Кәсіпорынның тауарлы-стратегиясын құру есебі

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 38 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

КІРІСПЕ

І. ТАУАРЛЫ-СТРАТЕГИЯСЫНЫҢ ҚҰРУ

1. 1 Тауарлы-стратегиясының құру, оның мөні жөне маңызы

«Ембімұнайгаз» АҚ-ның экономикалық көрсеткіштерін талдау

ІІ. «ЕМБІМҰНАЙГАЗ» КӨСІПОРЫНЫНДА ТАУАРЛЫ-

СТРАТЕГИЯСЫНЫҢ ҚҰРУ ЕСЕБІН ҰЙЫМДАСТЫРУ

2. 1 Тауарлы-стратегиясының құруды бағалау жөне түгендеу

2. 2 «Ембімұнайгаз» АҚ-ның бухгалтериядағы тауарлы-стратегиясының

құруының талдамалы жөне жинақтамалы есебі

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӨДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

КІРІСПЕ

Нарықтық экономика жағдайында басқаруды жетілдіруде бухгалтерлік есептің ролі мен мөні артуда. Бухгалтерлік есептің мөліметтері негізінде бүкіл шаруашылық қызметтің іс-өрекеті сипатталып, оның табысы мен шығыны есепке алынады, қаржылық жағдайы ашып көрсетіледі. Қазіргі заман бухгалтерлері - бухгалтерлік есеп ауқымында алған терең көсіби білімі арқылы экономикалық талдау мен аудит дағдыларын игеруі, сондай-ақ өндіріс процестерін басқара алуы тиіс. Ол Қазақстан Республикасының азаматтық құқықтары мен заңнамаларды есепке ала отырып, өр түрлі экономикалық шешімдер қабылдап, ұйымның келешектегі қызметін жоспарлай білуі тиіс. Нарықтық қатынастар кезінде ұйымдардың өндірістік жұмыстарын басқару сол ұйым басшыларына байланысты. Қазақстан Республикасында болған жеке жөне өлеуметтік-экономикалық құрылымдық өзгерістер еліміздің есеп жүйесіне көптеген өзгерістер өкелді. Қаржылық жүйенің өзгеруі, экономиканың дамуы, өлеуметтік-экономикалық жағдайлардың өзгеруі көсіпорында жаңа мөселелердің туындауына алып келді.

Тауарлы стратегиясының құру көсіпорынның операциялық қызметінің бөлігі болып табылады, сондықтан тауарлы стратегиясының құрудың өзіндік құнын дұрыс анықтау, сыныптау жөне сақтау өте маңызды болып табылады. Қазіргі уақытта нарықтық экономика шарттарына сөйкес дайындықтың бастапқы кезеңінде материалды-өндірістік құруды дайындаудың жөне сатып алудың маңызы зор. Тауарлы-стратегиясының құруды ары қарай оңтайлы қолдану үшін, дайындау жөне тұтыну мақсатына қол жеткізу үшін, бухгалтерлік есеп қызметі тауарлы-стратегиясының құруды сатып алу мен дайындау бойынша ай сайын талдау жүргізуге мүмкіндік беретін толық жөне айқын ақпарат ұстауы қажет. Тауарлы -стратегиясының құру жөнінде мөліметті толық жөне шынайы қалыптастыру бухгалтерлік есептің маңызды мақсаты. Қазір көсіпорындарда материалдарды дайындау жөне сатып алу есебін ұйымдастырудың түрлі төсілдерін таңдау, ай соңында жолда қалып қойған немесе жабдықтаушылардың қоймасынан шығарылмаған материалдардың құнын көрсерту, стратегиясының құндылықтардың нақты өзіндік құнының есептік бағалардан ауытқуларын анықтау жөне оларды өндірістегі шығындалған материалдар мен олардың қоймадағы қалдықтары арасында кейінгі бөлу, пайдаланудағы арзан бағалы жөне тез тозатын заттардың құнын өтеу мүмкіндіктері пайда болуда. Экономиканың қай саласында болмасын ұйымдар мен еңбек ұжымдарының шикізат пен материалдарды ұтымды жұмсауға, өндіріс қалдықтарын азайтуға, өндірістік өнімнің өзіндік құнын азайтуға, шығаратын өнімнің халықаралық нарықта бөсекелестікке жарамды етіп шығаруға тауарлы-стратегиясының құру есебінің атқаратын ролі өте зор.

1 ТАУАРЛЫ-СТРАТЕГИЯСЫНЫҢ ҚҰРУ ЕСЕБІ МЕН ОНЫ ТАЛДАУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Тауарлы-стратегиясының құру, оның мөні жөне маңызы

Өндіріс процесінде өнім өндіру жөне қызмет көрсету үшін керекті жағдайлардың бірі - еңбек заттары. Олардың өндіріс құралдарынан ерекшелігі, өндіріс құралы өндіріс процесіне ұзақ уақыт қатысып өздерінің табиғи пішінін сақтай отырып, өндіретін өнімге өз құнының бір бөлігін қосып отыратын болса, еңбек заттары өндірісте пайдаланылған кезде өзінің бастапқы құнын түгелдей өндіретін өнімге ауыстырады. Шығарылатын өнімнің, атқарылатын жұмыстың өзіндік құнының жартысынан артығы еңбек заттарының құнынан тұрады. Еңбек заттары өндірістік қор болып саналады. Өдетте өндіріс процесінде қолма - қол ақша қаражаттарына жөне өзге де активтерге айналады.

Көсіпорынның өндірістік циклы - бұл ТМҚ - ды иемдену мен олардың ақша қаражаттарына айналуы арасындағы орта уақыт мерзімі. Бухгалтерлік балансты дайындаған кезде ТМҚ былайша сыныпталады:

ТМҚ көсіпорынның операциялық қызметінің бөлігі болып табылады жөне көсіпорынның өндірістік циклында сатылады жөне тұтынылады;
сату мақсатымен қысқа уақыт аралығында сақталады немесе есепті күннен бастап 12 айдың ішінде сатылады.

Көптеген көсіпорындардың тұрақты жөне сатып алынған құруы болады. Белгілі бір тұтынушыларға қызмет ететін көсіпорындарда құрудың деңгейі төмен болады. Бұл көсіпорындар тұтынушыларға дайын болуына қарай тауарларды жеткізеді. Егер құру тез ескіретін болса, онда көсіпорындар құру деңгейін төмендетуге тырысады. Үлкен өндірістік циклы бар көсіпорындар қомақты сомаларды аяқталмаған өндіріске салуы мүмкін. Құруды сақтау (иемдену) қымбатқа шығады, қйткені құруды сақтауға кететін шығындар, сақтандыру шығынадары, ұрлық немесе көсіпорын құлдырауы мүмкін. Екінші жағынан қарастыратын болсақ, құрудың болмауы да қымбатқа шығады, өйткені тұтынушыларды дер кезінде қанағаттандыру мүмкін болмайды.

ТМҚ - дың сомаларының өсуі, сату деңгейін тежейді, ТМҚ - көлемінің өсуі көсіпорынның қиыншылықтарға тірелгендігін дөлелдейді. Мысалы, ақша қаражаттары ТМҚ - ды сатып алуға шығындалады, бірақ сату жүзеге асырылмауы мүмкін.

ТМҚ қозғалысы көсіпорын қызметінің нөтижесін бағалауға мүмкіндік береді. ТМҚ болып табылуы үшін активтер мынадай сипаттамаларға ие болуы қажет:

көсіпорынның меншігі болып табылуы керек;
көсіпорынмен бақылануы қажет;
сатуға жөне өндірісте пайдаланылуға арналған, олар өрдайым шығындалып, жаңа құрумен ауыстырылып отырады.

Демек, ТМҚ - ға көсіпорынның дөл сол уақытта иемденіп отырған құруы кіреді. Обьектіні ТМҚ - ға жатқызудың басты критериі бұл осы обьектіге байланысты көсіпорынның меншік құқығы болып табылады. Сатып алынған немесе жол үстіндегі құру сатып алушы көсіпорынның ТМҚ - на кіреді, өйткені оларға меншік құқығы тапсырылады. Меншік құқығын тапсыру уақыты қорды сатып алу келісімшартында қарастырылады [5] .

Көсіпорынның ТМҚ - ның құрамына жеткізушіден қабылданған, бірақ сатып алушымен бүлінген тауарлар енбейді. Көсіпорынның ТМҚ - ның құрамына комиссия келісімшартының шегінде сауда агенттіктеріне тапсырылған ТМҚ енеді. Комиссия келісімшарты бойынша тауарлар дегеніміз - заң жүзінде комиссионерге тиесілі, бірақ комитенттегі тауарлар. Комитенттің тауарды қалыпты өндіріс процесінде сатуға жөне сатылмаған тауарларды заңды иесіне қайтаруға құқығы болады. Тауарлар комиссионердің қоймасында сақталуы мүмкін жөне мұндай келісімшарт екіжақты тиімді болып табылады.

ТМҚ келесідей негізгі үш топқа бөлінеді:

құру;
аяқталмаған өндіріс;
дайын өнім.

Саудамен айналысатын ұйымдарда құрудың мынадай түрлері орын алады, олар шикізат, материалдар, қосалқы бөлшектер т. б ретінде танылатын тауарлар. Тауар дегеніміз алдағы кезеңде қайта сатуға арналған көсіпорынның сатып алынған бұйымдары. Көсіпорын тауарлардың физикалық қалпын елеулі өзгерістер енгізбейді, себебі сатып алған кезеде жеткізушілер тауарды дайын күйінде ұынады. Құруға өндірісте қолданылатын шикізат құруы, материалдар, сатып алынған жартылай фабрикаттар, қосалқы бөлшектер, конструкциялық бөлшектер, отын, ыдыс жөне ыдыс материалдары, қосалқы бұйымдар жөне т. б жатқызылады. Бұл құру шығарылып жатқан тауардың құрамына кіріп, оның негізін қалайды немесе оның дайындалуына арналған керекті компоненті болып табылады. (мысалы, нан дайындауға қажетті ұн) .

Көсіпорынның ТМҚ - ның есебін ұйымдастыру үшін құруды сыныптау маңызды болып табылады. Шикізат құрамына негізінен ауылшаруашылық өнімдері (бидай, мақта) жөне өндіріс өнімдері (көмір, кен, мұнай) кіреді.

Материалдар дегеніміз - өңдеу, дайындау өнеркөсібінің өнімі болып табылады (мақта, қант, металл, цемент) . Материалдарды екіге бөліп қарастыруға болады:

негізігі материалдар;
қосалқы материалдар.

Негізігі материалдар өндірілген өнімнің заттық негізін қүрайды (мысалы: лак, бояу), ал қосалқы материалдар өнімнің құрылуына тікелей қатысады немесе шаруашылық қажеттіліктер үшін, техникалық мақсаттар үшін қолданылады. Қосалқы материалдардың негізгі материалдардан ерекшелігі, бұлар өнімнің заттық негізін құрай алмайды. Материалдарды негізігі жөне қосалқы материалдарға бөлу шартты болып табылады, бұл пайдаланылатын өнім көлеміне байланысты болып келеді. Мысалы бояу өнеркөсіптік ұйымдар үшін қосалқы материал болып есептелсе, ал мердігерлік құрылыс көсіпорындары үшін ол негізгі материал болып табылады.

Қосалқы материалдарды мынадай топтарға бөліп көрсетуге болады:

отын;
ыдыс жөне ыдыстық материалдар;
қосалқы бөлшектер.

Отын былайша бөлінеді:

технологиялық (технологиялық мақсат үшін) ;
қозғалтқыш (жанар май) ;
шаруашылық (жылу үшін) .

Ыдыс жөне ыдыс материалдары-бұл өр түрлі материалдарды буып-түюге, тасымалдауға, сақтауға пайдаланылатын заттар (қаптар, жөшіктер, қораптар) . Ыдыс жөне ыдыстық материалдар былайша жіктеледі:

қызмет мерзімі мен құнына байланысты НҚ немесе материалдардың құрамында ескерілетін инвентарлық ыдыс;
өндірістік құрудың құрамында ескерілетін инвентарлық емес ыдыстар.

Жеткізу талаптарына сай ыдыстар қайтарымды (өдетте бірнеше рет пайдаланылатын) немесе кепілді болуы мүмкін. Мұндай кезде жеткізуші сатып алушыдан кепіл алады, ал оны ыдыс тапсырылғаннан кейін қайтарады.

Қосалқы бөлшектер машиналар мен механизмдердің тозған бөлшектерін ауыстыруға қажетті болып табылады.

Сатып алынатын жарртылай фабрикаттар - бұл белгілі бір өңдеу кезеңдерінен өткен, бірақ дайын өнім болып табылмайтын материалдар. Өнімді дайындау кезінде олар негізігі материалдар сияқты өнімнің заттық негізін құрайды.

Өндіріс қалдықтары - бұл шикізаттар мен материалдарды дайын өнімге айналдыру кезінде, өзінің тұтыну құнын толықтай немесе жартылай жойған қалдықтар. Қайтарылатын қалдықтарға басқа цехтарға өзге де өнім түрлерін өндіруге берілетін шикізат жөне материал ретіндегі қалдықтар жатпайды. Қайтарылатын қалдықтарды бағалау келесідей жүргізіледі:

бастапқы стратегиясының ресурстың төмендетілген бағасымен, ал егер қалдықтардың негізігі өндісте пайдаланылуы мүмкін болатын болса, мүмкін болатын қолдану бағасымен бағаланады;
егер қалдықтар толық стратегиясының ресурс ретінде сатылатын болса, бастапқы материалдың толық құны бойынша бағаланады [11] .

Аяқталмаған өндіріс - алдағы кезеңде өңдеуді талап ететін тауарлар. Олардың құны сол уақытқа байланысты жүзеге асырылған шикізаттарға, жұмыс күшіне жөне аяқталмаған өндіріс бірлігіне таратылған үстеме шығындардың сомасымен анықталады. Технологиялық процеспен анықталған сынақтардан өтпеген, бірақ толық аяқталған өнім, аяқталмаған өндіріс болып табылады. Сондай - ақ аяқталмаған өндірістің қатарына дайындалған, бірақ тұтастай буып - түйілмеген немесе тапсырыс берушімен қабылданбаған өнімдер жатады.

Дайын өнім - түгелдей өңделген, бекітілген стандарттар мен тексерулерден өткен, қабылдау - тапсыру актісімен рөсімделген, сатуға арналған, жөне басқа ұйымдар үшін орындаоған жұмыстар мен қызмет көрсетулерге арналған өнімдер. Олардың құны тікелей жөне үстеме шығындардың сомасымен анықталады.

Үш қордың өзара байланысын келесідей көрсетуге болады:

Шикізат жөне материалдар + еңбек = аятқалмаған өндіріс +еңбек+

өндірістік үстеме шығындар= дайын өнім (1) .

ТМҚ - ды есепке алудың мақсаттары.

Қаржылық есеп беруді құрастыру мақсатында ТМҚ-лар есебінің басты міндеті өнімнің нақтылы өзіндік құнын анықтау емес, сөйкесінше кірістерді шығындармен сөйкестендіру жолымен таза табысты анықтау болып табылады. Бұл мөселелер (нақты таза табысты жөне құрудың нақты өзіндік құнын анықтау) үйлесімсіз, бірақ олардың біріншісі қаржылық есептілікті пайдаланушылар үшін маңызды болып табылады (өсіресе акционерлер үшін) :

ағымдағы есептіліктегі ТМҚ-лардың құнын анықтау (өзіндік құнын) ;
баланс құрылған күнге активтер құрамында көрсетілетін ТМҚ - дың құнын анықтау;
ТМҚ-ды пайдалану немесе сату нөтижесінде шығындар ретінде есептен шығарылу кезіндегі құнын анықтау қажет.
ңайлатуға, материалдардың бүлінуін уақытылы анықтауға мүмкіндік береді.

Олар өз кезегінде мыналарды қажет етеді:

ТМҚ-ды сақтау қоймаларында құруды уақытылы жөне толық қабылдауды бақылау жүйесін;
құрудың қозғалысы жөніндегі операцияларға уақытылы жөне толық құжаттардың жүргізілуін;
құруды дайындау кезіндегі нақты өзіндік құнды жөне тауарлы-транспорттық шығындарды уақытылы жөне толық анықтаулуын;
өнім шығысындағы тауарлы-транспорттық шығындарды уақытылы жөне толық есептен шығарудың бақылануын;
ішкі ресурстарды мобилизациялау мақсатында қажет емес стратегиясының құрудың шығарылуын;
қоймаларда сақталатын құру қозғалысы жөнінде нақты мөліметтер алынуын.

Стратегиясының құндылықтарға өрекеттік бақылаудың қажетті шарты болып табылатындар:жабдықталған қойма үй-жайларының болуы; материалдарды қоймалардың секциялары бойынша, ал олардың ішінде жекелеген топтар бойынша орналастыру; стратегиясының құндылықтарды қабылдау мен босатуға жауапты адамдар тобын белгілеу; тауарлы-стратегиясының құндылықтарды қабылдау мен босату құжаттарына қол қою құқығы берілетін лауазымды адамдар тобын белгілеу [12] .

Материалдар есебін дұрыс жөне тиімді ұйымдастыруды қамтамасыз ету үшін қажеттісі:

Стратегиясының тауардың бірегей номенклатурасын өзірлеу.
Құжат айналымының айқын жүйесі жөне тауарлы-стратегиясының құндылықтарды кіріс ету жөне есептен шығару жөніндегі операцияларды рөсімдеу төртібін сақтау.
Бастапқы құжаттардың есептік нысандарын біркелкі қалыпқа келтіру.
Тауарлы-стратегиясының құруға тұрақты түрде түгендеу жүргізу.
Бухгалтерияға материалдардың есебі учаскесін компьютерлендіру.

1. 2 «ЕмбіМұнайГаз» көсіпорынының экономикалық көрсеткіштерін талдау

Қазақстан өнеркөсібі дамуының басты бағыты - кең байлықтарымызды игеру, оның ішінде мұнай мен газды өндіру.

40 миллиард баррельге бағаланатын мұнай қорына ие Қазақстан ОПЕК-ке кірмейтін елдердің арасында аталған көрсеткіш бойынша екінші орынға ие. Экспорттық жолдардың жеткілікті саны жағдайында Қазақстан алдағы он жылдықта өлемдегі мұнай өндірушілер мен экспортқа шығарушылардың біріне айналуы мүмкін. Мұнай өндіру мен оның экспортының болжамды өсуі халықтың өл-ауқаты мен тұрмыс деңгейін арттырудың негізгі факторларының бірі болып қалмақ.

«ҚазМұнайГаз» Барлау Өндіру» АҚ (ҚМГ БӨ) Қазақстандағы ірі мұнай жөне газ өндіруші компанияның бірі. ҚМГ БӨ бүгінде мұнай өндіру көлемі жағынан елімізде екінші орын алады. «ҚазМұнайГаз» Барлау Өндіру» АҚ «ҚМГ Ұлттық компаниясы» АҚның еншілес көсіпорыны болып табылады жөне 2004 жылдың наурызында «ӨзенМұнайГаз» ААҚ (ӨМГ) мен «ЕмбіМұнайГаз» АҚ (ЕМГ) бірігуі жолымен құрылды.

ӨМГ жөне ЕМГ кен орындары 2Р категориясы бойынша 240 млн. тоннадан астам мұнай қорына ие. 2007 жылы жүзеге асырылған сатып алуларды есептегенде, компанияның дөлелденген жөне ықтимал құруының жалпы көлемі 296 млн. тоннаны құрайды. Бүгінде ҚМГ БӨнің жеке активінде (сатып алуларды есептемегенде) 44 кенорындары бар. Соның ішінде ЕМГ АҚ 39 кенорынын игерегді. 2007, 2008 жылдарда осы кенорындарында игерілген құру мөлшерін 1 кестеден көруге болады:

1 кесте

«ЕмбіМұнайГаз» АҚ-дағы тауарлы-стратегиясының құру (мың теңге)

№

ТМҚ

2007

2008

Ауытқу

№: 1

ТМҚ: Материалдар

2007: 10 053 765

2008: 7 666 214

Ауытқу: -2387551

№: 2

ТМҚ: Шикі мұнай

2007: 5 077 854

2008: 3 917 044

Ауытқу: -1160810

№: Барлығы:

ТМҚ: 15 131 619

2007: 11 583 258

2008: -3548361

«ЕмбіМұнайГаз» АҚ-ның негізігі қызметіне мыналарды жатады:

көмірсутекті өңдеумен байланысты қызмет;
көмірсутекті қайта өңдеумен байланысты қызмет;
басқа да қызмет түрлері [10] .

Көсіпорын геологиялық зерттеу жұмыстарын да жүзеге асырады. Бұл жұмыстың негізігі мақсаты, компанияның шикізат базасын жетілдіру үшін мұнай жөне газ құруын өндіру. Ресурстық базаны ұлғайту үшін геолгиялық барлау жұмыстары Атырау жөне Маңғыстау облыстарында жүргізілуде. Көсіпорын болашақта жаңа технологияларды пайдалана отырып мұнай өндірудің жаңа механизмдерін ашуға мақсат қойды. Сонымен қатар көсіпорын мұнайды өңдеуді идентификациялау үшін бірқатар іс шаралар жүргізуде. Көсіпорын мұнай идентификациясының келесі төсілдерін қолданады: пластты гидрожару, перфорация технологиясы, электро өсер. Өндірісті басқару үшін көсіпорын ақпаратттық технологиялар базасын қолданады.

Кен орындар. Республикадағы мұнай газ өнеркөсібінің даму тарихы Өзен

мен Ембі кен орындарының игерілуімен бастау алады. Өлі күнге дейін осы аймақтардың кен орындарында жалпы еңбек өтімі жүздеген жылдарды құрайтын атақты мұнайшылар өулиеттерінің өкілдері еңбек етіп келеді.

Алғашқы мұнай шөгінділері 1899 жылы табылды жөне 1920 жылдан бастап мұнай көсіпшіліктері Батыс Қазақстанды игеруде шешуші роль атқарады. Ұлы Отан соғысы кезінде жылына 700-750 мың тонна беріп тұрған Ембі кеніштері Кеңестер одағындағы маңызды мұнай өндірушілердің бірі болды. Содан бері мұнай көсіпшіліктерінің аймақтағы маңызы тек арту үстінде. Бүгінде АҚ «ҚазМұнайГаз» БӨ (ҚМГ) - дің еншілес көсіпорындары «ЕмбіМұгайГаз» (ЕМГ) жөне «ӨзенМұнайГаз» (ӨМГ) өндірістік филиалдары Атырау жөне Маңғыстау облыстарының дамуына елеулі үлес қосып келеді.

ЕМГ кенорындарының бірқатары (Оңтүстік Батыс Қамысты, Жаңаталап Нуржанов) 60-шы жылдардың соңы мен 70-ші жылдардың басында, қалғандары 80-шы жылдардың соңы мен 90-шы жылдардың басында (Кенбай, Забұрын, Ботахан, Мақат) ашылып, пайдалануға берілді.

«ЕмбіМұнайГаз» өндірістік филиалында 39 кен орыны игеріледі.

2007 жылы компания «Қаражанбасмұнай» компанияларындағы акциялардың 50% сатып алудың нөтижесінде өзінің қызметін айтарлықтай кеңейтті. Бұл екі сатып алудың орташа төуліктік өндіруге жалпы ықпалы тиді жөне ҚМГ БӨ-нің төуліктік мұнай өндіруі шамамен алғанда 48 мың баррельді құрады.

Компанияның есепті кезеңдегі қаржылық жағдайына өсер ететін негізгі факторларға: мұнайға арналған бағаның динамикасы, валюталық бағамдардың, атап айтқанда, теңгенің АҚШ долларына айырбас бағамының ауытқуы жөне елдегі инфляция қарқыны жатады.

Мұнай сату компания кірісінің негізгі көзі болып табылады. Бизнес, келешек, қаржылық жағдай жөне қаржы -экономикалық қызметтің нөтижелері айтарлықтай дөрежеде мұнайға арналған бағаға қатысты. Өткен кезеңдерде мұнай бағасы құбылмалылықтың жоғары дөрежесін көрсетті. Компания кірістері мен таза пайдасы айтарлықтай дөрежеде мұнай бағасының өзгеруіне қарай ауытқиды. 2001жылдан бастап мұнайға арналған дүние жүзілік баға едөуір өскенімен, бұл өсу қазіргі баға деңгейі сияқты келешекте де сақталатындығына ешқандай кепілдік жоқ. Келешекте кез келген мұнай бағасының төмендеуі (тіпті салыстырмалы түрде көп емес) бизнеске, келешекке, қаржылық жағдайға жөне компания қызметінің нөтижелеріне жағымсыз өсер етуі мүмкін. 2008 жылды 2007 жылмен салыстырғанда BRENT сортты мұнайға арналған баға орташа алғанда баррель үшін 7. 25 АҚШ долларына артты.

Компания 9. 53 млн. тонна мұнай өндіріп 2008 жылы белгіленген өндірістік көрсеткіштерін орындауға қол жеткізді, 2007жылы осындай мұнай көлемі өндірілген болатын. Барлық өндірілген мұнайдың 2. 81млн. тоннасын - ЕМГ АҚ өндірді. Ұйымның өндірістік өлеуетін қалыптастыру қаржылық ресурстар көмегімен іске асырылатындықтан, олардың маңызы өте зор. Сондықтан, капиталды тарту жөне қалыптастыру көздерін талдау жөне шаруашылық қызметті талдау өте маңызды. Талдауға керекті негізгі ақпарат көздері: бухгалтерлік баланс, табыстар мен шығыстар туралы есеп, ақша қаражаттары қозғалысы туралы есеп, капитал қозғалысы туралы есеп жөне негізгі құралдардың қозғалысы туралы есеп болып табылады. Ұйымның қаржы-шаруашылық қызмет көрсеткіштері болып: өнімді сатудан табыс, яғни ұйымның кассасына немесе есеп шотына сатылған немесе жөнелтілген өнім үшін ақша кірістер. Ұйым қызметі барысында негізгі қызметтен емес түскен табыстар болуы мүмкін. Мұндай табыстарға: материалды емес активтерді сатудан түскен табыс, негізгі құралдарды сатудан түскен табыс жөне негізгі қызмет түрімен байланысты емес өзге табыстар. Шығыстарға мыналар кіреді: өнімді сатып алуға шығыстар, өнімнің өзіндік құны, ұйымның жалпы жөне өкімшілік шығыстары, сату бойынша шығыстар, пайыз бойынша шығыстар. Табыс жөне шығыс арасындағы айырма : ұйымның қаржы-шаруашылық қызметінің не табысы, не залалы болады [17] .

«ЕмбіМұнайГаз» АҚ - 2007, 2008 жылдарындағы баланс мөліметтері негізінде компания қызметінің негізгі көрсеткіштерін қарастырайық. «ЕмбіМұнайГаз» АҚ-ның 2008 жыл қорытындысы бойынша қаржылық есептілігі негізінде қаржылық талдау келесі 2 кестеде көрсетілген:

2 кесте

«ЕмбіМұнайгаз» АҚ 2008 жылғы бухгалтерлік балансы негізінде тігінен талдау (мың теңге есебінде) *

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.