Оқушылардың оқу-танымдық іс-әрекетін белсендірудің психологиялық-педагогикалық тарихы

1 Оқушылардың оқу.танымдылық іс.әрекетін белсендірудің теориялық негіздері

2 Оқушылардың оқу.танымдылық іс.әрекетін белсендіру мәселесінің психологиялық.педагогикалық тарихына сипаттама

3 Оқушылардың танымдық іс.әрекеттерінің тән ерекшеліктері

4 Оқу.әдістемелік және психология.педагогикалық әдебиеттерге талдаулар

5 Психикалық іс.әрекеттің бағдарлы және нәтижелі нысаны

Білім беру жүйесі қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуында жетекші роль атқарады, сондай-ақ оны әрі қарай айқындай түседі.
Таным теориясының басқа ғылыми теориялардан түбірлі айырмашылығы ол білімнің қалыптасуы мен негізделуінің жалпы ұстанымдарын, объективтік қатынастарды қалыптастырады. А.Н.Леонтьев: «Таным - әрекет түрлерінің бірі болғандықтан, таным барысындағы қиындықтарды жеңу жөніндегі ерік күші таным әрекетінің мақсатын кімнің алға қоятынына елеулі дәрежеде байланысты деп жорамалдауға болады»,-деп түсінік береді [1].
Ал, білімнің қалыптасып, дамуының жалпы шарттары философияның негізгі мәселесі – рухтың материяға, сананың болмысқа қатынасы тұрғысынан зерттелетін ілім таным теориясы деп аталады.
Таным теориясы танымдық іс-әрекет заңдары мен заңдылықтарын зерттейді. Әлемді тану мүмкіндіктері және оның заңдары туралы мәселені философиялық шешу тарихи өзгеріп отырды, онда әрбір тарихи дәуірде жекелеген ғылымдар жинақтаған дүние туралы білім деңгейі көрінеді. Философиялық білім араларында таным процесі мазмұны анықталатын танымның субъект және объектісі қарастырады. Танымның объектісі болып шындықтың өзі немесе оның субъектіден тәуелсіз тіршілік ететін үзіндісі болып табылады. Объект – қандай да бір затқа бағытталған әрекет. Объект – субъект белсенділігі сіңірілетін өріс. Таным субъектісі болып өз тарихи дамуындағы адам және адамзат болып табылады. Субъект өзін объектімен байланыстырып, материалдық, мақсатқа лайықты әрекетті тасушы ретінде көрінеді. Субъект – мақсатты болжап, шындықтың өзгеруін жүзеге асыратын белсенді де дербес тіршілік иесі. Алайда, объективті шындық та субъектінің өзімен белсенді танымдық қатынасқа таным түсетіндіктен, таным объектісі болады [2].
Таным процесі түрлі қиындықтарды жеңумен байланысты, таным барысындағы қиындықтарды жеңу, бұл үшін қажетті ерік күшін жұмсау жеке тұлғаның өзінің танымдық әрекетін нысаналы түрде және саналықпен реттеуін талап етеді. Еріктің болуы жеке тұлға үшін елеулі, маңызды мақсаттар мен міндеттердің болуымен байланысты. Мақсаткерлік адамның ерік мінез-құлқының негізгі нысандарының бірі, жеке адамның ерік күшін іске асыру үшін зор маңызы бар. Алға мақсат қою және оны қабылдау – жеке тұлғаның мақсатқа жету жөніндегі бұдан былайғы ерік күшін айқындайтын кезең болып табылады.
Таным мен оқу процесі арасында болатын маңызды ерекшеліктер:
- Таным – бұл қоғамдық-тарихи категория. Көптеген ғасырлар бойы ғалымдар табиғат, қоғам және адам ақыл-ойының біршама заңдылықтарын ашты. Яғни, ғалымдар жаңалықты тұңғыш күйінде таниды, сондықтан да ондай таным толық болмайды.

1 Леонтьев А.Н. Деятельность. Сознание. Личность. 2- е изд. - М.:
Политиздат, 1977.
2. Қабаева Ж. Философия. – Алматы, 2004. –71-б.
3. Познавательная традиция: философско-методологический анализ (сб.
статей).– М.: Философское общество СССР, 1989. – 203 с.
4 Коменский Я.А. Избранные педагогические сочинения. Т.1.–М.: 1982.-570 с.
5 Песталлоций И.Г. Избранные педагогические сочинения. - М.: Педагогика, 1981. – 334 с.
6 Дистерверг А. Избранные педагогические сочинения. - М.: Педагогика, 1981. – 259 с.
7 Избранные педагогические сочинения. М.: Педагогика, 1982. – 570 с.
8 Бержанов Қ., Мусин С. Педагогика тарихы. - Алматы, 1984. – 270-б.
9 Константинов Н.А., Медынский Е.Н., Шабаева М. История педагогики. – М., 1982. – 320 с.
10 Лордикиланидзе Д.О. Педагогическое учение К.Д. Ушинского. - М.: 1954.- 250с.
11 Әбілқасымова А.Е., Омарова Р.С. Мұғалімдердің танымдық ізденімпаздығын қалыптастыру негіздері. - Алматы: Ғылым, 2003. – 166 б.
12 Уәлиханов Ш. Таңдамалы. - Алматы: Жазушы, 1986. – 560-б.
13 Алтынсарин Ы. Шығармалары. – Алматы: Жазушы, 1986. – 201-б.
14 Құнанбаев А. Қара сөздер. –Алматы, 1996. – 67-б.
15 Шалғынбаева Қ.Қ. Сұлтанмахмұт Торайғыровтың педагогикалық-ағартушылық идеялары. Пед. ғыл. канд. …Дисс. – Алматы, 1996, - 133-б.
16 Құдайбердиев Ш. Шығармалары. – Алматы: Жазушы, 1988. 560-б.
17 Байтұрсынов А. Шығармалары. – Алматы: Жазушы, 1989. – 318-б.
18 Дулатов М. Шығармалары. Т. 1. – Алматы: Жазушы, 1991. – 348-б.