Педагогтық әдеп және шеберлік
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3.4
1. Педагогтық әдеп және шеберлік туралы
түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15.18
2.2. Педагогтық әдеп және шеберлік туралы ғалымдардың
ой.пікірлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18.24
2.3. Педагогтық әдеп негіздері
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25.26
Әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27
Қосымшалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28.30
1. Педагогтық әдеп және шеберлік туралы
түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15.18
2.2. Педагогтық әдеп және шеберлік туралы ғалымдардың
ой.пікірлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18.24
2.3. Педагогтық әдеп негіздері
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25.26
Әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27
Қосымшалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28.30
Курстық жұмыстың өзектілігі:
Мұғалім - өмір бойы оқып тынбай ізденетін мамандық мұғалімнің беделі-білімде.
Бүгінгі таңда жаңаша жұмыс жасау, оқу мен тәрбие үрдісін жаңаша ұйымдастыру қажеттілігі туындап отыр. Ал егемен еліміздің дамуы мектеп жұмыс әдістерінің түбегейлі өзгеруінсіз, оның іс-әрекетінің жаңадан құрылуынсыз мүмкін емес. Өйткені бүгінгі бала-ертеңгі дарынды білімді, жастар тәуелсіздігімізді баянды етіп, қоғамдық әлеуметтік экономикалық дамуына үлес қоса алады. Сондықтан жоғары сынып оқушылары мұғалім берген білімді ғана игеріп қоймай, оны әрі қарай өзінің белсенді, нысаналы, зерделі, дарындық іс-әрекеті мен сабақтастары білуі тиіс. Осыған орай, жоғары сынып оқушыларының интелектуалдық мәдениетінің дамуын арнайы ұйымдастыру оқу үрдісін жетілдірудің негізгі шарты оқу табылады.
Білім беру мектептің ғана ісі емес мектеп білім алудың кілтін ғана береді. Мектептен тыс білім алу дегеніміз- бүкіл бір ғұмыр! Адам өмір бойы білімін көтеріп отыруы тиіс.
Курстық жұмыстың мақсаты: Оқушыларды қоғамның белсенді және білімді азаматты етіп тәрбиелеуге барынша ықпал жасау.
Курстық жұмыстың міндеттері:
- Мұғалімнің сабағына қойылатын талаптарды анықтау
- Сыныптағы әрбір жеке тұлғаның ғылыми дүниетанымның қалыптасуының адамгершілік қасиеттерін, дүниетанымдылығын арттыру.
- Мұғалім еңбегінің шығармашылық сипатын анықтау.
Курстық жұмыстың практикалық мәні:
Адам неғұрлым білімді болса, соғұрлым ол өзінің отанына көбірек пайда келтіреді. Ғылыммен шұғылдануды мұрат еткендер білімге өздеріне сеніп тапсырылған қазына ретінде қараулары керек, ал ол қазына-бүкіл халықтың меншігі.
Мұғалім - өмір бойы оқып тынбай ізденетін мамандық мұғалімнің беделі-білімде.
Бүгінгі таңда жаңаша жұмыс жасау, оқу мен тәрбие үрдісін жаңаша ұйымдастыру қажеттілігі туындап отыр. Ал егемен еліміздің дамуы мектеп жұмыс әдістерінің түбегейлі өзгеруінсіз, оның іс-әрекетінің жаңадан құрылуынсыз мүмкін емес. Өйткені бүгінгі бала-ертеңгі дарынды білімді, жастар тәуелсіздігімізді баянды етіп, қоғамдық әлеуметтік экономикалық дамуына үлес қоса алады. Сондықтан жоғары сынып оқушылары мұғалім берген білімді ғана игеріп қоймай, оны әрі қарай өзінің белсенді, нысаналы, зерделі, дарындық іс-әрекеті мен сабақтастары білуі тиіс. Осыған орай, жоғары сынып оқушыларының интелектуалдық мәдениетінің дамуын арнайы ұйымдастыру оқу үрдісін жетілдірудің негізгі шарты оқу табылады.
Білім беру мектептің ғана ісі емес мектеп білім алудың кілтін ғана береді. Мектептен тыс білім алу дегеніміз- бүкіл бір ғұмыр! Адам өмір бойы білімін көтеріп отыруы тиіс.
Курстық жұмыстың мақсаты: Оқушыларды қоғамның белсенді және білімді азаматты етіп тәрбиелеуге барынша ықпал жасау.
Курстық жұмыстың міндеттері:
- Мұғалімнің сабағына қойылатын талаптарды анықтау
- Сыныптағы әрбір жеке тұлғаның ғылыми дүниетанымның қалыптасуының адамгершілік қасиеттерін, дүниетанымдылығын арттыру.
- Мұғалім еңбегінің шығармашылық сипатын анықтау.
Курстық жұмыстың практикалық мәні:
Адам неғұрлым білімді болса, соғұрлым ол өзінің отанына көбірек пайда келтіреді. Ғылыммен шұғылдануды мұрат еткендер білімге өздеріне сеніп тапсырылған қазына ретінде қараулары керек, ал ол қазына-бүкіл халықтың меншігі.
1. Қазақстан Республикасының “Білім туралы” заңы. Алматы 1999ж.
2. Ж.Б.Қоянбаев ., Р.М. Қоянбаев. “Педагогика” Алматы 1998ж.
3. М.Жұмабаев “Педагогика” Алматы 1992ж.
4. И.Л.Подласый “Педагогика” Москва 1999ж.
5. Қ.Қ.Жарықбаев., С.Қ.Қалиев. “Қазақстандағы педагогикалық ой-пікірлер антологиясы” Алматы 1995ж.
6. З.Әбілова “Этнопедагогика” Алматы 1997ж.
7. Қ.Қ.Жарықбаев., С.Қ.Қалиев. “Қазақ тәлім-тәрбиесі” Алматы 1995ж.
8. С.Әбенбаев “Мектептегі тәрбие жұмысының әдістері” Алматы 1999ж.
9. И.Н.Баженова “Педагогикалық ізденіс” Алматы 1990ж.
10. Жаппаров А. Оқушылардың сөйлеу дағдыларын қалыптастыру және мазмұндама жүргізудің әдістемесі. Шымкент, 2002 жыл.
11. Кәтенбаева Б. ІV -ІХ сыныптарда тіл ұстарту. А, 1978 жыл.
12. Айғабылов А. Лексиканы оқытудың кейбір мәселелері. А, 1980 жыл.
13. Арғынов Х. Қазақ тілі методикасы негіздері. А, 1969 жыл. 14. Исабаев А. Фонетиканы оқыту. 1965жыл
15. Оралбаева Н. Жақсылықова К. Орыс тіліндегі мектептерде қазақ тілін окыту әдістемесі. А, Ана тілі, 1996 жыл.
16. Байтұрсынов. Тіл тағлымы. А, Ана тілі, 1992 жыл.
17. Итемирова А.С. Қазақша тіл дамыту сөздігі. А, 2000 жыл.
18. Исабаев Ә. Қазақ тілін оқытудың дидактикалық негіздері. А, 1993 жыл.
19. Құлмағамбетова, Исанова А, Исингарина М, Көккөзова М, Құрманғалиева М, Айтжанова П. Қазақ тілін оқыту әдістемесі. А, Білім. 2000 жыл.
20. Кәтенбаева Б. Етістікті оқытуға байланысты грамматикалық таблица. А, 1980 жыл.
2. Ж.Б.Қоянбаев ., Р.М. Қоянбаев. “Педагогика” Алматы 1998ж.
3. М.Жұмабаев “Педагогика” Алматы 1992ж.
4. И.Л.Подласый “Педагогика” Москва 1999ж.
5. Қ.Қ.Жарықбаев., С.Қ.Қалиев. “Қазақстандағы педагогикалық ой-пікірлер антологиясы” Алматы 1995ж.
6. З.Әбілова “Этнопедагогика” Алматы 1997ж.
7. Қ.Қ.Жарықбаев., С.Қ.Қалиев. “Қазақ тәлім-тәрбиесі” Алматы 1995ж.
8. С.Әбенбаев “Мектептегі тәрбие жұмысының әдістері” Алматы 1999ж.
9. И.Н.Баженова “Педагогикалық ізденіс” Алматы 1990ж.
10. Жаппаров А. Оқушылардың сөйлеу дағдыларын қалыптастыру және мазмұндама жүргізудің әдістемесі. Шымкент, 2002 жыл.
11. Кәтенбаева Б. ІV -ІХ сыныптарда тіл ұстарту. А, 1978 жыл.
12. Айғабылов А. Лексиканы оқытудың кейбір мәселелері. А, 1980 жыл.
13. Арғынов Х. Қазақ тілі методикасы негіздері. А, 1969 жыл. 14. Исабаев А. Фонетиканы оқыту. 1965жыл
15. Оралбаева Н. Жақсылықова К. Орыс тіліндегі мектептерде қазақ тілін окыту әдістемесі. А, Ана тілі, 1996 жыл.
16. Байтұрсынов. Тіл тағлымы. А, Ана тілі, 1992 жыл.
17. Итемирова А.С. Қазақша тіл дамыту сөздігі. А, 2000 жыл.
18. Исабаев Ә. Қазақ тілін оқытудың дидактикалық негіздері. А, 1993 жыл.
19. Құлмағамбетова, Исанова А, Исингарина М, Көккөзова М, Құрманғалиева М, Айтжанова П. Қазақ тілін оқыту әдістемесі. А, Білім. 2000 жыл.
20. Кәтенбаева Б. Етістікті оқытуға байланысты грамматикалық таблица. А, 1980 жыл.
Педагогтық әдеп және шеберлік
Мазмұны.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3-4
1. Педагогтық әдеп және шеберлік туралы
түсінік
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... .15-18
2.2. Педагогтық әдеп және шеберлік туралы ғалымдардың
ой-
пікірлері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .18-24
2.3. Педагогтық әдеп негіздері
Қорытынды
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ..25-26
Әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..27
Қосымшалар
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... 28-30
Кіріспе
Курстық жұмыстың өзектілігі:
Мұғалім - өмір бойы оқып тынбай ізденетін мамандық мұғалімнің беделі-
білімде.
Бүгінгі таңда жаңаша жұмыс жасау, оқу мен тәрбие үрдісін жаңаша
ұйымдастыру қажеттілігі туындап отыр. Ал егемен еліміздің дамуы мектеп
жұмыс әдістерінің түбегейлі өзгеруінсіз, оның іс-әрекетінің жаңадан
құрылуынсыз мүмкін емес. Өйткені бүгінгі бала-ертеңгі дарынды білімді,
жастар тәуелсіздігімізді баянды етіп, қоғамдық әлеуметтік экономикалық
дамуына үлес қоса алады. Сондықтан жоғары сынып оқушылары мұғалім берген
білімді ғана игеріп қоймай, оны әрі қарай өзінің белсенді, нысаналы,
зерделі, дарындық іс-әрекеті мен сабақтастары білуі тиіс. Осыған орай,
жоғары сынып оқушыларының интелектуалдық мәдениетінің дамуын арнайы
ұйымдастыру оқу үрдісін жетілдірудің негізгі шарты оқу табылады.
Білім беру мектептің ғана ісі емес мектеп білім алудың кілтін ғана
береді. Мектептен тыс білім алу дегеніміз- бүкіл бір ғұмыр! Адам өмір бойы
білімін көтеріп отыруы тиіс.
Курстық жұмыстың мақсаты: Оқушыларды қоғамның белсенді және білімді
азаматты етіп тәрбиелеуге барынша ықпал жасау.
Курстық жұмыстың міндеттері:
- Мұғалімнің сабағына қойылатын талаптарды анықтау
- Сыныптағы әрбір жеке тұлғаның ғылыми дүниетанымның қалыптасуының
адамгершілік қасиеттерін, дүниетанымдылығын арттыру.
- Мұғалім еңбегінің шығармашылық сипатын анықтау.
Курстық жұмыстың практикалық мәні:
Адам неғұрлым білімді болса, соғұрлым ол өзінің отанына
көбірек пайда келтіреді. Ғылыммен шұғылдануды мұрат еткендер білімге
өздеріне сеніп тапсырылған қазына ретінде қараулары керек, ал ол қазына-
бүкіл халықтың меншігі.
Курстық жұмыстың теориялық мәні:
Білімді бол деген сөз-белгісіз нәрсені ашу қабілетіне ие болу
деген сөз. Ал белгісіз нәрсені аша білу деген сөз-ол теориялық өнердің
барлығына тән, ортақ жайт. Әркімге қажетті білім бар. Сол білімді
меңгермейінше, барлық басқа білім адамға нұқсан келтіреді.
1. Педагогикалық әдеп және шеберлік
Педагогикада кәсіби қызметінің сапасын анықтайтын бір тұтас әрі жүйелі
түсінік педогогикалық шеберлік болып табылады. Орыс тілінің сөздігінде
шеберлік белгілі бір саладағы өнер деп анықтама берілген, ал шебер өз
ісінде жоғпры нәтижеге қол жеткізген ерекше қалпы ретінде қарастыра отырып
оның кәсіби қызметтік және тұлғалық тұрғыдан өзіндік өлшемі бар екенін
ескеру қажет.
Педагог түрлі ғылым саласында озық білімді меңгерумен
шеберлікке қол жеткізе алады ма? Өз әріптестеріміздің тәжірибесінде кәсіби
қызметінен көрес аламыз ба? Жоқ себебі, педагог сағат сайын айналадағы
өзгерістерді, жаңалықтарды қамтып, ғылымның заңдылықтарына сүйену арқылы
әкімшілік пен тәрбиелікті обьективті заңдар туралы сөз болып отырғанын,
яғни бір адамның педагогтың өмірге көзқарасы, қарым-қатынасы туралы екенін
түсіну маңызды.
Педагогикалық шеберліктің кейбір анықтамаларының мазмұнын кеңес
дәуірі мен қазіргі отандық ғылыми әдістемелік әдебиеттерден қарастырамыз.
Педагогқа қойылатын талаптар туралы ағарту асласы бойынша халық
комиссары А.В луначарскийдің мақалалары мен басылымдарында жарияланған
сөздерінен білеміз. 1928жылы тәрбиешілер мен қоғам қайраткерлерінің
мәжілісіндегі сөзінде ол педагогқа жүктелетін жауапкершілік ерекше екенін
атап айтқан егер алтын құятын шебер оны бүлдіріп алса, оны қайта құйуға
болады, егер асыл тастар бүлінсе іске алғысыз болып қалады, бірақ ең зор
баға жетпес гауһар өмірге келген адам. Адамды бұзу ең ауыр қылмыс немес
күәсіздықтың үлкен кінәсі. Бұл материалмен алдын ала не істейтініңді
анықтап нақты, айқын жұмыс істеу керек дейді.
Н.К. Крупская 1932 жылы жарыққа шыққан мұғалім туралы деген
мақаласында үлгілі мұғалімнің мерейі ретінде төмендегі критерийлерді
анықтады. Мұғалім өз пәнін, әрбір оқушын.ы еңбекті ұйымдастырудың ғылыми
негіздерін білу керек, оқытудың әдістемесін меңгеруі, оқу және тәрбие
жұмыстарын ұштастыра білуі, оқушының қабілетін оята білуі, беделді бола
білуі қажет.
Педогогикалық шеберлік мәселесі туралы А.С. Макаренконың пікірлеріне
сүйенре болсақ, оның дәлелдеуінше шеберлік – бұл тәрбие процесін шын
мәнінде білу, тәрбие ісінде білікутің болуы. Бұл жөнінде ол: мен білік
пен дағдыға негізделген шеберлік қана мәселені шеше алатынына өз
тәжірибемде көз жеткіздім дейді. Одан әрі жоғарыда келтірілген шеберлік
туралы түсінікті нақтылайтын ережелер қатары кездеседі, дауысты келтіру
– өнер, көзқарасы мен қозғалысы, тұру, отыру, орындықтан көтерілу, күлу
бәрі өнер болып табылады. Мен өзімді нағыз шебер болдым деп есептедім,
тек мында кел деген сөзді 15-20 түрлі етіп айта алатын, дауысымды, бет
–әлпетімді 20 түрлі құбылта отырып, кімді болса да өзіме шақырғанда
келетіндей және не істеу керек екенін бірден түсінетіндей дәрежеге жеткенде
ғана дейді.
Кеңес педогогикасы педогогикалық шеберлік корифейінің мәнін мінез –
құлық білігінің кең ауқымында қарастырады.
В.А. Сухоминский (1981ж) бұл түсінікке нақты анықтама бермейді.
Дегенмен ол педагог тұлғасы тәрбиеленушіні тән ті ететін, өзіне тарта
білетін, рухтандыратын болуы керек деген пікір айтады. Ол: идеалдар мен
қағидалардың, көзқарас пен талғамның, симпатия мен антипатияның, моральтдық
– әдептілік қағидаларының педагогтың сөзі мен ісіндегі гормональды
тұтастығы міне, осындай қасиеттер жалындаған жас ұрпақтың жүрегіне жол
табатын шоқ жұлдыз болады дейді. Сондай-ақ ауызбіршілік тәрбиеші үшін
органикалық қажеттілігі ретінде өте маңызды әрі жан дүниесін, жеке бақытын,
ой-санысн онсыз елестете алмайтын өмір заңы екенін айтады.
А.М. Щербаков (1968ж) педогогикалық шеберлік – мұғалімнің ғылыми,
әдістемелік өнерінің білігі мен дағдысының, жеке қасиеттерінің үндесіп,
үйлесуі деп есептейді. Мұндай үйлесімді тұтас әдістемелік өнер тек
шығармашылықпен ғана туындайтыны айдан анық.
Бұл өнердің басты атрибуты –өз жұмысын үлкен жауапкершілікпен орындау
дейді.
Ю.Азаров (1971ж) тәрбиешінің шеберлігінің маңызы туралы айта келіп,
оның мәнін төмендегіше ашады: педогогикалық шеберліктің негізгі бала
тәрбиесінің заңдылығын білу болып табылады дейді. Одан әрі шеберлікті
құрайтын құрамдас бөліктерінің өзара әрекеті туралы айта келіп,
шеберлікке берген анықтамасын дамыта түседі. Сезім мен техниканың өзара
әрекеті педагогтың жеке тұлғаға немес ұжымға жаппай эмоциональды образды
ықпал жасауына әкелетінін айтады.
Міне, шеберліктің құдіреті – осындай тұтасқан үйлесімде. Ю.П. Азаров
(1989) қалың оқырман қауымына арналған публистикалық басылымында: мен
шеберліктің формуласын қайта-қайта айта беруге дайынмын, оның мәні:
технология, қарым-қатынас, тұлға сияқты үштікте дейді.
Шеберлік ... істейтін ісіміздің материалдық жағында болуы керек, мен
технология деп атап отырған. Бұл технологияны кешіктірмей іске асырсақ,
соның арқасында қарыс-қатынас жасалады. Ал бұл қарым-қатынас мені және мен
қатысатын балаларды қалыптастырады деген екен.
Күн тәртібінде қойылып отырған күрделі мәселелердің ішінде ауылдық
мектептерде жас ұрпаққа білім беру мен тәрбиелеуді жаңа сатыға көтеріп, жан-
жақты жетілген жеке тұлға қалыптастыру өзектілігі артуда.
Қазіргі қоғам талабына сай баланың ой-өрісін дамыту, біліктері мен
шеберліктерін қалыптастыру, оны өз тәжірибесіне жаңа жағдайларға байланысты
қолдана алу, ой дербестігін кеңейту, заман сұранысына сай ізденімпаз
тұлғасын қалыптастырудың бірден-бір жолы – 12 жылдық білім беру жүйесіне
көшу екендігін әлемдегі өркениетті елдер мойындап отыр.
Қалыптасқан білім беру жүйесіндегі реформаның міндеті – тек қана
қосымша бір немесе 2 жыл қосу емес, қазіргі қоғамдағы түбегейлі
өзгерістерге сәйкес ХХІ ғасыр мектебін жаңарта отырып, алған білімі мен
біліктерін өмірде шығармашылық тұрғыда қолдана алатын, жан-жақты дамыған
жеке мектептердің алдындағы негізгі міндет- жоғары сапалы тұлға даярлау,
өйткені оқушы мен мұғалім арасында мүлде жаңа қатынас пайда болады.
Сондықтан оқушыларға білімділік пен қатар тәлім тәрбиенің құралдарын,
тәсілдерін педагогикалық іс-әрекет түрлерін меңгерту қажет. Оқушы даярлауды
жоғары жаңа сапалық деңгейге көтеру, оқу процесінде ынтымақтастық
педагогикасын іске асыру, тәрбие жұмыстарын тез игеріп, іскерлік қабілетін
дамытудың маңызы артуда. Сабақ барысында оқушыны ізденушілікке шығармашылық
қабілетін дамыту қазіргі білім беру саласының маңызды міндетінің бірі болып
саналады.
2.Педагогтардың педагогикалық шеберлік туралы ой-пікірлері.
Я.А.Коменскийдің педагогикалық шеберлік туралы ой-пікірлері
ХVІ ғасыр мен ХVІІ ғасырдың аралығындағы жаңа педагогиканың негізін
қалаушы, ұлы славян педагогы Ян Амон Коменский 1592 жылы 28 мартта туды бұл
кезде ХV ғасырдың бас кезінде болған тарихтағы аса зор ұлт-азаттық гусит
қозғалысының әсері әлі де бар еді. Соның ықпалымен шаруалар мен
қолөнершілердің қалың бұқарасы демократияшыл көзқарастағы адамдардан
чехтық немесе Богемалық туыстар атты қауымдардан (община) құрды.
Коменскийдің әкесі осы қауымның мүшесі еді, ал өзі кейінірек сол қауымның
көсемі болды. Қауымның көмегімен ол латын (орта) мектебін, кейінірек
университетті бітіреді. Мұнан соң священник болып сайланады, сонымен бірге
қауымның туыстық мектебін басқарды.
1656 жылы швед-поляк соғысы кезінде чех туыстығының ең ақырғы панасы
Лешко қаласы өртенді. Өмірінің соңғы жылдарын ұлы педагог Амстердамда
өткізді, оның Ұлы дидактикасы І657 жылы осында бастырылды.
Коменский 1670 жылы Амстердамға таяу жердегі Наарденде қайтыс болды.
Орта ғасыр мен жаңа дәуірдің, феодалдық және капиталистік
формацияларының, аралығында өмір сүрген Коменскийдің көзқарасы сол
дәуірлердің ерекшеліктері мен қайшылықтарына байланысты қалыптасты.
Коменский шығармаларына, әсіресе оның дидактикасына XVI—XVII ғасырдағы
жаңа философияның (Джорданно Бруно, Галилей, Леонардо да-Винчи т. б.),
әсіресе ағылшын материализмін бастаушы Бэкон (1561—1620) философиясының
әсері болды.
Коменский дидактикасында реалистік те, материалистік көзқарастар да
болды, дидактиканың принциптерін материалистік сенсуализм тұрғысынан
түсіндірді. Бірақ оқу мен тәрбиенің жүйелерін құруда маңызды болып
саналатын таным проблемасын шешуде оның көзқарасы екі жақты болды.
Коменский ақиқаттың бір саласы — логикалың, оның көзі — діни сапа.
Ақиқаттың екінші саласы табиғатты танудан шығады. Табиғат жер бетіндегі
бақыттың, байлықтың көзі, бұл көзді ретті иемдену үшін табиғатты білу
керек, ол үшін білім қажет деді.
Коменский көзқарасының жаңа бағыттарына Қайта өркендеу дәуіріндегі
гуманизмнің әсері күшті болды. Осыдан келіп ол орта ғасырлық мектеп
тәртібіне қарсы шықты, мектеп балаға сүйіспеншілікті, адамгершілік жақсы
қасиеттерді тәрбиелейтін адамгершіліктің шеберханасы болуға тиіс деген
көзқарасты ұсынды. Қайта өркендеу дәуірінің әсерімен Коменский адамға, оның
ақылы мен күшіне сенушілікті бірінші қатарға қойды, адам ақылы ақиқатында
бүкіл дүниеде зор деген тұжырымға келді. Коменскийдің мұндай гуманизмі
адам жөніндегі орта ғасырлың көзқарасқа тікелей қарама-қарсы еді.
Сондай-ақ ол өзінің Әлем тәлкегі және жүрек жұмбағы деген шығармасында
өткір сатира түрінде өз кезіндегі қоғамдық құрылысты әшкереледі. Байлығы
мен жыныс ерекшеліктеріне қарай бөлінбейтін, біртекті, жалпыға бірдей ана
тілінде оқытатын мектепті талап етуінен де Коменскийдің демократизмі айқын
байқалды.
Коменскийдің өз кезіндегі білім беру жүйесін, схоластикалық мектепті әр
жақты және дәлелді сынға алуының қоғамдық зор мәні болды. Әсіресе оның
халықтың төменгі тобының мектепке қолы жетпей отырғандығын, осының
арқасында халық арасындағы көптеген таланттар мен дарындардың көзге
түспейтіндігін, мұның мемлекет тағдырына зияндылығын көрсетті, мектеп
құрылысын қатаң сынады, бұл сол кездегі демократиялық топтардың қоғамға
наразылығын туғызды.
Коменский өз заманындағы білім беру жүйесіне мектеп құрылысына мектептің
жаңа түрі жөніндегі идеяны қарсы қойды. Ұлы дидактиканың негізгі
тарауларында Коменский реалистік позицияда екендігін, педагогиканың маңызды
мәселелерін шешуді өмір тілегіне, өз қоғамының демократиялық топтарының
мұқтажына бағындыратынын көрсетті. Ол өмірге пайдалы, іске қажетті
білімдерді оқытуды талап етті. Сондықтан мектептің мақсаты — ақылды адамды
тәрбиелеу. Бұл мақсатқа жетудің бірден-бір жолы,— деді Коменский,— жас
жеткіншектерге тәрбие және білім беру. Оның ойынша, адам тек тәрбие арқылы
ғана адам болады. Коменский тәрбиенің ықпал ету күшін осылай көре білді.
Адам болу үшін ол білім алуы тиіс. Білімділер нағыз адам...— деді.
Бүкіл тәрбие ісі Коменскийше табиғатқа тән, жалпы заңдылықтарға сәйкес
болуға тиіс. Ол адамды табиғаттың бір бөлігі ретінде алып қарап, тәрбие
ісін адамның табиғатына сәйкес, оның табиғи қабілеті мен қасиеттерін
дамытуға бағыттап жүргізу керек деп кеңес берді.
Осы талап оның бүкіл педагогикалық іліміне енді және мұны ол тәрбие мен
оқытудың жалпы принципі ретінде санады. Кейіннен Коменский ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Мазмұны.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3-4
1. Педагогтық әдеп және шеберлік туралы
түсінік
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... .15-18
2.2. Педагогтық әдеп және шеберлік туралы ғалымдардың
ой-
пікірлері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .18-24
2.3. Педагогтық әдеп негіздері
Қорытынды
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ..25-26
Әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..27
Қосымшалар
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... 28-30
Кіріспе
Курстық жұмыстың өзектілігі:
Мұғалім - өмір бойы оқып тынбай ізденетін мамандық мұғалімнің беделі-
білімде.
Бүгінгі таңда жаңаша жұмыс жасау, оқу мен тәрбие үрдісін жаңаша
ұйымдастыру қажеттілігі туындап отыр. Ал егемен еліміздің дамуы мектеп
жұмыс әдістерінің түбегейлі өзгеруінсіз, оның іс-әрекетінің жаңадан
құрылуынсыз мүмкін емес. Өйткені бүгінгі бала-ертеңгі дарынды білімді,
жастар тәуелсіздігімізді баянды етіп, қоғамдық әлеуметтік экономикалық
дамуына үлес қоса алады. Сондықтан жоғары сынып оқушылары мұғалім берген
білімді ғана игеріп қоймай, оны әрі қарай өзінің белсенді, нысаналы,
зерделі, дарындық іс-әрекеті мен сабақтастары білуі тиіс. Осыған орай,
жоғары сынып оқушыларының интелектуалдық мәдениетінің дамуын арнайы
ұйымдастыру оқу үрдісін жетілдірудің негізгі шарты оқу табылады.
Білім беру мектептің ғана ісі емес мектеп білім алудың кілтін ғана
береді. Мектептен тыс білім алу дегеніміз- бүкіл бір ғұмыр! Адам өмір бойы
білімін көтеріп отыруы тиіс.
Курстық жұмыстың мақсаты: Оқушыларды қоғамның белсенді және білімді
азаматты етіп тәрбиелеуге барынша ықпал жасау.
Курстық жұмыстың міндеттері:
- Мұғалімнің сабағына қойылатын талаптарды анықтау
- Сыныптағы әрбір жеке тұлғаның ғылыми дүниетанымның қалыптасуының
адамгершілік қасиеттерін, дүниетанымдылығын арттыру.
- Мұғалім еңбегінің шығармашылық сипатын анықтау.
Курстық жұмыстың практикалық мәні:
Адам неғұрлым білімді болса, соғұрлым ол өзінің отанына
көбірек пайда келтіреді. Ғылыммен шұғылдануды мұрат еткендер білімге
өздеріне сеніп тапсырылған қазына ретінде қараулары керек, ал ол қазына-
бүкіл халықтың меншігі.
Курстық жұмыстың теориялық мәні:
Білімді бол деген сөз-белгісіз нәрсені ашу қабілетіне ие болу
деген сөз. Ал белгісіз нәрсені аша білу деген сөз-ол теориялық өнердің
барлығына тән, ортақ жайт. Әркімге қажетті білім бар. Сол білімді
меңгермейінше, барлық басқа білім адамға нұқсан келтіреді.
1. Педагогикалық әдеп және шеберлік
Педагогикада кәсіби қызметінің сапасын анықтайтын бір тұтас әрі жүйелі
түсінік педогогикалық шеберлік болып табылады. Орыс тілінің сөздігінде
шеберлік белгілі бір саладағы өнер деп анықтама берілген, ал шебер өз
ісінде жоғпры нәтижеге қол жеткізген ерекше қалпы ретінде қарастыра отырып
оның кәсіби қызметтік және тұлғалық тұрғыдан өзіндік өлшемі бар екенін
ескеру қажет.
Педагог түрлі ғылым саласында озық білімді меңгерумен
шеберлікке қол жеткізе алады ма? Өз әріптестеріміздің тәжірибесінде кәсіби
қызметінен көрес аламыз ба? Жоқ себебі, педагог сағат сайын айналадағы
өзгерістерді, жаңалықтарды қамтып, ғылымның заңдылықтарына сүйену арқылы
әкімшілік пен тәрбиелікті обьективті заңдар туралы сөз болып отырғанын,
яғни бір адамның педагогтың өмірге көзқарасы, қарым-қатынасы туралы екенін
түсіну маңызды.
Педагогикалық шеберліктің кейбір анықтамаларының мазмұнын кеңес
дәуірі мен қазіргі отандық ғылыми әдістемелік әдебиеттерден қарастырамыз.
Педагогқа қойылатын талаптар туралы ағарту асласы бойынша халық
комиссары А.В луначарскийдің мақалалары мен басылымдарында жарияланған
сөздерінен білеміз. 1928жылы тәрбиешілер мен қоғам қайраткерлерінің
мәжілісіндегі сөзінде ол педагогқа жүктелетін жауапкершілік ерекше екенін
атап айтқан егер алтын құятын шебер оны бүлдіріп алса, оны қайта құйуға
болады, егер асыл тастар бүлінсе іске алғысыз болып қалады, бірақ ең зор
баға жетпес гауһар өмірге келген адам. Адамды бұзу ең ауыр қылмыс немес
күәсіздықтың үлкен кінәсі. Бұл материалмен алдын ала не істейтініңді
анықтап нақты, айқын жұмыс істеу керек дейді.
Н.К. Крупская 1932 жылы жарыққа шыққан мұғалім туралы деген
мақаласында үлгілі мұғалімнің мерейі ретінде төмендегі критерийлерді
анықтады. Мұғалім өз пәнін, әрбір оқушын.ы еңбекті ұйымдастырудың ғылыми
негіздерін білу керек, оқытудың әдістемесін меңгеруі, оқу және тәрбие
жұмыстарын ұштастыра білуі, оқушының қабілетін оята білуі, беделді бола
білуі қажет.
Педогогикалық шеберлік мәселесі туралы А.С. Макаренконың пікірлеріне
сүйенре болсақ, оның дәлелдеуінше шеберлік – бұл тәрбие процесін шын
мәнінде білу, тәрбие ісінде білікутің болуы. Бұл жөнінде ол: мен білік
пен дағдыға негізделген шеберлік қана мәселені шеше алатынына өз
тәжірибемде көз жеткіздім дейді. Одан әрі жоғарыда келтірілген шеберлік
туралы түсінікті нақтылайтын ережелер қатары кездеседі, дауысты келтіру
– өнер, көзқарасы мен қозғалысы, тұру, отыру, орындықтан көтерілу, күлу
бәрі өнер болып табылады. Мен өзімді нағыз шебер болдым деп есептедім,
тек мында кел деген сөзді 15-20 түрлі етіп айта алатын, дауысымды, бет
–әлпетімді 20 түрлі құбылта отырып, кімді болса да өзіме шақырғанда
келетіндей және не істеу керек екенін бірден түсінетіндей дәрежеге жеткенде
ғана дейді.
Кеңес педогогикасы педогогикалық шеберлік корифейінің мәнін мінез –
құлық білігінің кең ауқымында қарастырады.
В.А. Сухоминский (1981ж) бұл түсінікке нақты анықтама бермейді.
Дегенмен ол педагог тұлғасы тәрбиеленушіні тән ті ететін, өзіне тарта
білетін, рухтандыратын болуы керек деген пікір айтады. Ол: идеалдар мен
қағидалардың, көзқарас пен талғамның, симпатия мен антипатияның, моральтдық
– әдептілік қағидаларының педагогтың сөзі мен ісіндегі гормональды
тұтастығы міне, осындай қасиеттер жалындаған жас ұрпақтың жүрегіне жол
табатын шоқ жұлдыз болады дейді. Сондай-ақ ауызбіршілік тәрбиеші үшін
органикалық қажеттілігі ретінде өте маңызды әрі жан дүниесін, жеке бақытын,
ой-санысн онсыз елестете алмайтын өмір заңы екенін айтады.
А.М. Щербаков (1968ж) педогогикалық шеберлік – мұғалімнің ғылыми,
әдістемелік өнерінің білігі мен дағдысының, жеке қасиеттерінің үндесіп,
үйлесуі деп есептейді. Мұндай үйлесімді тұтас әдістемелік өнер тек
шығармашылықпен ғана туындайтыны айдан анық.
Бұл өнердің басты атрибуты –өз жұмысын үлкен жауапкершілікпен орындау
дейді.
Ю.Азаров (1971ж) тәрбиешінің шеберлігінің маңызы туралы айта келіп,
оның мәнін төмендегіше ашады: педогогикалық шеберліктің негізгі бала
тәрбиесінің заңдылығын білу болып табылады дейді. Одан әрі шеберлікті
құрайтын құрамдас бөліктерінің өзара әрекеті туралы айта келіп,
шеберлікке берген анықтамасын дамыта түседі. Сезім мен техниканың өзара
әрекеті педагогтың жеке тұлғаға немес ұжымға жаппай эмоциональды образды
ықпал жасауына әкелетінін айтады.
Міне, шеберліктің құдіреті – осындай тұтасқан үйлесімде. Ю.П. Азаров
(1989) қалың оқырман қауымына арналған публистикалық басылымында: мен
шеберліктің формуласын қайта-қайта айта беруге дайынмын, оның мәні:
технология, қарым-қатынас, тұлға сияқты үштікте дейді.
Шеберлік ... істейтін ісіміздің материалдық жағында болуы керек, мен
технология деп атап отырған. Бұл технологияны кешіктірмей іске асырсақ,
соның арқасында қарыс-қатынас жасалады. Ал бұл қарым-қатынас мені және мен
қатысатын балаларды қалыптастырады деген екен.
Күн тәртібінде қойылып отырған күрделі мәселелердің ішінде ауылдық
мектептерде жас ұрпаққа білім беру мен тәрбиелеуді жаңа сатыға көтеріп, жан-
жақты жетілген жеке тұлға қалыптастыру өзектілігі артуда.
Қазіргі қоғам талабына сай баланың ой-өрісін дамыту, біліктері мен
шеберліктерін қалыптастыру, оны өз тәжірибесіне жаңа жағдайларға байланысты
қолдана алу, ой дербестігін кеңейту, заман сұранысына сай ізденімпаз
тұлғасын қалыптастырудың бірден-бір жолы – 12 жылдық білім беру жүйесіне
көшу екендігін әлемдегі өркениетті елдер мойындап отыр.
Қалыптасқан білім беру жүйесіндегі реформаның міндеті – тек қана
қосымша бір немесе 2 жыл қосу емес, қазіргі қоғамдағы түбегейлі
өзгерістерге сәйкес ХХІ ғасыр мектебін жаңарта отырып, алған білімі мен
біліктерін өмірде шығармашылық тұрғыда қолдана алатын, жан-жақты дамыған
жеке мектептердің алдындағы негізгі міндет- жоғары сапалы тұлға даярлау,
өйткені оқушы мен мұғалім арасында мүлде жаңа қатынас пайда болады.
Сондықтан оқушыларға білімділік пен қатар тәлім тәрбиенің құралдарын,
тәсілдерін педагогикалық іс-әрекет түрлерін меңгерту қажет. Оқушы даярлауды
жоғары жаңа сапалық деңгейге көтеру, оқу процесінде ынтымақтастық
педагогикасын іске асыру, тәрбие жұмыстарын тез игеріп, іскерлік қабілетін
дамытудың маңызы артуда. Сабақ барысында оқушыны ізденушілікке шығармашылық
қабілетін дамыту қазіргі білім беру саласының маңызды міндетінің бірі болып
саналады.
2.Педагогтардың педагогикалық шеберлік туралы ой-пікірлері.
Я.А.Коменскийдің педагогикалық шеберлік туралы ой-пікірлері
ХVІ ғасыр мен ХVІІ ғасырдың аралығындағы жаңа педагогиканың негізін
қалаушы, ұлы славян педагогы Ян Амон Коменский 1592 жылы 28 мартта туды бұл
кезде ХV ғасырдың бас кезінде болған тарихтағы аса зор ұлт-азаттық гусит
қозғалысының әсері әлі де бар еді. Соның ықпалымен шаруалар мен
қолөнершілердің қалың бұқарасы демократияшыл көзқарастағы адамдардан
чехтық немесе Богемалық туыстар атты қауымдардан (община) құрды.
Коменскийдің әкесі осы қауымның мүшесі еді, ал өзі кейінірек сол қауымның
көсемі болды. Қауымның көмегімен ол латын (орта) мектебін, кейінірек
университетті бітіреді. Мұнан соң священник болып сайланады, сонымен бірге
қауымның туыстық мектебін басқарды.
1656 жылы швед-поляк соғысы кезінде чех туыстығының ең ақырғы панасы
Лешко қаласы өртенді. Өмірінің соңғы жылдарын ұлы педагог Амстердамда
өткізді, оның Ұлы дидактикасы І657 жылы осында бастырылды.
Коменский 1670 жылы Амстердамға таяу жердегі Наарденде қайтыс болды.
Орта ғасыр мен жаңа дәуірдің, феодалдық және капиталистік
формацияларының, аралығында өмір сүрген Коменскийдің көзқарасы сол
дәуірлердің ерекшеліктері мен қайшылықтарына байланысты қалыптасты.
Коменский шығармаларына, әсіресе оның дидактикасына XVI—XVII ғасырдағы
жаңа философияның (Джорданно Бруно, Галилей, Леонардо да-Винчи т. б.),
әсіресе ағылшын материализмін бастаушы Бэкон (1561—1620) философиясының
әсері болды.
Коменский дидактикасында реалистік те, материалистік көзқарастар да
болды, дидактиканың принциптерін материалистік сенсуализм тұрғысынан
түсіндірді. Бірақ оқу мен тәрбиенің жүйелерін құруда маңызды болып
саналатын таным проблемасын шешуде оның көзқарасы екі жақты болды.
Коменский ақиқаттың бір саласы — логикалың, оның көзі — діни сапа.
Ақиқаттың екінші саласы табиғатты танудан шығады. Табиғат жер бетіндегі
бақыттың, байлықтың көзі, бұл көзді ретті иемдену үшін табиғатты білу
керек, ол үшін білім қажет деді.
Коменский көзқарасының жаңа бағыттарына Қайта өркендеу дәуіріндегі
гуманизмнің әсері күшті болды. Осыдан келіп ол орта ғасырлық мектеп
тәртібіне қарсы шықты, мектеп балаға сүйіспеншілікті, адамгершілік жақсы
қасиеттерді тәрбиелейтін адамгершіліктің шеберханасы болуға тиіс деген
көзқарасты ұсынды. Қайта өркендеу дәуірінің әсерімен Коменский адамға, оның
ақылы мен күшіне сенушілікті бірінші қатарға қойды, адам ақылы ақиқатында
бүкіл дүниеде зор деген тұжырымға келді. Коменскийдің мұндай гуманизмі
адам жөніндегі орта ғасырлың көзқарасқа тікелей қарама-қарсы еді.
Сондай-ақ ол өзінің Әлем тәлкегі және жүрек жұмбағы деген шығармасында
өткір сатира түрінде өз кезіндегі қоғамдық құрылысты әшкереледі. Байлығы
мен жыныс ерекшеліктеріне қарай бөлінбейтін, біртекті, жалпыға бірдей ана
тілінде оқытатын мектепті талап етуінен де Коменскийдің демократизмі айқын
байқалды.
Коменскийдің өз кезіндегі білім беру жүйесін, схоластикалық мектепті әр
жақты және дәлелді сынға алуының қоғамдық зор мәні болды. Әсіресе оның
халықтың төменгі тобының мектепке қолы жетпей отырғандығын, осының
арқасында халық арасындағы көптеген таланттар мен дарындардың көзге
түспейтіндігін, мұның мемлекет тағдырына зияндылығын көрсетті, мектеп
құрылысын қатаң сынады, бұл сол кездегі демократиялық топтардың қоғамға
наразылығын туғызды.
Коменский өз заманындағы білім беру жүйесіне мектеп құрылысына мектептің
жаңа түрі жөніндегі идеяны қарсы қойды. Ұлы дидактиканың негізгі
тарауларында Коменский реалистік позицияда екендігін, педагогиканың маңызды
мәселелерін шешуді өмір тілегіне, өз қоғамының демократиялық топтарының
мұқтажына бағындыратынын көрсетті. Ол өмірге пайдалы, іске қажетті
білімдерді оқытуды талап етті. Сондықтан мектептің мақсаты — ақылды адамды
тәрбиелеу. Бұл мақсатқа жетудің бірден-бір жолы,— деді Коменский,— жас
жеткіншектерге тәрбие және білім беру. Оның ойынша, адам тек тәрбие арқылы
ғана адам болады. Коменский тәрбиенің ықпал ету күшін осылай көре білді.
Адам болу үшін ол білім алуы тиіс. Білімділер нағыз адам...— деді.
Бүкіл тәрбие ісі Коменскийше табиғатқа тән, жалпы заңдылықтарға сәйкес
болуға тиіс. Ол адамды табиғаттың бір бөлігі ретінде алып қарап, тәрбие
ісін адамның табиғатына сәйкес, оның табиғи қабілеті мен қасиеттерін
дамытуға бағыттап жүргізу керек деп кеңес берді.
Осы талап оның бүкіл педагогикалық іліміне енді және мұны ол тәрбие мен
оқытудың жалпы принципі ретінде санады. Кейіннен Коменский ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz