдайы бір қалыпты тұр.

Қоғамның заңды мәртебесі:

Қоғам Қазақстан Республикасының Әділет Министрлігінің органдарымен мемлекеттік кезінен бастап заңды тұлғаның құқықтарын иеленеді. Қоғам өз қызметін Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне, Қазақстан Республикасының «Акционелік қоғамдар туралы» Заңына сәйкес атқарады.
Қоғам жұмыскерлерінің жылдық орташа саны 25 адамнан көп болатын немесе бір жылғы активтерінің жалпы құны айлық есеп көрсеткішінің жиырма бес мың есесінен артық болатын ірі бизнестің субъектісі болып табылады.
Қоғам өз жарғысымен және қатысушылардың жалпы жиналысының шешімдерінің Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасының шегінде құқықтарға ие, қызметін атқару үшін қажетті рәміздері (банктік шоттары, соның ішінде валюталық шоттары, мөрі, мөртаңбалары, бланктері, таура белгілері, т. б. ) бар.
Қоғам коммерциялық ұйым болып табылады, қызметінің мақсаттырна жету үшін өз атынан мәмілелер жасауға, мүліктік және жеке мүліктік емес құқықтарды иеленуге, міндеттерді қабылдауға, соттарда арыз беруші ретінде әрекет етуге құқылы.
Қоғам Қазақстан республикасынң аумағында және одан тыс жерелерде филиалдар мен өкілдіктерді құруға, басқа заңды тұлғалармен бірлестіктерге (одақтарға) кіруге, сондай-ақ басқа заңды тұлғалардың қатысушысы болуға құқылы.
Қоғам өз міндеттемелері бойынша өзіне тиесілі Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес өтеп алынуы мүмкін барлық мүлкімен жауап береді. Мемлекет пен оның органдары Қоғамның міндеттемелері бойынша жауап бермейді. Қоғамның қатысушылары оның міндеттемелері бойынша жауап бермейді және өздерінің енгізген салымдарының құны шегінде Қоғамның қызметіне байланысты шығындар тәукелін көтереді. Жарғылық капиталрға салымын толық енгізбеген Қоғамның қатысушылары әр бір қатысушының енгізілмеген салым бөлігінің құны шегінде оның міндеттемелері бойынша ортақ жауапкертшілік көтереді.

Қоғам қатысушыларының құқықтары мен міндеттері:

Қоғам қатысушылары міндетті:

Қоғамның жарғысымен, құрылтай шартымен және Қазақстан Рсепубликасының заңнамасымен белгіленген тәртіпте Қоғамның істерін басқаруға қатысуға,
Қоғамның басқарушы органдарын сайлауға, тағайындауға, кері шақырып алуға және с айлануға;
Қоғамның қызметі туралы ақпарат алуға, бухгалтерлік және басқа құжатнамамаен танысуға;
Қатысушыларының Жалпы жиналысының құзыретіне сәйкес оған жарғымен және Қазақстан Рсепубликасының заңнамасымен қарастырылған тәртіпте Қоғамның қызмет мәселелері жөнінде ұсыныстар жасауға;
Қазақстан Республикасының заңнамасына және қатысушыларының Жалпы жиналысының шешіміне сәйкес Қоғамның жарғылық капиталындағы үлесіне сәйкес Қоғамның қызметінен кіріс алуға;
Қоғамның жарғылық капиталындағы өзіне тиесілі үлесті (үлесінің бір бөлігін) сатуға немесе басқаша шеттетуге (соның ішінде кепілге алуға) ;
Қоғам тараған жағдайда несие берушілермен есеп айырысқаннан кейін қалған мүліктің құнын немесе Қоғамның барлық қатысушыларының келісімі бойынша осы мүліктің бірбөліні заттай алуға;
Қазақстан Республикасының заңнамасымен қарастырылған тәртіпте үлесін шеттету арқылы Қоғамке қатысуын тоқтатуға.

Қоғам қатысушылары міндетті:

Қоғамның құрылтай шартымен және жарғымен қарастырылған тәртіпте, мөлшерлерде және мерзімдерде жарғылық капиталына салымдар енгізуге;
Қоғамның құрылтай құжаттарының талаптарын сақтауға;
Құрылтайшартының талаптары мен Қоғамның жоғарғы басқару органдарының шешімдерін орындауға;
Қоғамның жарғысымен және құрылтай шартымен белгіленген тәртіпте Қоғамның қызметне қатысуға, оның ішінде Қоғамның коммерциялық жобаларын жүзеге асыру шегінде өзіне қабылдаған міндеттемелерді орындауға;
Қоғам коммерциялық құпия деп жарияланған мәліметтерді таратпауға;
Қоғамке шығын әкелуі ықтимал қызметтен бас тартуға.

Қоғамның қатысушылары Қазақстан Рсепубликасынң заңнамасымен, құрылтай құжаттырмен және қатысушылардың Жалпы жиналысының шешімдерімен қарастырылған басқа да құқықтарға ие болып, міндеттерді көтеруі мүмкін.

Қоғамның мүлкі:

Қоғамның мүлкі құрылтайшылардың (қатысушылардың) енгізген алғашқы салымдарының, қосымша жарналардың, Қоғамның кәсіпкерлік және шаруашылық қызметтен алынған кірістердің есебінен, сондай- ақ Қазақстан республикасының заңнамасымен тыйым салынбаған басқа көздерден құралады. Қоғам негізгі қорлардан, айналымдағы қаражаттардан, басқа да құндылықтардын құралған мүлкіне Қазақстан Республикасының заңнамасымен қарастырылған тәртіпте иелік ету, пайдалану және өкімдік ету құқығын жүзеге асырады. .

Жарғылық капиталы:

Қоғамның қызметін қамтамассыз ету үшін қатысушылардың ақшалай салымдарының есебінен Қоғамның жарғылық капиталы құралады. Қоғамның мемлекеттік тіркелуі кезінде жарғылық капитал толығымен құралады. Қоғамның жарғылық капиталы барлық қатысушылардың қосымша пропорционал салымдар енгізу арқылы, Қоғамның жеке меншік қаражаттарының есебінен, барлық қалған қатысушылардың келісімі болған жағдайда бір немесе бірнеше қатысушының қосымша салым енгізу арқылы, Қоғамның құрамын жаңа қатысушыларды қабылдау арқылы ұлғайтылады. Қоғамның жарғылық капиталы Қоғам қатысушыларының салымдарының мөлшерін пропорционал азайту арқылы немесе жекелеген қатысушылардың үлестерін толығымен немесе бір бөлігін өтеу арқылы азайтылады. Қатысушылардың Жалпы жиналысы жарғылық капиталды азайту туралы шешім қабылдаған күннен бастап екі ай ішінде Қоғам жарғылық капиталының азайғандығы туралы хабарламаны барлық несие берушілеріне жіберуге немесе Қоғам туралы мәліметтер жарияланатын ресми басылымда сәйкес хабарландыру беруге міндетті. Қоғамның жарғылық капиталы мемлекеттік тіркелген кездегі заңнамамен белгіленген ең аз мөлшерден төмен азайтуға жол берілмейді. Қоғам қатысушыларының жарғылық капиталдағы үлестері және Қоғамның мүлік құнындағы сәйкес үлестері (мүліктегі үлесі) Қоғамның жарғылық капиталындағы салымдарына пропорционал болады және бүтіннің бір бөлігі немесе пайыз түрінде беріледі. Қоғам қатысушысы Қоғамның мүлкіндегі үлесін немесе оның бір бөлігін Қоғамның басқа қатысушыларына немесе үшінші тұлғаларға сатуға немес басқа жолмен беруге құқылы. Қоғамның қатысушысы өз үлесін Қоғамның бас қатысушылардың алдындағы міндеттемесінің қамтамасыз етілуі ретінде кепілге салу құқылы. Осындай мәмілелерді жасау үшін Қоғамның немесе басқа қатысушылардың келісімі талап етілмейді. Қоғамның қатысушылары үшінші тұлғалар алдындағы қоладныстағы заңнамамен қарастырылған тәртіпте қатысушының үлесін немесе оның бір бөлігін артықшылықпен сатып алу құқығын пайдаланады. Қоғамның қатысушысының үшінші тұлғалар алдындағы міндеттемесінің қаматамасыз етілуі ретінде үлесін (оның бір бөлігін) үшінші тұлғаларға қолданыстағы заңнамаға сәйкес шеттетуіне немесе үлесті (үлестің бір бөлігін) кепілге салуына жол беріледі. Кез келген негіз бойынша үлеске деген құқықты жоғалту қатысушысының Қоғамнан шығуына алып келеді. Қолданыстағы занамамен белгіленген тәртіпте үлесті иелену иеленушінің Қоғам қатысушыларының құрамына кіруін білдіреді.

«Бурундай Авия» Қоғамның бухгалтериясы бухгалтерлік есебінің келесі бөлімшелерінен құралады: негізгі құралдар және тауарлық материалдық құндылықтардың есебі; еңбекақы бойынша қызметкерлермен есеп айырысу есебі; ақша қаражатының есебі (кассалық опрециялар есебі және есеп айырысу шотындағы ақша және валюталық шотындағы ақша операцияларының есебі), сатыпалушылар мен тапсырысшылармен, сондай - ақ жабдықтаушылар мен мердегерлемен есеп айырысудың есебі.

Техникалық-экономикалық көрсеткіштерін талдау

Қоғамның тұрақты қаржылық жағдайын қалыптастыруда оның өз контрагенттерімен өзара қарым-қатынасы үлкен әсер етеді. Сондықтан да серіктестермен реттелген іскерлік қатынаста болу - жақсы қаржылық жағдайдың бірден-бір шарты болып табылады. Әрине, акционерлер өз жинақ қорларын тұрақты тиімділікке ие және дивиденттерді ұқыпты төлейтін қаржылық тұрақты қоғамдарға салады. Инвестициялық тартымдылығы болуы үшін, тек бүгінгі күні ғана емес, болашақта да қоғамның қаржылық жағдайы көршісіне қарағанда жақсы болуы тиіс.

Жабдықтаушылар мен тұтынушылар сенімді және төлем қабілеттілігі жоғарғы қоғамдармен келісім-шартқа үлкен ықыласпен отырады. Тіпті қаржы органдары, әсіресе салық инспекциясы қоғамның жағдайы тұрақты болғанын қалайды, себебі тек осындай қоғам ғана салықтар мен басқа да міндетті төлемдерді уақтылы және толық төлей алады.

Осылайша, қаржылық жағдай қоғамның бәсекелестік қабілетін және оның іскерлік қарым-қатынастағы потенциялын анықтайды, қоғамның өзінің және оның Қоғамтердің қаржылық және басқа қатынастар тұрғысындағы экономикалық қызығушылықтары қаншалықты дәрежеде кепілдендірілгенін бағалайды. Қоғамның қаржылық жағдайының объективті дұрыс бағасын алудың ең жақсы тәсілі, бұл - талдау, ол қоғамның даму бағытын бақылауға, оның шаруашылық қызметіне кешенді түрде баға беруге мүмкіндік береді және осындай жолмен басқарушылық шешімдерді өңдеумен қоғамның өзінің өндірістік кәсіпкерлік қызметі арасында байланыстырушы қызмет атқарады.

Қоғам осы мерзімге дейінгі уақытта қаржы ресурстарын қаншалықты дұрыс басқарады деген сұраққа жауап береді: қоғам осы мерзімге дейінгі уақытта қаржы ресурстарын қаншалықты дұрыс басқарады. Қаржы ресурстары жағдайының нарық талаптарына сай болуы және де қоғамның дамуына байланысты қажеттіліктерге жауап бере алуы өте маңызды болып табылады, себебі қаржылық тұрақтылықтың жетіспеушілігі қоғамның төлеу қабілетінің жоқтығына және оның дамуына қажетті қаражатының болмауына, ал көп болуы - дамуға кедергі жасап, басы артық қорлармен және резервтермен қоғам шығындарын көбейтуіне әкеліп соқтыруы мүмкін.

Нарықтық экономика жағдайында жұмыс істеуші қоғамдардың қаржылық жағдайын талдаудың басты мақсаты келесілер болып табылады:

Қаржылық жағдайға баға беру және оның есеп беру мерзіміндегі өзгерісі;
Активтер мен олардың қалыптасу көздері арасындағы сәйкестігі, оларды таратудағы рационалды және пайдаланудағы тиімділігін зерттеу;
Айналым капиталының көлемін, оның өсуін және ағымдағы міндеттемелермен ара қатынасын;
Қаржы-есептік және несие ережесін сақтау;
Қоғам активтері және оның міндеттемелерінің құрылымын зерттеу;
Ағымдағы активтердің айналымдылық есебі, оның ішінде дебиторлық борыш және қорлар есебі;
Баланстың өтімділігін, қоғамның қаржылық тұрақтылығын және төлеу қабілеттілігінің абсолюттік және салыстырмалы көрсеткіштерін анықтау;
Қоғам табыстылығын бағалау;
Қоғам табысының салыстырмалы көрсеткіштерін, сондай-ақ олардың деңгейінің өзгеруіне әсер етуші факторларды есептен шығару;
Қоғамның іскерлік белсенділігін анықтау;
Қоғамның қаржылық жағдайының тұрақтылығын ұзақ және қысқа мерзімді болжау, яғни оның қаржылық стратегиясын анықтау.

Қаржылық жағдайды талдау қоғамның шаруашылық қызметін талдаудың қорытындылаушы кезеңі болып табылады.

Қоғамның пайдасы өндірістің тиімділігін сипаттайтын қорытынды көрсеткіш болып табылады. Қазіргі нарықтық экономика кезінде қоғам қызмет етуінің экономикалық қажеттілігі кіріс алумен анықталады.

Қоғамның табыстылығы абсолюттік және қатынасты көрсеткіштермен сипатталады.

Табыстылықтың абсолюттік көрсеткіші - кіріс немесе пайда сомалары болып табылады. Кіріс көрсеткіштерінің жүйесі қаржы нәтижелер туралы абсолюттік көрсеткіштерден тұрады. Қаржы нәтижелер кіріс немесе зиян болады. Кірістің абсолюттік көрсеткіштері: өнім өткізуден түскен кіріс; жалпы кіріс; негізгі қызметтен түскен кіріс; негізгі емес қызметтен түскен кіріс; салық салынуға дейінгі жай қызметтен түскен кіріс; салық салынғаннан кейінгі жай қызметтен түскен кіріс; төтенше жағдайлардан түскен кіріс; таза кіріс.

Кіріс көрсеткіштерін талдаудың негізгі міндеттеріне жататындар:

Табыстылық абстрактілік көрсеткіштің жоспарының орындалуына баға беру; таза кірістің қалыптасуының элементтерін қарастыру; кіріске әсер ететін факторлардың шамасын шешу және өлшеу; кірісті бөлу бағыттарын, тенденцияларын қарастыру; кірістің өсу резервтерін шешу; қоғамның болашақта дамуына байланысты кірісті тиімді пайдалану жөнінде шараларды өңдеу; табыстылық жөнінде әр түрлі коэфиценттерді зерттеу және олардың деңгейіне факторларды қарастыру.

Қоғам табыстылық көрсеткіштеріне қоғамның активтерінің, ұзақ мерзімді активтердің, ағымдағы активтердің, өндірістік қорлардың, негізгі өндірістік қорлардың, айналым өндірістік қорларының, сату көлемінің, өткізілген өнімнің, негізгі қызметті, меншікті капиталдың, сондай-ақ, заемды капиталдың табыстылығы жатады.

Қаржылық есеп беруді дайындау мен ұсыну үшін мекеменің басшылығы қаржы жағдай, оның нәтижелері мен қаржылық жағдайдағы өзгерістер жайлы ақпаратқа сүйене отырып, жауапкершілікті көтереді.

Кез-келген шаруашылық субъектінің басты мақсаты табыс алу болып табылады. Табыс- нарықтық жағдайда шаруашылық экономиканың ең маңызды рөлін атқарады. Сонымен қатар табыс еңбеккерлердің материалдық және әлеуметтік қанағаттануы болып табылады. Қаржылық нәтиже табыс немесе зиян түрінде болады. Қазақстан Республикасында халықаралық есепке көшуге байланысты табыс есебі бухгалтерлік есеп стандартының 5-ші «Табыс» деп аталатын стандартында жүргізіледі.

Қоғамда қаржылық нәтиже субъектіде негізгі қызметтің қаржылық нәтижесі (табыс немесе зиян) мен негізгі емес қызметтің қаржылық нәтижесінен (табыс немесе зиян) тұрады:

Әрбір шаруашылық субъектінің жарлығына байланысты оның негізгі қызметі анықталады. Мысалы, өнім өндіру, қызмет көрсету, жұмыс атқару, сауда саттықпен шұғылдану, жүк және жолаушыларды тасымалдау. Негізгі қызметтің қаржылық нәтижесін былай анықтаймыз:

Дайын өнімді (жұмыстар мен қызметтерді) сатудан түскен табыс - сатылған өнімнің өзіндік құны болып табылады.

Жоғарыда аталған көрсеткіштерді есепке ала отырып, « Бурундай Авиа» Акционерлік қоғамның қаржы-шаруашылық қызметін талдауды қарастырайық. Ол үшін Қоғамның 2010 жылғы және 2011 жылғы көрсеткіштерін салыстырамыз. Екі жылдық көрсеткіштерін салыстыру компанияның кірісі мен шығысының халықаралық қаржылық есеп стандартына сәйкес жүргізілгендігін көрсетеді.

Кесте 1 - «Бурундай Авиа» Акционерлік Қоғамның қаржы-шаруашылық қызметін талдау*

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.