Дидактикадағы оқыту технологиясының мәнің мен мазмұны
І. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3.5
І бөлім. Дидактикадағы оқыту технологиясының
әдістері жайлы түсінік.
І.1. Дидактикадағы оқыту технологиясының мәні мен мазмұны ... ... ... ... ...6
ІІ.2. Дидактикадағы оқыту технологияларының түрлері ... ... ... ... ... ... ...7.23
І бөлім. Қазіргі заманғы оқыту технологияларын қолдану ... ... ... ... ... .24.28
ІІ.1.Деңгейлік саралап оқыту технологияларын
пайдалану ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28.30
ІІ.2. Топтап оқытуды оқыту процесіне ендіру мүмкіндіктері ... ... ... ... 30.33
Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиеттер
І бөлім. Дидактикадағы оқыту технологиясының
әдістері жайлы түсінік.
І.1. Дидактикадағы оқыту технологиясының мәні мен мазмұны ... ... ... ... ...6
ІІ.2. Дидактикадағы оқыту технологияларының түрлері ... ... ... ... ... ... ...7.23
І бөлім. Қазіргі заманғы оқыту технологияларын қолдану ... ... ... ... ... .24.28
ІІ.1.Деңгейлік саралап оқыту технологияларын
пайдалану ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28.30
ІІ.2. Топтап оқытуды оқыту процесіне ендіру мүмкіндіктері ... ... ... ... 30.33
Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиеттер
Біртұтас педагогикалық процесті құраушы екі басты бірліктің біреуі - оқу поцесі. Бұл процесс өте күрделі, сипаты жағынан ол тек тәрбие және даму процестерінен кейін тұруы мүмкін. Сондықтан оған толық та жан-жақты анықтама беру қиынға соғады. Оқу процесі әр текті және табиғаты жағынан әртүрлі көптеген жағдаяттардың мың санды байланыстары мен қатынастарым қамтиды. Процесс анықтамаларының көптігі де осыдан болар.
Ежелі және ортағасырлық ойшылдардың шығармаларындан "оқу", "оқу процесі" ең алдымен мақсаты - оқушы болған оқыту қызметін (преподавание) білдірген. Ғасырымыздың басында оқу ұғымы енді осы процесті құрайтын екі бірлікті - оқыту қызметі мен оқып- үйренуді қамтитын болды. Оқыту-оқу материалын игеруте ынталандырушы мұғалімдердің қызметін ал оқып- үйрену (учение) ұсынылған білімдерді игеруге бағышталған оқушылар іс-әрекетін танытады.
Кейінгі жылдары «оқу» ұғымы оқушылардың танымдық іс-әрекет тәсілдерін қалыптастырушы мұғалімнің басқару іс-әрекетін де мұғалімдер мен оқушылардың бірлікті іс-әрекетін де андататын болды. Мұгалім мен оқушының бірлікті іс-әрекеті болған оқу процесінің мәні оқыту мен оқып үйренудің бірлігін аңдатады. Бүгінгі түсінім тұрғысынан оқу келесі белгілерімен сипатталады: 1) екі тараптылық; 2) мұғалім мен оқушының бірлікті әрекеті; 3) басқарым мұғалім тарапынан; 4) жоспарлы ұйымдасу және басқару; 5) біртұтастық және бірлік; 6) оқушылардың жас даму заңдылықтарына сәйкестік; 7) оқушылардың дамуы мен тәрбиесіне жетекшілік.
Оқу және білімдену проблемалары педагогиканың дидактика деп аталатын бөлімінде зерттеледі. «Дидактика» термині грек тілінен енген, аудармасы «үйретуші» дегенді білдіреді. Алғашқы рет бұл сөз неміс педагогы Вольфганг Ратке (1571-1635) шығармаларында қолданылып, оқыту өнері мәнін андатқан. Ал Я.А.Коменский дидактиканы «баршаны барлық нәрсеге үйретудің әмбебап өнері» деп түсіндірген.
Ежелі және ортағасырлық ойшылдардың шығармаларындан "оқу", "оқу процесі" ең алдымен мақсаты - оқушы болған оқыту қызметін (преподавание) білдірген. Ғасырымыздың басында оқу ұғымы енді осы процесті құрайтын екі бірлікті - оқыту қызметі мен оқып- үйренуді қамтитын болды. Оқыту-оқу материалын игеруте ынталандырушы мұғалімдердің қызметін ал оқып- үйрену (учение) ұсынылған білімдерді игеруге бағышталған оқушылар іс-әрекетін танытады.
Кейінгі жылдары «оқу» ұғымы оқушылардың танымдық іс-әрекет тәсілдерін қалыптастырушы мұғалімнің басқару іс-әрекетін де мұғалімдер мен оқушылардың бірлікті іс-әрекетін де андататын болды. Мұгалім мен оқушының бірлікті іс-әрекеті болған оқу процесінің мәні оқыту мен оқып үйренудің бірлігін аңдатады. Бүгінгі түсінім тұрғысынан оқу келесі белгілерімен сипатталады: 1) екі тараптылық; 2) мұғалім мен оқушының бірлікті әрекеті; 3) басқарым мұғалім тарапынан; 4) жоспарлы ұйымдасу және басқару; 5) біртұтастық және бірлік; 6) оқушылардың жас даму заңдылықтарына сәйкестік; 7) оқушылардың дамуы мен тәрбиесіне жетекшілік.
Оқу және білімдену проблемалары педагогиканың дидактика деп аталатын бөлімінде зерттеледі. «Дидактика» термині грек тілінен енген, аудармасы «үйретуші» дегенді білдіреді. Алғашқы рет бұл сөз неміс педагогы Вольфганг Ратке (1571-1635) шығармаларында қолданылып, оқыту өнері мәнін андатқан. Ал Я.А.Коменский дидактиканы «баршаны барлық нәрсеге үйретудің әмбебап өнері» деп түсіндірген.
1. Н.И. Балдырев. Мектептегі тәрбие жұмысының методикасы,
-А., 1987 .
2. М.Коротов және т.б. Мектептегі тәрбие жұмысы. –А., 1978.
3. Ж.Б.Қоянбаев және т.б. Педагогика. –А., 1978.
4. Ж.Б.Қоянбаев. Семья және балалар мен жетістіктер тәрбиесі-А., 1990.
5. Ж.Әбиев. Педагогика тарихы-А., 2006.
6. И.Аманова. Тәрбие негіздері. –А., 2005.
7. С.Бабаев. Жалпы педгогика. –А., 2001.
8. С.Қалиев. Педагогика тарихы. –А., 2001.
9. Р.М.Қалибаев. Педагогика. –А., 1996.
10. М.М.Мұханов. Ақыл ой өрісі.-А., 1980.
-А., 1987 .
2. М.Коротов және т.б. Мектептегі тәрбие жұмысы. –А., 1978.
3. Ж.Б.Қоянбаев және т.б. Педагогика. –А., 1978.
4. Ж.Б.Қоянбаев. Семья және балалар мен жетістіктер тәрбиесі-А., 1990.
5. Ж.Әбиев. Педагогика тарихы-А., 2006.
6. И.Аманова. Тәрбие негіздері. –А., 2005.
7. С.Бабаев. Жалпы педгогика. –А., 2001.
8. С.Қалиев. Педагогика тарихы. –А., 2001.
9. Р.М.Қалибаев. Педагогика. –А., 1996.
10. М.М.Мұханов. Ақыл ой өрісі.-А., 1980.
Жоспар:
І.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .3-5
І бөлім. Дидактикадағы оқыту технологиясының
әдістері жайлы түсінік.
І.1. Дидактикадағы оқыту технологиясының мәні мен
мазмұны ... ... ... ... ...6
ІІ.2. Дидактикадағы оқыту технологияларының
түрлері ... ... ... ... ... ... ...7 -23
І бөлім. Қазіргі заманғы оқыту технологияларын
қолдану ... ... ... ... ... .24-28
ІІ.1.Деңгейлік саралап оқыту технологияларын
пайдалану
ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...28-30
ІІ.2. Топтап оқытуды оқыту процесіне ендіру мүмкіндіктері ... ... ... ... 30-
33
Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Біртұтас педагогикалық процесті құраушы екі басты бірліктің біреуі - оқу
поцесі. Бұл процесс өте күрделі, сипаты жағынан ол тек тәрбие және даму
процестерінен кейін тұруы мүмкін. Сондықтан оған толық та жан-жақты
анықтама беру қиынға соғады. Оқу процесі әр текті және табиғаты жағынан
әртүрлі көптеген жағдаяттардың мың санды байланыстары мен қатынастарым
қамтиды. Процесс анықтамаларының көптігі де осыдан болар.
Ежелі және ортағасырлық ойшылдардың шығармаларындан "оқу", "оқу процесі"
ең алдымен мақсаты - оқушы болған оқыту қызметін (преподавание) білдірген.
Ғасырымыздың басында оқу ұғымы енді осы процесті құрайтын екі бірлікті -
оқыту қызметі мен оқып- үйренуді қамтитын болды. Оқыту-оқу материалын
игеруте ынталандырушы мұғалімдердің қызметін ал оқып- үйрену (учение)
ұсынылған білімдерді игеруге бағышталған оқушылар іс-әрекетін танытады.
Кейінгі жылдары оқу ұғымы оқушылардың танымдық іс-әрекет тәсілдерін
қалыптастырушы мұғалімнің басқару іс-әрекетін де мұғалімдер мен оқушылардың
бірлікті іс-әрекетін де андататын болды. Мұгалім мен оқушының бірлікті іс-
әрекеті болған оқу процесінің мәні оқыту мен оқып үйренудің бірлігін
аңдатады. Бүгінгі түсінім тұрғысынан оқу келесі белгілерімен сипатталады:
1) екі тараптылық; 2) мұғалім мен оқушының бірлікті әрекеті; 3) басқарым
мұғалім тарапынан; 4) жоспарлы ұйымдасу және басқару; 5) біртұтастық және
бірлік; 6) оқушылардың жас даму заңдылықтарына сәйкестік; 7) оқушылардың
дамуы мен тәрбиесіне жетекшілік.
Оқу және білімдену проблемалары педагогиканың дидактика деп аталатын
бөлімінде зерттеледі. Дидактика термині грек тілінен енген, аудармасы
үйретуші дегенді білдіреді. Алғашқы рет бұл сөз неміс педагогы Вольфганг
Ратке (1571-1635) шығармаларында қолданылып, оқыту өнері мәнін андатқан. Ал
Я.А.Коменский дидактиканы баршаны барлық нәрсеге үйретудің әмбебап өнері
деп түсіндірген. XIX ғасырдың басында неміс педагогы И.Гербарт дидактиканы
тәрбиелеп оқытудың өз алдына тұтас және қайшылықсыз теориясы ретінде
таныған. Дидактиканың негізгі міндеттері В.Ратке заманынан бермен қарай
бірде өзгерместен келе жатыр. Олар: нені үйрету және қалай үйрету
проблемасын шешу; қазіргі заман педагогикасы бұларға қоса -қашан, қай
жерде, кімді және не үшін оқыту қажет деген мәселелерді қарқынды зерттеуде.
Дидактиканың негізгі категорияларын танытушы келесі ұғымдар белгіленген:
оқыту, оқып-үйрену, оқу. білімдену, білім, ептілік, дағды, сонымен бірге
оқу мақсаты, мазмұны, ұйымдастырылуы, түрлері, формалары, әдістері, құрал-
жабдықтары, нәтнжесі (өнімі). Дидактикалық жүйе және оқу технологиясы да
осы категориялық ұғымдар тұрғысынан танылуы тиіс. Осыдан қысқа да ауқымды
анықтама келіп шығады: дидактика- бұл оқу және білімдену, олардың
мақсаттары, мазмұны, әдістері, құрал-жабдықтары, ұйымдастырылуы мен
нәтижелері жөніндегі ғылым.
Дидактика өз пәні аймағында іске қосылатын заңдылықтарды зерттейді, оқу
процесінің барысы мен нәтижесіне негіз болар тәуелділіктерді талдайды,
жоспарланған мақсаттар мен міндеттердің орындалуын қамтамасыз етуші
әдістер, ұйымдастыру формалары мсн құрал-жабдықтарын белгілейді. Осының
арқасында ол екі басты функиияны атқарады: 1) теориялық (диагностика және
болжастыру); 2) практнкалық (қалыпты іс-әрекет, құралдар дайындау).
Дидактика барша пәндер бойынша және оқу іс-әрекетінің барлық деигейін:
орайластырылған оқу жүйесін біріктіреді. Зерттелуші болмысты қамту
шеңберіне байланысты дидактика жалпы және жекеленген болы бөлінеді.Жалпы
дидактшаның зерттейтін пәні: оқыту мен оны үйренуді, оларды туындатқан
жағдаяттары мен оларды орындау шарттары және соның арқасында жетілетін
нәтижелерімен бірге анықтау. Жекеленген (нақты) дидактика оқыту әдістемесі
деп аталады. Ол әртүрлі оқу пәндерінің желісін , мазмұнын, оқыту формалары
мен әдістерін қарастырады. Әр оқу пәні өз әдістемесіне ие.
Дидактикалык процесс мәнін түсіну үшін оқу және оқу процесі
түсніктерінің мән-мағынасын ажыратып алған жөн. Кейде бұл категориялар
тендестіріле қарастырылады. Іс жүзінде олай емес. Оқу түсінігі құбылысты
білдіреді, ал оқу процесі- бұл процестің уақыт және кең етікте дамуы,
оның кезеңдерінің бірізді ауысып баруы.
Ұзақ уақыттар желісінде оқу процесі негізінен оқыту қызметі ретінде
қарестырылды, яғни мұғалім жұмысы деп есептелінді. Уақыт өтумен бұл
түсінікке кең мағына беріліп, оқушы іс-әрекеттеріне ерекше назар
аударылатын болды.
Оқу процесі - шынайы болмыстағы қиын да қыстаулы, күрделі процесс. Ол өз
ішіне көптеген құрылымы, деңгейі әр текті және табиғаты бір-біріне
ұқсамаған жағдаяттардың сан қилы байлаиыстары мен қатынастарын қамтиды.
Сондықтан да оқу процесі түсінігіне толық және жан-жақты анықтама беру
қиындау. Солай да болса. қазіргі педагогика ғылымында оқу процесі ұғымына
орай келесідей анықтама қабылданған: оқу процесі - бұл барысында білім
беру, игеру, тәрбиеліу және дамьпу міндеттерін іске асыруға бағытталған
оқытушы мен оқушы арасындағы мақсат бағдарлы өзара байланысты іс -әрекет.
Оқу процесі екі тарапты сипатқа ие. Оныц құрамы өзара табиғи байланыстағы
екі түрлі әрекеттен тұрады: оқыту - мұғалімнің оқу материалын меңгеруге
орай ұйымдастыратын оқу-үйрету іс-әрекеттері және оқып үйрену - білім
меңгеру мақсатындағы оқушының іс-әрекеттері. Бұл екеуі арасындағы
байланыстырушы тетік - бірлікті іс-әрекеттерді жанамаластыратын оқу
мазмұны.
1. Дидактикадағы оқыту технологиясының мәнің мен мазмұны
1. Қазақстан -2030 стратегиялық бағдарламасын жүзеге асыру
бағытындағы жұмыстарды жандандандыру
-салауаты өмір салтын қалыптастырудың негізі-дені сау, рухы мықты ұрпақты
тәрбиелеу деп танылып, осы бағыттағы жұмыстарды одан әрі жүргізу.
-Мұғалімдерді топтарға бөліп, компьютерлік сауатын көтеру, компьютердің
мүмкіншіліктерін пән иелерінің тиімді пайдалану бағытында жүргізу,
электронды оқулықтарды жүйелі пайдалануды жүзеге асыру.
2. Мемлекеттік білім стандартына сәйкес пәндер бойынша бағдарламаның
орындалуына басшылық жасап, оқушылардың білім сапасының деңгейін үнемі
назрда ұстау.
-Оқушылармен жүргізілетін бақылау жұмыстарының сапасын арттыру, тест
арқылы білім деңгейін анықтап, тиісті қорытындылар шығару.
3. Жаңа педагогикалық технологияларды (ұжымдық, саралап, модульді оқыту)
оқыту-тәрбие үрдісіне енгізу, мұғалімдердің шығармашылық жұмысын
жетілдіру, озық тәжірибелерді падалану аясын кеңейту.
4. Оқушылар бойында адамгершілік, іскерлік, білімділік қасиеттерін
жетілдіру. -Дені сау , рухы мықты ұрпақ тәрбиелеу, осы бағытта дене
шынықтыру, валеология, АӘД оқу пәндерінің ролін арттыру.
5. Дарынды оқушылармен жұмысты жаңа сатыға көтеру, оқушылардың ғылыми
жұмыстарын жүйелеу, олимпиядалардың сапасн көтеру.
6. Әр оқушыны жеке тұлға ретінде тәрбиелеу, олардың бойында іскерлік,
білімділік дағдыларымен қатар туған елін , жерін , әдет-ғұрпын
қастерлейтін мәдени-парасаттылық сезімдерін ояту.
7. Мектептің материалдық –техникалық базасын нығайту мақсатында:
-мектеп фойелерін тақырыптық безендіру; -пән кабинеттерін жабдықтау, оқу
құралдарымен толықтыру;
Дидактикадағы оқыту технологиясының түрлері
Технологиялар туралы ұғымдар. Педагогикалық технологияларға негізгі
сипаттамалар.
Қазіргі кезендегі психологиялық педагогикалық әдебиетгер ғылыми-
технологоиялық процестің жетістіктері мен білім беру саласына "жаңа
компьютерлік технологияларды" енгізуімен бірге келген "технология" деген
ұғым жиі кездеседі. ұылымда арнаулы технологиялық бағыт пайда болды. Бұл
бағыт XX ғасырдың 60-шы жылдарында АҚШ және Англияда пайда болды және
қазіргі уақытта практика жүзінде барлық дүниежүзі елдеріне тарады.
Барлық жасалған және қазіргі күнде адамның қолданып жүрген
технологияларды екі түрге бөлуге болады: өңдірістік және әлеуметтік,
өндірістік технологияларга үлігі ретінде табиғат шикізатын қайта өндеу
технологиясы болады. Бұл жағдайда технология деп бастапқы материалды өнім
"шығуында" белгілі бір алдын ала берілген қажеттерді бөліп алу мақсатымен
қайта өңдеу процесі деп айтады.
Әлеуметтік технология деп, онда бастапқыда соңғы нәтиже болатын адам
болады, ал негізгі оның көрсеткіші өзгеріп тұратын бір немесе бірнеше оның
қасиеттері болады. Әлеуметтік технологияға классикалық үлгі ретінде
жұмысшыларды өз мамандықтарына оқыту қызмет етуі мүмкін. Әлеуметтік
технологня ол өндірісте қолданатын технологиядан принципиалды түрде
өзгешелігі бар. Әлеуметтік технологиялар ұйымдастыру мен жүзеге асыру
жағынан өте күрделі және оралымды. Әлеуметгік технология бұл өте жоғары
деңгейдегі ұйымдастырылған технологиялар деуге болады, себебі адам
әлеуметтік технологияның объектісі, ал ол өте тым көп жақтылы жүйе. Оған
күші мен бағыты әртүрлі болатын соны көп сыртқы әсерлер ықпал етеді, кейде
олар қарама-қайшы болады, осыған орай көбінесе әсерлер қандай қаншалықты
тиімді болатындығын алдын-ала айтуға қиын. Сондықтан әлеуметтік
технологияны өндірістік технологияның анықтамасында мүмкін болатындай
белгілі бір дәл таңдап алынған процестердің жиынтығы деп айтуға болмайды.
Өндірістік технологияны дамыту арқылы тым жоғары нәтижелерге жетуге деген
ұмтылушылық білім беру саласында тастап кетпейді аттап кетеді.
Педагогикалық іс -әрекет саласына "технология" деген сөздікті енгізу
"индустриялдық" технология (Ф.Б.Гильбрейт,
Ф.У Тейлор және т.б.) деген идеяға негізделген және ол оқытуда техникалық
жабдықтарды қолданумен байланысты. Бұл бағытты бірқатар бұрынғы кеңестік
үкіметгің аймағында ғалымдар (В.П. Беспалько, П.И. Пидкасистый және т.б.)
қолдайды. Білім беру салсындағы педагогикалық технологияның басқа бағыттары
оқу материалын талдау техникасын, мұғалім мен оқушылардың оқу іс- әрекетін
(Т.А. Ильина) ұйымдастыруды іздестіруде. Осымен қатар педагогикалық
технология ұстаздар мен оқушылардың аз ғана күш жұмсапең жақсы нәтижелерге
жетудің тиімді принциптері мен әдістерін анықтауға бағытталған.
Бірақ егер материалдық өндіріс саласында еңбек затын бірте-бірте терең
меңгеру негізінде еңбек өнімінің өсуіне әкелінетін жаңа технологиялар
жасалса, ол білім беру саласында басқаша технологиялар ұстаз іс-әрекетінің
жеке жақтарына сай жасанды, қолдан істелген конструциялар ретінде
жасалынады. Ғылыми әдебиеттердегі бар терминде технологияны жасаушылардың
дара жеке мәселелерге (проблемаларға) білім меңгеруге бағытталған оку
моделі жағына өлшем жасалған.
Назар аударған: (оқыту технологиясы, ойын технологиясы, тест жасау
технологиясы, информативтік-оқыту технологиясы, дистанциондық оқыту
технологиясы, рейтингілік оқыту технологиясы және т.б.) (Г.К. Селевко).
Шындығында педагогикалық технологияны жасаушылардың назары (терминдік
түсініктемелеріне қарағанда) педагогикалық еңбектің жеке құбылыстар
саласына бағытталған. Білім беру технологияларының басым көпшілігі
негізінен оқушылардың белгелі бір білім жиынтығын меңгеруге бағытгалған.
Концепция жасаушылардың "ұстаздар-оқушылар" жүйесінің ерекшеліктерімен
ұстаз еңбегінің технологиясының өзгешіліктері арасындағы өзара
байланыстардың түрленген түрлерін көрсетудің басылмауы олардың ең осал
жері. Егер кәсіби іс-әрекетгке жеке өзгерістер енгізілсе еңбек саласында
түбегейлі өзгерістерге жету және оның нәтижелеріне аса ықпал жасау мүмкін
емес. Бұл тағы да "технология" ұғымының мазмұны туралы айтуға мәжбүр етеді.
Бар және жасалынатын жаңа педагогикалық технологияны бағалаудың
негізінде: концептуальдық ұстаздық қатысы бар заттық саласының мазмұнын
түсіну ұстаздың қатысы бар; ұстаз іс-әрекетінің соңғы парадигмасының
нақтылғы; жалпы технология және оның ішінде жеке және педагогикалық
технологияның қайда жасалынатынымен және қолданылатындығының саласынын
ұғымына сипаттама болып отыр.
"Технология" деген термин гректің түп тамыры lechnе-өнер, шеберлік,
кәсіп және 1ogos -ғылым, білім деген сөздерінен шыққан. Екі түп тамырының
бірлігін шеберлік туралы ғылым немесе ілімді беретін сөзді құрайды, ол
өндірістік процестері жүргізудің тәсілдері мен құралдары туралы білімдер
жиынтығы, мысалы металдардың технологиясы, химиялық технология, құрлыс
жұмыстарының технологиясы және т.б. Бұл осы термин өнімді өндіру процесі
барысында жүзеге асырылып шикізатты материалдарды немесе жартылай
фабриканттарды өңдеудің жасаудың, жағдайларын қасиеттерін, формаларың
өзгерту әдістерінің жиынтығы ретінде бірқатар басқаша анықталады.
Технология ғылым ретінде міндеті-практикада өндіріс процестерінің ең
тиімділерін анықтау мен қолдану мақсатында физкалық, химиялық ,
механикалық және тағы басқа заңдылыктарды анықтау. Міне осыдан бірқатар
өте маңызды айқын анықтамалар туады: -технологияны жасау үшін
нақтылы еңбек затының қасиеттерін байланыстарымен
қатынастарының жолын сипаттайтын заңдылықтарын білу керек; еңбек затын
өндеу тәсілдерін білу; -еңбек затының жағдайын анықтай білу (диагностика);
-еңбек затының жағдайын өзгерту тәртібін (әрекет тізбегін)жасау.
Негізінен ең алдымен көрсетілген технологияның белгілері педагогикалық
еңбектің технологиясы дегеніміз не екенін анықтау береді.
Педагогикалық технологиялар білім беру аймағына қатынасы болады егер
білім берудің мақсаты білім жүйелерін меңгеру ретінде анықталса, онда
технологиялар да білім беру сияқты білімнің сапасы мен көлемін меңгерумен
бағаланады. Бірақ әдеттегі білім беру моделінін дағдарысы педагогикалық
негізгі категорияларының бірқатар мазмұнын қайта қарауға әкеледі. XV ЮНЕСКО
- ның басты , конференциясында білім беру дегеніміз әлеуметтік көлеміне
келген және дербес жетілген тұлғаның қабілеттері мен мінез-құлықтарын
жетілдірудін нәтижесі мен процесі деп есептеу қабылданады. Бұл анықтамаға
басқа білім беру тұлға мен қоғамның мүддесіне байланысты жүргізілетін
педагогикалық ұйымдастырылған әлеуметтендіру процесі деген анықтамада қайшы
келмейді.
"Білім беру" ұғымына берілген анықтамалар педагогикалық технологиялар
егер олар білім берудің мақсаттарына-біртұтас педагогикалық процестегі
тұтас тұлғаның қалыптасуына қызмет еткен жағдайда анықталатындыгын
көрсетеді. Демек педагогикалық технология егер ол "педагогтар — оқушылар"
жүйесінің ерекшелігіне оның жағдайының өзгеруі біртұтас педагогикалық
процесс болатындығына негізделе отырып жасалған.
Қазіргі уақытта "педагогикалық технология" ұғымы әртүрлі түсіндіріледі. Көп
тараған анықтама В.П. Беспалько ұсынған: ол педагогикалық технология оқу
мен тәрбие процестерінің (теориялық негізделген) еске түсіру барысында
қолданған құралдар мен әдістер жиынтығы олар білім мақсатын тиімді жүзеге
асыруға мүмкіндік береді. Педагогикалық технология қол жеткен жетістіктерді
сатылы өлшеу мен қортынды бағалаудың объективті мүмкіншілігін жеткілікті
дәрежеде сақтайтын мақсаттары мен тапсырылған оларға сәйкес ғылыми
жобалардың болуын калайды. Бірақ бұл анықтамадағы көрсетілген бір-бірімен
тәуелсіз және дербес өмір сүруін оқыту және тәрбие процесгері болады деген
оймен келісу қиын. Тұлға дегеніміз тұтастай тұратын құрылым және ол
біртұрас педагогикалық процеспен байланысты.(Ильин В.С.), демек
педагогикалық технологияда осы педагогикалық процестің басты белгісіне
сәйкес болуы керек.
Педагогикалық технологияға берілген баска да анықтама бар, ол: оқыту
процесін жүзеге асырудың мазмұндық техникада (В.П.Беспалько), педагогикалық
ұйымдастыру мен жүзеге асырудың жобасы (алгоритмі), оқыту процесін
ұйымдастырумен жүргізуді жобалау басрысындағы бірлескен педагогикалық іс-
әрекеттің моделі (В.М.Монахов), барлық сабақ беру процесін жасаудың,
қолданудың және анықтаудың жүйелі әдісі, білімді меңгерудегі техникалық
және адам және олардың өзара әрекеттерін ескеру (ЮНЕСКО), мазмұнын
қортындылау (Г.К. Селевко). В.Ң. Бордовская мен А.А. Реанның көрсетуінше
білім беру технологиялары дегеніміз бұл білім беру процесіндегі ұстаздар
мен оқушылардың жүйелілік іс-әрекеттеріне, ол мақсат мазмұн әдістерді
ұйымдастырудың белгілі бір нақтылы принциптері мен өзара байланыстылыгына
сай нақтылы идея негізінде жасалынады.
Г.М Құсайыновтың есебінше педагогикалық технология әдетгегі
түсініктерден басқа-ол мұғалімнің жоспарланған оқыту мен тәрбиелеудегі
мақсаттары мен нәтижелерге жету мен сабақ беру процесі емес, ол кәсіби
ұстаздың басшылығымен оқушылардың өзінің және өзара оқыту процесі, ол білім
берудің мазмұнымен оқу жоспарымен бағдарламаларыында ескерілген іс-
әрекеттердің сол түрлерін меңгеру жұмыстарының әрбір сатыларындағы болатын
өзгерістер мен қайта құру болады.
В.А.Сластенин бойынша педагогикалық технология деген; ол қатал ғылыми
жоспарлау және дәлірек айтқанда педагогикалық әрекеттің жетістігін
қамтамасыз ететін елестету. Педагогикалық процестің белгілі бір
принциптердің жүйесі негізінде жасалатындықтан, педагогикалық технология
сол принциптерді сыртқы және ішкі іс-әрекеттердің жиынтығы ретінде
қарастырылуы олардың объективтік өзара байланысындағы ұстаз тұлғасының
тұтасымен көрінетін бірізді жүзеге асыруға бағытталған. Міне педагогикалық
технологияның сабақ беру мен тәрбие жұмысының әдістемесінен айырмашылығы,
өзгешелігі осыдан тұрады. Егер "әдістеме" деген ұғым оқыту мен тәрбиелеу
әдістерін оны жүзеге асырушы әрекетінен тыс түтас комплексті қолдану
процедурасын көрсетеді, онда педагогикалық технология оған ұстаз тұлғасының
барлық жақтарымен көптеген көріністерімен қосылуын ұйғарады. Сірә осыдан,
қандайда болмасын педагогикалық міндет тек қана оған сай кәсіби маман
ұстаздың жүзеге асыратын технологиялар көмегімен тиімді шешілуі мүмкін.
Демек, барлық педагогикалық технологиялардың негізгі мәні туралы
пікірлердің қарама-қарсылықтарына қарамастан оны сабақ беру мен ұстаздын
жоспарланған мақсаттары мен оқушылардың іс-әрекетгерінің жетістіктеріне
жету процесі ретінде түсіндіруге болады.
Қандайда болмасын технологияның негізгі бөлігі ол соңғы негізгі
жетістікті толық анықтаумен оған жетуді дәлмен-дәл бақылау болады.
Негізінен, (өндіріс пен әлеуметтік аймақтағы) қарапайым процесс ол алдын
ала жобаланған, өнімнің негізгі қасиеттері мен анықтаудың құралдары
анықталғанда осы процесті жүргізу үшін жағдайлар мақсатта бір қалыптасып
және ол "жіберілсе" ганатехнология статусын алады.
Оқытудың дәстүрлі технологиясы, Оқытудың дәстүрлі технологиясы деп ең
алдымен XVII ғасырда дидактика принциптеріңде қалыптасқан, Я.А. Коменский
негіздеген және казіргі дейін дүниежүзі мектептерінде басым көпшілігі
қолданатын оқытуды класс-сабақтық ұйымдастыру деп түсінеді. Класс-сабақ
жүйесі педагогикалық процестің одан әрі жетіліп ұйымдастырылған дайындау
қажетілігіне байланысты пайда болған, себебі сол ғасырдың ортасында оқуға
келушілердің санының көбейе түсуіне байланысты шамамен бір жастағы
балаларды оқу топтарына жинақтала бастады.
Соңғы жүз жылдықта класс-сабақ жүйесін одан әрі дамытуға бағытгалған
бірнеше зерттеулер жүргізілген. Олар оқу жұмысының ұйымдастырудың мынадай
формаларын іздестірумен байланысты болды. Ол сабақтың кемшіліктеріне,
айталық оның орта оқушыға бағытталуын, оқудағы алға басушылық
қортындыларының мазмұнының біркеліктілігі мен орташа шамасы, құрылымының
өзгермейтіндігі: үйге берген тапсырманы сұрау, жаңа сабақты баяндау, үйге
тапсырма беру. Дәстүрлі сабақтың кемшілігінің нәтижесі, ол оқушылардың
танымдық белсенділігіне дамуымен және оның дербестігіне тежеу
болатындығында.
Дәстүрлі класс-сабақ технологияларының аса көрнекті белгілірі ол:
біржастағы оқушылардың тұрақты құрамы мен дайындық деңгейлері; кластың
бірыңгай жылдық оқу жоспары мен бағдарламасымен жұмыс істеу; сабақ оқудың
негізгі бірлігі; әрбір сабақ бір оқу пәніне тақырыпқа арналған, себебі
класс оқушылары ортақ бір материалмен жұмыс істейді; сабақтардың үнемі
тұрақты алмасуы кесте (расписание) мұғалімнің басқарушылық ролі және с.с
Сонымен, оқушы, оқу күні, сабақтар кестесі, оқу каникулдары, үзілістер-
бұл класс сабақ жүйесінің белгілері.
Дәстүрлі оқыту технологияларының концептуалдық негізін
Я. А. Коменский жасаған педагогика принциптер, ғылымилық, бірізділік,
жүйелілік, беріктілік, белсенділіктегі сапалылық, көрнекілік теорияның
практикамен байланыстылығы, жас аралық пен өзіндік ерекшеліктерді ескеру.
Оқыту дегеніміз ересек үлкен ұрпақтардан емес өсіп келе жатқан
ұрпақтарға білім, білік және дағдыларды, әлеуметтік тәжірибені алып беруін
айтамыз. Бұл тұтас процестің құрамына мақсат, мазмұн, әдістер мен құралдар
кіреді.
Оқытудың мақсаттары бірқатар жағдайларға байланысты тиісті бір құрамдас
бөліктен кіргізетін ойнақы өзгерткіш категория болады. Мақсаттын
ерекшелігіне сай дәстүрлі оқыту дегеніміз тұлғаны белгіленген қасиеттермен,
тәрбиелеу болып табылады. Мақсаттың мазмұнына байланысты дәстүрлі оқыту
тұлғаны дамытуға (жан-жақты дамыту тек қана мәлімдеме ғана) емес көбіне
білім, білік және дағдыларды меңгеруге бағытталған. Қазіргі кездегі жалпы
мектепте мақсат біршама өзгерген айталық идеологияландыру шығарылып
тасталған, жан-жақты үндестерілген даму ұраны алып тасталған, адамгершілік
тәрбиесінің, құрамы да өзгерістерге ұшыраған, бірақ мақсатты жоспарланған
қасиеттер сапалар (оқыту стандарттары) жиынтығы ретінде қарастыру
парадигмасы бұрынғы сияқты қалып отыр.
Білім берудің дәстүрлі жалпы мектептің мазмұны бұрынғы кеңес үкіметі
жылдарында қалыптасқан, ол елді индустриализациялау міндеттерімен дамыған
капиталистік елдердің техникалық деңгейіне қиыншылыкпен, жалпы ғылыми-
техникалық прогрестің ролімен және ол осы күнге шейін технократиялылығымен
анықталады.
Дәстүрлі технология ең алдымен авторитарлық педагогиканың талаптарына
оқушының ішкі өмірімен өте нашар байланысты ілім болып табылады, ал ол
әртүрлі сауалдар мен мұқтаждықтардан тұрады, онда тұлғаның өзіне тән
қабілеттерін көрсету үшін жағдайларымен творчестволық көріністері болмайды.
Оқыту процесінің авторитарлығы іс-әрекетті регламентациялаудан көрінеді;
оқытуды атқару тәртібінің ықтиярсыз істелінетіндігі ("мектеп тұлғаны
даралайды"); бақылауды бір орталықтандыру; орташа оқушыға бағыттанушылық
("мектеп талаптарды өшіруде"). Онда оқушы позициясы ықпал етуге оқыту
объектісіне бағынған оұушы "тиісті" оұушы әлі толықанды. Тұлға емес, рухсыз
"винт" ретінде көрінеді. Ал мұғалімнің позициясы-ол командир, жалғыз
инциативті адам, төрешісі ("әрқашанда ол дұрыс айтады") жас үлкен адам (ата-
ана) оқытады; пәнмен балаға, "жазалаушы оқ" стилі.
Білімді меңгеру әдістері дайын білімдерді хабарлауға негізделеді, оқыту
белгілі бір үлгілермен, индуктивтік логикамен жеке даралықтан жалпылыққа
механикалық есте сақтауға көзбен көргенді мазмұнын айқын беру,
репродуктивтік еске түсіру елестету.
Дәстүрлі оқыту технологияларының әдістерін екі келесі топтарға жатқызуға
болады: 1 .Иллюстративті-түсіндіру әдістері (лекция, баяндау, әңгімелесу,
тәжірибелерді көрсету, енбек операциялары, экскурциялар және т.б.) мұғалім
түсіндіреді және оқу материалын көрнекті түрде көрсетеді.
2.Репродуктивтік әдіс: мұғалім білімді, іс-әрекет тәсілдерін, тапсырмаларды
шешуді тәжірибелерді елестету үшін тапсырмалар құрастырады; оқып үйренуші
оқу материалдарын белсенді еске түсіреді. (сұрақтарға жауап береді, еспетер
шығарады және с.с), сонымен "білім көшірмелерін қалыптастырады".
Сонымен дәстүрлі оқыту технологиясының артықшылықтарына мыналарды
жатқызуға болады: ерекшеліктердің жүйелілігі; оқу материалын логикалық
дұрыс бере білу ұйымдастырудың анықтылығы; мұғалім тұлғасының оқушыларға
тұрақты әсерлі эмоция сезімдік ықпал жалпы оқу барысында қаржыны орынды
жұмсау. Бұл технологияның нашар жақтары мыналар: біркелкілік, табандық
құрылым, сабақ уақытын тиімсіз бөліп тарату, оқушыларды бір-бірімен
қатынастардан изоляциялау, оқшаулау, оқушыларда дербестіктің болмауын
енжарлық (немесе көзбоярлықтағы белсенділік); оқушылардын сөз іс-әрекетінің
нашарлылығы; оқушыларға орташа өлшеммен қарау, индвидуальды оқытудың таза
болмауы, нашар қайта байланыс. Бұндай сабақтарда материалдан, тек қана
хабардар болуын қамтамасыз етіледі, ол ең жоғарғы деңгейге жету үй
тапсырмасын орындауға қолданылады.
Сабақ негізгі форма ретінде оқыту-тәрбиелеу процесін ұйымдаетырудың басқада
формаларымен толықтырылуы мүмкін. Олардың бір бөліктері сабақты параледді
дамытады; яғни класс-сабақ жүйесі шеңберінде (экскурсиялар,
консультациялар, үй жұмысы, оқу конференциялары, қосымша сабақтар.
Жоғары оқу орындарында қодданылатын лекция-семинар жүйесінен алынып
пайдаланған. Олар оқушылардың жас ерекшелгін ескеруге бейімделген
(лекциялар, семинарлар, практикумдар, зачеттар, экзамендер). Мысалы, лекция-
семинар-зачет оқу жүйесінде (формасында) алдымен класқа оқу материалы
лекциялық әдіспен беріледі, содан соң семинар, практикалық және
лабораториялық сабақтарда талқыланады (меңгеріледі, қолданады) және меңгеру
нәтижесі зачеттік формада тексеріледі.
Кейбір жаңа педагогикалық технологиялар XX ғасырдың 80-шы жылдары
Россияда жаңашыл -мұғалімдер топтары қалыптасады, олардың әрқайсысы баланы
оқыту, тәрбиелеу және дамытуда өзіндік жаңалықтары болады, олар ең жоғарғы
нәтижелер береді. Сонымен бірге олардың жалпы ортақ белгілері болды. Мектеп
оқушысының оқу жұмысы тәсілдерін жеңілдету және жандандыру, танымдық іс-
әрекеті (сүйеніш схемалар, сигналдар) үлкен блоктар арқылы материалдарды
оқу және т.б. аса айырықша көрсететін жаңашыл педагогтардың мұғалімдер
позициясын бағытын авторитарлықтан демократиялыққа гумандыққа ауыстыруға
деген ұмтылушылықты айтуға болады, бұл жаңа педагогикалық ынтымақтастық
деген бағытқа орын берді.
Барлық осы технологиялардың көрнекті өкілдері ішінен Ш.А. Амоношвилиді-
бастауыш класс окушыларын эксперименталды оқыту жаңашалап атау керек. Ш.А.
Амонашвили өзінің эксперименталдық мектебінде ынтымақтастық педагогикасын
жеке тұлғалық бабын табу бағыты, тіл мен матиматиканы еспеті оқытудың бір
ретілік әдістемесі оның педагогикалыұ іс-әрекетінің өзіндік қортындысы,
өзінің тұрақты
"О начальной ступений образования, построенного на принципах гуманно-
личностной педагогики" деген еңбегінде баяндалған.
Академик М.П.Иванов-коммунарлық тәрбие әдістемесінің коллективтік істің
әдістемесінің авторы қазіргі жағдайда А.С. Макаренконың идеясын дамыта
түседі. Жаңашыл-педагогтың тәжірибесіндегі басты әдістемелік коллективтік
еңбек ісінің ерекшелігі-ол тұлғаның субъективтік позициясы.
Санкт-Петербургтағы №84 мектептің әдебиет пәнінің мұғалімі Е.Н. Ильин
әдебиет сабағын өнер және адамгершілік-этикалық курс ретіндегі берудің
жүргізудің бірегейлі, соны концепциясын жасады, ол әрбір оқушыға адам болып
қалыптасуына көмектеседі. Ұстаз мақсатты басшылыққа ала отырып жас
өспірімге өз күшін тексеруге оның өзіндегі ең жаксы тұлғалық қасиеттерін
айтуға, гуманизммен адамзаттық биіктеріне әкелуге көмектеседі. Е.Н.
Ильиннің әдебиет сабақтары-ол адамды қалыптастыру процесі қатынас сабағы,
ол жай жұмыс емес; ол тек өмір. өнер оку сабағы, ол оқу ғана емес кестедегі
сағат емес.
СССР Халық мұғалімі В.Ф. Шаталов дәстүрлі класс ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
І.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .3-5
І бөлім. Дидактикадағы оқыту технологиясының
әдістері жайлы түсінік.
І.1. Дидактикадағы оқыту технологиясының мәні мен
мазмұны ... ... ... ... ...6
ІІ.2. Дидактикадағы оқыту технологияларының
түрлері ... ... ... ... ... ... ...7 -23
І бөлім. Қазіргі заманғы оқыту технологияларын
қолдану ... ... ... ... ... .24-28
ІІ.1.Деңгейлік саралап оқыту технологияларын
пайдалану
ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...28-30
ІІ.2. Топтап оқытуды оқыту процесіне ендіру мүмкіндіктері ... ... ... ... 30-
33
Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Біртұтас педагогикалық процесті құраушы екі басты бірліктің біреуі - оқу
поцесі. Бұл процесс өте күрделі, сипаты жағынан ол тек тәрбие және даму
процестерінен кейін тұруы мүмкін. Сондықтан оған толық та жан-жақты
анықтама беру қиынға соғады. Оқу процесі әр текті және табиғаты жағынан
әртүрлі көптеген жағдаяттардың мың санды байланыстары мен қатынастарым
қамтиды. Процесс анықтамаларының көптігі де осыдан болар.
Ежелі және ортағасырлық ойшылдардың шығармаларындан "оқу", "оқу процесі"
ең алдымен мақсаты - оқушы болған оқыту қызметін (преподавание) білдірген.
Ғасырымыздың басында оқу ұғымы енді осы процесті құрайтын екі бірлікті -
оқыту қызметі мен оқып- үйренуді қамтитын болды. Оқыту-оқу материалын
игеруте ынталандырушы мұғалімдердің қызметін ал оқып- үйрену (учение)
ұсынылған білімдерді игеруге бағышталған оқушылар іс-әрекетін танытады.
Кейінгі жылдары оқу ұғымы оқушылардың танымдық іс-әрекет тәсілдерін
қалыптастырушы мұғалімнің басқару іс-әрекетін де мұғалімдер мен оқушылардың
бірлікті іс-әрекетін де андататын болды. Мұгалім мен оқушының бірлікті іс-
әрекеті болған оқу процесінің мәні оқыту мен оқып үйренудің бірлігін
аңдатады. Бүгінгі түсінім тұрғысынан оқу келесі белгілерімен сипатталады:
1) екі тараптылық; 2) мұғалім мен оқушының бірлікті әрекеті; 3) басқарым
мұғалім тарапынан; 4) жоспарлы ұйымдасу және басқару; 5) біртұтастық және
бірлік; 6) оқушылардың жас даму заңдылықтарына сәйкестік; 7) оқушылардың
дамуы мен тәрбиесіне жетекшілік.
Оқу және білімдену проблемалары педагогиканың дидактика деп аталатын
бөлімінде зерттеледі. Дидактика термині грек тілінен енген, аудармасы
үйретуші дегенді білдіреді. Алғашқы рет бұл сөз неміс педагогы Вольфганг
Ратке (1571-1635) шығармаларында қолданылып, оқыту өнері мәнін андатқан. Ал
Я.А.Коменский дидактиканы баршаны барлық нәрсеге үйретудің әмбебап өнері
деп түсіндірген. XIX ғасырдың басында неміс педагогы И.Гербарт дидактиканы
тәрбиелеп оқытудың өз алдына тұтас және қайшылықсыз теориясы ретінде
таныған. Дидактиканың негізгі міндеттері В.Ратке заманынан бермен қарай
бірде өзгерместен келе жатыр. Олар: нені үйрету және қалай үйрету
проблемасын шешу; қазіргі заман педагогикасы бұларға қоса -қашан, қай
жерде, кімді және не үшін оқыту қажет деген мәселелерді қарқынды зерттеуде.
Дидактиканың негізгі категорияларын танытушы келесі ұғымдар белгіленген:
оқыту, оқып-үйрену, оқу. білімдену, білім, ептілік, дағды, сонымен бірге
оқу мақсаты, мазмұны, ұйымдастырылуы, түрлері, формалары, әдістері, құрал-
жабдықтары, нәтнжесі (өнімі). Дидактикалық жүйе және оқу технологиясы да
осы категориялық ұғымдар тұрғысынан танылуы тиіс. Осыдан қысқа да ауқымды
анықтама келіп шығады: дидактика- бұл оқу және білімдену, олардың
мақсаттары, мазмұны, әдістері, құрал-жабдықтары, ұйымдастырылуы мен
нәтижелері жөніндегі ғылым.
Дидактика өз пәні аймағында іске қосылатын заңдылықтарды зерттейді, оқу
процесінің барысы мен нәтижесіне негіз болар тәуелділіктерді талдайды,
жоспарланған мақсаттар мен міндеттердің орындалуын қамтамасыз етуші
әдістер, ұйымдастыру формалары мсн құрал-жабдықтарын белгілейді. Осының
арқасында ол екі басты функиияны атқарады: 1) теориялық (диагностика және
болжастыру); 2) практнкалық (қалыпты іс-әрекет, құралдар дайындау).
Дидактика барша пәндер бойынша және оқу іс-әрекетінің барлық деигейін:
орайластырылған оқу жүйесін біріктіреді. Зерттелуші болмысты қамту
шеңберіне байланысты дидактика жалпы және жекеленген болы бөлінеді.Жалпы
дидактшаның зерттейтін пәні: оқыту мен оны үйренуді, оларды туындатқан
жағдаяттары мен оларды орындау шарттары және соның арқасында жетілетін
нәтижелерімен бірге анықтау. Жекеленген (нақты) дидактика оқыту әдістемесі
деп аталады. Ол әртүрлі оқу пәндерінің желісін , мазмұнын, оқыту формалары
мен әдістерін қарастырады. Әр оқу пәні өз әдістемесіне ие.
Дидактикалык процесс мәнін түсіну үшін оқу және оқу процесі
түсніктерінің мән-мағынасын ажыратып алған жөн. Кейде бұл категориялар
тендестіріле қарастырылады. Іс жүзінде олай емес. Оқу түсінігі құбылысты
білдіреді, ал оқу процесі- бұл процестің уақыт және кең етікте дамуы,
оның кезеңдерінің бірізді ауысып баруы.
Ұзақ уақыттар желісінде оқу процесі негізінен оқыту қызметі ретінде
қарестырылды, яғни мұғалім жұмысы деп есептелінді. Уақыт өтумен бұл
түсінікке кең мағына беріліп, оқушы іс-әрекеттеріне ерекше назар
аударылатын болды.
Оқу процесі - шынайы болмыстағы қиын да қыстаулы, күрделі процесс. Ол өз
ішіне көптеген құрылымы, деңгейі әр текті және табиғаты бір-біріне
ұқсамаған жағдаяттардың сан қилы байлаиыстары мен қатынастарын қамтиды.
Сондықтан да оқу процесі түсінігіне толық және жан-жақты анықтама беру
қиындау. Солай да болса. қазіргі педагогика ғылымында оқу процесі ұғымына
орай келесідей анықтама қабылданған: оқу процесі - бұл барысында білім
беру, игеру, тәрбиеліу және дамьпу міндеттерін іске асыруға бағытталған
оқытушы мен оқушы арасындағы мақсат бағдарлы өзара байланысты іс -әрекет.
Оқу процесі екі тарапты сипатқа ие. Оныц құрамы өзара табиғи байланыстағы
екі түрлі әрекеттен тұрады: оқыту - мұғалімнің оқу материалын меңгеруге
орай ұйымдастыратын оқу-үйрету іс-әрекеттері және оқып үйрену - білім
меңгеру мақсатындағы оқушының іс-әрекеттері. Бұл екеуі арасындағы
байланыстырушы тетік - бірлікті іс-әрекеттерді жанамаластыратын оқу
мазмұны.
1. Дидактикадағы оқыту технологиясының мәнің мен мазмұны
1. Қазақстан -2030 стратегиялық бағдарламасын жүзеге асыру
бағытындағы жұмыстарды жандандандыру
-салауаты өмір салтын қалыптастырудың негізі-дені сау, рухы мықты ұрпақты
тәрбиелеу деп танылып, осы бағыттағы жұмыстарды одан әрі жүргізу.
-Мұғалімдерді топтарға бөліп, компьютерлік сауатын көтеру, компьютердің
мүмкіншіліктерін пән иелерінің тиімді пайдалану бағытында жүргізу,
электронды оқулықтарды жүйелі пайдалануды жүзеге асыру.
2. Мемлекеттік білім стандартына сәйкес пәндер бойынша бағдарламаның
орындалуына басшылық жасап, оқушылардың білім сапасының деңгейін үнемі
назрда ұстау.
-Оқушылармен жүргізілетін бақылау жұмыстарының сапасын арттыру, тест
арқылы білім деңгейін анықтап, тиісті қорытындылар шығару.
3. Жаңа педагогикалық технологияларды (ұжымдық, саралап, модульді оқыту)
оқыту-тәрбие үрдісіне енгізу, мұғалімдердің шығармашылық жұмысын
жетілдіру, озық тәжірибелерді падалану аясын кеңейту.
4. Оқушылар бойында адамгершілік, іскерлік, білімділік қасиеттерін
жетілдіру. -Дені сау , рухы мықты ұрпақ тәрбиелеу, осы бағытта дене
шынықтыру, валеология, АӘД оқу пәндерінің ролін арттыру.
5. Дарынды оқушылармен жұмысты жаңа сатыға көтеру, оқушылардың ғылыми
жұмыстарын жүйелеу, олимпиядалардың сапасн көтеру.
6. Әр оқушыны жеке тұлға ретінде тәрбиелеу, олардың бойында іскерлік,
білімділік дағдыларымен қатар туған елін , жерін , әдет-ғұрпын
қастерлейтін мәдени-парасаттылық сезімдерін ояту.
7. Мектептің материалдық –техникалық базасын нығайту мақсатында:
-мектеп фойелерін тақырыптық безендіру; -пән кабинеттерін жабдықтау, оқу
құралдарымен толықтыру;
Дидактикадағы оқыту технологиясының түрлері
Технологиялар туралы ұғымдар. Педагогикалық технологияларға негізгі
сипаттамалар.
Қазіргі кезендегі психологиялық педагогикалық әдебиетгер ғылыми-
технологоиялық процестің жетістіктері мен білім беру саласына "жаңа
компьютерлік технологияларды" енгізуімен бірге келген "технология" деген
ұғым жиі кездеседі. ұылымда арнаулы технологиялық бағыт пайда болды. Бұл
бағыт XX ғасырдың 60-шы жылдарында АҚШ және Англияда пайда болды және
қазіргі уақытта практика жүзінде барлық дүниежүзі елдеріне тарады.
Барлық жасалған және қазіргі күнде адамның қолданып жүрген
технологияларды екі түрге бөлуге болады: өңдірістік және әлеуметтік,
өндірістік технологияларга үлігі ретінде табиғат шикізатын қайта өндеу
технологиясы болады. Бұл жағдайда технология деп бастапқы материалды өнім
"шығуында" белгілі бір алдын ала берілген қажеттерді бөліп алу мақсатымен
қайта өңдеу процесі деп айтады.
Әлеуметтік технология деп, онда бастапқыда соңғы нәтиже болатын адам
болады, ал негізгі оның көрсеткіші өзгеріп тұратын бір немесе бірнеше оның
қасиеттері болады. Әлеуметтік технологияға классикалық үлгі ретінде
жұмысшыларды өз мамандықтарына оқыту қызмет етуі мүмкін. Әлеуметтік
технологня ол өндірісте қолданатын технологиядан принципиалды түрде
өзгешелігі бар. Әлеуметтік технологиялар ұйымдастыру мен жүзеге асыру
жағынан өте күрделі және оралымды. Әлеуметгік технология бұл өте жоғары
деңгейдегі ұйымдастырылған технологиялар деуге болады, себебі адам
әлеуметтік технологияның объектісі, ал ол өте тым көп жақтылы жүйе. Оған
күші мен бағыты әртүрлі болатын соны көп сыртқы әсерлер ықпал етеді, кейде
олар қарама-қайшы болады, осыған орай көбінесе әсерлер қандай қаншалықты
тиімді болатындығын алдын-ала айтуға қиын. Сондықтан әлеуметтік
технологияны өндірістік технологияның анықтамасында мүмкін болатындай
белгілі бір дәл таңдап алынған процестердің жиынтығы деп айтуға болмайды.
Өндірістік технологияны дамыту арқылы тым жоғары нәтижелерге жетуге деген
ұмтылушылық білім беру саласында тастап кетпейді аттап кетеді.
Педагогикалық іс -әрекет саласына "технология" деген сөздікті енгізу
"индустриялдық" технология (Ф.Б.Гильбрейт,
Ф.У Тейлор және т.б.) деген идеяға негізделген және ол оқытуда техникалық
жабдықтарды қолданумен байланысты. Бұл бағытты бірқатар бұрынғы кеңестік
үкіметгің аймағында ғалымдар (В.П. Беспалько, П.И. Пидкасистый және т.б.)
қолдайды. Білім беру салсындағы педагогикалық технологияның басқа бағыттары
оқу материалын талдау техникасын, мұғалім мен оқушылардың оқу іс- әрекетін
(Т.А. Ильина) ұйымдастыруды іздестіруде. Осымен қатар педагогикалық
технология ұстаздар мен оқушылардың аз ғана күш жұмсапең жақсы нәтижелерге
жетудің тиімді принциптері мен әдістерін анықтауға бағытталған.
Бірақ егер материалдық өндіріс саласында еңбек затын бірте-бірте терең
меңгеру негізінде еңбек өнімінің өсуіне әкелінетін жаңа технологиялар
жасалса, ол білім беру саласында басқаша технологиялар ұстаз іс-әрекетінің
жеке жақтарына сай жасанды, қолдан істелген конструциялар ретінде
жасалынады. Ғылыми әдебиеттердегі бар терминде технологияны жасаушылардың
дара жеке мәселелерге (проблемаларға) білім меңгеруге бағытталған оку
моделі жағына өлшем жасалған.
Назар аударған: (оқыту технологиясы, ойын технологиясы, тест жасау
технологиясы, информативтік-оқыту технологиясы, дистанциондық оқыту
технологиясы, рейтингілік оқыту технологиясы және т.б.) (Г.К. Селевко).
Шындығында педагогикалық технологияны жасаушылардың назары (терминдік
түсініктемелеріне қарағанда) педагогикалық еңбектің жеке құбылыстар
саласына бағытталған. Білім беру технологияларының басым көпшілігі
негізінен оқушылардың белгелі бір білім жиынтығын меңгеруге бағытгалған.
Концепция жасаушылардың "ұстаздар-оқушылар" жүйесінің ерекшеліктерімен
ұстаз еңбегінің технологиясының өзгешіліктері арасындағы өзара
байланыстардың түрленген түрлерін көрсетудің басылмауы олардың ең осал
жері. Егер кәсіби іс-әрекетгке жеке өзгерістер енгізілсе еңбек саласында
түбегейлі өзгерістерге жету және оның нәтижелеріне аса ықпал жасау мүмкін
емес. Бұл тағы да "технология" ұғымының мазмұны туралы айтуға мәжбүр етеді.
Бар және жасалынатын жаңа педагогикалық технологияны бағалаудың
негізінде: концептуальдық ұстаздық қатысы бар заттық саласының мазмұнын
түсіну ұстаздың қатысы бар; ұстаз іс-әрекетінің соңғы парадигмасының
нақтылғы; жалпы технология және оның ішінде жеке және педагогикалық
технологияның қайда жасалынатынымен және қолданылатындығының саласынын
ұғымына сипаттама болып отыр.
"Технология" деген термин гректің түп тамыры lechnе-өнер, шеберлік,
кәсіп және 1ogos -ғылым, білім деген сөздерінен шыққан. Екі түп тамырының
бірлігін шеберлік туралы ғылым немесе ілімді беретін сөзді құрайды, ол
өндірістік процестері жүргізудің тәсілдері мен құралдары туралы білімдер
жиынтығы, мысалы металдардың технологиясы, химиялық технология, құрлыс
жұмыстарының технологиясы және т.б. Бұл осы термин өнімді өндіру процесі
барысында жүзеге асырылып шикізатты материалдарды немесе жартылай
фабриканттарды өңдеудің жасаудың, жағдайларын қасиеттерін, формаларың
өзгерту әдістерінің жиынтығы ретінде бірқатар басқаша анықталады.
Технология ғылым ретінде міндеті-практикада өндіріс процестерінің ең
тиімділерін анықтау мен қолдану мақсатында физкалық, химиялық ,
механикалық және тағы басқа заңдылыктарды анықтау. Міне осыдан бірқатар
өте маңызды айқын анықтамалар туады: -технологияны жасау үшін
нақтылы еңбек затының қасиеттерін байланыстарымен
қатынастарының жолын сипаттайтын заңдылықтарын білу керек; еңбек затын
өндеу тәсілдерін білу; -еңбек затының жағдайын анықтай білу (диагностика);
-еңбек затының жағдайын өзгерту тәртібін (әрекет тізбегін)жасау.
Негізінен ең алдымен көрсетілген технологияның белгілері педагогикалық
еңбектің технологиясы дегеніміз не екенін анықтау береді.
Педагогикалық технологиялар білім беру аймағына қатынасы болады егер
білім берудің мақсаты білім жүйелерін меңгеру ретінде анықталса, онда
технологиялар да білім беру сияқты білімнің сапасы мен көлемін меңгерумен
бағаланады. Бірақ әдеттегі білім беру моделінін дағдарысы педагогикалық
негізгі категорияларының бірқатар мазмұнын қайта қарауға әкеледі. XV ЮНЕСКО
- ның басты , конференциясында білім беру дегеніміз әлеуметтік көлеміне
келген және дербес жетілген тұлғаның қабілеттері мен мінез-құлықтарын
жетілдірудін нәтижесі мен процесі деп есептеу қабылданады. Бұл анықтамаға
басқа білім беру тұлға мен қоғамның мүддесіне байланысты жүргізілетін
педагогикалық ұйымдастырылған әлеуметтендіру процесі деген анықтамада қайшы
келмейді.
"Білім беру" ұғымына берілген анықтамалар педагогикалық технологиялар
егер олар білім берудің мақсаттарына-біртұтас педагогикалық процестегі
тұтас тұлғаның қалыптасуына қызмет еткен жағдайда анықталатындыгын
көрсетеді. Демек педагогикалық технология егер ол "педагогтар — оқушылар"
жүйесінің ерекшелігіне оның жағдайының өзгеруі біртұтас педагогикалық
процесс болатындығына негізделе отырып жасалған.
Қазіргі уақытта "педагогикалық технология" ұғымы әртүрлі түсіндіріледі. Көп
тараған анықтама В.П. Беспалько ұсынған: ол педагогикалық технология оқу
мен тәрбие процестерінің (теориялық негізделген) еске түсіру барысында
қолданған құралдар мен әдістер жиынтығы олар білім мақсатын тиімді жүзеге
асыруға мүмкіндік береді. Педагогикалық технология қол жеткен жетістіктерді
сатылы өлшеу мен қортынды бағалаудың объективті мүмкіншілігін жеткілікті
дәрежеде сақтайтын мақсаттары мен тапсырылған оларға сәйкес ғылыми
жобалардың болуын калайды. Бірақ бұл анықтамадағы көрсетілген бір-бірімен
тәуелсіз және дербес өмір сүруін оқыту және тәрбие процесгері болады деген
оймен келісу қиын. Тұлға дегеніміз тұтастай тұратын құрылым және ол
біртұрас педагогикалық процеспен байланысты.(Ильин В.С.), демек
педагогикалық технологияда осы педагогикалық процестің басты белгісіне
сәйкес болуы керек.
Педагогикалық технологияға берілген баска да анықтама бар, ол: оқыту
процесін жүзеге асырудың мазмұндық техникада (В.П.Беспалько), педагогикалық
ұйымдастыру мен жүзеге асырудың жобасы (алгоритмі), оқыту процесін
ұйымдастырумен жүргізуді жобалау басрысындағы бірлескен педагогикалық іс-
әрекеттің моделі (В.М.Монахов), барлық сабақ беру процесін жасаудың,
қолданудың және анықтаудың жүйелі әдісі, білімді меңгерудегі техникалық
және адам және олардың өзара әрекеттерін ескеру (ЮНЕСКО), мазмұнын
қортындылау (Г.К. Селевко). В.Ң. Бордовская мен А.А. Реанның көрсетуінше
білім беру технологиялары дегеніміз бұл білім беру процесіндегі ұстаздар
мен оқушылардың жүйелілік іс-әрекеттеріне, ол мақсат мазмұн әдістерді
ұйымдастырудың белгілі бір нақтылы принциптері мен өзара байланыстылыгына
сай нақтылы идея негізінде жасалынады.
Г.М Құсайыновтың есебінше педагогикалық технология әдетгегі
түсініктерден басқа-ол мұғалімнің жоспарланған оқыту мен тәрбиелеудегі
мақсаттары мен нәтижелерге жету мен сабақ беру процесі емес, ол кәсіби
ұстаздың басшылығымен оқушылардың өзінің және өзара оқыту процесі, ол білім
берудің мазмұнымен оқу жоспарымен бағдарламаларыында ескерілген іс-
әрекеттердің сол түрлерін меңгеру жұмыстарының әрбір сатыларындағы болатын
өзгерістер мен қайта құру болады.
В.А.Сластенин бойынша педагогикалық технология деген; ол қатал ғылыми
жоспарлау және дәлірек айтқанда педагогикалық әрекеттің жетістігін
қамтамасыз ететін елестету. Педагогикалық процестің белгілі бір
принциптердің жүйесі негізінде жасалатындықтан, педагогикалық технология
сол принциптерді сыртқы және ішкі іс-әрекеттердің жиынтығы ретінде
қарастырылуы олардың объективтік өзара байланысындағы ұстаз тұлғасының
тұтасымен көрінетін бірізді жүзеге асыруға бағытталған. Міне педагогикалық
технологияның сабақ беру мен тәрбие жұмысының әдістемесінен айырмашылығы,
өзгешелігі осыдан тұрады. Егер "әдістеме" деген ұғым оқыту мен тәрбиелеу
әдістерін оны жүзеге асырушы әрекетінен тыс түтас комплексті қолдану
процедурасын көрсетеді, онда педагогикалық технология оған ұстаз тұлғасының
барлық жақтарымен көптеген көріністерімен қосылуын ұйғарады. Сірә осыдан,
қандайда болмасын педагогикалық міндет тек қана оған сай кәсіби маман
ұстаздың жүзеге асыратын технологиялар көмегімен тиімді шешілуі мүмкін.
Демек, барлық педагогикалық технологиялардың негізгі мәні туралы
пікірлердің қарама-қарсылықтарына қарамастан оны сабақ беру мен ұстаздын
жоспарланған мақсаттары мен оқушылардың іс-әрекетгерінің жетістіктеріне
жету процесі ретінде түсіндіруге болады.
Қандайда болмасын технологияның негізгі бөлігі ол соңғы негізгі
жетістікті толық анықтаумен оған жетуді дәлмен-дәл бақылау болады.
Негізінен, (өндіріс пен әлеуметтік аймақтағы) қарапайым процесс ол алдын
ала жобаланған, өнімнің негізгі қасиеттері мен анықтаудың құралдары
анықталғанда осы процесті жүргізу үшін жағдайлар мақсатта бір қалыптасып
және ол "жіберілсе" ганатехнология статусын алады.
Оқытудың дәстүрлі технологиясы, Оқытудың дәстүрлі технологиясы деп ең
алдымен XVII ғасырда дидактика принциптеріңде қалыптасқан, Я.А. Коменский
негіздеген және казіргі дейін дүниежүзі мектептерінде басым көпшілігі
қолданатын оқытуды класс-сабақтық ұйымдастыру деп түсінеді. Класс-сабақ
жүйесі педагогикалық процестің одан әрі жетіліп ұйымдастырылған дайындау
қажетілігіне байланысты пайда болған, себебі сол ғасырдың ортасында оқуға
келушілердің санының көбейе түсуіне байланысты шамамен бір жастағы
балаларды оқу топтарына жинақтала бастады.
Соңғы жүз жылдықта класс-сабақ жүйесін одан әрі дамытуға бағытгалған
бірнеше зерттеулер жүргізілген. Олар оқу жұмысының ұйымдастырудың мынадай
формаларын іздестірумен байланысты болды. Ол сабақтың кемшіліктеріне,
айталық оның орта оқушыға бағытталуын, оқудағы алға басушылық
қортындыларының мазмұнының біркеліктілігі мен орташа шамасы, құрылымының
өзгермейтіндігі: үйге берген тапсырманы сұрау, жаңа сабақты баяндау, үйге
тапсырма беру. Дәстүрлі сабақтың кемшілігінің нәтижесі, ол оқушылардың
танымдық белсенділігіне дамуымен және оның дербестігіне тежеу
болатындығында.
Дәстүрлі класс-сабақ технологияларының аса көрнекті белгілірі ол:
біржастағы оқушылардың тұрақты құрамы мен дайындық деңгейлері; кластың
бірыңгай жылдық оқу жоспары мен бағдарламасымен жұмыс істеу; сабақ оқудың
негізгі бірлігі; әрбір сабақ бір оқу пәніне тақырыпқа арналған, себебі
класс оқушылары ортақ бір материалмен жұмыс істейді; сабақтардың үнемі
тұрақты алмасуы кесте (расписание) мұғалімнің басқарушылық ролі және с.с
Сонымен, оқушы, оқу күні, сабақтар кестесі, оқу каникулдары, үзілістер-
бұл класс сабақ жүйесінің белгілері.
Дәстүрлі оқыту технологияларының концептуалдық негізін
Я. А. Коменский жасаған педагогика принциптер, ғылымилық, бірізділік,
жүйелілік, беріктілік, белсенділіктегі сапалылық, көрнекілік теорияның
практикамен байланыстылығы, жас аралық пен өзіндік ерекшеліктерді ескеру.
Оқыту дегеніміз ересек үлкен ұрпақтардан емес өсіп келе жатқан
ұрпақтарға білім, білік және дағдыларды, әлеуметтік тәжірибені алып беруін
айтамыз. Бұл тұтас процестің құрамына мақсат, мазмұн, әдістер мен құралдар
кіреді.
Оқытудың мақсаттары бірқатар жағдайларға байланысты тиісті бір құрамдас
бөліктен кіргізетін ойнақы өзгерткіш категория болады. Мақсаттын
ерекшелігіне сай дәстүрлі оқыту дегеніміз тұлғаны белгіленген қасиеттермен,
тәрбиелеу болып табылады. Мақсаттың мазмұнына байланысты дәстүрлі оқыту
тұлғаны дамытуға (жан-жақты дамыту тек қана мәлімдеме ғана) емес көбіне
білім, білік және дағдыларды меңгеруге бағытталған. Қазіргі кездегі жалпы
мектепте мақсат біршама өзгерген айталық идеологияландыру шығарылып
тасталған, жан-жақты үндестерілген даму ұраны алып тасталған, адамгершілік
тәрбиесінің, құрамы да өзгерістерге ұшыраған, бірақ мақсатты жоспарланған
қасиеттер сапалар (оқыту стандарттары) жиынтығы ретінде қарастыру
парадигмасы бұрынғы сияқты қалып отыр.
Білім берудің дәстүрлі жалпы мектептің мазмұны бұрынғы кеңес үкіметі
жылдарында қалыптасқан, ол елді индустриализациялау міндеттерімен дамыған
капиталистік елдердің техникалық деңгейіне қиыншылыкпен, жалпы ғылыми-
техникалық прогрестің ролімен және ол осы күнге шейін технократиялылығымен
анықталады.
Дәстүрлі технология ең алдымен авторитарлық педагогиканың талаптарына
оқушының ішкі өмірімен өте нашар байланысты ілім болып табылады, ал ол
әртүрлі сауалдар мен мұқтаждықтардан тұрады, онда тұлғаның өзіне тән
қабілеттерін көрсету үшін жағдайларымен творчестволық көріністері болмайды.
Оқыту процесінің авторитарлығы іс-әрекетті регламентациялаудан көрінеді;
оқытуды атқару тәртібінің ықтиярсыз істелінетіндігі ("мектеп тұлғаны
даралайды"); бақылауды бір орталықтандыру; орташа оқушыға бағыттанушылық
("мектеп талаптарды өшіруде"). Онда оқушы позициясы ықпал етуге оқыту
объектісіне бағынған оұушы "тиісті" оұушы әлі толықанды. Тұлға емес, рухсыз
"винт" ретінде көрінеді. Ал мұғалімнің позициясы-ол командир, жалғыз
инциативті адам, төрешісі ("әрқашанда ол дұрыс айтады") жас үлкен адам (ата-
ана) оқытады; пәнмен балаға, "жазалаушы оқ" стилі.
Білімді меңгеру әдістері дайын білімдерді хабарлауға негізделеді, оқыту
белгілі бір үлгілермен, индуктивтік логикамен жеке даралықтан жалпылыққа
механикалық есте сақтауға көзбен көргенді мазмұнын айқын беру,
репродуктивтік еске түсіру елестету.
Дәстүрлі оқыту технологияларының әдістерін екі келесі топтарға жатқызуға
болады: 1 .Иллюстративті-түсіндіру әдістері (лекция, баяндау, әңгімелесу,
тәжірибелерді көрсету, енбек операциялары, экскурциялар және т.б.) мұғалім
түсіндіреді және оқу материалын көрнекті түрде көрсетеді.
2.Репродуктивтік әдіс: мұғалім білімді, іс-әрекет тәсілдерін, тапсырмаларды
шешуді тәжірибелерді елестету үшін тапсырмалар құрастырады; оқып үйренуші
оқу материалдарын белсенді еске түсіреді. (сұрақтарға жауап береді, еспетер
шығарады және с.с), сонымен "білім көшірмелерін қалыптастырады".
Сонымен дәстүрлі оқыту технологиясының артықшылықтарына мыналарды
жатқызуға болады: ерекшеліктердің жүйелілігі; оқу материалын логикалық
дұрыс бере білу ұйымдастырудың анықтылығы; мұғалім тұлғасының оқушыларға
тұрақты әсерлі эмоция сезімдік ықпал жалпы оқу барысында қаржыны орынды
жұмсау. Бұл технологияның нашар жақтары мыналар: біркелкілік, табандық
құрылым, сабақ уақытын тиімсіз бөліп тарату, оқушыларды бір-бірімен
қатынастардан изоляциялау, оқшаулау, оқушыларда дербестіктің болмауын
енжарлық (немесе көзбоярлықтағы белсенділік); оқушылардын сөз іс-әрекетінің
нашарлылығы; оқушыларға орташа өлшеммен қарау, индвидуальды оқытудың таза
болмауы, нашар қайта байланыс. Бұндай сабақтарда материалдан, тек қана
хабардар болуын қамтамасыз етіледі, ол ең жоғарғы деңгейге жету үй
тапсырмасын орындауға қолданылады.
Сабақ негізгі форма ретінде оқыту-тәрбиелеу процесін ұйымдаетырудың басқада
формаларымен толықтырылуы мүмкін. Олардың бір бөліктері сабақты параледді
дамытады; яғни класс-сабақ жүйесі шеңберінде (экскурсиялар,
консультациялар, үй жұмысы, оқу конференциялары, қосымша сабақтар.
Жоғары оқу орындарында қодданылатын лекция-семинар жүйесінен алынып
пайдаланған. Олар оқушылардың жас ерекшелгін ескеруге бейімделген
(лекциялар, семинарлар, практикумдар, зачеттар, экзамендер). Мысалы, лекция-
семинар-зачет оқу жүйесінде (формасында) алдымен класқа оқу материалы
лекциялық әдіспен беріледі, содан соң семинар, практикалық және
лабораториялық сабақтарда талқыланады (меңгеріледі, қолданады) және меңгеру
нәтижесі зачеттік формада тексеріледі.
Кейбір жаңа педагогикалық технологиялар XX ғасырдың 80-шы жылдары
Россияда жаңашыл -мұғалімдер топтары қалыптасады, олардың әрқайсысы баланы
оқыту, тәрбиелеу және дамытуда өзіндік жаңалықтары болады, олар ең жоғарғы
нәтижелер береді. Сонымен бірге олардың жалпы ортақ белгілері болды. Мектеп
оқушысының оқу жұмысы тәсілдерін жеңілдету және жандандыру, танымдық іс-
әрекеті (сүйеніш схемалар, сигналдар) үлкен блоктар арқылы материалдарды
оқу және т.б. аса айырықша көрсететін жаңашыл педагогтардың мұғалімдер
позициясын бағытын авторитарлықтан демократиялыққа гумандыққа ауыстыруға
деген ұмтылушылықты айтуға болады, бұл жаңа педагогикалық ынтымақтастық
деген бағытқа орын берді.
Барлық осы технологиялардың көрнекті өкілдері ішінен Ш.А. Амоношвилиді-
бастауыш класс окушыларын эксперименталды оқыту жаңашалап атау керек. Ш.А.
Амонашвили өзінің эксперименталдық мектебінде ынтымақтастық педагогикасын
жеке тұлғалық бабын табу бағыты, тіл мен матиматиканы еспеті оқытудың бір
ретілік әдістемесі оның педагогикалыұ іс-әрекетінің өзіндік қортындысы,
өзінің тұрақты
"О начальной ступений образования, построенного на принципах гуманно-
личностной педагогики" деген еңбегінде баяндалған.
Академик М.П.Иванов-коммунарлық тәрбие әдістемесінің коллективтік істің
әдістемесінің авторы қазіргі жағдайда А.С. Макаренконың идеясын дамыта
түседі. Жаңашыл-педагогтың тәжірибесіндегі басты әдістемелік коллективтік
еңбек ісінің ерекшелігі-ол тұлғаның субъективтік позициясы.
Санкт-Петербургтағы №84 мектептің әдебиет пәнінің мұғалімі Е.Н. Ильин
әдебиет сабағын өнер және адамгершілік-этикалық курс ретіндегі берудің
жүргізудің бірегейлі, соны концепциясын жасады, ол әрбір оқушыға адам болып
қалыптасуына көмектеседі. Ұстаз мақсатты басшылыққа ала отырып жас
өспірімге өз күшін тексеруге оның өзіндегі ең жаксы тұлғалық қасиеттерін
айтуға, гуманизммен адамзаттық биіктеріне әкелуге көмектеседі. Е.Н.
Ильиннің әдебиет сабақтары-ол адамды қалыптастыру процесі қатынас сабағы,
ол жай жұмыс емес; ол тек өмір. өнер оку сабағы, ол оқу ғана емес кестедегі
сағат емес.
СССР Халық мұғалімі В.Ф. Шаталов дәстүрлі класс ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz