Нан пісіру технологиясы
1.1. Кіріспе.
1.2. Кәсіпорынды техника . экономикалық негіздеу.
1.3. Техникалық бөлім.
1.4. Автоматтандыру және БӨҚ.
1.5. Санитарлы . техникалық бөлім.
1.6. Еңбекті қорғау, өндірістік санитария және өртке қарсы шаралар.
1.7. Экономикалық бөлім.
1.8. Қолданылған әдибеттер тізімі.
1.2. Кәсіпорынды техника . экономикалық негіздеу.
1.3. Техникалық бөлім.
1.4. Автоматтандыру және БӨҚ.
1.5. Санитарлы . техникалық бөлім.
1.6. Еңбекті қорғау, өндірістік санитария және өртке қарсы шаралар.
1.7. Экономикалық бөлім.
1.8. Қолданылған әдибеттер тізімі.
Нан – адамзаттың данышпандық табысы. Нан өнімдері адамның тамақтануына қажет негізгі тағамдардың бірі болып табылады. Нанның тәуліктік тұтынысы әртүрлі елдерде адам басына шаққанда 150-500гр құрайды. Нанның құрамында адамға қажетті маңызды қоректік заттар, атап айтқанда, белоктар, көмірсулар, витаминдер, минералды заттар, қоректік талшықтар бар.
Нанды қолдану арқасында адам өзінің көмірсулардағы қажеттілігін жартысына дерлік, белоктарда үштен біріне дейін, «В» тобының витаминдерінде жартысынан артық, сондай-ақ тұз, фосфор мен темірдегі қажеттіліктерін қанағаттандыра алады. Ерекше тартылған қара бидай немесе жай қара бидай ұнынан жасалған нан қоректік талшықтардағы қажеттілікті түгелдей дерлік қанағаттандырады.
Нанның сіңімділігі оның органолептикалық көрсеткіштерімен, ең алдымен, нан сапасы ұғымын қалыптастыратын дәм, хош иіс, нан жұмсағының борпылдақтығы сияқты көрсеткіштерге байланысты болады. Нан сапасы оның құрамына кіретін компоненттердің құрамы мен қасиеттерімен, сондай-ақ қамырдың жетісуі мен қамыр дайындамаларын пісіру барысында өтетін үрдістермен шартталады.
Ұннан жасалған кондитерлік өнімдер жоғары нәрлілік пен сіңімділікке ие болады, жоғары дәм мен сырқы түрінің тартымдылығымен ерекшеленеді. Аталған өнімдердің жоғары қоректік құндылығы олардың құрамында көмірсулардың, майлар мен белоктардың айтарлықтай мөлшерде болуымен шартталады. Өнімдердің көпшілігі төменгі ылғалдылығының арқасында ұзақ сақтау мерзімі бар құнды тағамдық концентрат болып табылады.
Ұннан жасалған кондитерлік өнімдердің қоректік заттары адам ағзасына толық сіңе алмайды. Сіңімділік көптеген факторларға байланысты болады, олардың негізгілері болып ұнның сыртқы түрі, дәмі мен сұрыпы саналады. Ұннан жасалған кондитерлік өнімдердегі ұнның сұрыпы жоғары болған сайын, ағзаның қоректік заттарды, әсіресе сіңімділігі ас қорыту жолдарының протеиназаларымен қорытылуына және аминоқышқыл құрамының теңдестірілу дәрежесіне байланысты болып табылатын белоктарды сіңіруі де соғұрлым толығырақ болады.
Кондитерлік өнеркәсіптің дамуы ХІХ ғасырдың басында шикізаттың негізгі түрі – қант қызылшасынан қантты өндірістік түрде алумен тығыз байланысты болады.
Нанды қолдану арқасында адам өзінің көмірсулардағы қажеттілігін жартысына дерлік, белоктарда үштен біріне дейін, «В» тобының витаминдерінде жартысынан артық, сондай-ақ тұз, фосфор мен темірдегі қажеттіліктерін қанағаттандыра алады. Ерекше тартылған қара бидай немесе жай қара бидай ұнынан жасалған нан қоректік талшықтардағы қажеттілікті түгелдей дерлік қанағаттандырады.
Нанның сіңімділігі оның органолептикалық көрсеткіштерімен, ең алдымен, нан сапасы ұғымын қалыптастыратын дәм, хош иіс, нан жұмсағының борпылдақтығы сияқты көрсеткіштерге байланысты болады. Нан сапасы оның құрамына кіретін компоненттердің құрамы мен қасиеттерімен, сондай-ақ қамырдың жетісуі мен қамыр дайындамаларын пісіру барысында өтетін үрдістермен шартталады.
Ұннан жасалған кондитерлік өнімдер жоғары нәрлілік пен сіңімділікке ие болады, жоғары дәм мен сырқы түрінің тартымдылығымен ерекшеленеді. Аталған өнімдердің жоғары қоректік құндылығы олардың құрамында көмірсулардың, майлар мен белоктардың айтарлықтай мөлшерде болуымен шартталады. Өнімдердің көпшілігі төменгі ылғалдылығының арқасында ұзақ сақтау мерзімі бар құнды тағамдық концентрат болып табылады.
Ұннан жасалған кондитерлік өнімдердің қоректік заттары адам ағзасына толық сіңе алмайды. Сіңімділік көптеген факторларға байланысты болады, олардың негізгілері болып ұнның сыртқы түрі, дәмі мен сұрыпы саналады. Ұннан жасалған кондитерлік өнімдердегі ұнның сұрыпы жоғары болған сайын, ағзаның қоректік заттарды, әсіресе сіңімділігі ас қорыту жолдарының протеиназаларымен қорытылуына және аминоқышқыл құрамының теңдестірілу дәрежесіне байланысты болып табылатын белоктарды сіңіруі де соғұрлым толығырақ болады.
Кондитерлік өнеркәсіптің дамуы ХІХ ғасырдың басында шикізаттың негізгі түрі – қант қызылшасынан қантты өндірістік түрде алумен тығыз байланысты болады.
1. Методические указания по выполнению дипломного проекта для учащихся специальности 100 «Хлебопекарное производство» 1985ж.
2. И.М.Ройтер «Справочник по хлебопекарному производству»
3. Оборудования для хлебопекарной промышленности. Салалық каталогы, 1987ж.
4. Л.Ф.Зверева, Б.И.Черняков «Технология и технологический контроль хлебопекарного производства»
2. И.М.Ройтер «Справочник по хлебопекарному производству»
3. Оборудования для хлебопекарной промышленности. Салалық каталогы, 1987ж.
4. Л.Ф.Зверева, Б.И.Черняков «Технология и технологический контроль хлебопекарного производства»
МАЗМҰНЫ
1.1. Кіріспе.
1.2. Кәсіпорынды техника - экономикалық негіздеу.
1.3. Техникалық бөлім.
1.4. Автоматтандыру және БӨҚ.
1.5. Санитарлы - техникалық бөлім.
1.6. Еңбекті қорғау, өндірістік санитария және өртке қарсы шаралар.
1.7. Экономикалық бөлім.
1.8. Қолданылған әдибеттер тізімі.
КІРІСПЕ
Нан – адамзаттың данышпандық табысы. Нан өнімдері адамның тамақтануына
қажет негізгі тағамдардың бірі болып табылады. Нанның тәуліктік тұтынысы
әртүрлі елдерде адам басына шаққанда 150-500гр құрайды. Нанның құрамында
адамға қажетті маңызды қоректік заттар, атап айтқанда, белоктар,
көмірсулар, витаминдер, минералды заттар, қоректік талшықтар бар.
Нанды қолдану арқасында адам өзінің көмірсулардағы қажеттілігін
жартысына дерлік, белоктарда үштен біріне дейін, В тобының витаминдерінде
жартысынан артық, сондай-ақ тұз, фосфор мен темірдегі қажеттіліктерін
қанағаттандыра алады. Ерекше тартылған қара бидай немесе жай қара бидай
ұнынан жасалған нан қоректік талшықтардағы қажеттілікті түгелдей дерлік
қанағаттандырады.
Нанның сіңімділігі оның органолептикалық көрсеткіштерімен, ең алдымен,
нан сапасы ұғымын қалыптастыратын дәм, хош иіс, нан жұмсағының
борпылдақтығы сияқты көрсеткіштерге байланысты болады. Нан сапасы оның
құрамына кіретін компоненттердің құрамы мен қасиеттерімен, сондай-ақ
қамырдың жетісуі мен қамыр дайындамаларын пісіру барысында өтетін
үрдістермен шартталады.
Ұннан жасалған кондитерлік өнімдер жоғары нәрлілік пен сіңімділікке ие
болады, жоғары дәм мен сырқы түрінің тартымдылығымен ерекшеленеді. Аталған
өнімдердің жоғары қоректік құндылығы олардың құрамында көмірсулардың,
майлар мен белоктардың айтарлықтай мөлшерде болуымен шартталады. Өнімдердің
көпшілігі төменгі ылғалдылығының арқасында ұзақ сақтау мерзімі бар құнды
тағамдық концентрат болып табылады.
Ұннан жасалған кондитерлік өнімдердің қоректік заттары адам ағзасына
толық сіңе алмайды. Сіңімділік көптеген факторларға байланысты болады,
олардың негізгілері болып ұнның сыртқы түрі, дәмі мен сұрыпы саналады.
Ұннан жасалған кондитерлік өнімдердегі ұнның сұрыпы жоғары болған сайын,
ағзаның қоректік заттарды, әсіресе сіңімділігі ас қорыту жолдарының
протеиназаларымен қорытылуына және аминоқышқыл құрамының теңдестірілу
дәрежесіне байланысты болып табылатын белоктарды сіңіруі де соғұрлым
толығырақ болады.
Кондитерлік өнеркәсіптің дамуы ХІХ ғасырдың басында шикізаттың негізгі
түрі – қант қызылшасынан қантты өндірістік түрде алумен тығыз байланысты
болады.
ХІХ ғасырдың 40-ыншы жылдарында-ақ біздің елімізде алғашқы кондитер
фабрикалары пайда бола бастады. 1917 жылға дейін кондитерлік өнімдер
өндірісі тек Петербург, Мәскеу, Харьков, Одесса сияқты ірі қалаларда ғана
шоғырланды. Кәсіпорындардың көпшілігі шетел фирмаларының меншігінде болды.
Ұлы Отан соғысы кезінде кондитерлік өнеркәсіп кәсіпорындарының бір бөлігі
айтарлықтай дәрежеде қирап қалған болды. Қираған кәсіпорындарды қайта
қалпына келтіру оларды жаңа техника негізінде қайта құрумен қатар
жүргізілді. Сонымен қатар бір уақытта барлық кондитерлік өнеркәсіп жаңа
машиналар мен үзбей механикаландырылған желілермен жабдықталды.
Көптеген жаңа озық техникамен жабдықталған кондитер фабрикалары
құрылды. Көптеген кондитер өнімдерінің түрлерін өндірудің технологиясы да
ғылым мен техниканың соңғы жетістіктерінің негізінде айтарлықтай өзгеріске
ұшырады. Бірқатар үздіксіз процесстер жасалып, өндіріске енгізілді. Сөйтіп,
ең озық техника мен технологияның негізінде кондитер өнімдерін өндірудің
негізгі процесстері өзгертілді. Бұл кондитерлік өнеркәсіптегі еңбек
өнімділігін барынша арттыруға, жоғары тұтынысқа ие өнімдердің сапасын
арттырып, ассортиментін кеңейтуге мүмкіндік берді. Қазақстан
Республикасындағы кондитерлік өндіріс көлемінің өсуі мен ассортиментінің
жақсаруы бұл салада еңбек ететін жұмысшылар санының айтарлықтай
ұлғаймауынсыз өтуде. Бұл ең озық техника мен технологияны меңгеру негізінде
еңбек өнімділігін арттырудың салдарынан болып отыр.
Ұннан жасалған өнімдер саласында өнімнің қантқа тұтынушылығын және
құрамындағы майдың құрамын азайтудың максимал мәндері бағдар алады. Осы
мақсатта қант пен майдың орнына түрлі витаминдендірілген қосымшалар
қолданылады.
Ұннан жасалған кондитер өнімдерінің ассортиментін жақсарту бойынша
үлкен жұмыстар жүргізілуде. Ұннан жасалған кондитер өнімдері өндірісінде
ВНИИХП-ны жүзеге асыру нәтижесінде шикізаттың дәстүрлі емес түрлері,
үстіртін белсенді заттар, қайталама сүт өнімдері, натрий терросульфаты,
түрлі белоктар және т.б. кең қолданыс тапты. Бұл өнім сапасын тек
жетілдіріп, арттырып қана қоймай, сондай-ақ негізгі шикізат қорларын
үнемдеп, соның арқасында қосымша өнімді өндіру үшін база қалыптастырады.
2. ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ЖАБДЫҚТАРДЫ НЕГІЗДЕУ ЖӘНЕ ТАҢДАУ
№ Жабдықтың атауы Қолданылу аясы Техникалық
сипаттамалары
1. ФТЛ 2-66 пеші Пеш әмбебап, кең Пеш табанының көлемі,
Арналық жылытқышы ассортиментті нан м2 15,35 (16)
мен кірпіш қаптамасыөнімдерін, пішінді Люлькалар саны, дана 24
бар тұйықталған нандарды, пеш табанында (36)
люлькалы-подиналық пісетін нандарды, батон Өндірімділігі, кгсағ
пеш. мен ұсақ даналы өнімдердіСалмағы 0,4кг
пісіруге арналған. тілме батон бойынша 340
Отын түрі: газ, көмір, Кірпіш тұтынуы, дана
ағаш. Қызыл кірпіш 14000
Қосымша шарт бойынша Отқа төзімді кірпіш
дайын өнім бетін себелеу 6000
механизмін қою мүмкіндігіГабариттік өлшемдері,
бар. мм
Ұзындығы 5840
Ені 4500
Биіктігі 3900
2. Қабылдау қалқаншасы Автоұнтасымалдағыштың жүкҚұбырлардағы жұмыс
ХЩП-2 түсіру түтігін қосуға қысымы, мПа – 0,15
арналған Ұнсалғыштардың қабылдау
келтеқұбырларының саны,
дана – 4
Ұнсалғыштың диаметрі,
мм – 100
Габарит өлшемдері, мм –
1500х1260х2980
Салмағы, кг – 148,5
3. Ұн қабылдағыш ХМП-М Ұн қабылдағыш ХМП-М Өндірімділігі қапсағ
қаппен келіп түсетін ұнды– 60
қабылдау мен қаптарды ұн Белгіленген күші – 9,1
шаңынан тазарту үшін Габариттері, мм –
арналған. 3300х2480х3180
Салмағы, кг – 1170
4. Силос ХЕ – 160А Нан пісіру өнеркәсібі Сыйымдылығы, мкуб –
кәсіпорындарында ұнды 52,9
қабылдау мен қапсыз Саңылау диаметрі, мм –
сақтау үшін арналған 75
Ауа қысымы, мПа –
0,8-0,10
Ауа тұтынысы, м кубмин
– 3
Габариттері, мм
диаметрі 2652
Биіктігі 12180
Салмағы, кг 3000
5. Екі қозғалғышты Екі қозғалғышты Келтеқұбырларының
ауыстырыпқосқыш ауыстырыпқосқыш Ш2-ХМБ-50диаметрі, мм – 50
Ш2-ХМБ-50 пневмотасымалдау бағдарынБелгіленген күші,квт –
қапталдық және кері 0,25
қайтару барысында ұн Габарит өлшемдері, мм –
қозғалысының бағдарын 600х420х380
өзгертуге арналған. Масса, кг – 42
6. Елеуіш П2-П Ұнды елеу, борпылдату менӨндірімділігі кгс
аэрациялау, сондай-ақ (кгсағ) 0,348 (1250)
құрамынан ферромагниттік Белгіленген күші, квт
қоспаларды алып тастау 1,1
үшін арналған. Габариттері, мм –
1138х740х1960
Салмағы, кг – 32
7. Дәлмөлшерлеу Дәлмөлшерлеу станциялары ВНИИХП06:
станциясы ВНИИХП дәлмөлшерлеумен Дәлмөлшерлегіш саны 4
-06,ВНИИХП – 05 белгіленген температурағаБелгіленген күші, квт
сай суды көлеміне қарай 0,37
бөліктеп, үзіліссіз төрт Габарит өлшемдері, мм
(ВНИИХП -06) және екі Ұзындығы 640
(ВНИИХП – 05) сұйық Ені 920
компоненттер әдісімен Биіктігі 1920
дайындау үшін арналған. Салмағы, кг 250
ВНИИХП05:
Дәлмөлшерлеуіш саны 2
Белгіленген күші, квт
0,18
Габарит өлшемдері, мм
Ұзындығы 640
Ені 800
Биіктігі 1920
Салмағы, кг 200
8. Қамыр илеуіш машина Шалаөнімдер мен қамырды Өндірімділігі кгс
А2-ХТ2Б көлемі 330л қозғалмайтын 833
қамыр кеспектерде Бір бөліктік қамырды
бөліктеп илеуге арналған.илеу ұзақтығы, мин 10
Иленетін қамырдың
ылғалдылығы % 35-54
Белгіленген жетек күші,
квт
Илеу органының 5,5
Маңдайша көтерілімінің
0,75
Габарит өлшемдері, мм
1800х1100х1250
Салмағы, кг 810
9. Т1-ХТ2Д маркалы Ұнның барлық түрлерінен Габариттері 1082х888
жылжымалы қамыр жасалған қамыр ашытпаны Салмағы, кг 116
кеспек илеу мен ашыту үшін
арналған
10 Т1-ХТН маркалы Нан өнімдері мен пеш Өндірімділігі данамин
қамырдөңгелеткіш табанында пісірілетін 63
машина нанды өндіру барысында Дөңгеленетін қамыр
қамыр дайындамаларды дайындамалардың
дөңгелетуге арналған салмағы, кг 0,2-1,1
Белгіленген күші, квт
1,1
Габарит өлшемдері, мм
1060х1015х1030
Салмағы, кг 335
11 Салмағы 0,22 1,1кг, Өндірімділігі,данамин
ұзындығы 330мм-ден Салмағы 0,22 0,55кг
аспайтын цилиндр және дайындамалар үшін 63
сигара пішінді бидай Салмағы 0,55кг 1,1кг
қамырынан жасалған қамыр дайындамалар үшін 30-ға
дайындамаларын дейін
қалыптастыру үшін Белгіленген күші, квт
арналған. 1,1
Габарит өлшемдері, мм
2300х800х1400
Салмағы, кг 450
12 Ұн дәлмөлшерлегіші Ұнды кезеңдік тәсілмен Шанақ немесе шөміш
МД-100 дәлмөлшерлеу үшін көлемі, дмкуб 200
арналған Шанақтағы ұн салмағы,
кг 10-100
Өлшеу шегі, кг 100
Өлшеу дәлдігі, % +-2
Салмағы, кг 180
13 Нанды сұрыптауға Саңырауқұлақ тәрізді
арналған айналмалы айналмалы үстел Х-ХГ:
үстел Үстел диаметрі, мм 2000
Габарит өлшемдері мм
Ұзындығы –
Биіктігі 1025
Ені –
Салмағы, кг 350
Пластина тәрізді үстел:
Үстел диаметрі, мм –
Габарит өлшемдері мм
Ұзындығы 4230
Биіктігі 920
Ені 1372
Салмағы, кг -
14 Екістанокты Науалар саны, дана 18
контейнер ХКЛ-18 Габарит өлшемдері, мм
928х808х1779
Салмағы, кг 126
15 ЭШ-3М маркалы Жұмыс камераларының
элшкаф саны, дана 3
Белгіленген күші, квт
16,2
Габарит өлшемдері, мм
14380х1110х1610
Салмағы, кг 810
16 Балғалық шағын Құмшекерді ұнтау жолымен Өндірімділігі кгсағ
диірмен 8М қант ұнтағын алу үшін 125
арналған Айналым саны минутына
5800
Эл. қозғ күші квт 4,5
Габариттері, мм
1460х590х2840
Салмағы, кг 580
17 Қамыр илеу машинасы Қантты печеньені илеуге Қамыркеспек көлемі, л
ТММ-120 арналған 120
Күші, квт 2,8
Габарит өлшемдері, мм
1050х680х1220
18 Қалыптау машинасы Қантты печеньені Өндірімділігі кгсағ
ФАК-1 қалыптауға арналған 150-600
Эл. қозғ күші 3,2
Габариттері, мм
2250х1650х2115
Салмағы, кг 1970
3. ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ СҰЛБАНЫҢ, ШИКІЗАТТЫ ДАЙЫНДАУДЫҢ СИПАТТАМАЛАРЫ
Ұн нан зауытына пневматикалық түсіру мен ұнды аэрозолькөлігімен
жеткізуге арналған екі жүйесі бар К-1040Э автоұнтасымалдағыштарымен
жеткізіледі. ХЕ-160 (поз.2) маркалы ұн сақтау силосы. Автоұнтасымалдағыш
ХЩП-2 қабылдау қалқаншасына (поз.1) жұқа шлангымен қосылады да, ұн
ұнөткізгіштер арқылы ХЕ-160А силосына келіп түседі. Ұн зауытында ұнды
қапсыз сақтау үшін ашық типті қоймалар, ХЕ-160А маркалы (поз.2) 3 силос
орнатылған, бұл ұнның 7 тәулік қорын қамтамасыз етеді. Силостардағы ХЕ-
161, ХЕ-162 (поз.3, 3А) сүзгілері, сондай-ақ силостар төменгі және жоғарғы
сигнал берушілермен жабдықталған. ХЕ-160А (поз.2) силосы астында М-122
(поз.4) реторлық қоректендіргіштер орнатылған. 1А-22-80М (поз.18) маркалы
ауа үрлегішпен берілетін ауаны қоректендіргіш М-122 (поз.4). Ұн
ұнөткізгіштер арқылы бункерге (поз.13) келіп түседі. Елегіш үстінде ХЕ-161
(поз. 3А) сүзгісімен жабдықталған. Бункерден ұн ПБ-1,5 маркалы бурат типті
елегішке (поз. 14) түседі. Еленген ұн автотаразы үстіндегі бункерге
(поз.15) келіп түседі. Одан кейін 041-АВ-50НК (поз.16) маркалы автотаразыға
түсіріледі. Бұл жерде ұн өлшеніп, санақтан өтеді, содан кейін ғана
өндіріске жіберіледі. Өлшенген ұн өз бетімен автотаразы үстіндегі бункерді
(поз. 17) толтырады, одан М-122 (поз.4) қоректендіргішімен ауа көмегі
арқылы ХЕ-112 (поз. 27) өндірістік силосына бағытталады.
Тұз нан зауытына самосвалмен әкелініп, Т1-ХСТ-15 (поз. 7) дымқыл
сақтау қондырғысы секцияларының біріне түсіріледі, су күбішеден (поз. 8) 30-
32ºС температурасымен келіп түседі. Су санеріткішке келіп түсіп,
сүзгіленеді де, секцияларды толтырады. Тығыздығы 1,2 кгл дайындалған тұзды
ерітінді сораппен (поз. 9) арынды (аралық) күбішеге ХЕ-48 (поз.23) сорылып,
ауыстырылады.
Қағаз бен жәшіктерге қапталған баспаланған ашытқы салқындатқыш
камерада 0-4ºС температурада сақталады. Өндіріске жіберілер алдында
баспаланған ашытқы қағаздан тазартылып, қант-май-еріткішке орналастырылады.
ҚМЕ-ге (поз. 21) температурасы 30-32ºС су келіп тұрады. Дайын ашытқы
суспензиясы Г2-ОПА (поз.9) сорабымен ХЕ-48 (поз.24) маркалы аралық күбішеге
аударылады. Баспаланған ашытқы мен судың арақатынасфы 1:3 құрайды.
Құмшекер шикізат қоймасында сөрелерде қаппен сақталады. Өндіріске жіберілер
алдында қанты бар қаптар сүзгіленеді (поз. 22), бұл жерге су өлшейтін
күбішеден АВБ-200М (21) t=30-32ºС су жіберіледі. Тығыздығы 1,23 кгл дайын
қант ерітіндісі сораппен (поз. 9) арынды (аралық) күбішеге ХЕ-48 (поз.25)
сорылып, ауыстырылады.
Маргарин – жәшіктерге немесе күбішелерге салынған түрінде әкелінеді.
Мұздатқышта t=0-4ºС температурасында сақталады. Өндіріске жіберілер алдында
маргарин ҚМЕ (поз. 21) маркалы қант-май-еріткішінде ерітіледі де, ХЕ-48
(поз.26) арынды күбішеге сорылып, ауыстырылады.
Сұйық май – шикізат қоймасында резервуарда сақталады, қажеттілігіне
қарай нан пісіретін қаңылтыр тақталарды майлауға қолданылады.
Барлық сұйық компоненттер мөлшерлеу станцияларына өздігінен ағызылып
жіберіліп тұрады (поз. 30).
1сұрыпты ақ нанды, салмағы 0,5кг пеш табанында піскен салмағы 0,4кг
Береке-нанды дайындаудың технологиялық сұлбасының сипаттамасы
Нанның пісірілуі бір ФТЛ-266 пешінде жүргізіледі. Қамырды дайындау
ашытқы тәсілімен бөліктеп жүзеге асырылады. ХЕ-112 (27) өндірістік силостан
ШП-200 (28) қоректендіргіш шнекпен 40% ұн МД-100 (29) автоұнөлшеуішіне
жеткізіледі де, кейін А2-ХТ-2Б (30) маркалы қамыр илеу машинасына келіп
түседі, Тап осы жерге ВНИИХП-0,5 (30) мөлшерлеу станциясынан су, ашытқы
суспензиясы беріледі. Ылғалдылығы 50% ашытқы 8-10 минут аралығында иленеді.
Иленген ашытқысы бар Т1-ХТ-2Д (32) маркалы қамыр кеспек ашуға қойылады,
онда ол 29-30ºС температурасында 210-240 мин уақыт ашып тұрады. Ондағы
қышқылдылық:
А) 1сұрыпты ақ нан үшін 3-3,5º Н
Б) жоғары сұрыпты Береке-нан атты нан үшін m=0,4кг 2,5-3,05º Н.
Қамыр кеспекте ашыған ашытқы А2-ХТ-2Б (30) маркалы қамыр илеу
машинасына әкелінеді, онда қамыр иленеді. ХЕ-112 (27) өндірістік силостан
ШП-200 (28) қоректендіргіш шнекпен ұнның қалған бөлігі жеткізіледі, ұнның
40-60% МД-100 (29) автоұнөлшеуішіне жеткізіледі де, кейін ВНИИХП-0,5 (30)
мөлшерлеу станциясынан рецептура бойынша қажет барлық сұйық ингредиенттер
беріледі.
Иленетін қамырдың ылғалдылығы:
А) 1сұрыпты ақ нан мен пеш табанында піскен нан үшін m=0,5кг Wt -43,5%
Б) жоғары сұрыпты Береке-нан үшін m=0,4кг Wt -43,5%
Т1-ХТ-2Д (32) маркалы қамыр кеспекте қамыр ашытуға қойылады. Қамыр 28-
32ºС температурасында қышқылданғанға дейін 40-90 мин уақыт ашып тұрады.
Қышқылдылығы:
А) 1сұрыпты пеш табанында піскен ақ нан үшін 3,5º Н
Б) жоғары сұрыпты пеш табанында піскен Береке-нан үшін 3,0º Н.
Ашыған қамыры бар Т1-ХТ-2Д (32) маркалы қамыр кеспек А2-ХП-2Д (32)
маркалы қамыр кеспекті аударғышқа әкелінеді. Қамыры бар қамыр кеспек
көтеріліп, қамыр А2-ХТП (34) маркалы қамырбөлгіштің құйғысына салынады,
кейін қамыр тасымалдағышпен Т1-ХТО (35) маркалы қамырдөңгелеткішке
салынады, одан кейін И8-ХТН (36) қамыр жаймалағыш машинаға тасталады. Қамыр
тасымалдағыш бойынша өндірістік үстелге (37) түседі, онда қамыр тіліктері
қаңылтыр тақтаның бетіне қойылады
А) 1сұрыпты ақ нан мен пеш табанында піскен нан үшін m=0,5кг
1қаңылтыр тақтаға 5 данадан
Б) жоғары сұрыпты пеш табанында піскен Береке-нан үшін m=0,4кг
1қаңылтыр тақтаға 3 данадан.
Пештің 1 люлькасына қаңылтыр тақталар саны – 3. Қаңылтыр тақталарды
қолмен Т1-ХТ-2А-48 (40) маркалы соңғы толықсыту агрегатының люлькасына
қойылады. Толықсыту ұзақтығы 40 минуттан 60 минут аралығында, ауаның
салыстырмалы ылғалдылығы 75-85%. Қаңылтыр тақталардағы толықсытылған қамыр
дайындамаларын қолмен ФТЛ-2-66 (поз.41) маркалы нан пісіру пешінің
люлькасына қойылады. Пісіру ұзақтығы:
А) 1сұрыпты пеш табанында піскен ақ нан үшін m=0,5кг 23 минут;
Б) жоғары сұрыпты пеш табанында піскен Береке-нан үшін m=0,4кг 20
минут.
210-230ºС температурада нан ылғалдандырылған нан пісіру камерасында
пісіріледі. Пісірілген өнімдер тасымалдағыштар бойынша (поз.42-43) X-XT
(44) айналмалы үстелдерге беріледі, онда олар ХКЛ-18 (45) контейнерінің
ағаш науасына қолмен салынады. Тиеу контейнерлері нан қоймаларына, кейін
экспедицияға шығарылады да, содан сауда желісіне жөнелтіледі. Сауда
желісінен қайтарылатын науалар арнайы бөлмеде жуылу мен кептірілу арқылы
санөңдеуден өтеді, аталған бөлме науаларды жуу мен кептіру үшін қажет
сілтіге арналған Сибирь маркалы ваннамен, КВСВ-П колориферімен және
желдеткішпен жабдықталған, сондай-ақ жөндеу бөлмелері мен науа қоймасы
қарастырылған.
Қантты печеньесін өндірудің технологиялық сұлбасы
Жоғары сұрыпты ұннан жасалған Қантты печенье тікбұрышты, дөңгелек
немесе сопақша түрде болады. Өлшемелі және өлшеп буылған күйінде
шығарылады.
1 килограмында 70 данадан кем болмайды. Ылғалдылығы – 5,0+1,5%. Печенье
жоғарыкалориялы тағам, құрамында белок, қант, май және крахмал бар.
1 кг печеньенің калориялылығы шамамен 4500кал. Печеньені жасаудың
технологиялық процесі келесі операциялардан тұрады: шикізат пен
жартылайфабрикаттарды илеуге дайындау, қамырды илеу, қалыптау, пісіру,
суыту, жинақтау, сұрыптау және печеньені қаптау.
Қантты печеньені дайындаудың технологиялық сұлбасы:
Шикізат пен жартылайфабрикаттар
↓
Електен өткізу және сүзгілеу
↓
Тәтті қамыр илеу
↓
Қамырды қалыптау
↓
Пісіру
↓
Суыту
↓
Қантты печеньені қаптау
↓
Қаланың сауда желісіне жөнелту
Печеньенің өндірісіне қажет барлық шикізат түрлері алдын-ала өңдеуден
өтеді. Шикізаттың сусымалы түрлері еленеді де, магниттартқыш арқылы
өткізіледі, олардың қатарында құмшекер, ұн, крахмалды атауға болады.
Меланж 45ºС температурада ерітіледі де, елек арқылы сүзіледі. Сода мен
аммоний қабынан босатылып, өлшенеді. Сары май мен маргарин қабынан
босатылып, жұмсартылады.
Үгітілетін печеньеге арналған қамыр екі сатымен дайындалады.
Дайындаудың бірінші сатысында май, кейін май мен қант ұнтағы және басқа да
компоненттер (рецептура бойынша) бұлғанады, екінші сатысында ұн мен қалған
шикізаттар қосылады. Жоғары сапалы қантты печенье алу үшін, желімтегі төмен
және орташа ұнды қолданады. Қантты қамырдың ылғалдылығы оқтын-оқтын илеу
барысында 16,5-18,5% шамасынан аспауы тиіс.
Қантты печеньесінің қамыры КС (поз. 52) маркалы крембұлғағыш
машинада жасалады. 10-15 минут аралығында май мен қант ұнтағын алдымен аз
айналыммен, кейін үлкен айналыммен бұлғайды. Шикізатты 10-15 минут
араластырады. Бұдан кейін қалған шикізатты қосып, олардың әр түрімен 1-4
минут аралығында араластырады. Ұнды ең соңынан қосады да, бұл массаны аз
айналыммен 1-4 минут аралығында араластырады. Қамыр біркелкі болып
араластырылуы тиіс. Қамырдың ылғалдылығы 16,5-18,5%, t=20-21ºС.
Жылжымалы ыдысқа (поз. 52А) салынған қамыр қамырға арналған жылжымалы
тасымалдағышпен (поз. 54) ФАК1 (поз. 53) қалыптайтын машинасының құйғысына
беріледі, ол печеньені қаңылтыр тақталарға қалыптайды. Кейін қаңылтыр
тақталар ЭШ-3М (поз. 57) элпешіне қойылады. Печенье 4-5 минут аралығында
200-220ºС температурасымен пісіріледі. Кейін дайын печенье сүмбілік
вагоншалармен (поз. 56) алдын-ала суыту бөлмелеріне жеткізіледі, одан кейін
печенье вагоншамен (поз. 56) өлшеп буу бөлмесіне әкелінеді, онда печенье
қолмен картон қораптарға өлшеніп салынады. Өлшеп буылған печенье дайын өнім
қоймасына жеткізіледі, кейін экспедиция арқылы печенье сауда желісіне
жөнелтіледі. Технологиялық жабдықтарды алдын-ала тексеру мен ұсақ жөндеу
жұмыстарын жүргізу үшін нан зауытында механикалық шеберхана қарастырылады.
Өндіріс ақауларын қайта өңдеу бөлмесі қарастырылған.
1. ЕСЕПТІК БӨЛІМ
А) Пеш табанында пісірілетін ақ нан
Сұрыпы – 1с бидай ұны
Салмағы, m= 0,5кг
Б) Пеш табанында пісірілетін Береке-нан
Сұрыпы – 1с бидай ұны
Салмағы, m= 0,4кг
Бірыңғайланған рецептура
А Б
1с бидай ұны 100 -
жс бидай ұны - 100
Баспаланған ашытқы 1,5 1,5
Тұз 1,3 1,5
Өсімдік майы - 1,5
Құмшекер - 1,5
Барлығы 102,8 106
Шығарылым %-бен 131 131
Пісірілу уақыты минутпен 22-24 22-23
Толықсыту уақыты 30-40 40-60
Ылғалдылығы %-бен 43 43
Қамыр ылғалдылығы %-бен 43,5 43,5
Қышқылдылығы %-бен 3-3,5 2,5-3,0
Кәсіпорынның тәуліктік өндірімділігін анықтау
Пештің сағаттық өндірімділігін өнімнің әрбір түрі бойынша төмендегідей
формула бойынша есептейді:
Pnч = ғ мұндағы
N – пештегі жұмыс люлькалардың немесе ленталы пеш оттығының ұзындығы
бойындағы қаңылтыр тақталардың саны;
n – люлькадағы бұйымдар саны;
m – бір бұйымның салмағы, кг;
60 – 1 сағат ішіндегі минут саны;
Lb - пісіру ұзақтығы, мин.
Люлька ені бойынша өнімдер саны төмендегідей формуламен анықталады:
n = дана, мұндағы
B – пеш люлькасының (оттығының) ені
b – люльканың, қаңылтыр тақтаның, өнім қалыпының ені
a – өнімдердің, қаңылтыр тақталардың және т.б. арасындағы саңылау.
Пеш люлькасындағы қаңылтыр тақталар саны:
N = дана, мұндағы
L – люльканың, қаңылтыр тақтаның, өнім қалыпының ұзындығы, мм
l - қаңылтыр қалыптың, люльканың, өнімнің ұзындығы.
Пештің бір сағаттық өндірімділігі
Пештің бір сағаттық өндірімділігін анықтау үшін
1 люлькадағы қаңылтыр тақта саны
n = қаңылтыр тақта
а) Пеш табанында пісірілетін ақ нан m=0,5кг
Габариттері 300х100мм
Қаңылтыр тақта бетіндегі өнім саны:
n = өнім
б) Жс Береке-нан үшін қаңылтыр тақта бетіндегі өнім саны,
габариттері: диаметрі 200
n = дана
Пештің бір сағаттық және тәуліктік өндірімділігін есептейміз:
а) Пеш табанында пісірілетін ақ нанды m=0,5кг пісіру барысында
Пештің бір сағаттық өндірімділігі:
Рч1 = ғ
Р’тәул.2 алмасым = 469,6*15,34 = 7203,7кг2 алмасым
б) Жс Береке-нанды m=0,4кг пісіру барысында Пештің бір сағаттық
өндірімділігі:
Рч2 = ғ
Р 12 алмасым = 259,2*7,67 = 1988,1кг1 алмасым
Ржалпытәул = 9191,8 ~ 9192 кгтәул.
Пеш жұмысының кестесі:
Пеш маркасы І ауысым ІІ ауысым ІІІ ауысым
ФТЛ2-66 Ақ нан Пеш табанында Береке-нан атты
m=0,5кг пісірілетін нан нан
15,34сағ m=0,4кг 7,67сағ
Кәсіпорынның өндірістік күшінің жиынтық кестесі:
Өнім атауы Өнім салмағы Пештің Пештің жұмыс Тәуліктік
кг сағат-тық жасау уақыты, шығарылым, кг
өнд-гі, кг сағ.
Ақ нан, пеш 0,5 469,6 15,34 7203,7
табанында піс.
нан 1с.
Береке-нан 0,4 259,2 7,67 1988,1
жс
9192,0
Демек, нан өндіру үшін, ФТЛ 2-66 маркалы 1 пештің өндірімділігі
9192 кгтәу +1600= 10792 кгтәу және қантты печенье үшін 1 элшкаф
ЭШ – 3М – 1600 кгтәул.
2. Өнім шығымын есептеу
Өнім шығымын анықтау үшін:
Внан = Mt *
Mt – 100кг ұннан шығатын қамыр, %
Mt – ашыту барысындағы қамыр азаюы мен механикалық шығындар, алғашқы
салмағынан %
Муп - кему, орнығу барысында қамыр салмағынан %
Mус – кебу, ыстық нан салмағынан %
Вт =
Mc b – 100кг ұннан жасалған қамырдағы құрғақ заттардың құрамы
Wt - қамыр ылғалдылығы, %
А)1с пеш табанында пісірілетін нан мен ақ нан үшін m=0,5кг
Wt = 43,5% В = 131%
Қамыр шығымын анықтау үшін құрғақ заттардың кестесін құрастырайық:
Шикізат атауы Шикізат Ылғалдылығы, % Құрғақ Салмағы, кг
саны, кг заттар, %
1с бидай ұны 100 14,5 85,5
Баспаланған 1,5 75,0 25
ашытқы
Тұз 1,3 3,5 96,5
Барлығы 102,8 87,1295
Қамыр шығымы Вт =
Нан шығымы
В =
б) Жс пеш табанында пісірілетін Береке-нан үшін m=0,4кг
Wt = 43,5% Впл = 131%
Қамырдағы құрғақ заттар кестесі:
Шикізат атауыШикізат Ылғалдылығы, % Құрғақ Салмағы, кг
саны, кг заттар, %
1с бидай ұны100 14,5 85,5
Баспаланған 1,5 75,0 25,0
ашытқы
Тұз 1,3 3,5 96,5
Құмшекер 1,5 0,15 99,5
Өсімдік майы 1,5 0 100
Барлығы 106 90,325
Қамыр шығымы Вт =
Нан шығымы
В =
Шығымдардың жиынтық кестесі:
№ Ассортимент Жоспарланған Есептелген
шығым, % шығым, %
1 1с пеш табанында пісірілетін 131 130,7
ақ нан m=0,5кг
2 Жс пеш табанында пісірілетін 131 131,1
Береке-нан m=0,4кг
3. Өндірістік рецептураларды есептеу
А) 1с пеш табанында пісірілетін ақ нан m=0,5кг.
Қамыр Т1-ХТ2Д маркалы көлемі 330л қамыр кеспектерде дәстүрлі ашыту
тәсілімен жасалады, қамырды илеу А2-ХТ-2Б қамырилеуіш машинасында
жүргізіледі.
Ашытқы ылғалдылығы 48-50% Wt = 43,5%
100кг ұнға арналған фазалық рецептура
Атауы Шикізат, кг
ашытқы қамыр
1с бидай ұны 40 60
Баспаланған ашытқы 1,5 -
Тұз - 1,3
Ашыту ұзақтығы, мин 210-240 60-90
Ылғалдылығы, % 50 43,5
Қышқылдылығы ºН 3-3,5 3,5
Бастапқы температура, ºС 26-30 27-30
1с пеш табанында пісірілетін ақ нанға m=0,5кг арналған қамыр қамыр
кеспектерде қою ашытқымен дайындалады, оның құрамында 40% ұн болады,
ылғалдылығы 50%. Салынатын ұн көлемінің мөлшері қамырда 30кг, ашытқыда
38кг.
Ашытқы қамырды илеуге қажет өндірістік рецептураны есептеу
1. Қою ашытқы қамырды дайындауға жұмсалатын ұн мөлшері
Мұндағы 2 ашытқы 2 қамырға
2. Қамырға салынатын ашытқы суспензиясының мөлшері
Саш с=Cаш (1+3)
Саш с = 1,5(1+3) = 6кг
3. Ашытқы суспензиясын дайындауға қажет су шығыны
Ваш с = Саш с – Саш = 6-1,5= 4,5кг
4. Қамыр кеспек көлеміне кететін ашытқы суспензиясының мөлшері
Саш с =
Ашытқы қамырды илеуге қажет шикізаттың шығыны
Шикізат Шикізат Ылғалды Құрғақ Салмағы, кг
мөлшері, лығы, % Заттар
кг құрамы
Ылғал Құрғ.зат
1с бидай 39,6 14,5 85,5 33,86
ұны
Ашытқы 5,94 88 12 0,71
суспензиясы
Барлығы 45,54 10,97 34,57
Су 23,6 23,6
Барлығы 69,14 50º 34,57
(ашытқы
қамыр)
5. Ашытқы қамырдың салмағы Саш =
6. Ашытқыны илеуге қажет су мөлшері
Сс = 69,14*45,54=23,6кг
7. Ашытқы ылғалдылығын тексеру
Wаш =
Қамыр илеу рецептурасын есептеу
1. Қамыр илеуге қажет ұнның мөлшері
Мт = 99-39,6 = 59,4кг
2. Тұзды ерітінді мөлшері ρ= 1,18
Ст е =
Қамыр илеуге қажет шикізат шығыны
Шикізат Шикізат Ылғалды Құрғақ Салмағы, кг Ұн,
мөлшері, лығы, % Заттар кг
кг құрамы
Ылғалдылық Құрғ.зат
1с 59,4 14,5 85,5 50,8 59,4
бидай
ұны
Ашытқы 69,14 50 50 34,57 39,4
қамыр
Тұзды 5,15 75 25 1,29 -
ерітінді
ρ= 1,18
Барлығы 133,69 47,03 86,66 99
Су 19,69 19,69
Барлығы 153,38 43,5 46 66,72
(қамыр)
3. Қамыр илеуге қажет су мөлшері
Ссу = 153,38-133,69 = 19,69кг
4. Қамыр ылғалдылығын тексеру
Wт =
1с пеш табанында пісірілетін ақ нанға m=0,5кг арналған қамырды
дайындау тәртібі мен өндірістік рецептурасы
Қамырды дайындаудың Ашытқы Қамыр Ұн
шикізаттары мен тәртібі
1с бидай ұны 39,6 59,4 99
Ашытқы қамыр - 69,14 -
Ашытқы суспензиясы 5,94 -
Тұзды ерітінді ρ= 1,18 5,15
Су 23,6 19,69
Барлығы 69,14 153,38
Ылғалдылығы, % 50 43,5
Ашыту ұзақтығы, мин 210-240 60-90
Температура, ºС 27-30 28-32
Қышқылдылығы ºН 3-3,5 3,5
Б) Жс пеш табанында пісірілетін Береке-нан m=0,4кг
Қамыр Т1-ХТ-2Д маркалы көлемі 330л қамыр кеспектерде дәстүрлі ашыту
тәсілімен жасалады, қамырды илеу А2-ХТ-2Б қамырилеуіш машинасында
жүргізіледі.
Ашытқы ылғалдылығы 48-50% Қамыр ылғалдылығы 43,5%
Атауы Шикізат, кг
Ашытқы қамыр қамыр
1с бидай ұны 40 60
Су Есептелуіне қарай
Баспаланған ашытқы 1,5 -
Тұз - 1,3
Құмшекер - 1,5
Өсімдік майы - 1,5
Бастапқы температура, ºС 28-30 29-31
Ашыту ұзақтығы, мин 180-240 50-90
Ақырғы қышқылдылығы ºН 2,5
Береке-нанға арналған қамыр қою ашытқымен дайындалады, оның
құрамында 40% ұн болады, ылғалдылығы 50%.
1. Қамыр кеспекке салынатын ұн көлемінің мөлшері
Мұндағы 30кг ұн 100 геометриялық көлемге.
Ашытқы қамырды илеуге қажет өндірістік рецептураны есептеу
1. Қою ашытқы дайындауға жұмсалатын ұн мөлшері
Мұндағы 2 ашытқы бір қамыр кеспектегі 2 қамырға
2. Қамырға салынатын ашытқы суспензиясының мөлшері
Саш с=Cаш (1+3)
Мұндағы 1:3 ашытқы мен судың арақатынасы
Саш –ашытқы суспензиясының рецептура бойынша шығыны
Саш с = 1,5(1+3) = 6кг
3. Ашытқы суспензиясын дайындауға қажет су шығыны
Ваш с = 6*1,5= 4,5кг
4.Қамыр кеспек көлеміне кететін ашытқы суспензиясының мөлшері
Саш =
Ашытқыны илеуге қажет шикізаттың шығыны
Шикізат Шикізат Ылғалды Құрғақ Салмағы, кг
мөлшері, лығы, % Заттар
кг құрамы
Ылғалдылығы Құрғ.заттар
1с бидай 39,6 14,5 85,5 33,86
ұны
Ашытқы 5,94 88 12 0,71
суспензиясы
Барлығы 45,54 10,97 34,57
Су 23,6 23,6
Барлығы 69,14
(ашытқы
қамыр)
5. Ашытқы қамырдың салмағы Са.қ. =
6. Ашытқы қамырды илеуге қажет су мөлшері
Сс = 69,14*45,54=23,6кг
7. Ашытқы қамырдың ылғалдылығын тексеру
Wаш =
Қамыр илеу рецептурасын есептеу
1. Қамыр илеуге қажет ұнның мөлшері
Мт = 99*39,6 = 59,3кг
2. Тұзды ерітінді мөлшері ρ= 1,18
Ст.е =
3. Қант ерітіндісінің мөлшері ρ= 1,23
Сқ.е =
4.Өсімдік майының мөлшері
Сө.м =
Қамыр илеуге қажет шикізат шығыны
Шикізат Шикізат Ылғалды Құрғақ Салмағы, кг Ұн,
мөлшері, лығы, % Заттар кг
кг құрамы
Ылғалдылық Құрғ.зат
1с бидай59,4 14,5 85,5 50,8 59,3
ұны
Ашытқы 69,14 50 50 34,57 39,6
қамыр
Тұзды 5,15 75 25 1,29 -
ерітінді
Қант 14,85 50 50 7,425
ерітіндіс
і
Өсімдік 1,485 0 1,485 0 1,485
майы
Барлығы 150,025 54,455 95,57
Су 19,125 19,125
Барлығы 169,15 50 43,5 73,580
(қамыр)
5. Қамыр шығымы С =
5. Қамыр илеуге қажет су мөлшері
В = 169,15-150,025 = 19,125кг
6. Қамыр ылғалдылығын тексеру
Wт =
1с пеш табанында пісірілетін нан мен Береке-нанға m=0,4кг арналған
қамырды дайындау тәртібі мен өндірістік рецептурасы
Қамырды дайындаудың Ашытқы қамыр Қамыр
шикізаттары мен тәртібі
1с бидай ұны 39,6 59,3
Ашытқы қамыр - 69,14
Ашытқы суспензиясы 5,94 -
Тұзды ерітінді ρ= 1,18 - 5,15
Қант ерітіндісі ρ= 1,23- 14,85
Өсімдік майы - 1,485
Су 23,6 19,125
Ылғалдылығы, % 50 43,5
Ашыту ұзақтығы, мин 180-240 50-90
Температура, ºС 28-30 29-31
Қышқылдылығы ºН 2,5-3,5 2,5
Қантты печеньесі
Жоғары сұрыпты ұннан жасалған Қантты печенье тікбұрышты, дөңгелек
немесе сопақша түрде болады. Өлшемелі және өлшеп буылған күйінде
шығарылады. 1 килограмында 70 данадан кем болмайды. Ылғалдылығы – 5,0+1,5%.
Шикізат Құрғақ Тиелетін шикізат шығыны 1т дайын өнімге
атауы заттар
құрамы, %
табиғи Құрғақ зат табиғи Құрғақ зат
1с бидай 85,5 100,0 85,5 670,56 573,33
ұны
Жүгері 87,0 7,4 6,44 49,62 43,17
крахмалы
Қант ұнтағы99,85 32,5 32,45 217,93 217,6
Инвертті 70,0 4,5 3,15 30,18 21,13
шәрбат
Маргарин 84,0 16,5 13,86 110,64 92,94
Меланж 27,0 5,0 1,35 33,53 9,05
Тұз 96,5 0,74 0,74 4,96 4,77
Сода 50,0 0,74 0,37 4,96 2,48
Аммоний - 0,1 - 0,67 -
Эссенция - 0,4 - 2,69 -
Барлығы - 167,88 143,83 1125,74 964,47
Шығымы 95,0 149,13 141,67 1000,0 950,0
1. Ассортиментті есептеу
Кесте №1
Өнім атауы Шығымы, кг Өңдеу сипаты
1 ауысымда Тәулігіне
Қантты печенье 800 1600 өлшемелі
1. Шикізат шығынын есептеу
Кесте №1
Өнім атауы Шикізат шығыны, кг
Қантты печенье
1000кг-ға 800кг-ға 1 ауысымда Тәулігіне
1с бидай ұны670,56 536,4 536,4 1072,8
Жүгері 49,62 39,7 39,7 79,4
крахмалы
Қант ұнтағы 217,93 174,3 174,3 348,3
Инвертті 30,18 24,1 24,1 48,2
шәрбат
Маргарин 110,64 88,5 88,5 177
Меланж 33,53 26,8 26,8 53,6
Тұз 4,96 3,9 3,9 7,8
Сода 4,96 3,9 3,9 7,8
Аммоний 0,67 0,5 0,5 1,0
Эссенция 2,69 2,2 2,2 4,4
Барлығы 1125,74 900,6 900,6 1801,2
Шикізатты есептеу
Ұн 1000 – 670,56кг
800 – х
Жүгері крахмалы 1000 – 49,62кг
800 – х
Қант ұнтағы 1000 – 217,93кг
800 – х
Инвертті шәрбат 1000кг – 30,18кг
800кг – х
Маргарин 1000кг – 110,6кг
800кг – х
Меланж 1000кг – 110,6кг
800кг – х
Тұз 1000кг – 4,96кг
800кг – х
Аммоний 1000кг – 0,67кг
800кг – х
Сода 1000кг – 4,96кг
800кг – х
Эссенция 1000кг – 2,69кг
800кг – х
3.Жартылайфабрикаттар шығынын есептеу
Кесте №3
Өнім атауы Шығыны, кг
Қантты печенье
1000кг-ға 800кг-ға 1 ауысымда
Қант ұнтағы 217,93 174,3 174,3
Инвертті шәрбат30,18 24,1 24,1
Қамыр 1175,6 940,5 940,5
Эмульсия 455,42 ... жалғасы
1.1. Кіріспе.
1.2. Кәсіпорынды техника - экономикалық негіздеу.
1.3. Техникалық бөлім.
1.4. Автоматтандыру және БӨҚ.
1.5. Санитарлы - техникалық бөлім.
1.6. Еңбекті қорғау, өндірістік санитария және өртке қарсы шаралар.
1.7. Экономикалық бөлім.
1.8. Қолданылған әдибеттер тізімі.
КІРІСПЕ
Нан – адамзаттың данышпандық табысы. Нан өнімдері адамның тамақтануына
қажет негізгі тағамдардың бірі болып табылады. Нанның тәуліктік тұтынысы
әртүрлі елдерде адам басына шаққанда 150-500гр құрайды. Нанның құрамында
адамға қажетті маңызды қоректік заттар, атап айтқанда, белоктар,
көмірсулар, витаминдер, минералды заттар, қоректік талшықтар бар.
Нанды қолдану арқасында адам өзінің көмірсулардағы қажеттілігін
жартысына дерлік, белоктарда үштен біріне дейін, В тобының витаминдерінде
жартысынан артық, сондай-ақ тұз, фосфор мен темірдегі қажеттіліктерін
қанағаттандыра алады. Ерекше тартылған қара бидай немесе жай қара бидай
ұнынан жасалған нан қоректік талшықтардағы қажеттілікті түгелдей дерлік
қанағаттандырады.
Нанның сіңімділігі оның органолептикалық көрсеткіштерімен, ең алдымен,
нан сапасы ұғымын қалыптастыратын дәм, хош иіс, нан жұмсағының
борпылдақтығы сияқты көрсеткіштерге байланысты болады. Нан сапасы оның
құрамына кіретін компоненттердің құрамы мен қасиеттерімен, сондай-ақ
қамырдың жетісуі мен қамыр дайындамаларын пісіру барысында өтетін
үрдістермен шартталады.
Ұннан жасалған кондитерлік өнімдер жоғары нәрлілік пен сіңімділікке ие
болады, жоғары дәм мен сырқы түрінің тартымдылығымен ерекшеленеді. Аталған
өнімдердің жоғары қоректік құндылығы олардың құрамында көмірсулардың,
майлар мен белоктардың айтарлықтай мөлшерде болуымен шартталады. Өнімдердің
көпшілігі төменгі ылғалдылығының арқасында ұзақ сақтау мерзімі бар құнды
тағамдық концентрат болып табылады.
Ұннан жасалған кондитерлік өнімдердің қоректік заттары адам ағзасына
толық сіңе алмайды. Сіңімділік көптеген факторларға байланысты болады,
олардың негізгілері болып ұнның сыртқы түрі, дәмі мен сұрыпы саналады.
Ұннан жасалған кондитерлік өнімдердегі ұнның сұрыпы жоғары болған сайын,
ағзаның қоректік заттарды, әсіресе сіңімділігі ас қорыту жолдарының
протеиназаларымен қорытылуына және аминоқышқыл құрамының теңдестірілу
дәрежесіне байланысты болып табылатын белоктарды сіңіруі де соғұрлым
толығырақ болады.
Кондитерлік өнеркәсіптің дамуы ХІХ ғасырдың басында шикізаттың негізгі
түрі – қант қызылшасынан қантты өндірістік түрде алумен тығыз байланысты
болады.
ХІХ ғасырдың 40-ыншы жылдарында-ақ біздің елімізде алғашқы кондитер
фабрикалары пайда бола бастады. 1917 жылға дейін кондитерлік өнімдер
өндірісі тек Петербург, Мәскеу, Харьков, Одесса сияқты ірі қалаларда ғана
шоғырланды. Кәсіпорындардың көпшілігі шетел фирмаларының меншігінде болды.
Ұлы Отан соғысы кезінде кондитерлік өнеркәсіп кәсіпорындарының бір бөлігі
айтарлықтай дәрежеде қирап қалған болды. Қираған кәсіпорындарды қайта
қалпына келтіру оларды жаңа техника негізінде қайта құрумен қатар
жүргізілді. Сонымен қатар бір уақытта барлық кондитерлік өнеркәсіп жаңа
машиналар мен үзбей механикаландырылған желілермен жабдықталды.
Көптеген жаңа озық техникамен жабдықталған кондитер фабрикалары
құрылды. Көптеген кондитер өнімдерінің түрлерін өндірудің технологиясы да
ғылым мен техниканың соңғы жетістіктерінің негізінде айтарлықтай өзгеріске
ұшырады. Бірқатар үздіксіз процесстер жасалып, өндіріске енгізілді. Сөйтіп,
ең озық техника мен технологияның негізінде кондитер өнімдерін өндірудің
негізгі процесстері өзгертілді. Бұл кондитерлік өнеркәсіптегі еңбек
өнімділігін барынша арттыруға, жоғары тұтынысқа ие өнімдердің сапасын
арттырып, ассортиментін кеңейтуге мүмкіндік берді. Қазақстан
Республикасындағы кондитерлік өндіріс көлемінің өсуі мен ассортиментінің
жақсаруы бұл салада еңбек ететін жұмысшылар санының айтарлықтай
ұлғаймауынсыз өтуде. Бұл ең озық техника мен технологияны меңгеру негізінде
еңбек өнімділігін арттырудың салдарынан болып отыр.
Ұннан жасалған өнімдер саласында өнімнің қантқа тұтынушылығын және
құрамындағы майдың құрамын азайтудың максимал мәндері бағдар алады. Осы
мақсатта қант пен майдың орнына түрлі витаминдендірілген қосымшалар
қолданылады.
Ұннан жасалған кондитер өнімдерінің ассортиментін жақсарту бойынша
үлкен жұмыстар жүргізілуде. Ұннан жасалған кондитер өнімдері өндірісінде
ВНИИХП-ны жүзеге асыру нәтижесінде шикізаттың дәстүрлі емес түрлері,
үстіртін белсенді заттар, қайталама сүт өнімдері, натрий терросульфаты,
түрлі белоктар және т.б. кең қолданыс тапты. Бұл өнім сапасын тек
жетілдіріп, арттырып қана қоймай, сондай-ақ негізгі шикізат қорларын
үнемдеп, соның арқасында қосымша өнімді өндіру үшін база қалыптастырады.
2. ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ЖАБДЫҚТАРДЫ НЕГІЗДЕУ ЖӘНЕ ТАҢДАУ
№ Жабдықтың атауы Қолданылу аясы Техникалық
сипаттамалары
1. ФТЛ 2-66 пеші Пеш әмбебап, кең Пеш табанының көлемі,
Арналық жылытқышы ассортиментті нан м2 15,35 (16)
мен кірпіш қаптамасыөнімдерін, пішінді Люлькалар саны, дана 24
бар тұйықталған нандарды, пеш табанында (36)
люлькалы-подиналық пісетін нандарды, батон Өндірімділігі, кгсағ
пеш. мен ұсақ даналы өнімдердіСалмағы 0,4кг
пісіруге арналған. тілме батон бойынша 340
Отын түрі: газ, көмір, Кірпіш тұтынуы, дана
ағаш. Қызыл кірпіш 14000
Қосымша шарт бойынша Отқа төзімді кірпіш
дайын өнім бетін себелеу 6000
механизмін қою мүмкіндігіГабариттік өлшемдері,
бар. мм
Ұзындығы 5840
Ені 4500
Биіктігі 3900
2. Қабылдау қалқаншасы Автоұнтасымалдағыштың жүкҚұбырлардағы жұмыс
ХЩП-2 түсіру түтігін қосуға қысымы, мПа – 0,15
арналған Ұнсалғыштардың қабылдау
келтеқұбырларының саны,
дана – 4
Ұнсалғыштың диаметрі,
мм – 100
Габарит өлшемдері, мм –
1500х1260х2980
Салмағы, кг – 148,5
3. Ұн қабылдағыш ХМП-М Ұн қабылдағыш ХМП-М Өндірімділігі қапсағ
қаппен келіп түсетін ұнды– 60
қабылдау мен қаптарды ұн Белгіленген күші – 9,1
шаңынан тазарту үшін Габариттері, мм –
арналған. 3300х2480х3180
Салмағы, кг – 1170
4. Силос ХЕ – 160А Нан пісіру өнеркәсібі Сыйымдылығы, мкуб –
кәсіпорындарында ұнды 52,9
қабылдау мен қапсыз Саңылау диаметрі, мм –
сақтау үшін арналған 75
Ауа қысымы, мПа –
0,8-0,10
Ауа тұтынысы, м кубмин
– 3
Габариттері, мм
диаметрі 2652
Биіктігі 12180
Салмағы, кг 3000
5. Екі қозғалғышты Екі қозғалғышты Келтеқұбырларының
ауыстырыпқосқыш ауыстырыпқосқыш Ш2-ХМБ-50диаметрі, мм – 50
Ш2-ХМБ-50 пневмотасымалдау бағдарынБелгіленген күші,квт –
қапталдық және кері 0,25
қайтару барысында ұн Габарит өлшемдері, мм –
қозғалысының бағдарын 600х420х380
өзгертуге арналған. Масса, кг – 42
6. Елеуіш П2-П Ұнды елеу, борпылдату менӨндірімділігі кгс
аэрациялау, сондай-ақ (кгсағ) 0,348 (1250)
құрамынан ферромагниттік Белгіленген күші, квт
қоспаларды алып тастау 1,1
үшін арналған. Габариттері, мм –
1138х740х1960
Салмағы, кг – 32
7. Дәлмөлшерлеу Дәлмөлшерлеу станциялары ВНИИХП06:
станциясы ВНИИХП дәлмөлшерлеумен Дәлмөлшерлегіш саны 4
-06,ВНИИХП – 05 белгіленген температурағаБелгіленген күші, квт
сай суды көлеміне қарай 0,37
бөліктеп, үзіліссіз төрт Габарит өлшемдері, мм
(ВНИИХП -06) және екі Ұзындығы 640
(ВНИИХП – 05) сұйық Ені 920
компоненттер әдісімен Биіктігі 1920
дайындау үшін арналған. Салмағы, кг 250
ВНИИХП05:
Дәлмөлшерлеуіш саны 2
Белгіленген күші, квт
0,18
Габарит өлшемдері, мм
Ұзындығы 640
Ені 800
Биіктігі 1920
Салмағы, кг 200
8. Қамыр илеуіш машина Шалаөнімдер мен қамырды Өндірімділігі кгс
А2-ХТ2Б көлемі 330л қозғалмайтын 833
қамыр кеспектерде Бір бөліктік қамырды
бөліктеп илеуге арналған.илеу ұзақтығы, мин 10
Иленетін қамырдың
ылғалдылығы % 35-54
Белгіленген жетек күші,
квт
Илеу органының 5,5
Маңдайша көтерілімінің
0,75
Габарит өлшемдері, мм
1800х1100х1250
Салмағы, кг 810
9. Т1-ХТ2Д маркалы Ұнның барлық түрлерінен Габариттері 1082х888
жылжымалы қамыр жасалған қамыр ашытпаны Салмағы, кг 116
кеспек илеу мен ашыту үшін
арналған
10 Т1-ХТН маркалы Нан өнімдері мен пеш Өндірімділігі данамин
қамырдөңгелеткіш табанында пісірілетін 63
машина нанды өндіру барысында Дөңгеленетін қамыр
қамыр дайындамаларды дайындамалардың
дөңгелетуге арналған салмағы, кг 0,2-1,1
Белгіленген күші, квт
1,1
Габарит өлшемдері, мм
1060х1015х1030
Салмағы, кг 335
11 Салмағы 0,22 1,1кг, Өндірімділігі,данамин
ұзындығы 330мм-ден Салмағы 0,22 0,55кг
аспайтын цилиндр және дайындамалар үшін 63
сигара пішінді бидай Салмағы 0,55кг 1,1кг
қамырынан жасалған қамыр дайындамалар үшін 30-ға
дайындамаларын дейін
қалыптастыру үшін Белгіленген күші, квт
арналған. 1,1
Габарит өлшемдері, мм
2300х800х1400
Салмағы, кг 450
12 Ұн дәлмөлшерлегіші Ұнды кезеңдік тәсілмен Шанақ немесе шөміш
МД-100 дәлмөлшерлеу үшін көлемі, дмкуб 200
арналған Шанақтағы ұн салмағы,
кг 10-100
Өлшеу шегі, кг 100
Өлшеу дәлдігі, % +-2
Салмағы, кг 180
13 Нанды сұрыптауға Саңырауқұлақ тәрізді
арналған айналмалы айналмалы үстел Х-ХГ:
үстел Үстел диаметрі, мм 2000
Габарит өлшемдері мм
Ұзындығы –
Биіктігі 1025
Ені –
Салмағы, кг 350
Пластина тәрізді үстел:
Үстел диаметрі, мм –
Габарит өлшемдері мм
Ұзындығы 4230
Биіктігі 920
Ені 1372
Салмағы, кг -
14 Екістанокты Науалар саны, дана 18
контейнер ХКЛ-18 Габарит өлшемдері, мм
928х808х1779
Салмағы, кг 126
15 ЭШ-3М маркалы Жұмыс камераларының
элшкаф саны, дана 3
Белгіленген күші, квт
16,2
Габарит өлшемдері, мм
14380х1110х1610
Салмағы, кг 810
16 Балғалық шағын Құмшекерді ұнтау жолымен Өндірімділігі кгсағ
диірмен 8М қант ұнтағын алу үшін 125
арналған Айналым саны минутына
5800
Эл. қозғ күші квт 4,5
Габариттері, мм
1460х590х2840
Салмағы, кг 580
17 Қамыр илеу машинасы Қантты печеньені илеуге Қамыркеспек көлемі, л
ТММ-120 арналған 120
Күші, квт 2,8
Габарит өлшемдері, мм
1050х680х1220
18 Қалыптау машинасы Қантты печеньені Өндірімділігі кгсағ
ФАК-1 қалыптауға арналған 150-600
Эл. қозғ күші 3,2
Габариттері, мм
2250х1650х2115
Салмағы, кг 1970
3. ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ СҰЛБАНЫҢ, ШИКІЗАТТЫ ДАЙЫНДАУДЫҢ СИПАТТАМАЛАРЫ
Ұн нан зауытына пневматикалық түсіру мен ұнды аэрозолькөлігімен
жеткізуге арналған екі жүйесі бар К-1040Э автоұнтасымалдағыштарымен
жеткізіледі. ХЕ-160 (поз.2) маркалы ұн сақтау силосы. Автоұнтасымалдағыш
ХЩП-2 қабылдау қалқаншасына (поз.1) жұқа шлангымен қосылады да, ұн
ұнөткізгіштер арқылы ХЕ-160А силосына келіп түседі. Ұн зауытында ұнды
қапсыз сақтау үшін ашық типті қоймалар, ХЕ-160А маркалы (поз.2) 3 силос
орнатылған, бұл ұнның 7 тәулік қорын қамтамасыз етеді. Силостардағы ХЕ-
161, ХЕ-162 (поз.3, 3А) сүзгілері, сондай-ақ силостар төменгі және жоғарғы
сигнал берушілермен жабдықталған. ХЕ-160А (поз.2) силосы астында М-122
(поз.4) реторлық қоректендіргіштер орнатылған. 1А-22-80М (поз.18) маркалы
ауа үрлегішпен берілетін ауаны қоректендіргіш М-122 (поз.4). Ұн
ұнөткізгіштер арқылы бункерге (поз.13) келіп түседі. Елегіш үстінде ХЕ-161
(поз. 3А) сүзгісімен жабдықталған. Бункерден ұн ПБ-1,5 маркалы бурат типті
елегішке (поз. 14) түседі. Еленген ұн автотаразы үстіндегі бункерге
(поз.15) келіп түседі. Одан кейін 041-АВ-50НК (поз.16) маркалы автотаразыға
түсіріледі. Бұл жерде ұн өлшеніп, санақтан өтеді, содан кейін ғана
өндіріске жіберіледі. Өлшенген ұн өз бетімен автотаразы үстіндегі бункерді
(поз. 17) толтырады, одан М-122 (поз.4) қоректендіргішімен ауа көмегі
арқылы ХЕ-112 (поз. 27) өндірістік силосына бағытталады.
Тұз нан зауытына самосвалмен әкелініп, Т1-ХСТ-15 (поз. 7) дымқыл
сақтау қондырғысы секцияларының біріне түсіріледі, су күбішеден (поз. 8) 30-
32ºС температурасымен келіп түседі. Су санеріткішке келіп түсіп,
сүзгіленеді де, секцияларды толтырады. Тығыздығы 1,2 кгл дайындалған тұзды
ерітінді сораппен (поз. 9) арынды (аралық) күбішеге ХЕ-48 (поз.23) сорылып,
ауыстырылады.
Қағаз бен жәшіктерге қапталған баспаланған ашытқы салқындатқыш
камерада 0-4ºС температурада сақталады. Өндіріске жіберілер алдында
баспаланған ашытқы қағаздан тазартылып, қант-май-еріткішке орналастырылады.
ҚМЕ-ге (поз. 21) температурасы 30-32ºС су келіп тұрады. Дайын ашытқы
суспензиясы Г2-ОПА (поз.9) сорабымен ХЕ-48 (поз.24) маркалы аралық күбішеге
аударылады. Баспаланған ашытқы мен судың арақатынасфы 1:3 құрайды.
Құмшекер шикізат қоймасында сөрелерде қаппен сақталады. Өндіріске жіберілер
алдында қанты бар қаптар сүзгіленеді (поз. 22), бұл жерге су өлшейтін
күбішеден АВБ-200М (21) t=30-32ºС су жіберіледі. Тығыздығы 1,23 кгл дайын
қант ерітіндісі сораппен (поз. 9) арынды (аралық) күбішеге ХЕ-48 (поз.25)
сорылып, ауыстырылады.
Маргарин – жәшіктерге немесе күбішелерге салынған түрінде әкелінеді.
Мұздатқышта t=0-4ºС температурасында сақталады. Өндіріске жіберілер алдында
маргарин ҚМЕ (поз. 21) маркалы қант-май-еріткішінде ерітіледі де, ХЕ-48
(поз.26) арынды күбішеге сорылып, ауыстырылады.
Сұйық май – шикізат қоймасында резервуарда сақталады, қажеттілігіне
қарай нан пісіретін қаңылтыр тақталарды майлауға қолданылады.
Барлық сұйық компоненттер мөлшерлеу станцияларына өздігінен ағызылып
жіберіліп тұрады (поз. 30).
1сұрыпты ақ нанды, салмағы 0,5кг пеш табанында піскен салмағы 0,4кг
Береке-нанды дайындаудың технологиялық сұлбасының сипаттамасы
Нанның пісірілуі бір ФТЛ-266 пешінде жүргізіледі. Қамырды дайындау
ашытқы тәсілімен бөліктеп жүзеге асырылады. ХЕ-112 (27) өндірістік силостан
ШП-200 (28) қоректендіргіш шнекпен 40% ұн МД-100 (29) автоұнөлшеуішіне
жеткізіледі де, кейін А2-ХТ-2Б (30) маркалы қамыр илеу машинасына келіп
түседі, Тап осы жерге ВНИИХП-0,5 (30) мөлшерлеу станциясынан су, ашытқы
суспензиясы беріледі. Ылғалдылығы 50% ашытқы 8-10 минут аралығында иленеді.
Иленген ашытқысы бар Т1-ХТ-2Д (32) маркалы қамыр кеспек ашуға қойылады,
онда ол 29-30ºС температурасында 210-240 мин уақыт ашып тұрады. Ондағы
қышқылдылық:
А) 1сұрыпты ақ нан үшін 3-3,5º Н
Б) жоғары сұрыпты Береке-нан атты нан үшін m=0,4кг 2,5-3,05º Н.
Қамыр кеспекте ашыған ашытқы А2-ХТ-2Б (30) маркалы қамыр илеу
машинасына әкелінеді, онда қамыр иленеді. ХЕ-112 (27) өндірістік силостан
ШП-200 (28) қоректендіргіш шнекпен ұнның қалған бөлігі жеткізіледі, ұнның
40-60% МД-100 (29) автоұнөлшеуішіне жеткізіледі де, кейін ВНИИХП-0,5 (30)
мөлшерлеу станциясынан рецептура бойынша қажет барлық сұйық ингредиенттер
беріледі.
Иленетін қамырдың ылғалдылығы:
А) 1сұрыпты ақ нан мен пеш табанында піскен нан үшін m=0,5кг Wt -43,5%
Б) жоғары сұрыпты Береке-нан үшін m=0,4кг Wt -43,5%
Т1-ХТ-2Д (32) маркалы қамыр кеспекте қамыр ашытуға қойылады. Қамыр 28-
32ºС температурасында қышқылданғанға дейін 40-90 мин уақыт ашып тұрады.
Қышқылдылығы:
А) 1сұрыпты пеш табанында піскен ақ нан үшін 3,5º Н
Б) жоғары сұрыпты пеш табанында піскен Береке-нан үшін 3,0º Н.
Ашыған қамыры бар Т1-ХТ-2Д (32) маркалы қамыр кеспек А2-ХП-2Д (32)
маркалы қамыр кеспекті аударғышқа әкелінеді. Қамыры бар қамыр кеспек
көтеріліп, қамыр А2-ХТП (34) маркалы қамырбөлгіштің құйғысына салынады,
кейін қамыр тасымалдағышпен Т1-ХТО (35) маркалы қамырдөңгелеткішке
салынады, одан кейін И8-ХТН (36) қамыр жаймалағыш машинаға тасталады. Қамыр
тасымалдағыш бойынша өндірістік үстелге (37) түседі, онда қамыр тіліктері
қаңылтыр тақтаның бетіне қойылады
А) 1сұрыпты ақ нан мен пеш табанында піскен нан үшін m=0,5кг
1қаңылтыр тақтаға 5 данадан
Б) жоғары сұрыпты пеш табанында піскен Береке-нан үшін m=0,4кг
1қаңылтыр тақтаға 3 данадан.
Пештің 1 люлькасына қаңылтыр тақталар саны – 3. Қаңылтыр тақталарды
қолмен Т1-ХТ-2А-48 (40) маркалы соңғы толықсыту агрегатының люлькасына
қойылады. Толықсыту ұзақтығы 40 минуттан 60 минут аралығында, ауаның
салыстырмалы ылғалдылығы 75-85%. Қаңылтыр тақталардағы толықсытылған қамыр
дайындамаларын қолмен ФТЛ-2-66 (поз.41) маркалы нан пісіру пешінің
люлькасына қойылады. Пісіру ұзақтығы:
А) 1сұрыпты пеш табанында піскен ақ нан үшін m=0,5кг 23 минут;
Б) жоғары сұрыпты пеш табанында піскен Береке-нан үшін m=0,4кг 20
минут.
210-230ºС температурада нан ылғалдандырылған нан пісіру камерасында
пісіріледі. Пісірілген өнімдер тасымалдағыштар бойынша (поз.42-43) X-XT
(44) айналмалы үстелдерге беріледі, онда олар ХКЛ-18 (45) контейнерінің
ағаш науасына қолмен салынады. Тиеу контейнерлері нан қоймаларына, кейін
экспедицияға шығарылады да, содан сауда желісіне жөнелтіледі. Сауда
желісінен қайтарылатын науалар арнайы бөлмеде жуылу мен кептірілу арқылы
санөңдеуден өтеді, аталған бөлме науаларды жуу мен кептіру үшін қажет
сілтіге арналған Сибирь маркалы ваннамен, КВСВ-П колориферімен және
желдеткішпен жабдықталған, сондай-ақ жөндеу бөлмелері мен науа қоймасы
қарастырылған.
Қантты печеньесін өндірудің технологиялық сұлбасы
Жоғары сұрыпты ұннан жасалған Қантты печенье тікбұрышты, дөңгелек
немесе сопақша түрде болады. Өлшемелі және өлшеп буылған күйінде
шығарылады.
1 килограмында 70 данадан кем болмайды. Ылғалдылығы – 5,0+1,5%. Печенье
жоғарыкалориялы тағам, құрамында белок, қант, май және крахмал бар.
1 кг печеньенің калориялылығы шамамен 4500кал. Печеньені жасаудың
технологиялық процесі келесі операциялардан тұрады: шикізат пен
жартылайфабрикаттарды илеуге дайындау, қамырды илеу, қалыптау, пісіру,
суыту, жинақтау, сұрыптау және печеньені қаптау.
Қантты печеньені дайындаудың технологиялық сұлбасы:
Шикізат пен жартылайфабрикаттар
↓
Електен өткізу және сүзгілеу
↓
Тәтті қамыр илеу
↓
Қамырды қалыптау
↓
Пісіру
↓
Суыту
↓
Қантты печеньені қаптау
↓
Қаланың сауда желісіне жөнелту
Печеньенің өндірісіне қажет барлық шикізат түрлері алдын-ала өңдеуден
өтеді. Шикізаттың сусымалы түрлері еленеді де, магниттартқыш арқылы
өткізіледі, олардың қатарында құмшекер, ұн, крахмалды атауға болады.
Меланж 45ºС температурада ерітіледі де, елек арқылы сүзіледі. Сода мен
аммоний қабынан босатылып, өлшенеді. Сары май мен маргарин қабынан
босатылып, жұмсартылады.
Үгітілетін печеньеге арналған қамыр екі сатымен дайындалады.
Дайындаудың бірінші сатысында май, кейін май мен қант ұнтағы және басқа да
компоненттер (рецептура бойынша) бұлғанады, екінші сатысында ұн мен қалған
шикізаттар қосылады. Жоғары сапалы қантты печенье алу үшін, желімтегі төмен
және орташа ұнды қолданады. Қантты қамырдың ылғалдылығы оқтын-оқтын илеу
барысында 16,5-18,5% шамасынан аспауы тиіс.
Қантты печеньесінің қамыры КС (поз. 52) маркалы крембұлғағыш
машинада жасалады. 10-15 минут аралығында май мен қант ұнтағын алдымен аз
айналыммен, кейін үлкен айналыммен бұлғайды. Шикізатты 10-15 минут
араластырады. Бұдан кейін қалған шикізатты қосып, олардың әр түрімен 1-4
минут аралығында араластырады. Ұнды ең соңынан қосады да, бұл массаны аз
айналыммен 1-4 минут аралығында араластырады. Қамыр біркелкі болып
араластырылуы тиіс. Қамырдың ылғалдылығы 16,5-18,5%, t=20-21ºС.
Жылжымалы ыдысқа (поз. 52А) салынған қамыр қамырға арналған жылжымалы
тасымалдағышпен (поз. 54) ФАК1 (поз. 53) қалыптайтын машинасының құйғысына
беріледі, ол печеньені қаңылтыр тақталарға қалыптайды. Кейін қаңылтыр
тақталар ЭШ-3М (поз. 57) элпешіне қойылады. Печенье 4-5 минут аралығында
200-220ºС температурасымен пісіріледі. Кейін дайын печенье сүмбілік
вагоншалармен (поз. 56) алдын-ала суыту бөлмелеріне жеткізіледі, одан кейін
печенье вагоншамен (поз. 56) өлшеп буу бөлмесіне әкелінеді, онда печенье
қолмен картон қораптарға өлшеніп салынады. Өлшеп буылған печенье дайын өнім
қоймасына жеткізіледі, кейін экспедиция арқылы печенье сауда желісіне
жөнелтіледі. Технологиялық жабдықтарды алдын-ала тексеру мен ұсақ жөндеу
жұмыстарын жүргізу үшін нан зауытында механикалық шеберхана қарастырылады.
Өндіріс ақауларын қайта өңдеу бөлмесі қарастырылған.
1. ЕСЕПТІК БӨЛІМ
А) Пеш табанында пісірілетін ақ нан
Сұрыпы – 1с бидай ұны
Салмағы, m= 0,5кг
Б) Пеш табанында пісірілетін Береке-нан
Сұрыпы – 1с бидай ұны
Салмағы, m= 0,4кг
Бірыңғайланған рецептура
А Б
1с бидай ұны 100 -
жс бидай ұны - 100
Баспаланған ашытқы 1,5 1,5
Тұз 1,3 1,5
Өсімдік майы - 1,5
Құмшекер - 1,5
Барлығы 102,8 106
Шығарылым %-бен 131 131
Пісірілу уақыты минутпен 22-24 22-23
Толықсыту уақыты 30-40 40-60
Ылғалдылығы %-бен 43 43
Қамыр ылғалдылығы %-бен 43,5 43,5
Қышқылдылығы %-бен 3-3,5 2,5-3,0
Кәсіпорынның тәуліктік өндірімділігін анықтау
Пештің сағаттық өндірімділігін өнімнің әрбір түрі бойынша төмендегідей
формула бойынша есептейді:
Pnч = ғ мұндағы
N – пештегі жұмыс люлькалардың немесе ленталы пеш оттығының ұзындығы
бойындағы қаңылтыр тақталардың саны;
n – люлькадағы бұйымдар саны;
m – бір бұйымның салмағы, кг;
60 – 1 сағат ішіндегі минут саны;
Lb - пісіру ұзақтығы, мин.
Люлька ені бойынша өнімдер саны төмендегідей формуламен анықталады:
n = дана, мұндағы
B – пеш люлькасының (оттығының) ені
b – люльканың, қаңылтыр тақтаның, өнім қалыпының ені
a – өнімдердің, қаңылтыр тақталардың және т.б. арасындағы саңылау.
Пеш люлькасындағы қаңылтыр тақталар саны:
N = дана, мұндағы
L – люльканың, қаңылтыр тақтаның, өнім қалыпының ұзындығы, мм
l - қаңылтыр қалыптың, люльканың, өнімнің ұзындығы.
Пештің бір сағаттық өндірімділігі
Пештің бір сағаттық өндірімділігін анықтау үшін
1 люлькадағы қаңылтыр тақта саны
n = қаңылтыр тақта
а) Пеш табанында пісірілетін ақ нан m=0,5кг
Габариттері 300х100мм
Қаңылтыр тақта бетіндегі өнім саны:
n = өнім
б) Жс Береке-нан үшін қаңылтыр тақта бетіндегі өнім саны,
габариттері: диаметрі 200
n = дана
Пештің бір сағаттық және тәуліктік өндірімділігін есептейміз:
а) Пеш табанында пісірілетін ақ нанды m=0,5кг пісіру барысында
Пештің бір сағаттық өндірімділігі:
Рч1 = ғ
Р’тәул.2 алмасым = 469,6*15,34 = 7203,7кг2 алмасым
б) Жс Береке-нанды m=0,4кг пісіру барысында Пештің бір сағаттық
өндірімділігі:
Рч2 = ғ
Р 12 алмасым = 259,2*7,67 = 1988,1кг1 алмасым
Ржалпытәул = 9191,8 ~ 9192 кгтәул.
Пеш жұмысының кестесі:
Пеш маркасы І ауысым ІІ ауысым ІІІ ауысым
ФТЛ2-66 Ақ нан Пеш табанында Береке-нан атты
m=0,5кг пісірілетін нан нан
15,34сағ m=0,4кг 7,67сағ
Кәсіпорынның өндірістік күшінің жиынтық кестесі:
Өнім атауы Өнім салмағы Пештің Пештің жұмыс Тәуліктік
кг сағат-тық жасау уақыты, шығарылым, кг
өнд-гі, кг сағ.
Ақ нан, пеш 0,5 469,6 15,34 7203,7
табанында піс.
нан 1с.
Береке-нан 0,4 259,2 7,67 1988,1
жс
9192,0
Демек, нан өндіру үшін, ФТЛ 2-66 маркалы 1 пештің өндірімділігі
9192 кгтәу +1600= 10792 кгтәу және қантты печенье үшін 1 элшкаф
ЭШ – 3М – 1600 кгтәул.
2. Өнім шығымын есептеу
Өнім шығымын анықтау үшін:
Внан = Mt *
Mt – 100кг ұннан шығатын қамыр, %
Mt – ашыту барысындағы қамыр азаюы мен механикалық шығындар, алғашқы
салмағынан %
Муп - кему, орнығу барысында қамыр салмағынан %
Mус – кебу, ыстық нан салмағынан %
Вт =
Mc b – 100кг ұннан жасалған қамырдағы құрғақ заттардың құрамы
Wt - қамыр ылғалдылығы, %
А)1с пеш табанында пісірілетін нан мен ақ нан үшін m=0,5кг
Wt = 43,5% В = 131%
Қамыр шығымын анықтау үшін құрғақ заттардың кестесін құрастырайық:
Шикізат атауы Шикізат Ылғалдылығы, % Құрғақ Салмағы, кг
саны, кг заттар, %
1с бидай ұны 100 14,5 85,5
Баспаланған 1,5 75,0 25
ашытқы
Тұз 1,3 3,5 96,5
Барлығы 102,8 87,1295
Қамыр шығымы Вт =
Нан шығымы
В =
б) Жс пеш табанында пісірілетін Береке-нан үшін m=0,4кг
Wt = 43,5% Впл = 131%
Қамырдағы құрғақ заттар кестесі:
Шикізат атауыШикізат Ылғалдылығы, % Құрғақ Салмағы, кг
саны, кг заттар, %
1с бидай ұны100 14,5 85,5
Баспаланған 1,5 75,0 25,0
ашытқы
Тұз 1,3 3,5 96,5
Құмшекер 1,5 0,15 99,5
Өсімдік майы 1,5 0 100
Барлығы 106 90,325
Қамыр шығымы Вт =
Нан шығымы
В =
Шығымдардың жиынтық кестесі:
№ Ассортимент Жоспарланған Есептелген
шығым, % шығым, %
1 1с пеш табанында пісірілетін 131 130,7
ақ нан m=0,5кг
2 Жс пеш табанында пісірілетін 131 131,1
Береке-нан m=0,4кг
3. Өндірістік рецептураларды есептеу
А) 1с пеш табанында пісірілетін ақ нан m=0,5кг.
Қамыр Т1-ХТ2Д маркалы көлемі 330л қамыр кеспектерде дәстүрлі ашыту
тәсілімен жасалады, қамырды илеу А2-ХТ-2Б қамырилеуіш машинасында
жүргізіледі.
Ашытқы ылғалдылығы 48-50% Wt = 43,5%
100кг ұнға арналған фазалық рецептура
Атауы Шикізат, кг
ашытқы қамыр
1с бидай ұны 40 60
Баспаланған ашытқы 1,5 -
Тұз - 1,3
Ашыту ұзақтығы, мин 210-240 60-90
Ылғалдылығы, % 50 43,5
Қышқылдылығы ºН 3-3,5 3,5
Бастапқы температура, ºС 26-30 27-30
1с пеш табанында пісірілетін ақ нанға m=0,5кг арналған қамыр қамыр
кеспектерде қою ашытқымен дайындалады, оның құрамында 40% ұн болады,
ылғалдылығы 50%. Салынатын ұн көлемінің мөлшері қамырда 30кг, ашытқыда
38кг.
Ашытқы қамырды илеуге қажет өндірістік рецептураны есептеу
1. Қою ашытқы қамырды дайындауға жұмсалатын ұн мөлшері
Мұндағы 2 ашытқы 2 қамырға
2. Қамырға салынатын ашытқы суспензиясының мөлшері
Саш с=Cаш (1+3)
Саш с = 1,5(1+3) = 6кг
3. Ашытқы суспензиясын дайындауға қажет су шығыны
Ваш с = Саш с – Саш = 6-1,5= 4,5кг
4. Қамыр кеспек көлеміне кететін ашытқы суспензиясының мөлшері
Саш с =
Ашытқы қамырды илеуге қажет шикізаттың шығыны
Шикізат Шикізат Ылғалды Құрғақ Салмағы, кг
мөлшері, лығы, % Заттар
кг құрамы
Ылғал Құрғ.зат
1с бидай 39,6 14,5 85,5 33,86
ұны
Ашытқы 5,94 88 12 0,71
суспензиясы
Барлығы 45,54 10,97 34,57
Су 23,6 23,6
Барлығы 69,14 50º 34,57
(ашытқы
қамыр)
5. Ашытқы қамырдың салмағы Саш =
6. Ашытқыны илеуге қажет су мөлшері
Сс = 69,14*45,54=23,6кг
7. Ашытқы ылғалдылығын тексеру
Wаш =
Қамыр илеу рецептурасын есептеу
1. Қамыр илеуге қажет ұнның мөлшері
Мт = 99-39,6 = 59,4кг
2. Тұзды ерітінді мөлшері ρ= 1,18
Ст е =
Қамыр илеуге қажет шикізат шығыны
Шикізат Шикізат Ылғалды Құрғақ Салмағы, кг Ұн,
мөлшері, лығы, % Заттар кг
кг құрамы
Ылғалдылық Құрғ.зат
1с 59,4 14,5 85,5 50,8 59,4
бидай
ұны
Ашытқы 69,14 50 50 34,57 39,4
қамыр
Тұзды 5,15 75 25 1,29 -
ерітінді
ρ= 1,18
Барлығы 133,69 47,03 86,66 99
Су 19,69 19,69
Барлығы 153,38 43,5 46 66,72
(қамыр)
3. Қамыр илеуге қажет су мөлшері
Ссу = 153,38-133,69 = 19,69кг
4. Қамыр ылғалдылығын тексеру
Wт =
1с пеш табанында пісірілетін ақ нанға m=0,5кг арналған қамырды
дайындау тәртібі мен өндірістік рецептурасы
Қамырды дайындаудың Ашытқы Қамыр Ұн
шикізаттары мен тәртібі
1с бидай ұны 39,6 59,4 99
Ашытқы қамыр - 69,14 -
Ашытқы суспензиясы 5,94 -
Тұзды ерітінді ρ= 1,18 5,15
Су 23,6 19,69
Барлығы 69,14 153,38
Ылғалдылығы, % 50 43,5
Ашыту ұзақтығы, мин 210-240 60-90
Температура, ºС 27-30 28-32
Қышқылдылығы ºН 3-3,5 3,5
Б) Жс пеш табанында пісірілетін Береке-нан m=0,4кг
Қамыр Т1-ХТ-2Д маркалы көлемі 330л қамыр кеспектерде дәстүрлі ашыту
тәсілімен жасалады, қамырды илеу А2-ХТ-2Б қамырилеуіш машинасында
жүргізіледі.
Ашытқы ылғалдылығы 48-50% Қамыр ылғалдылығы 43,5%
Атауы Шикізат, кг
Ашытқы қамыр қамыр
1с бидай ұны 40 60
Су Есептелуіне қарай
Баспаланған ашытқы 1,5 -
Тұз - 1,3
Құмшекер - 1,5
Өсімдік майы - 1,5
Бастапқы температура, ºС 28-30 29-31
Ашыту ұзақтығы, мин 180-240 50-90
Ақырғы қышқылдылығы ºН 2,5
Береке-нанға арналған қамыр қою ашытқымен дайындалады, оның
құрамында 40% ұн болады, ылғалдылығы 50%.
1. Қамыр кеспекке салынатын ұн көлемінің мөлшері
Мұндағы 30кг ұн 100 геометриялық көлемге.
Ашытқы қамырды илеуге қажет өндірістік рецептураны есептеу
1. Қою ашытқы дайындауға жұмсалатын ұн мөлшері
Мұндағы 2 ашытқы бір қамыр кеспектегі 2 қамырға
2. Қамырға салынатын ашытқы суспензиясының мөлшері
Саш с=Cаш (1+3)
Мұндағы 1:3 ашытқы мен судың арақатынасы
Саш –ашытқы суспензиясының рецептура бойынша шығыны
Саш с = 1,5(1+3) = 6кг
3. Ашытқы суспензиясын дайындауға қажет су шығыны
Ваш с = 6*1,5= 4,5кг
4.Қамыр кеспек көлеміне кететін ашытқы суспензиясының мөлшері
Саш =
Ашытқыны илеуге қажет шикізаттың шығыны
Шикізат Шикізат Ылғалды Құрғақ Салмағы, кг
мөлшері, лығы, % Заттар
кг құрамы
Ылғалдылығы Құрғ.заттар
1с бидай 39,6 14,5 85,5 33,86
ұны
Ашытқы 5,94 88 12 0,71
суспензиясы
Барлығы 45,54 10,97 34,57
Су 23,6 23,6
Барлығы 69,14
(ашытқы
қамыр)
5. Ашытқы қамырдың салмағы Са.қ. =
6. Ашытқы қамырды илеуге қажет су мөлшері
Сс = 69,14*45,54=23,6кг
7. Ашытқы қамырдың ылғалдылығын тексеру
Wаш =
Қамыр илеу рецептурасын есептеу
1. Қамыр илеуге қажет ұнның мөлшері
Мт = 99*39,6 = 59,3кг
2. Тұзды ерітінді мөлшері ρ= 1,18
Ст.е =
3. Қант ерітіндісінің мөлшері ρ= 1,23
Сқ.е =
4.Өсімдік майының мөлшері
Сө.м =
Қамыр илеуге қажет шикізат шығыны
Шикізат Шикізат Ылғалды Құрғақ Салмағы, кг Ұн,
мөлшері, лығы, % Заттар кг
кг құрамы
Ылғалдылық Құрғ.зат
1с бидай59,4 14,5 85,5 50,8 59,3
ұны
Ашытқы 69,14 50 50 34,57 39,6
қамыр
Тұзды 5,15 75 25 1,29 -
ерітінді
Қант 14,85 50 50 7,425
ерітіндіс
і
Өсімдік 1,485 0 1,485 0 1,485
майы
Барлығы 150,025 54,455 95,57
Су 19,125 19,125
Барлығы 169,15 50 43,5 73,580
(қамыр)
5. Қамыр шығымы С =
5. Қамыр илеуге қажет су мөлшері
В = 169,15-150,025 = 19,125кг
6. Қамыр ылғалдылығын тексеру
Wт =
1с пеш табанында пісірілетін нан мен Береке-нанға m=0,4кг арналған
қамырды дайындау тәртібі мен өндірістік рецептурасы
Қамырды дайындаудың Ашытқы қамыр Қамыр
шикізаттары мен тәртібі
1с бидай ұны 39,6 59,3
Ашытқы қамыр - 69,14
Ашытқы суспензиясы 5,94 -
Тұзды ерітінді ρ= 1,18 - 5,15
Қант ерітіндісі ρ= 1,23- 14,85
Өсімдік майы - 1,485
Су 23,6 19,125
Ылғалдылығы, % 50 43,5
Ашыту ұзақтығы, мин 180-240 50-90
Температура, ºС 28-30 29-31
Қышқылдылығы ºН 2,5-3,5 2,5
Қантты печеньесі
Жоғары сұрыпты ұннан жасалған Қантты печенье тікбұрышты, дөңгелек
немесе сопақша түрде болады. Өлшемелі және өлшеп буылған күйінде
шығарылады. 1 килограмында 70 данадан кем болмайды. Ылғалдылығы – 5,0+1,5%.
Шикізат Құрғақ Тиелетін шикізат шығыны 1т дайын өнімге
атауы заттар
құрамы, %
табиғи Құрғақ зат табиғи Құрғақ зат
1с бидай 85,5 100,0 85,5 670,56 573,33
ұны
Жүгері 87,0 7,4 6,44 49,62 43,17
крахмалы
Қант ұнтағы99,85 32,5 32,45 217,93 217,6
Инвертті 70,0 4,5 3,15 30,18 21,13
шәрбат
Маргарин 84,0 16,5 13,86 110,64 92,94
Меланж 27,0 5,0 1,35 33,53 9,05
Тұз 96,5 0,74 0,74 4,96 4,77
Сода 50,0 0,74 0,37 4,96 2,48
Аммоний - 0,1 - 0,67 -
Эссенция - 0,4 - 2,69 -
Барлығы - 167,88 143,83 1125,74 964,47
Шығымы 95,0 149,13 141,67 1000,0 950,0
1. Ассортиментті есептеу
Кесте №1
Өнім атауы Шығымы, кг Өңдеу сипаты
1 ауысымда Тәулігіне
Қантты печенье 800 1600 өлшемелі
1. Шикізат шығынын есептеу
Кесте №1
Өнім атауы Шикізат шығыны, кг
Қантты печенье
1000кг-ға 800кг-ға 1 ауысымда Тәулігіне
1с бидай ұны670,56 536,4 536,4 1072,8
Жүгері 49,62 39,7 39,7 79,4
крахмалы
Қант ұнтағы 217,93 174,3 174,3 348,3
Инвертті 30,18 24,1 24,1 48,2
шәрбат
Маргарин 110,64 88,5 88,5 177
Меланж 33,53 26,8 26,8 53,6
Тұз 4,96 3,9 3,9 7,8
Сода 4,96 3,9 3,9 7,8
Аммоний 0,67 0,5 0,5 1,0
Эссенция 2,69 2,2 2,2 4,4
Барлығы 1125,74 900,6 900,6 1801,2
Шикізатты есептеу
Ұн 1000 – 670,56кг
800 – х
Жүгері крахмалы 1000 – 49,62кг
800 – х
Қант ұнтағы 1000 – 217,93кг
800 – х
Инвертті шәрбат 1000кг – 30,18кг
800кг – х
Маргарин 1000кг – 110,6кг
800кг – х
Меланж 1000кг – 110,6кг
800кг – х
Тұз 1000кг – 4,96кг
800кг – х
Аммоний 1000кг – 0,67кг
800кг – х
Сода 1000кг – 4,96кг
800кг – х
Эссенция 1000кг – 2,69кг
800кг – х
3.Жартылайфабрикаттар шығынын есептеу
Кесте №3
Өнім атауы Шығыны, кг
Қантты печенье
1000кг-ға 800кг-ға 1 ауысымда
Қант ұнтағы 217,93 174,3 174,3
Инвертті шәрбат30,18 24,1 24,1
Қамыр 1175,6 940,5 940,5
Эмульсия 455,42 ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz