Қазақстан Республикасының протекционизм саясаты және әлемдік сауда ұйымы (дсұ)

КІРІСПЕ

Ашық экономика проблемаларын талдау сыртқы сауданы қарастырудан басталады, өйткені халықаралық экономикалық қатынастардың негізін сыртқы сауда құрайды. Бұл жерде сыртқы сауданың өнім деңгейіне, жұмысбастылыққа, баға және басқа айнымалыларға әсері макроэкономика тұрғысынан және халықаралық саудада үлесі бар жеке тауарладың, экономикалық агенттердің пайдасы мен шығынын бағалау тұрғысынан микроталдаудар бір-бірімен тығыз байланысты.
Макроэкономикалық талдау барысында ашық экономика проблемаларының кейбіреуін қарастырдық. Өйткені экспорт пен импорттың көлемі ЖҰӨ деңгейіне, жұмысбастылыққа тікелей әсет етеді. Бұл көрсеткіштер жалпы макроэкономикалық тепе-теңдікке тікелей әсерін тигізеді.Экспорттық салалардағы өндірістің өсуі шет мемлекеттерде қарастырылып отырған мемлекеттің тауарларына сұраныстың өсуін көрсетеді, бұл қарастырылып отырған мемлекеттің ЖҰӨ көлемін өсіреді. Керісінше, импорттың өсуі шет мемлекеттердің тауарына сұранысты өсіреді, бұл жағдай ЖҰӨ көлемін кемітеді. Кейнс үлгісіне сәйкес таза экспорттың экономикадағы жалпы табысқа әсері мультипликатор әсері арқылы өлшенеді.
Халықаралық қатынас, ол шаруашылықтың тауар және қызмет көрсетуімен байланысты, яғни айырбас экономикалық қатынас болады. Ол өте ерте дамыған, алайда капитализмге дейінгі өндіріс әдістері натуралды шаруашылыққа негізделгендіктен, халықаралық сауда айналысына олардың өндіргіш өнімдерінің тек бір бөлігі ғана түсіп отырады. Халықаралық сауданың сипаты сол саудаға қатысатын елдердің әлеуметтік-экономикалық құрылысымен, құрылымымен анықталды. Егер бүгін халақаралық сауда, негізінен тауар алмасумен шектелсе, қазір ғылыми-техникалық ойлармен алмасу, лицензиялар беру формасында кеңінен дамуда. Қазіргі кезде бұдан басқа күрделі құбылыс жабдықтарды құрастыру ғана емес, жобалау және құрылыс жабдықтарды жалға беруді қамтып отыр.Халықаралық сауданың динамикасы мен құрылымына өндіргіш күштер, дүниежүзілік өндірістің құрылымы да қатты ықпал етуде ХІХ ғасырда халақаралық сауда айырбасында көбінесе шикізат, азық-түлік және жеңіл өнеркәсіп өнімдері ғана болса, қазіргі кезде өнеркәсіп тауарларының үлесі, әсіресе машиналар мен жабдықтардың үлесі елеулі түрде өсті. Қазіргі кезде халықаралық айырбас өрісіне ғылыми-техникалық жетістіктер айырбасы қосылды (лицензиялар, ноу-хаулар мен сауда жасау), олардың үлесі халықаралық сауданың жалпы айналымының 10 пайызын құрайды. Технологиялық күрделі өнімдермен, лицензиялармен сауда саттық жедел өсіп отыр. Халықаралық сауда объектілерінің қатарына қазіргі уақытта жобалау жұмыстары, лизинг (жабдықтарды ұзақ мерзімге жалға беру), инжиринг (инженерлік құрылыс жұмыстарын атқару үшін жасалған келісімдер) жатады.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1. Қазақстан Республикасының « Еркін экономикалық аймақтар » туралы заңы. Алматы..1995.
2. Әубәкіров Л. Экономикалық теория негіздері. Алматы..2000.
3. Әубәкіров Л. Экономикалық теория . Алматы..2003
4. Әубәкіров Л. Экономика. Әлемдік классика.10 томдық Алматы..2005.
5. Мәуленова Р. Экономикалық теория. 2 томдық. Алматы ..2005.
6. Байгішев М. Халықаралық экономикалық қатынастар. Алматы ..2003.
7. Доземова Ә. Экономикалық теория негіздері. Алматы ..2005.
8. Мамырова П. Халықаралық экономикалық қатынастар. Алматы ..2005.
9. Нәбиев С. Халықаралық экономикалық қатынастар. Алматы ..2004.
10. Әубәкіров Л. Байжумаев Қ. Экономика. Алматы ..2005.
11. Осипова Г. Экономикалық теория. Алматы ..2004
12. Шеденов Ө. Жалпы экономикалық теория. Алматы ..2004
13. Есимова Ә. Еркін экономикалық аймақтардың болашағы//Саясат 2005 №7.
14. Жандарбек А. Әлем экономикасындағы еркін экономикалық аймақтардың орны // Егемен Қазақстан 2005 №120
15. Рыстаева Қ. Еркін экономикалық аймақтар: бүгінгі мен ертеңгі. Автореферат. Алматы..2005
16. Булатова Г. Экономика.М.2004.
17. Сәбден О. ХХI ғасыр экономикасы. Алматы..2004.
18. Сәбден О. Рыночная экономика .Алматы ..2005.
19. Байайтуов С. Экономика.Алматы ..2005.
20. Камаев И.Б. Экономика.М.2004.
21. Шарипова Г. Экономикалық теория . Алматы.2005.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 5
I. ПРОТЕКЦИОНИЗМ САЯСАТЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ 6
1.1 Халықаралық сауданың мәні және негізгі құралдары 6
1.2 Протекционизм саясаты: мәні және мазмұны 8
1.3 Халақаралық сауда теориялары 16
II. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ САУДА САЯСАТЫНЫҢ ДАМУ ЖОЛДАРЫ 19
2.1 Қазақстан Республикасындағы экспорт пен импроты талдау 19
2.2 Қазақстан Республикасындағы протекционизм саясатының 24
ерекшеліктері
2.3 Қазақстан республикасының БСҰ-ға кіру ерекшеліктері 25
ҚОРЫТЫНДЫ 29
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 30

АННОТАЦИЯ

Курстық жұмыстың тақырыбы Қазақстан Республикасының протекционизм
саясаты және әлемдік сауда ұйымы (ДСҰ).
Бірінші тарауда халықаралық сауданың мәні және негізгі құралдары,
протекционизм саясатының мәні және мазмұны, халақаралық сауда теориялары
қарстырылған
Екінші тарауда Қазақстан Республикасындағы экспорт пен импроты талдау
өткізілген, Қазақстан Республикасындағы протекционизм саясатының
ерекшеліктері қарастырылған және Қазақстан республикасының БСҰ-ға кіру
ерекшеліктері аңықталған.
Курстық жұмыс компьютерлік текстпен 33 бет, 5-кесте, 3 сурет және
графиктер бар. Қолданылған әдебиеттер 20.
КІРІСПЕ

Ашық экономика проблемаларын талдау сыртқы сауданы қарастырудан
басталады, өйткені халықаралық экономикалық қатынастардың негізін сыртқы
сауда құрайды. Бұл жерде сыртқы сауданың өнім деңгейіне, жұмысбастылыққа,
баға және басқа айнымалыларға әсері макроэкономика тұрғысынан және
халықаралық саудада үлесі бар жеке тауарладың, экономикалық агенттердің
пайдасы мен шығынын бағалау тұрғысынан микроталдаудар бір-бірімен тығыз
байланысты.
Макроэкономикалық талдау барысында ашық экономика проблемаларының
кейбіреуін қарастырдық. Өйткені экспорт пен импорттың көлемі ЖҰӨ деңгейіне,
жұмысбастылыққа тікелей әсет етеді. Бұл көрсеткіштер жалпы
макроэкономикалық тепе-теңдікке тікелей әсерін тигізеді.Экспорттық
салалардағы өндірістің өсуі шет мемлекеттерде қарастырылып отырған
мемлекеттің тауарларына сұраныстың өсуін көрсетеді, бұл қарастырылып
отырған мемлекеттің ЖҰӨ көлемін өсіреді. Керісінше, импорттың өсуі шет
мемлекеттердің тауарына сұранысты өсіреді, бұл жағдай ЖҰӨ көлемін кемітеді.
Кейнс үлгісіне сәйкес таза экспорттың экономикадағы жалпы табысқа әсері
мультипликатор әсері арқылы өлшенеді.
Халықаралық қатынас, ол шаруашылықтың тауар және қызмет көрсетуімен
байланысты, яғни айырбас экономикалық қатынас болады. Ол өте ерте дамыған,
алайда капитализмге дейінгі өндіріс әдістері натуралды шаруашылыққа
негізделгендіктен, халықаралық сауда айналысына олардың өндіргіш
өнімдерінің тек бір бөлігі ғана түсіп отырады. Халықаралық сауданың сипаты
сол саудаға қатысатын елдердің әлеуметтік-экономикалық құрылысымен,
құрылымымен анықталды. Егер бүгін халақаралық сауда, негізінен тауар
алмасумен шектелсе, қазір ғылыми-техникалық ойлармен алмасу, лицензиялар
беру формасында кеңінен дамуда. Қазіргі кезде бұдан басқа күрделі құбылыс
жабдықтарды құрастыру ғана емес, жобалау және құрылыс жабдықтарды жалға
беруді қамтып отыр.Халықаралық сауданың динамикасы мен құрылымына өндіргіш
күштер, дүниежүзілік өндірістің құрылымы да қатты ықпал етуде ХІХ ғасырда
халақаралық сауда айырбасында көбінесе шикізат, азық-түлік және жеңіл
өнеркәсіп өнімдері ғана болса, қазіргі кезде өнеркәсіп тауарларының үлесі,
әсіресе машиналар мен жабдықтардың үлесі елеулі түрде өсті. Қазіргі кезде
халықаралық айырбас өрісіне ғылыми-техникалық жетістіктер айырбасы қосылды
(лицензиялар, ноу-хаулар мен сауда жасау), олардың үлесі халықаралық
сауданың жалпы айналымының 10 пайызын құрайды. Технологиялық күрделі
өнімдермен, лицензиялармен сауда саттық жедел өсіп отыр. Халықаралық сауда
объектілерінің қатарына қазіргі уақытта жобалау жұмыстары, лизинг
(жабдықтарды ұзақ мерзімге жалға беру), инжиринг (инженерлік құрылыс
жұмыстарын атқару үшін жасалған келісімдер) жатады.

I. ПРОТЕКЦИОНИЗМ САЯСАТЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. Халықаралық сауданың мәні және негізгі құралдары

Тұрақты даму проблемасы ғаламдық масштабта шешілді. Бұл мағынадағы
экономикалық саясат ұлттық деңгейдегі экономикалық мүдделері мен
құндылықтары бар объективті заңдылықтардың тоғысуымен анықталады. Соңғы он
жылдарда бұл кеңістікке экономикалықблоктардың ұжымдық мүдделері көптеп
шығуда. Дамыған мемлекеттер блогы немесежекелеген мемлекет тарапынан
белгілі бір қарама-қайшы іс-әрекеттер орын алуы мүмкін. Өйткені кез келген
ұлттық саясат олардың нақты экономикалық мүдделерін қорғауы немесе оларға
қысым көрсетуі мүмкін. Мұндай жағдайда мемлекеттердің мүдделері арасындағы
балансқа, мәмілеге немесе өзара жеңілдік жасауға қол жеткізуге бағытталуы
тиіс. Сауда саясаты негізінде әлемдік кеңістіктегі мемлекеттердің өзара
қарым-қатынастар типі жатады. Олардың ішіндегі үш негізгі бағыттарды атап
өтуге болады: Солтүстік-Оңтүстік, Солтүстік-Солтүстік, Оңтүстік-
Оңтүстік.
Солтүстік-Оңтүстік жүйесінің сауда саясаты халықаралық еңбек
бөлінісінің тік моделін көрсетеді, мұнда дамушы елдер ресурстардың елеулі
түрлерін шерке шығарады да, техника, азық-түлік және ұзақ мерзімдік
пайдаланулардағы тауарларды шеттен әкеледі. Өзара қарым-қатынастардың
мұндай моделін Солтүстік-Солтүстік жүйесіндегі экономикалардың өзара
қатынастарының мазмұндылығымен салыстырғанда, алдыңғы модельде
экономикалардың өзара толықтырылуы жоқ екендігі анықталған.
Кез келген жағдайда Солтүстіктің немесе Оңтүстіктің саудасы жөнінде
сөз еткенде жүзеге асырылатын саясаттың екі түрі жөнінде айтуға болады:
-сыртқы сауда саясаты жөнінде;
-халықаралық сауда саясаты жөнінде.
Сыртқы сауда саясаты дегеніміз –мемлекеттің басқа елдермен жасайтын
сауда қатынастарына мақсатты түрде әсер етуі.
Халықаралық сауда –мемлекеттер және ұлттық шаруашылықтар арасындағы
тауар және қызметтердің айырбасы.
Әр түрлі елдердің сыртқы экономикалық саясатын зерттеу
нәтижесінде мыналар анықталған, яғни дамушы әлем, әлемдік шаруашылық
байланыстардың біртұтас кешенінің күрделі әлеміне –ұлттық экономикалардың
тиімді түрде кіруі сияқты оңтайлы нұсқаны пайдалану жолымен жүруі тиіс.
Осыған байланысты елдің экспорттық саясатында осы үшін қабылданатын шаралар
келесі іс-әрекеттерден тұрады:
- экспорттық салалардың дамуы үшін жағдайлар жасау немесе экспорттық
өндіріс салаларына бағыттау;
- кейбір салалардың дамуын бағалау және импорттық өндіріспен
бәсекелесу үшін мүмкіндігі жоқ салаларды жабу бағдарламасын қабылдау;
- егер белгілі бір саланың келешекте әлемдік нарықта белгілі бір
орынды қамтамасыз ету мүмкіндігі болса, бірақ та қазіргі таңда осы
мүмкіндіктерді жүзеге асыру жағдайы болмаған да;

Экспорттық-импорттық саясатты жүзеге асыру кезіндегі әдістемелік
жолдар төмендегілерге қатысты мұқият таңдалу тиіс: нақты тауарға, өны
өндірудегі қалыптасқан жағдайға, ішкі ұлттық нарық, елдің экспорттық
жеткізулері құрылымындағы оның орнына, халықаралық еңбек бөлінісінің
болашағында. Импорттық саясатты жүзеге асыру кезінде төмендегідей әдістеме
қолданылады: тауарлар өндірісіндегі ұлттық мүмкіндікті талдау, оның ұлттық
экономика құрылымындағы экспорттық позициядағы орнын анықтау, әлемдік нарық
тенденцияларын талдау. Сонымен қатар, сауда саясатында қолданылатын шаралар
мен реттегіш синхронды түрде инвестициялық, кедендік, валюталық және басқа
да саясаттардың реттегіштерін іске қосуы тиіс. Кедендік саясатқа келетін
болсақ, оның болашағы зор, бірақ өз дамуында белгілі бір күшті
жинақталмаған салаларға ғана бағытталуы мүмкін. Сыртқы сауданы реттеу
шараларына, төмендегі құралдар кіретіндігін атап өту керек (1-кесте).
Оларды сегіз топқа бөлеміз:
Дамыған елдердің халықаралық саудасы негізінен сыртқы сауда ұйымының
мүшелері болып табылады. Олар реттердің төмендегідей тәсілдерін қолданады:
Елдер аралық өзгешеліктеріне қарамастан, кедендік тариф құрылымына мыналар
кіреді:
- автономдық мөлшерлемелер; бұл мөлшерлемелер елге өте қолайлы жағдайлар
режимі (ҚЖР) ұсынылмаған кездерде ғана қолданылады;
- ҚЖР мөлшерлемесі;
- дамушы елдердің тауарларына қатысты қолданылатын артықшылығы бар
мөлшерлемелер.
Сыртқы сауда ұйымына мүше елдер, сыртқы сауданы реттеу тәжірибесінде
шектеуші шаралар блогын қолданады, олар төмендегі ретпен жіктеледі:
- экономикалық мазмұндағы әкімшілік шаралар (тауар тапшылығы, төлем
балансының теңсіздігі, өнеркәсіптік саясатқа зияны), сонымен бірге
экономикалық емес сипаттағы щаралар;
- субъектілердің өзара келісімдері бойынша экспортты-импортты өз еркімен
шектеулер немесе шаралар;
- қоршаған ортаны қорғау, ұлттық қауіпсіздікті сақтау мақсатында
енгізілетін шектеулер.

Кесте-1

1.2 Протекционизм саясаты: мәні және мазмұны

Сауда саясаты – белгілі бір елдін немесе елдер тобының сыртқы сауда
қатынастарының дамыту жөніндегі экономикалық ұйымдастыру, саяси шараларының
жүйесі; Экспорт пен импорттың географикалық және тауарлық құрлымының
көлемін анықтауды қамтиды.
Сыртқы сауда саясатының негізгі мақсаттары:
1. Белгілі бір мемлекеттін халықарылқ ЕБөгі өзгерістері және қатысы
әдістері
2. Экспорт пен импортттың көлемін өзгерту
3. Сыртқы сауданың құрылымын өзгерту
4. Мемлекетті керекті ресурстарымен камсыздандыру ету
5. Экспорт және импорт баға қатынастарың өзгерту
Сыртқы сауда саясатының екі негізгі бағыты бар:
1. Еркін сауда (фритедерлік)
2. Протекционизм (қолдампаздық)

Фритредерлік – еркін сауда саясаты, ішкі нарықты шетелдік капитал мен
қызметтерге ашу.
Протекционизм, қолдампаздық – халық саясаты, ол елге ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.