Ипотекалық несие тәуекелдігі

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 36 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ МЕН ТӘЖІРИБЕСІ

1. 1 Ипотекалық несиелеудің теориялық аспектілері

1. 2. Ипотекалық несие обьектілері мен субьектілері

1. 3 Ипотекалық несие нарығының құрылымы

1. 4 «Цеснабанк » АҚ ипотекалық тұрғын үй қарызын алу жөніндегі

бағдарламасы

2. БАНК ҚЫЗМЕТІНДЕГІ ТӘУЕКЕЛДІКТЕР

2. 1 Банк тәуекелдерінің пайда болу көздері мен жіктелуі

Ипотекалық несие тәуекелдігі
Тәуекелдерді төмендетуге бағытталған шаралар

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛЫНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

КІРІСПЕ

Өндірістік практика теориялық оқудың ажырамас бөлігі болып табылады. Практика өту барысында студент тереңірек білім және кәсіпкерлік дағдылар алады.

Өндірістік практиканың өту мақсаты - тек қана практикалық жағдайларды зерттеу ғана емес, ол диплом жұмысына қажетті материалдарды жинау және талдау.

Өндірістік практика «Цеснабанк» Ақционерлік Қоғамында 28-ші қаңтардан 22-ші наурызға дейін өтілді.

Практиканың міндеттері:

«Цеснабанк» АҚ қызметімен, құрылымымен, даму тарихымен таныс болу;
Банк бөлімшелерімен және лауазымдық нұсқаулармен танысу;
Диплом жұмысына қажетті мағлұматтар жинау;

Ипотекалық несие - бұл қатаң анықталған кепілзатпен берілетін ссуда. Жылжымайтын мүлікті кепілге салу арқылы болатын ссуданы ипотека несиесі ретінде ұғамыз. Ол тұрғын үй құрылысын салуға және сатып алуға, жер сатып алуға беріледі, әрі ол ұзақ мерзімді сипатқа ие. ҚР «Ипотека туралы » заңы шыққаннан кейін Қазақстанда ипотекалық несиелеу қарқынды дамыды. Сол себепті, практика өту кезінде ипотекалық несиелендірудің мағынсын, маңызын, негізгі функциялары мен заңдарын, және оның қажеттілігіне мән бердім. Осының негізінде ипотекалық несиелендіруді Отандық тәжірибеде қолданудың маңыздылығын анықтап, сонымен қатар несиені қолданудағы проблемалар мен тәуекелдерді айқындап, олардың шешу жолдарын қарастыру.

Тәуекел - артынан түрлі шығындардың пайда болуын әкелетін (мысалы, физикалық қаражат алу, мүліктердің жоғалуы, стихиялы оқиғадан пайда болатын шығыстар, т. б. ) кейбір жағымсыз жағдайлардың болу мүмкіндігі.

Экономикалық категория ретінде тәуекел - бұл мүмкін болатын немесе болмайтын оқиға. Егер ол болса, онда оң (табыс, пайда), теріс (шығындар, шығыстар, жоғалтып алулар) немесе нольдік (шығынсыздық және табыссыздық ) нәтиже болуы мүмкін. Қаржылық операциялар тәуекел деңгейінің бағалануын, оның шамасын анықтауды және оны төмендетуге бағытталған шараларды қабылдауды талап етеді.

Тәуекелді талдау кезінде оның көздері мен себептерін анықтау керек. Пайда болу көздеріне байланысты тәуекелділік былайша бөлінеді: меншікті шаруашылық, адамның өзімен байланысты, табиғи факторлармен байланысты. Тәуекелдіктің пайда болу себептері болашақтың анықталмауынан, әріптестің айқындалмаған мінезі, ақпараттың жетіспеуінен туындаған деп жіктеледі.

Тәуекелді талдау арқылы банк жобаға қатысу кезінде қаржылық шығындарды шектеуге тырысады.

Тәуекелді талдауды бір - бірімен өзара тығыз байланысты және бір - бірін толықтыратын екі түрге бөлуге болады: сапалық және сандық. Сапалық талдау жеңілірек болып келеді. Оның негізгі мақсаттары - тәуекелдің факторларын, пайда болу кезеңдерін, пайда болуының мүмкін аймағын анықтау болып келеді. Тәуекелді анықтау жүйесі үш элементтен тұрады: тәуекелдің ұзақтығы, көлемі, ықтималдығы. Қазіргі уақытта тәуекелді сандық талдаудың жиі қолданылатын әдістері мыналар болып келеді:статистикалық, аналитикалық, сараптамалық және тағы басқалары.

Жұмысты дайындау кезінде теориялық, статистикалық көрсеткіштер зерттелді.

Есеп беруде келесі материалдар қарастырылады:

- «Цеснабанк» АҚ даму тарихы және көрсететін қызметтері;

Банк уставы;
Статистикалық көрсеткіштер;

- Банктің ипотекалық тұрғын үй қарызын алу жөніндегі нұсқау;

- Банктің бухгалтерлік есебі;

- Ипотекалық несиелеудің дамуы, құрылымы, және банк қызметіндегі орны;

- Банк тәуекелдерінің пайда болу жолдары мен оларды төмендетуге бағытталған шаралар;

ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ МЕН ТӘЖІРИБЕСІ1. 1 Ипотекалық несиелеудің теориялық аспектілері

Нарықтық қатынастардың дамуы мемлекет экономикасындағы жылжымайтын дүние мүлік рөлін бағалау мен адамдар өмірінде елеулі өзгерістерге әкелді.

Бұл жағдайда жылжымайтын дүние мүлік құру әдістері, жолдарды негіздеу және мәселені анықтау тұр, ол нарық субъектілерінің қажеттіліктерінің әсерін қанағаттандыруды қамтамасыз ету мәселесін шешеді. Жылжымайтын дүние мүлік нарығын тиімді басқару жалпы инфрақұрылымды құру мен дамыту нормативтік базаға кіретін жылжымайтын дүние мүлік пен мәмілеге мемлекетті құқықтарды тіркеу жүйесімен байланысты. Жылжымайтын дүние мүлікке жеке меншік ерікті сақтандыру жүйесінің құқықтарын қосарласып жүргізумен, салық салу механизмінің инвестициялық белсенділігінің дамытуды ыңталандыру мен тұрақтандыруды тұрғызу арқылы, Қазақстанның жылжымайтын дүниеге мүлік қызмет етуін біріңғай мүліктік кемен түрінде қамтамасыздандырады.

Жылжымайтын дүние мүлік нарығының сегментінің ең дамыған түрі тұрғын үй нарығы болып табылады. Тұрғын үй құрылыс көлемінің ұлғайюы, адам зәру қажеттілігін қанағаттандыруды қамтамасыз ететін, жоспра шешімінің әртүрлілігі мен жетілдірілуі, құрылысты тұрақты қымбаттауы, инфляция өсімімен халық табысының қысқаруы тұрғын үй нарығының жұмысының тұрақтылығын бұзып, құрылысшыларға залал әкеледі. Оқшауландырылған қаржы қорлары айналамнан алып тасталды. Жылжымайтын дүние мүлік нарығында бірінші кезеңде, Астанадағы беделді аудандарда пәтерлер сатылады. Риэлтер фирмалары оқшауланған аудандағы пәтерлер, сонымен қатар ескі жобамен жасалған жинақтама үйлердегі пәтерді сатудан бас тартуда. Астана тұрғындары, тұрақты табыс табатын және сататын сатып алғылары келетіндер, жоба сапасына, пәтер қолайлығына, аудан инфрақұрылымының дамуына көңіл аударады. Бұл тұрғындар инфрақұрылымының дамуына көңіл аударады. Бұл тұрғындар бөлігінің қажеттілігін қанағаттандыру мен қолдау, қазіргі уақытта маңызды мақсаттардың бірі. Бұрын пәтерді сатып алатын адамдар, қолма- қол ақшамен бірақ алатын. Қазір сатып алушылардың негізгі жиыны өз кішкене пәтерлерін сатып, үлкен пәтерді қосымша төлеммен алып, өз тұрғын ұй жағдайларын жақсартатын адамдар көбірек. Жылжымайтын дүние мүлік нарығындағы жағдай, көбіне осы сатып алушыларға байланысты.

Потенциалды сатып алушылар қолындағы қаражаттарды тиімді пайдалануға болатын елеулі көмекті ипотека береді. Тұрғын үй ипотекасының несиесі құрылысшыларға да тұрақты және тұрғын үй құрылысын үздіксіз қаржыландыруға көмектеседі. Бюджеттен елеусіз қаражаттар бөлінгенімен, ипотекалық несие қазіргі уақытта бюджеттік емес қаржыландыруға түсетін пәрменді түпдеректің бірі болып табылады.

Нарықтық экономикалық жағдайда мемлекет шын құрылыс кешеніне инвестициялық процессті реттеу мәселесі маңызды. Құрылыс кешеніндегі инвестициялық процесстерді жүргізу мен ұйымдастыру механизмі нарықтық экономика тараптарына баламалылық және «нарық ойынының заңдарын» инвесторлар ( заңды тұлға) , банктер, тапсырыс беруші және құрылысшыларды ескеру қажет. Шетелдік тәжірибені толық қолдану Қазақстан экономикасының ерекшелігі мен нарықтық қатынастардың толық орындалмауы салдарынан қиындатылған. Оған қарамастан, тұрғын үй ипотекалық несие тәжірибесіне сүйене отырып, оның тәжірибелік қолдануының мүмкіндігін куәландырады.

Сату объектілерімен жылжымайтын дүние мүлік нарығының қатысушылар қызметінің белгісін нақты белгілеу мүмкін емес, яғни тұрлаусыздық және пәтерді сату саласындағы нарықта коммерциялық тәуекелдің тым үлкен болуы. Бірақ жетістікке жетуге болады, егер сату объектілер ретінде жылжымайтын дүние мүлікті бағалаудың әдістерін максималды қолдансақ, риелторлардың практикалық жинақталған тәжірибесі, банктер мен құрылыс ұйымдары арасында ипотекалық несие талдауын жүргізуге мүмкіндік береді. (11)

Қазіргі коммерциялық банктердің басты мәселесі көбіне несиелеу процесіндегі тәуекелдің болына байланысты туындайды.

Несиелік тәуекел - бұл қарыз алушының алған негізгі қарызы мен оған есептелетін пайызды тиісті уақытында несиегерге төлей алмай қалу ықтималдығы. Несиелік тәуекелдің алдын алу үшін банктер қарыз алушылардан несиенің тұрақты қамтамасыз етілу формасын талап етеді. Несиені қамтамасыз етудің дәстүрлі емес формасы ипотека болып табылады. Бұл әлемдік тәжірибеде кеңінен қолданылады.

Ипотека - жылжымайтын дүние мүлік кепілдігі, ол кәсіпорын, құрылым, ғимарат және құрылыс, және де жермен, белгілі бөлімдермен немесе пайдалану құқығы бар несие алу үшін басқа объектілер.

Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне сәйкес, «Ипотека-кепіл түрі, мұнда кепіл мүлігі үшінші тұлғаның иелігінде немесе қоланылуында болады. Ипотека заты ретінде мыналар бола алады: кәсіпорын құрылыстары, ғимараттар, транспорттық құралдар, көп пәтерлі үйлердегі пәтерлер, ғарыштық объектілер, айналымдағы тауарлар және басқа да азаматтық айналымнан алынбаған мүліктер»(7)

Ипотека нарықтық қатынас жүйесіндегі қазіргі өнер табыс емес Ипотека түпдерегі заттар құқығының ұғымы пайда болған уақытқа байланысты, олар өз кезегіндегі әртүрлі тарихи дәуірде кең қолданылған санат санына жатады.

«Ипотека» ұғымы (грек тілінен hypotheke - кепілдік (кепіл зат) ) б. э. д. 6 ғ. Басында Грецияда пайда болып, белгілі жер иелікпен несиегерге борышқордың жауапкершілікпен қамтамасыз етумен байланысты болды. Бұл міндеттемені рәсімдеуде қарызгердің жер териториясында жазуы бар бағана қойылды, көрсетілген меншік аталған сомма несиегердің кінәратын қамтамасыздандыру. Бұл бағана, ипотека деген атқа ие болып, жер меншігіне түскен қарыз белгіленді. Киінірек ол мақсатқа арнайы ипотекалық деп аталатын кітаптар пайда болды. Ежелгі Грецияда ипотеканың алғашқы нысандарын қолдану жария болды, яғни хабарланған жер меншігінің жағдайы туралы әр бір мүдделі адам еш қиындықсыз біле алу мүмкіндігі болды.

Ипотекалық несие феодолизм кезіндеде дамып, несие ісі ретінде қазіргі жағдайда туындады. Ипотекалық банктердің классикалық мемлекеті болып саналады. 1770 ж. Бреславлде Пруссия ханы Фридрих 2-мен алғашқы ипотекалық банк - Селездік несие қоғамы құрылды. Бұл мемлекеттік дворяндық банкі помещик шаруашылығына қаржылық қолдау көрсетіп, 19 ғ. Ортасынан оның қызметі крестьян шаруашылығына таралды. 18 ғ. Ақырғы үштігінде Германияда тағыда бес земстволық несие банктері құрылып, 19 ғ. Екінші жартысында қалалық жылжымайтын дүние мүлікті несиелеу банктері пайда болды. Алғашқы жеке меншік акционерлік банкі «таза ипотекалық» 1862 жылы Франкуртте құрылды. Қазір Германияда бірнеше ондық банктер саналады, олардың екіден үші акционерлік, ал үштен бірі мемлекеттік .

Европа мен Американың басқа мемлекеттерінде нақты ипотекалық банктердің бөлінуі жоқ, ал жылжымайтын дүние мүлік несиесімен негізінен несие жинақ қауымдастығы, өзара жинақ банктері, аймақтық федерал банктерімен сақтандыру компаниялары айналысады.

Ипотекалық жүйенің оңды нәтижелігі заңмен тығыз байланыста болуына себеп болды. Ипотекалық кітапта белгілі дерек болмаса, сот қаулыны қабылдамайтын.

Ипотека кепілдікті операцияларды жасауда нақты тәртібін енгізді, яғни, мазмұнның екі мәнділікті шығарып тастау үшін. Кең мағынада ипотека заңды құқық жүйесін белгілеп жылжымайтын дүние мүлікпен иеленудің жағдайын анықтай тәртібі мен нақты әрбір уақытқа оған қарызды кіргізеді.

Белгілі жылыжымайтын дүние мүлікке иегер құқығын анықтауға мүмкіндік беретін ипотекалық жүйе кезінде, осы жылжымайтын дүние мүліктерді кепілзат ретінде сенімді ұзақ мерзімді несие беру шарты құралады. Бұл ипотекалық несие артықшылығы оның басқа ұзақ мерзімді несиелерден ерекшелендіреді. Ипотекалық тәртіп салынған мүліктің сақтануымен бағалардың тұрақтылығын қамтамасыз етіп, банк- несиелерге қарызгердің несиені қайтармау қайпіне негіз бермей, несие қорларын ұзақ мерзімге берудің экономикалық базасын құрады. Ипотекалық тәртіп несие алушы үшін де қолайлы. Салынған жылыжымайтын дүние мүліктерінің сатып алу құқығын алуға бағытталып, олар несиені өшіру үшін барлығын жасап, нәтижесінде өз төлем қабілеттілігімен қаржылық жағдайын бекітеді.

Әлемдік банк шаруашылығының даму заңдылықтары тұрғысынан қарағанда ипотекалық несиелеу нарық экономикасының ажырамас элементі болып табылады. Ипотеканың өзіндік ереешелітері бар.

Бірішіден, ипотекалық несие - бұл қатаң түрде анықталған кепілзатқа беретін несие. Қарызды қайтармаған жағдайда жылжымайтын дүние мүлік сатылады және одан түскен түсім несегердің қарызын жабуға бағытталады.

Екіншіден, ипотекалық несиелердің басм бөлігінің көздеген мақсаты болады. Олар тұрғын үйлерді, сол сияқты өндірістік ғимараттарды сатып алу, салу немесе қайта құру және бөлімшелерін игеруді қаржылындыру үшін пайдаланылады.

Ипотека дамыған нарықта экономика елдерінде, ең алдымен АҚШ пен Европада кеңінен тараған . Бұл ипотекалық несиенің басқа несие түрлерімен салыстырғанда елеулі артықшылығы бар екендігімен байланысты . Ипотекалық несие екі жақтында тәуекел деңгейін азайтады. Тапсырыскер несиені едәуір ұзақ мерзімге ала отырып, кепілге қойылған жылжымайтын мүлікті, яғни, тұрғын үйді өзіне иелігінде сақтап қалады. Ал, несие беруші берілген несиенің орнын толықтырудың қай жағынан да ұтылыссыз нұсқасына ие болады.

Ипотекалық несиееудің басты мақсаты - халықтың өзінің және несие қаржысы есебінен еркін нарықта дайын тұрғын үй сатып алуына жәрдемдесу болып табылады. Тұрғын үй ипотекалық несиені- бұл банктің тапсырыскерге тұрғын үй сатып алуға арнап беретін ақшалай қаражаты. Тапсырыскер өз кезегінде мұндай несиені пайдаланғаны үшін сыйақы төлеуі, сондай-ақ, ай сайын белгіленген көлемде қарыз қаржысын қайтарып отыруы тиіс .

Ипотекалық несиенің ең басты артықшылығы - сіз өзіңіздің меншікті тұрғын үйіңізге бүгіннің өзінде-ақ ие боласыз да, ал ақшасын бірнеше жылға созып, бірте- бірте төлеп құтыласыз. Ипотекалық несие алу үшін сатып алынатын тұрғын үйден басқа қандай да бір қосымша кепілзат талап етілмейтіні де маңызды. Ипотека - несиеге үй сатып алу деген сөз.

Қазақстанда ипотеканың дамуы Республика Президентінің 1995 жылғы 23 желтоқсандағы « Жылжымайтын мүлік ипотекасы туралы» заң күші бар Жарлығынан бастау алады. (3)

Қазіргі уақытта бірқатар Қазаұстандық банктер жеке тұлғаларға тұрғын үй сатып алу үшін ипотекалық несиені беруде. Бірақ солардың қызметінде жұртты толғандыыратын бір нәрсе - несие мерзімінің қалағандай үзақ болмауы мен жоғары пайыздық ставкаға байланысты болып отыр. Мұның себебі түсінікті де, халық әзірге ақшасын қызқа мерзімді депозитке салады, сәйкес банктерде несиені ұзақ мерзімге бере алмайды. Қаржыгерлер тілімен айтқанда, елімізде «ұзын» ақша жетіспейді.

«Бүгінде Қазақстан ипотекалық компаниясы» ипотекалық несиеге халықтың әлтүрлі тобының қолы жететіндей болу үшін жұмыс жасауда. Компания ипотекалық несиелер беруді жоспарлап отыр, бұл тағы бірнеше жүздеген отбасының өз пәтерлеріне ие болу мүмкіндігі деген сөз.

1. 2. Ипотекалық несие обьектілері мен субьектілері

Ипотекалық несиелендіруді қаржыландыру формасы негізінде тұрғын үй құрылыс саласында ең көкейтесті тұрғын үй нарықтық экономикада - өзім индекаторының өкілетісі болады, экономиканың әртүрлі саласының даму динмикасын көрсетіп және мемлекет болашағы жалпы және өз болашағында халықтық сенімділігін суреттейді.

Тұрғын үй мәселесін шешу, әрбір қазақстандыққа қолайлы жағдай жасау экономиканы тұрақтандыру бағыты мен әлеуметтік саланы дамыту стратегиясы бүгінгі күні маңызды болып табылады.

Бюджеттік қаржылықтың созылмалы жетіспеушілігі ақырғы жылдары, қаржыландырудың бюджеттік емес түпдеректен іздеу дәстүрлі болып кетті. Бұл қатынасты ұзақ мерзімді ипотекалық несиені дамуы тұрғын үйі мәселесін шешуде ең перспективалы және шешуші болады.

Ұзақ мерзімді ипотекалық несиені дамытуды басты мақсаты орташа табысты Қазақстан азаматтарының тұрғын үй құнының қол жеткізудің қамтамасыз ету жүйесінің жұмысын құру болады да, ол ұзақ мерзімді ипотекалық несие мен азаматтардың өз жеке қаражаттарының тұрғын үй нарығын монаполиядан босатылған тұрғын үйді сатып алу нарығының принциптеріне негізделген .

Кепілзаты ретінде ( ипотека) жылжымайтын дүние мүлік бола алады да, ол өз кезегінде кепіл заты бола алатын мүлік және ипотекаға қол жеткіссіз болатын мүлікке бөлінеді. Мүлік, егерде оған құқығы бар, талап бойынша бекітілген жылыжымайтын мүлікке құқықты мемлекеттік тіркеудің бар жағдайда, кепіл заты бола алады.

Ипотека заты ретінде кез келген жылжымайтын дүние мүлік бола алады, егер ол азаматтық айналымда болса, және оның иелігінен шығу мүмкіндігі болса.

Ипотекалық несие нарығында төрт негізгі субъектер қызмет атқарады: қарызгер, несиегер, инвестор (салымшы) , үкімет және көптеген екінші деңгейлі қатысушылар, олар: тұрғын үй сатушылары, ипотекалық несиенің қайталама нарығының операторлары (тұрғын үй ипотекалық несиесінің агенттігі), жылжымайтын мүлік мәселесі мен оның құқығын тіркейтін мемлекеттік органдар, сақтандыру компаниялары, бағалаушы, риелторлық фирмалар. Осы қатысушылардың рольдерін нақтырақ ұғу үшін атқаратын қызметтерін қарастырайық.

Ипотекалық несие нарығының субъектілерінің негізгі қызметтері:

Қарызгерлер - жеке тұлға, Қазақстан Респуликасының азааматы банкпен несие шартын жасасу. Оның талабы бойынша несие түрінде алынған құралдар түрғын үйді алуға мақсатында қолданылады. Шарт бойынша міндетемені орындауды тұрғынүйді алуға ұсынылған кепілзаты қамтамасыз етеді;
Несиегерлер - банктер және басқа да заңды тұлғалар, қарызгерлерге заңмен бекітілген тәртіп бойынша ипотекалық несиені беретіндер. Несиегердің негізгі қызметтері : несиені талаптары шарттарына сай, қарызгердің несиені өтеу қабілеті мен төлем қабілеттілігін бағалау негізінде ипотекалық несиені беру ; несие шарты мен ипотека шартын рәсімдеу ; берілген ипотекалық несиеге қызмет көрсету. Тұрғын үй мен пәтерлер ипотекасының ерекшклігі мына сурет 1 көрсетілген. (6)

Сурет 1- Қазақстандағы Цеснабанк операциялар

жиынындағы ипотекалық несиелеудің орны.

Сурет 2- Тұрғын үй мен пәтерлер ипотекасының ерекшелігі. (6)

Тұрғын үй ипотекасының шарты бойынша несиегер кепіл зат иесі болады да ол оған несие шарты бойынша қарызгер міндетін орындамаса, өзінің ақшалық талаптарының шарт бойынша қанағаттандырылуын ала алады:

- салымшы - заңды және жеке тұлға қайталама нарығындағы операторлары мен немесе ақшаны айналысқа шығаратын несиегерлермен қамтамасыздандырылған ипотекалық несиенің бағалы қағаздарды алу. Оларға зейнетақы қоры сақтандыру компаниялары, инвестициялық банктер, үлестік жарна, инвестияциялық қорлар және т. б;

- үкімет - ипотекалық тұрғын үй несиелеуінің жүйесін дамыту концепциясын анықтайды және ипотекалық несиелеу жүйесінің сенімді және тиімді жұмыс істеудің құқықтық негізін қалыптастырады, қарызгердің әлеуметтік қорғаныс механизмін құрады; ипотекалық несие нарығының қатысушыларын ынталандыратын салық саясатын жүргізеді; нарықты ұйымдастыруға қажетті институттарды құрып оларды басқаруда қатысады.

Ипотекалық несие нарығының қалған қатысушылырының қызметтері:

тұрғын үй сатушылары тапсырыс бойынша өзінің меншігінде немесе басқа заңды және жеке тұлғалар меншігіндегі тұрғын үй жайды сататын жеке және заңды тұлғалар;
ипотекалық несиенің қайталама нарығының операторы - несиені қайта қаржылындыруды жүзеге асыратын, халыққа ұзақ мерзімді несиені тұрғын үй ипотекасына беретін арнайы ұйымдар. Олардың қызметіне келесілер кіреді: ипотекалық несие процедурасына қосылған талаптар мен бекітілген стандарттар негізінде несиені қайта қаржыландыру эмиссиялық ипотекалық қарыздарды шығару тұрғын үй несие саласына инвестор құралдарын қарату;
жылжымайтын мүлікке құқықтар иен оларға мәмілені жасауды тәркілеудің мемлекеттік органы - жылжымайтын мүлікке құқықтар мен оларға мәмілені жасауды мемлекеттік тәркілеуді қамтамасыздандыратын, мемлекеттік орган. Олардың функциялары тұрғын үй - жайдың сатып алу - сату мәмілесін тәркілеу, меншік құқығының жаңа меншікке өтіуін рәсімдеу, ипотека шарты мен ипотека құқығын тәркілеу. Ипотекалық нарығының барлық қатысушыларына тұрғын кепілінің ауырталылығы мен меншік құқығы жайлы ақпаратты ұсыну мен сақтау;
сақтандыру компаниялары - ипотекалық нарықтық қатысушыларына азаматтық құқық міндетін сақтандыру мен қарызгердің өзіндік сақтандыруын, мүліктік сақтандыруын жасау мен лицензиясы бар компаниялар;
бағалаушылар - ипотекалық несиенің кепіл заты болатын, тұрғын үй жайды кәсіпқой бағалауды жасауға құқығы бар, заңды және жеке тұлғалар;
риэлтор фирмалары - тұрғын үйді сату мен сатып алу нарығында кәсіпқой делдалы болатын заңды тұлғалар. Риэлтор қызметіне тұрғын үй қарызгері мен сатушыға тұрғын үйді сатып алу - сату нұсқасын таңдау, сатып алу - сату мәмілесін жасауға көмектесу, тұрғын үй нарығының басқа қатысушыларының тапсырмасы бойынша тұрғын үйді сатуды ұйымдастыру, тұрғын үйді сатудың саудаласуды өткізуді ұйымдастыруға қатысу.
Ипотекалық несие жүйесінің инфрақұрылым бөлімшесі - нотариат, төлқұжат қызметі, қамқор органдары, заңды ақыл - кеңесі және т. б. Тұрғын үй - жаймен мәмілелерге қажетті заңды жөнелумен қамтамасыздандырады, тұрғылықты жерлері бойынша азаматтарды тәркілеу «оның ішінде кепілдікке алынған пәтерлер мен үйлер», жылжымайтын мүлікпен мәмілеме жасасқанда кәмелетке жасы толмағандардың құқықтарын қорғау. (13)

Ипотекалық несие нарығының қатысушылары бүгін осы немесе басқа мөлшерде нарыққа жұмыстарын атқаруда. Басты мақсат, мүмкіндіктерді кеңейту мақсатында тиімді өзара іс - қимылды жасау олардың мүдделіктерін қамтамасыздандыру үшін.

1 кесте - Қазақстанда ипотекалық несиенің берілу динамикасы(6)

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.