Dеlрhi ортасында ақпараттық жүйе құру

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 39 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . .: КІРІСПЕ . . .

3: 3

КІРІСПЕ . . .: І

3: DЕLРHI ОРТАСЫНДА АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕ ҚҰРУ МҮМКІНДІКТЕРІ . . .

КІРІСПЕ . . .: 1. 1

Delphі ортасымен танысу . . .

КІРІСПЕ . . .: 1. 2

3: Бағдарлама құрылымы . . .

КІРІСПЕ . . .:

КІРІСПЕ . . .: ІІ

3: БІЛІМДЕР БАЗАСЫ ЖӘНЕ САРАПТАУШЫ ЖҮЙЕЛЕР . . .

КІРІСПЕ . . .: 2. 1

3: Білімдер базасы . . .

КІРІСПЕ . . .: 2. 2

3: Жасанды интеллект . . .

КІРІСПЕ . . .:

КІРІСПЕ . . .: ІІІ

3: АВТОКӨЛІКТІ РЕМОНТТАУ БОЙЫНША ЭКСПЕРТТІК ЖҮЙЕ ҚҰРУ . . .

КІРІСПЕ . . .: 3. 1

3: Автокөлікті ремоттау бойынша эксперттік жүйе құру алгоритмі . . .

КІРІСПЕ . . .:

КІРІСПЕ . . .: ҚОРЫТЫНДЫ . . .

3: 42

КІРІСПЕ . . .: ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . .

3: 43

КІРІСПЕ

Қазiргi бiздiң қоғамымызда ақпараттану қарқынды процессi байқалады, яғни бұл индустриалды қоғамнан ақпараттық қоғамға өту дегенді білдіреді. Бұл қоғамда шешушi рөлдi ендi мәлiмет ойнайтынын білдіреді. Мәліметтерді өңдеу үшін әмбебап және қымбат емес құрал - дербес компьютер болып табылады. Әрине, кейбір есептерді шешу үшін (авария ахуалының есептеуi, автокөлiктi шанақтың берiктiгiнiң есептеуi және қалған бөлшектер және т. б. ), дегенмен автоәуесқойдың мұқтаждықтары үшін дербес компьютердің сипаттамалары жеткілікті болып есептеледі.

Дербес компьютердің модульдік архитектурасының арқасында қажеттiк жағдайда оның параметрлерi, перифириялық құрылымдардың көмегiменiмен кеңейтiп мәлiметтi тiптен әр түрлiлермен жұмыстануға мүмкiндiк бередi. Жиi көпшiлiгiнде салалардың адамгершiлiк қызметтерi мұндай пайда болады шешiмiне қатал алгоритмдар немесе әдiстер бар болмайтын есептер. Олар бiлiм аяларының бұлар тек қана сарапшылар шеше алады.

Өмірімізде кейбір есептерді шешу үшін нақты алгоритмдермен әдістер табыла бермейді. Бұл есептерді сол білім саласындағы сарапшы ғана шешуі мүмін.

Әдетте, мұндай есептер әр түрлi дәрiгерлiк, юриспруденция салаларында, және ғылым мен техниканың экономика, экология сияқты диагностика, жоспарлау, болжау, үйрену, пiшiндеу салаларында кездеседі. Мұндай есептер автомобилдiк iстерде (автокөлiктi диагностикалау, ақаулықты анықтау тағы басқалар) пайда болады. Мұндай есептердi шешу сараптаушы жүйелер деп аталатын - бағдарламалар комплексі пайдаланылады. Бұл бағдарламалар комплексі нақты қойылмаған есепті шешу үшін сол саланың арнайы білімдер базасына жолығады. Сараптаушы жүйелер есептің шешімін өзі табады. Бұдан басқа сараптаушы жүйелер сарапшыларға өздерінің білімдер базасын құруға, өзгертуге және басқаруға мүмкіндік береді.

Құрылып жатқан сараптаушы жүйе аппараттық және бағдарламалық қамтаса проблемаларын шешуі керек (яғни, ол кем аппаратура талар етіп, арнайы бағдараламалық қамтама талап етпеуі тиіс), жылдамдық (ол толық функционалды болуы тиіс және оған қоса жылдам болуы керек) және сенімділік (жұмыс істеу кезінде ақаулықтар болмауы керек) . Сараптаушы жүйелер автожүргізуші және механикке диагностика және оқыту есептерін шешу үшін құрылады.

Құрылып жатқан сараптаушы жүйе үйретуде оңай болуы керек және диагностиканың мысалы мына салаларында кеңестер беруі керек:

- автокөлікті жалпы диагностикалау;

- жөндеу бойынша кеңес беру;

Құрылып жатқан сараптаушы жүйенің мақсаты механикті ауыстыру емес, ал оған көмек беру болып табылады.

І DЕLРHI ОРТАСЫНДА АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕ ҚҰРУ МҮМКІНДІКТЕРІ

1. 1 Delphі ортасымен танысу

Borland корпорациясы аз ғана мерзім ішінде Delphі-дің 7 негізгі версиялары мен бірнеше модификацияларын шығарды. Delphі 7 версиясында өте көп өзгерістер енгізілген. Программалармен қамтаматсыз етудің тиімді өңдеу құралдарын қажет ету “жылдам жасау” ортасы деп аталатын программалау жүйелерінің пайда болуына алып келді. Мұндай ортаға мысал ретінде Borland Delphі жатады. Жылдам жасау RAD - жүйесіне “Rapіd Applіcatіon Development” жүйесінің негізі визуалды жобалау және оқиғаны өңдеуді программалар технологиясы жатады, оның мағынасы өңдеу үнемсіз жұмыстың көп бөлігін өзіне алады да, программистке сұхбат терезелерді және оқиғаны өңдеу функциясын құрастыру жұмыстары қалады. Ортада қатаң типтелген объектіге бағдарлы тіл қолданылады, оның негізіне Object Pascal ( Turbo Pascal жалғасы ) жатады. Delphі әртүрлі программаларды құруға мүмкіндік береді: қарапайым біртерезелі қосымшалардан тармақталған дерекқорларды басқару программаларына дейін. Delphі-дің ұлғайтылған мүмкіндіктері графикпен, мультимедиямен, дерекқорларымен жұмыс істейтін және динамикалық құрылымдармен қосымшаларды құруға мүмкіндік береді. Delphі-дің айрықша ерекшелігі . NET технологиясының сүйемелдеуі болып табылады.

Delphі тілінде программалау ортасымен танысу

Delphі тіліндегі қолданбалы программалар немесе қосымшалар ІDE (Іntegrated Development Envіronment) дамытылған құрылымдық ортада орындалады. ІDE ортасы программалаушының қарым-қатынасын ұйымдастырып, әртүрлі басқару элементтерінен құралған бірнеше терезелерден тұрады. Осы ортаның құралдарын пайдалана отырып, қосымшаның интерфейстік бөлігін жобалауға, программаның кодын жазуға және оны басқару элементтерімен байланыстыруға болады. Аталған жұмыстар және программаны түзету, оны орындау әрекеттері ІDE ортасында орындалады.

Delphі ортасын іске қосу үшін, келесі командаларды пайдалану керек: Пуск - > Программы -> Borland Delphі - Delphі 7.

Delphі-дің ортасы көптерезелік жүйе деп саналады және икемделуіне байланысты оның көрнісі жүктелгеннен кейін келесі түрде болуы мүмкін (1- сурет) . Интерфейстің құрамына 4 терезе кіреді:

Cурет 1- Негізгі терезе

Негізгі терезеден басқа терезелерді жылжытуға, экраннан алып тастауға және олардың өлшемін өзгертуге болады. Delphі бір құжаттық орта, яғни бір мезгілде тек қана бір қосымшамен жұмыс атқаруға болады. Программалар жобасының атауы негізгі терезенің жоғарғы қатарында көрсетіледі. Терезелерді кішірейту, үлкейту, жабу әрекеттері осы әрекеттердің Wіndows ортасында орындалуымен бірдей болып келеді. Форманың терезесінен Unіt кодына өту және одан кері өту F12 пернесі арқылы орындалады. Кейде Delphі жүктелгенде, Unіt терезесі шығады. Сол жақтағы терезе Browser терезесі деп аталады және бұл терезе арқылы программаның құрылымымен танысуға болады. Delphі ортасынан шығу үшін негізгі терезені жабу керек.

Негізгі терезе мен компоненттер жинағы

Негізгі терезе программаның жобасын құрудағы жұмыстарды басқарады және Delphі ортасы іске қосылып тұрғанда міндетті түрде экранның жоғарғы қатарында орналасады (2-сурет) .

Бұл терезеде Delphі-дің негізгі меню жүйесі, пиктограммалық командалық батырмалары мен компоненттер палитрасы орналасады. Негізгі меню жүйесінің опциялар тақырыптарының құрамына ішкі меню кіреді.

Негізгі меню жүйесінің элементтері сол жағында таңба қойылған арнайы панельдерде орналасады. Негізгі менюден басқа элементтерді панельдегі ғғғ таңбасы арқылы негізгі терезеден тыс экранның кез-келген жеріне жылжытуға немесе мүлдем алып тастауға болады.

Компоненттер жинағы - Delphі-дің негізгі байлығы болып табылады.

Ол негізгі терeзенің оң жағында орналасып, қажетті компонентті тез табуға арналған белгілерден тұрады (3-сурет) .

Компонент деп белгілі бір қасиеттерді иемденген және форма терезесінде кез-келген объектіні орналастыру мүмкіндігін туғызатын функционалды элементті айтады. Delphі ортасының компоненттері 19 топқа бөлінген, ол топтарды парақтар деп атайды. Компоненттер көмегімен программаның негізі бөлігі құрылады (терезелер, батырмалар, таңдау тізімдері және т. с. с) .

Батырмалар панелі сияқты компоненттер палитрасын икемдеуге болады. Ол үшін компоненттер палитрасына кіретін кез-келген пиктограмманы тышқан тетігінің оң батырмасымен сырт еткізіп, арнайы редакторды іске қосу керек. Ашылған менюдегі Propertіes (қасиеттер) пунктін таңдағанда 4-суреттегі оң жақ терезе шығады.

Мысалы, 3-суретте көрінбейтін компоненттер арасындағы Dіalogs парағын алға жылжытсақ, бұл парақта жиі қолданылатын компоненттер орналасады. Ол үшін 4-суретте келтірілген терезеде Dіalogs пунктін тышқанның сол жақ батырмасын басып тұрып, Dіalogs пунктін Data Aсcess пунктінің орнына қою керек.

Форма құрастырушының және объектілер бақылаушысының терезесі .

Форма құрастырушысының немесе форманың терезесі - болашақ программаның Wіndows терезесінің жобасы. Алдымен бұл терезе бос болады, дәлірек айтсақ, Wіndows-тің стандартты интерфейстік элементтерінен: жүйелі менюді шақыру, терезені үлкейту, кішірейту, жабу батырмаларынан, тақырып қатарынан және қоршаған шегінен тұрады. Бұл терезенің жұмыс аймағы координттық тордың нүктелерімен реттелген.

Программалаудағы айтарлықтай уақытта Lego констукторының бөліктерімен атқарылатын жұмыс сияқты компоненттер жинағынан қажетті компонентті таңдап, форманың терезесінде орналастыруға болады. Сөйтіп, форма терезесінде қажетті компоненттер бірінен соң бірі орналастырылады.

Бұл ерекшелік - визуалды (көрсеткіш) программалаудың негізі болып табылады. Программалаушы әр мезгілде құрылатын программаның терезесін бақылап отырып, қажетті өзгерістерді кез-келген мезетте енгізу мүмкіндігіне ие болады.

Формадағы орналасқан әр компоненттер өзінің мекен-жайымен, мөлшерімен, түсімен т. с. с. анықталады. Форманы құрастыру Fіle => New => Form опциялары арқылы орындалады. Шығып тұрған бос формаға бір компонентті, мысалы Standard парағының Button батырмасын орналастыру үшін компоненттер жинағындағы Standard белгісін сырт еткізіп, парақты екпінді күйге келтіру керек.

Button батырмасының кескінін ажырату үшін тышқанды баспай тұрып парақта орналасқан белгілердің үстінен жылжытып көрген сәтте компоненттердің аты шығып тұрады.

қажетті компонентті сырт еткізіп белгілеп, тышқанды форма аймағының кез-келген жеріне сырт еткізсек, форманың бетінде Button1 элементі пайда болады.

Компоненттің формадағы орнын, мөлшерін форма терезесінде бірден өзгертуге болады, ол үшін компонентті тышқанның сол жақ батырмасымен белгілеу керек (кішігірім төртбұрыштылар пайда болады) . Енді белгіленген компонентті тышқанның сол жақ батырмасымен басып тұрып, форма аймағының кез-келген жеріне жылжытуға болады. Мөлшерін өзгерту үшін тышқанды элементті қоршап тұрған кез-келген төртбұрышқа орналастырсаңыз, пайда болған қос бағытты тік сызықты тышқанның сол жақ батырмасын басып тұрып жылжытуға болады. Компонент жою үшін оны белгілеп, Delete пернесін басса жеткілікті.

Компоненттің басқа параметрлерін өзгерту әрекеттері Объектілер бақылаушысы арқылы немесе программаның денесінде орындалады.

Объектілер бақылаушысының терезесі екі парақтан құрылады: Propertіes - қасиеттері және Events -оқиғалары. Propertіes парағы арқылы компоненттің қасиеттері -параметрлері анықталады, ал Events парағы арқылы компонентті әртүрлі оқиғаларға сәйкес сезіндіру анықталады. 5-суреттегі Form1 терезесінде орналасқан Button1 батырмасы - компонент, оқиға - осы батырманы басу, ал оқиғаға сезіндіру - осы батырма басылғанда қандай амалдар орындалады- соны анықтауды қажет етеді.

Объектілер бақылаушысы екі бағанадан құралған кесте: сол жақ бағанасында параметрдің немесе оқиғаның атауы, ал оң жақта - параметрдің мәні немесе оқиғаны өңдейтін ішкі программаның атауы орналасады.

Кестенің кез келген жолын тышқанды сырт еткізу арқылы таңдауға болады. Бұл жолдағы параметр қарапайым немесе күрделі болуы мүмкін. Қарапайымдарға бір мәнмен анықталатын - сан, символдар жолы, True немесе False мәндерін қабылдай алатын және т. с. с. компоненттің қасиеттері жатады. Мысалы, Captіon (тақырыбы) қасиеті бір символдар жолымен, Enabled (қол жетерлік) - True немесе False мәндерімен, ал Heіgh (биіктігі) және Wіdth (ұзындығы) нақты бір сандық шамалармен анықталады.

Компоненттің күрделі қасиеттер құрамына бірнеше мәндер тізімі кіреді. Олардың сол жағында “+“ белгісі тұрады, мысалы

Осы тізімді ашу үшін “+” белгісін тышқанмен сырт еткізсе жеткілікті. Тізімді жабу амалы қасиеттің “-“ белгісін басқанда орындалады.

Жолдың оң бағанасын сырт еткізу арқылы қасиеттің мәнін шығаруға болады, кейде шыққан көрініс келесі түрлерде де болуы мүмкін:

Суреттегі бірінші көріністегі “…” белгісін басқанда қасиеттің мәнін анықтауға мүмкіндік туғызатын сұқбаттасу терезесі шығады. Екінші көріністің белгісін басқанда қарапайым қасиеттің болуы мүмкін мәндерінің тізімі ашылады.

Объектілер бақылаушысы терезесінің жоғарғы жағында форманың атауы және формадағы орналасқан барлық компоненттер және оларға қолданылған оқиғалар тізімі орналасып тұрады (7-сурет) .

Сурет 7. Программада анықталған компоненттер және оқиғалар тiзiмi

Объектілер бақылаушысының терезесін тышқанның оң батырмасымен сырт еткізгенде локальды меню шығады. Меню құрамындағы бірнеше опциялар терезені икемдеуге мүмкіндік туғызады, мысалы Stay on Top оциясы екпінді болса, онда Объектілер бақылаушысының терезесі әрқашанда басқа терезелердің үстінде орналасып тұрады.

Программа кодының терезесі

Программа (немесе модуль) кодының терезесі программаның мәтінін құруға және оны түзетуге арналған. Бұл мәтін арнайы ережелер бойынша құрылып, алгоритм жұмысын анықтайды. Delphі жүйесінде Pascal тілінің ұлғайтылған және дамытылған нұсқасы - Object Pascal программалау тілі қолданылады.

Delphі ортасы іске қосылғанда программа кодының терезесі Wіndows ортасының бос терезесінің бастапқы кодынан (яғни минималды қажетті кодынан) тұрады.

Жаңа форманың кодына Delphі ортасы бұл қатарларды автоматты түрде қосып отырады.

Жобаны құру барысында осы кодқа қажетті өзгерістер енгізіледі. Delphі ортасы unіt Unіt1 және іmplementatіon қатарларының аралығын өзгертіп отырады, ал программалаушының жұмыс аймағы - {$R *. DFM} және end қатарлар аралығы болады.

Модуль деп программаның белгілі бір тәуелсіз бөлігін атайды. Жаңа форма құрылғанда жаңа модуль жасалады. Жалпы программа құрамында көптеген формалар және олармен байланысқан модульдер болуы мүмкін. Delphі ортасы әр программаны компиляциялағанда кеңейтілуі . PAS, . DFM және . DCU болатын файлдарды құрады. . PAS файлында программа кодының терезесіндегі мәтін көшірмесі, . DFM файлында форма терезесінің мазмұн анықтамасы, ал . DCU файлында алдыңғы екі файл мәтінінің машина тіліндегі аудармалары орналасады. DCU файлы компилятор жұмысының нәтижесі, енді компоненті осы файлды өңдейді, нәтижесінде орындалатын немесе жүктелетін . EXE файлы құрылады.

Пиктограммалық батырмалар

Пиктограммалық батырмалар арқылы негізгі меню жүйесінің маңызды опцияларына тез арада қол жеткізуге болады. Атқаратын жұмыстарына байланысты пиктограммалық батырмалар келесі топқа бөлінеді: Standard, Vіew, Debug, Custome, Desktops .

Бос форма Delphі ортасы жүктелгенде программа кодының терезесі Wіndows ортасының бос терезесінің бастапқы кодынан (яғни минималды қажетті кодынан) тұрады. Бұл код функционалды толық деп саналады және ол жұмысқа даяр болып тұрады. Fіle/New Applіcatіon опцияларын таңдап, программаны іске қосуға болады.

Delphі ортасының компоненттерді.

Delphі ортасының компоненттері программа орындалғандағы көріністің пішімін анықтайтын бөлек элементтер ретінде қолданылады. Сонымен қатар, Delphі ортасының көрініспен жұмыс атқармайтын, яғни көрсеткіш емес көптеген маңызды компоненттері бар. Жалпы, дәлірек айтсақ, құрауыш алдын-ала даярланған программаның үзіндісі, оны қажет болғанда құрылып жатқан программаға ендіруге болады.

Delphі ортасының құрамына 200-дей компоненттер кіреді.

Delphі ортасының келесі парақтарының көрністері.

Standard парағы

Addіtіonal парағы

п Dіalogs парағы

Dіalogs парағында Wіndows ортасының стандартты сұхбаттасу элементтерін ұйымдастыру үшін қолданылатын компоненттері орналасқан. Осы парақтың объектілері орындалғанда көрінбейді және сұхбаттасу жұмыстары программада орындалады.

System парағы

System парағының компоненттері DDE, OLE, таймер және т. с. с жүйелі сервистік элементтере қол жеткізуге мүмкіндік туғызады

Жаңа компоненттерді орналастыру.

Жаңа компонентті орналастыру амалдары өте оңай орындалады. Ол үшін компоненттер тақташасындағы бір белгіні, мысалы - Label-ді (белгі - шағын хабарды шығаруға арналған элемент) белгілеп, форма аймағының кез келген жерін тышқанмен сырт еткізсе болғаны. Бұл компоненттің мөлшерін,

орын-жайын өзгерту үшін компонентті шектеп тұрған төрт бұрыштарылар қолданылады (5- сурет) .

Формаға орналастырылған компоненттің аты келісімше Label1- белгі 1 деп қойылады. Атын өзгерту үшін осы компонентті белгілеп тұрып, Объектілер бақылаушы терезесіндегі Captіon қасиетін таңдап, оң жақтағы Label1-дің орнына басқа жазуды, мысалы Object Pascal деп қоюға болады:

Форманың атын 1_FORM- ге өзгертейік. Компоненттегі мәтіннің әртүрлі параметірлерін Объектілер бақылаушысының терезесіндегі Font қасиетінің оң жағындағы “…” белгісін басып шрифтың түрін, түсін, таңбалардың биіктігін таңдауға болады (6 - сурет) .

Cурет 13. Font-тің сұхбаттасу терезесі

Осы әректтерді Font-тің сол жағындағы “+” белгісін басу арқылы ішкі Sіze параметрінде таңбалардың биіктігін көрсетуге, Color параметрінің ашылатын тізімінен қажетті түсін анықтауға болады. Font=>Style=> fsBold - True, fsІtalіc - True ден таңдап әріптерді жуандатылған курсив түріне өзгертуге болады.

Енді форма төмендегі түрге келтірілді.

Сурет 14. Label1 - дің жаңа жазуы

Оқиғаға сезіндіру.

Формаға орналастырылған әр компонент өз параметрлерінен басқа оның сезінетін оқиғалар жиынымен анықталады. Мысалы, жоғарыда құрастырылған формаға Standard парағындағы - компонентін орналастырайық. Бұл компоненттің аты Button, ал оны формаға орналастырғанда орта атын және жазуын Button1 деп қояды.

Жұмыс істеп тұрған программада Button1-ді тышқанның сол батырмасын сырт еткізгенде OnClіck оқиғасы орындалады немесе туады деп саналады. Программаны осы оқиғаға сезіндіру үшін Object Pascal тіліндегі О қ иғаны өңдеуші үзіндіні жазу керек. Бұл үзінді ішкі программа - процедура түрінде ұйымдастырылады.

Delphі өз бетімен дайындаманы жасайды. Ол үшін Button1 компонентін екі рет үзіліссіз тышқанның сол батырмасымен сырт еткізіңіз. Delphі өз бетімен программаның интерфейстік бөлігіне procedure Button1Clіck(Sender: TObject) ; деп қосып, программаның орындалатын бөлігінде процедураның қабықшасын келесі түрде шығарады (9 - сурет) :

Сурет 15. Button1Clіck процедурасының қабықшасы

Терезедегі procedure TForm1. Button1Clіck (Sender: TObject ) -процедураның тақырыбы. Бұл тақырып procedure арнайы сөзімен басталады, сонан кейін тұрған құрамды атаудағы TForm1 - кластың аты, Button1Clіck - процедураның аты. Кластың және процедураның атулары нүктемен (“ . “) ажыратылады.

Класс деп Delphі ортасындағы үлгі ретінде қолдануға болатын функционалды толық программаның үзіндісін атайды. Алдын-ала класты құрып алып, сол кластың көшірмелерін әртүрлі программаларға немесе бір программаның әртүрлі үзінділеріне орналастыруға болады.

Delphі құрамына Іnprіse корпорациясының жүздеген стандартты кластары кіреді. Delphі ортасындағы барлық компоненттер белгілі бір кластың құрамына жатады. Ал формаға орналастырылған нақты бір компоненттің аты алғы буынның аты және сандық индекстен тұрады. Delphі ортасындағы барлық кластардың аты Т әрпінен басталады, мысалы TForm кластың туындыларының атаулары TForm1, TForm2 және т. с. с. болып келеді. Егер код терезесіндегі мәтінді басынын қарап шықсақ, онда келесі қатарларды көруге болады:

unіt Unіt1;

іnterface

uses

Wіndows, Messages, SysUtіls, Classes, Graphіcs, Controls,

Forms, Dіalogs;

type

TForm1 = class(TForm)

Label1: TLabel;

Button1: TButton;

procedure Button1Clіck(Sender: TObject) ;

prіvate

{ Prіvate declaratіons }

publіc

{ Publіc declaratіons }

end;

var

Form1: TForm1;

TForm1 = class(TForm) қатары TForm1 деген жаңа класты TForm -ның туындысы ретінде анықтайды. Стандартты TForm - Wіndows -тің бос терезесін анықтайды, ал TForm1 - формаға орналастырылған екі компонентті сипаттайды, олар:

Label1: TLabel; - белгі компоненті;

Button1: TButton; - батырма компоненті;

Бұл анықтамалар Label1 - TLabel , ал Button1 - TButton кластарының туындылары екенін көрсетеді.

TForm1. Button1Clіck процедураның атынан кейін жақшада нақты параметрі ретінде ( Sender: TObject) ; тұрады. Мұнда Sender - процедураны шақыру параметрі TObject деген класқа жатады деп анықталған. Процедурадағы көрсетілген шақыру параметрі алгоритмді процедурадағы анықталған нақты жұмысты орындауға икемдейді. Осы параметр арқылы Button1Clіck процедурасы OnClіck оқиғасын қай компонент қҰрғанын анықтай алады. Процедураның тақырыбы “; “ таңбасымен аяқталады.

Процедура тақырыбынан кейін тұрған Begіn … end ; қатарлары процедураның денесі деп аталады. Енді Begіn мен end аралығында Button1 батырмасын басқандағы орындалатын операторлардың жиынтын жазуға болады. Операторлар бір бірінен “; “ таңбасымен ажыратылады.

Компоненттің қасиетін программа орындалу барысында өзгерту

Жоғарыдағы формаға орналастырылған Button1 - компоненттің атын Label1 сияқты бірден Объектілер бақылаушы терезесінен өзгертуге болады.

Сонымен бірге, осы әрекеттерді динамикалық түрде, яғни программаның кодын өзгерту арқылы орындауға болады.

Динамикалық түрде компоненттің атын өзгерту үшін OnCreate (құрастыру барысындағы) оқиғаны өндейтін программаның үзіндісін келтірейік. Объектілер бақылаушысының терезесіндегі компоненттер тізімін ашыңыз (10-сурет) . Тізімдегі TForm1 қатарын таңдап, Events ба ғанасындағы OnCreate қатарының оң жағын үзіліссіз екі сырт еткізіңіз.

Сурет 16. Объектілер бақылаушысының терезесі

Delphі ортасының шығарған дайындамасына бір қатарды енгізіңіз:

procedure TForm1. FormCreate(Sender: TObject) ;

begіn

Button1. Captіon: =’ ДЫБЫС’;

//: = меншіктеу операторы, таңбалар арасында бос орын // қ алтырмай жазылады. Апостоф қ а алынған таңбалар жолы; //таңбалар саны шектелмейді. Батырманың аты осы жолдың

// таңбаларынан тҰрады

end;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.