Ұлттық экономика мемлекеттік реттеудугі салық саясаты

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе

I тарау . Салық саясатының теориялық негіздері

1. 1 Салық саясатының мәні мен мазмұны.

1. 2 Салық саясатының түрлері.

1. 3 Дамыған мемлекеттердің салық жүйесіндегі тәжірибелері.

II тарау. Қазақстан Республикасының салық саясатын мемлекеттік

реттеу мәселелері

2. 1 Қазақстан Республикасының салық саясатның экономикаға тигізетін әсері және оны мемлекеттік реттеу мәселелері.

2. 2 Салық саясатының даму жолдары.

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер.

Кіріспе

Осы курстық жұмыс «Ұлттық экономика мемлекеттік реттеудугі салық саясаты» деген тақырыпта мемлекетіміздің жүргізіп отырған саясатына талдау мақсатында жасалады. 1991 жылдың желтоқсанында өз тәуелсіздігін алған жас мемлекетіміздің жаңа экономикалық саясатында салық жүйесінің атқаратын рөлін жан-жақты қамтуға арналған жұмыс. Аталған жұмыста еліміздегі қазіргі салық жүйесі мен салық саясатына шолу жасап, еліміздегі қолданып жүрген салықтар мен алымдардың мәні мен маңызын және де кемшілігін көрсетуге тырыстым.

Салық жүйесі өте күрделі жүйе. Мемлекетіміздің әл ауқаты мен саясатына арқау боларлық тұрақты экономикалық дамуына әсер ететін жүйе. Бұл арада салық төлеушілер де, мемлекетте арақайшылық болмайтын қатынас болу үшін салық саясатына заң арқылы дұрыс жолға қоя білу керек.

Мемлекеттіке салық саясатын- салықтар саласындағы іс-шаралар жүйесін әзірлеген экономикалық саясатқа сәйкес қоғам дамуының нақты кезеңдегі әлеуметтік экономикалық және басқа мақсаттар мен міндеттеріне қарай жүргізеді.

Салық салу объектісін бағалау дәрежесіне қарай салықтар нақты және жеке болып бөлінеді. Нақты салықтар- мүліктердің сыртқы белгісіне қарай нақтылы табыстың түсуі есептелместен (жер салығы, мүлікке салынатын салық, бағалы қағаздарға салынатын салық) салынады.

Жеке салықтар жеке адамдар мен заңды мекемелердің қаражат жағдайына байланысты (пайдаға салынатын салық, табыс салығы, мұра немесе сыйға тартуға ауысқан мүліктерге салық) салынады.

Бұл курстық жұмыста мынадай мәселелерді ашуға тырыстым.

Салықтың теориялық негіздері;
Салық саясатының мәні мен мазмұны;
Салықтың саясатының түрлері;
Дамыған мемлекетердегі салық саясатының мемлекеттік реттеудегі тәжірибелері.
Қазақстан республикасының салық саясатын мемлекеттік реттеу мәселелері;
Қазақстан Республикасының салық саясатның экономикаға тигізетін әсері және оны мемлекеттік реттеу мәселелері.
Салық саясатының даму жолдары

Қазіргі экономикалық дағдарыстан әлі де құтыла алмай отырған еліміз үшін салық саясатын жетілдіру, дамыту тақырыбы өте өзекті, маңызды және де керекті деп ойлаймын.

Айта кету керек, 1995 жылы 24 сәуірде Президенттің Заң күші бар жарлығымен қабылдпнған «Салықтар мен бюджетке төленетін басқа да төлемдер туралы» салық Кодексі біздің еліміздің экономикасы үшін үлкен қызмет атқарды. Жалпы ішкі табыстың бүгінгі күні барлық ТМД елдерімен салыстырғанда жоғары деңгейде тұруы соның айғағы.

Шетел инвестицияларын біздің экономикаға келтіру және бағыттау бағдарламалары салық заңдылығымен айтылып жатқанын айту керек.

Жалпы қарап отырсақ, салық кодексінің әлемдік стандартқа сай болуы- шетелдік инвестицияның біздің елге келуіне көп әсер беруі.

Біздің салық жүйеміздің жоғары деңгейде көріне білгені елімізге көп пайда келтіреді.

I тарау. Салық саясатының теориялық негіздері

1. 1 Салық саясатының мәні мен мазмұны.

Біз білетіндей салықтар мемлекетпен бірге пайда болды. Қазіргі экономикалық әдебиеттерде салық салуды зерттеу кең ауқымда жүргізіліп, зерттеулердің нәтижесінде кейбір қорытындыларға келді. Экономист-ғалымдардың зерттеулері бойынша салық салудың даму жолын 4 кезеңге бөліп қарастырылады. Ең бірінші кезең Рим империясында пайда болған салықтың бастапқы формаларыен байлансытырылады. Бірақ салық салудың біркелкі жүйелілігі бұл кезеңге тән құбылыс емес. Себебі, бұл кезеңде салық жүйесі толықтай әркелкілік пен ұйымдаспаушылық сипатқа ие болды. Бірақ уақыт өте келе, мемлекеттерде сауда-ақша қатынастарының дамуы салықтардың ақшалай формаға ауысуына мүмкіншілк туғызды.

Екінші кезең 17 ғасырдың соңы мен 18 ғасырдың 3-ші ширегін қамтиды. Салық салудың бұл даму кезеңінде көптеген мемлекеттерде салықтар мемлекеттік бюджеттің негізгі қайнар көздеріне айналады. Бұл уақыт аралығында салық жүйесінің жүйелі түрде қадам басуымен ерекшеленеді., әсіресе салықтар тікелей және жанама түрге дифференционалданады. Осы белглі уақытта салықтар көптеген Еуропа елдерінің тіршілік етудің негізгі элементіне айналғандықтан, алықтар ендігі кезде ғылыми анықтаманы талап етті.

Сөйтіп 3-ші кезеңде салық салу проблемаларының жаңа ғылыми теориялары пайда бола бастайды. Бұл кзеңде Классикалық экономия мектебінің өкілі А. Смит салықтар туралы өзінің анықтамасын береді, сонымен қатар салық саласын қамтитын барлық сұрақтарды зерттей келеді. А. Смиттің салықтар туралы қөзқарасы дүниежүзілік деңгейдегі өзгерістерге әкеліп, мемлекеттердің салық жүйесін реформалауға бет бұрғызады. А. Смиттің пайымдауы бойынша рынок - тұрақты және өзін-өзі реттейтін жүйе сондықтан да, салықты ол тек бюджеттің кіріс көздері ретінде қарастырды.

Бірақ А. Смиттің қалаған салық салу мен салық ғылымының негіздері бұл экономикалық категорияның нақты ағымдар мен теориялардың туындауына себепкер болады. Аса ерекшелейтін және біріне- бірі қарма -қарсы екі теорияны атап кететін болсақ бұл кейнсиандық теория және неоклассикалық теория . Кейнсиандық теория бойынша салықтар -мемлекеттік реттеудің басты қаруы ретінде қарастырса, неоклассикалық теория салықтарды тек -фискалды құрал ретінде зерттеп көрсетеді.

Сөйтіп «салық»- термині 2007 жылдың 1 қаңтарындағы «Салықтар және бюджетке төленетін басқа төлемдер туралы» Салық Кодексі бойынша

Салықтар - мемлекеттің қажеттіліктерін қамтамасыз ететін мемлекет бюджетіне төленетін мііндетті және қайтарымсыз негізде төленетін төлемдер.

Салықтың мынадай негізгі қызметтері бар: фискалдық, реттеушілік, қайта бөлу.

Енді негізгі қызметі фискалды немесе бюджеттік қызметі . Бұл қызмет арқылы мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлімі құрылып, салықтардың қоғамдық міндеті артады.

Реттеушілік қызметі - салықтың маңызды қызметі. Осы қызметі арқылы салықтар арқылы ел экономиксына өз ықпалын тигізеді, яғни реттеу жүзеге асырылады.

Қайта бөлу қызметі арқылы түрлі субъектілер табысының бір бөлшегі мемлекет пайдасына өтеді. Бұл қызметтің іс-әрекетінің көлемі ішкі жалпы өнімде салықтардың алатын үлес салмағы арқылы анықтайды.

Салық элементтері . Салық өз табиғатында белгілі бір элементтерден тұратын күрделі құрылым. Салықтар элементтері болып мыналар табылады:

Салықтың құқытық негізі. Бұл салықты төлеу міндеттемесінің некеге байланысты туындайтынын айқындайды.
Салық субъектісі- салықты кім төлегенін айқындайды.
Салық объектісі- салықты не үшін және қай заттан төленетінін айқындайды.
Салық ставкасы- салықты қандай мөлшерде төлейді, салық салу ставкасын қалай қолданатынын айқындайды.
Салық бойынша жеңілдктер- не себептен салық төлеуші салық төлеуден босатылады немесе аз мөлшерде салық төлеуге құқы бар екенін айқындайды.

Салық салу объектісіне қарай салықтар тікелей және жанама салықтар болып бөлінеді.

Тікелей салықтар - тікелей табысқа немесе мүлікке салынады.

Тікелей салықтарға мыналар жатады:

Корпаративтік табыс салығы;
Жеке табыс салығы;
Көлік құралына салығы;
Әлеуметтік салық;
Жер қойнауын пайдаланғаны үшін салық;
Мүлік салығы;
Жер салығы

Жанама салықтар - тұтынушы төлейді. Тауар немесе қызмет бағасына алдын ала салық енгізілгендіктен, іс жүзінде оны бюджетке алушы аударады.

Жанама салықтарға:

8. Қосымша құн салығы;

9. Акциз;

Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының Салық Кодексіне сәйкес салық салу жүйесінде мелекет бюджетіне төленетін міндетті басқа төлемдер бар. Олар:

алымдар
төлемақылар
мемлекеттік баж
кедендік төлемдер.

Бюджетке түскен соң қолданылатын белгісіне қарай салықтар жалпы және арнайы болып жіктеледі:

Жалпы салықтар бюджетке түскен соң, жалпы мақсатта жұмсалады.

Арнайы салықтар бюджетке түскен соң, алдын ала белгіленген нақты шараларға жұмсалады. Мысалы, көлік құралдарына салынатын салық жол қорын құруға жұмсалады.

Салық мемлекет бюджетітің кірістерінің басты көзі болып табылғандықтан салық салу шаралары мемлекеттік реттеу арқылы жүзеге асырылады. Сондықтан да салық саясаты салық салудың іске асырылуын қамтамасыз ететін басты механизм деп қарастырамыз.

Салық саясаты қаржы саясатының басты орталығы болып табылады және дұрыс жүргізілген салық саясаты мемлекеттің басқа қызметтерінің жұмыс істеуін қамтамасыз етеді. Себеі, мелекеттің саясаттарын әлеуметтік, мәдени табиғатты қорғау, қаржылық не тихникалық - қаржыландыру салық саясаты арқылы бюджетке түскен кірістер арқылы жүзеге асырылады және салық саясатының басты қызметі бұл мемлекеттік қажеттілктерді қамтамасыз ету үшін мелекеттік жинақтық қоғамдық өнімді бюджет арқылы бөліп алу. Салық саясаты қоғам дамуының белгілі бір кезеңіне сйкес әлеуметтік- экономикалық проблемаларды шешудің мақсаттары талаптарына және саяси жүйеге байланыса отырып жүргізіледі.

Мемлекеттің нарықтық эконмика жүйесімен жүргізетін салық саясаты - бұл мемлекет бюджетінің кіріс бөлігін қаржылық ресурстармен қамтамсыз ету болып табылады.

Сөйтіп салық саясатының басты субъектісі -мемлекет. Ал салық саясаттың мәні салықтық қатынастарда ашылады, ал олардың негізі - каржылық ресурстарды қалыптастырудағы мемлекет пен шаруашылық субъектісі арасындағы қатынастар.

Мемлекеттің орталықтандырылған ақша фондын қалыптастыруына қатыса отырып, салықтар шаруашылық субъектілердің қызметіне әсер етіуі, эконмикалық өсуді ретту, өнімдердің сапасын жоғарылатуы керек. Тарихи тәжірибеге сүйене отырып, біз дұрыс және дағдылы түрде жүргізілген салық саясаты өндірістің тиімділігіне қол жеткізе аламыз. Ал керісінше, қателікке ұшыраған салық саясаты мелекетті қан қақсатарлық жағдайға әкелуіі мүмкін.

Эконмика мен салық саястының басты орнын салықтық стимулдар алады. Себебі, бұл стимул түрлері мелекеттің жақсы өндіріс үшін марапаттау арқылы әсер етуші құралдары болып табылады.

Сөйтіп, салық саясатының басты міндеті:

Мемлекетті қаржылық ресурстармен қамтамсыз ету.
Эконмиканы салалық және аймақтық бөлімдерде мелекеттік реттеуге жағдай туғызу.
Халық табыс деңгейінде нарықтық қатынастар процессінде туындайтын теңсіздіктерді жүмсарту.
Эконмикалық заңға сәйкес болу.
Нарықтық реформалардың және макроэкономикалық тұрақтандыруды жүзеге асыру үшін шешімдердің салықтық көмекпен қамтамасыз етілуі
салық салынатын базаның құрамы, құрылмы, мүмкін өсу резервтерін және қаржы ресурстарын мобилизациялайтын қаржы көздерінің анықталуы
экономиканың құрылымдық қайтақұрылуын реттеу
салықтық механизмнің ұйымдастырылуы және қаржы саясатының іске асырылуы.

Нарықтық қатынастар жағдайында, әсіресе нарыққа өтпелі кезеңде салық саясаты мемлекеттің эконмиканы реттейтін негізгі регуляторы және қаржы- несие механизмінің негізі болып табылады. Мемлекет салық саясатын нарықтың жағымсыз құбылыстарын реттеуші ретінде қолданады. Салықтар және салық сясаты экономиканы мемлекетік реттеудегі ең мықты қаруы болып табылады. Тек дұрыс жүргізілген салық саясаты бүкіл ұлттық шаруашылықтың тиімді жүргізілуіне және оң нәтижеге әкеледі.

Салық мемлекет пен шаруашылық объектісі арасныдағы қатынасты қамтамасыз ететін негізгі эконмикалық құрал. Салықтар арқылы кәсіпкерлер өндіріс орындарының барлық формаларының мемлекеттік және жергілікті бюджеттер, банктер, және жоғарғы мекемелердің арақатынасы анықталады.

Салықтар арқылы сыртқы экономикалық қызмет, әсіресе шетел инвестицияны тарту ретттеледі. Сонымен қатар салықтар арқылы әлеуметтік қамтамасыздандыру шығыстары қамтамасыз етіледі. Салық салу жүйесі арқылы адамдар арасында соңғы табыс үлестірлу анықталады.

Осы аталған қызметтерді қамтамсыз ететін Қазақстан Республикасында пайдаланылатын салықтарды атап көрстекен жөн.

Жаңа Салық Кодексі 2002 жылдың 1-ші қаңтарында Қазақстан Республкасында мынадай салық түрлері енгізілген және 2007 жылдың кодексінің нұсқасында осы мәліметтер сақталынған:

1. Корпаративтік табыс салығы;

2. Жеке табыс салығы;

3. Көлік құралына салығы;

4. Әлеуметтік салық;

5. Жер қойнауын пайдалану үшін салық,

6. Мүлік салығы;

7. Жер салығы;

8. Қосымша құн салығы;

9. Акциз;

Сонымен қатар, алымдар:

заңды тұлғаларды мемлекттік тіркегені үшін алым,
жеке кәсіпкерлерді мемлекеттік тіргкегені үшін алым;
жылжымайтын мүлікке құқықтарды және олармен жасалған мәмілелерді мемлекеттік тіркегені үшін алым;
радиоэлектрондық құралдары және жиілігі жоғары құрылғыларды мемлекеттік тіркегені үшін алым;
теңіз, өзен кемелері мен шағын көлемді кемелерді мемлекеттік тіркегені үшін алым;
азаматтық әуе кемелерін мемлекеттік тіркегені үшін алым;
дәрі-дәрмек құралдарын мемлекеттік тірекегені үшін алым,
автокөлік құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы арқылы жүру алымы;
аукциондардан алынатын алым;
елтаңбалық алым;
жекелеген қызмет түрлерімен айналысу құқығы үшін лицензиялық алымы;
телевизия және радио хабарларын тарату ұйымдарына радиожиілік спектін пайдалануға рұқсат беру үшін алым,

Төлемақылар:

жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлемақы;
жер бетіндегі көздердің су ресурстарын пайдаланғаны үшін төлемақы;
қоршаған ортаны ластағаны үшін төлемақы;
жануардар дүниесін пайдаланғаны үшін төлемақы;
орманды пайдаланғаны үшін төлемақы;
ерекше қорғалатын табиғи аймақтарды пайдаланғаны үшін төленетін төлемақы
радиожиілік спектрін пайдаланғаны үшін төлемақы
кеме жүретін су жолдарын пайдаланғаны үшін төлемақы
сыртқы жарнаманы орналастырғаны үшін төлемақы;

Мемлекеттік баж

мемлекеттік баж

Кеден төлемдері:

кеден баж;
кеден алымдары;
төлемақы;

Мемлекеттік бюджет

1995: 1995

1996: 1996

1997: 1997

1998: 1998

1999: 1999

2000: 2000

2001: 2001

2002: 2002

2003: 2003

2004: 2004

2005: 2005

: Млрд. тенге

1995:

: Табыс (кіріс) -барлығы

1995: 219, 4

1996: 243, 0

1997: 279, 7

1998: 309, 5

1999: 398, 6

2000: 598, 7

2001: 746, 6

2002: 821, 2

2003: 1022, 2

2004: 1305, 1

2005: 2098, 5

: Олардың ішінде.

1995:

1996:

1997:

1998:

1999:

2000:

2001:

2002:

2003:

2004:

2005:

: Салықтық кіріс

1995: 159, 8

1996: 178, 1

1997: 204, 1

1998: 215, 6

1999: 330, 3

2000: 524, 1

2001: 635, 8

2002: 752, 8

2003: 947, 3

2004: 1186, 1

2005: 1998, 3

: Қосылған құн салығы

1995: 33, 3

1996: 53, 9

1997: 58, 8

1998: 81, 0

1999: 89, 0

2000: 115, 2

2001: 159, 9

2002: 175, 9

2003: 231, 3

2004: 242, 9

2005: 343, 9

: Акциздер

1995: 6, 3

1996: 10, 9

1997: 16, 7

1998: 18, 9

1999: 19, 0

2000: 19, 3

2001: 21, 8

2002: 25, 4

2003: 27, 0

2004: 29, 9

2005: 33, 4

: Корпоративтік табыс салығы

1995:

1996:

1997:

1998:

1999:

2000: 163, 5

2001: 169, 0

2002: 209, 1

2003: 272, 6

2004: 382, 8

2005: 834, 3

: Пайда салығы

1995: 35, 3

1996: 41, 4

1997: 40, 3

1998: 38, 3

1999: 54, 8

2000:

2001:

2002:

2003:

2004:

2005:

: Жер салығы

1995: 2, 1

1996: 3, 4

1997: 4, 9

1998: 5, 0

1999: 4, 6

2000: 5, 5

2001: 5, 5

2002: 5, 4

2003: 5, 5

2004: 5, 9

2005: 6, 9

: Жеке табыс салығы

1995: 25, 8

1996: 31, 3

1997: 41, 3

1998: 30, 1

1999: 35, 3

2000: 51, 0

2001: 68, 6

2002: 77, 4

2003: 93, 3

2004: 98, 5

2005: 123, 0

: Алымдар және әр түрлі салықтық емес табыстар

1995: 21, 9

1996: 22, 1

1997: 16, 0

1998: 18, 9

1999:

2000: 38, 6

2001: 72, 5

2002: 45, 6

2003: 44, 8

2004: 81, 5

2005: 66, 0

: Шығындар

1995: 260, 2

1996: 280, 0

1997: 341, 9

1998: 377, 4

1999: 294, 6

2000: 602, 0

2001: 759, 6

2002: 834, 2

2003: 1068, 4

2004: 1323, 8

2005: 1946, 1

: Олардың ішінде

1995:

1996:

1997:

1998:

1999:

2000:

2001:

2002:

2003:

2004:

2005:

: Экономикаға

1995: 16, 2

1996: 20, 5

1997: 23, 2

1998: 12, 9

1999: 28, 7

2000: 78, 5

2001: 108, 2

2002: 123, 8

2003: 176, 5

2004: 273, 3

2005: 332, 4

: әлеуметтік- мәдени салаға

1995: 90, 5

1996: 118, 9

1997: 146, 2

1998: 160, 9

1999: 294, 6

2000: 327, 5

2001: 373, 5

2002: 416, 5

2003: 511, 8

2004: 638, 2

2005: 844, 8

: Қауіпсіздік

1995: 10, 8

1996: 16, 3

1997: 17, 9

1998: 19, 0

1999: -40, 8

2000: 20, 4

2001: 32, 5

2002: 37, 7

2003: 47, 5

2004: 58, 0

2005: 78, 7

: Мемлекеттік басқару және билік органдарын қамтамасыз ету.

1995: 10, 1

1996: 16, 9

1997: 29, 4

1998: 31, 7

1999:

2000: 35, 1

2001: 50, 8

2002: 45, 6

2003: 65, 3

2004: 83, 6

2005: 103, 8

1. 2 Салық саясатының түрлері.

Жоғары деңгейдегі нарықтық қатынастар жағдайында мемлекет салық саясатын өндіріс құрылымын өзгерту, территориялдық экономикалық даму, халықтың табыс деңгейін өзгерту үшін жалпы ішкі өнімді қайта бөлу арқылы қолданады.

Қазіргі таңда салық саясаттың 3 түрін ерекшелеуге болады.

Бірінші типтегі салық саясаты- бұл максималды салықтар саясаты . Бірақ бұл саясатта салықтардың жоғарғы ставкалары шаруашылық субъектілердің қызмет ынтасының төмендеуіне әкеліп соқтырып, мемлеттік бюджеттің өспеу мүмкіншілігі бар. Жалпы ішкі өнімдегі салықтың шектік ставкасы әр түрлі факторларға байланысты . бірақ көптеген шетел экономист ғалымдары пайымдауы бойынша, салық ставкасы Жалпы Ішкі өнімнің 50 пайызынан аспауы керек.

Екінші түрі - бұл оптималды салықтар саясаты . Бұл саясат шағын бизнесс пен кәсіпкерліктің дамуына қолдай жасасып жағымды салықтық климатты камтамасыз етеді. Бірақ бұл салық саясат түрінің кемшілігі, кәсіпкерлерге мейілінше ставкалардың төмендеуі мемлекет бюджетіне түсетін кіріс көлемінің азаюына әкеліп, мемлекеттің әлеуметтік шараларды, бағдарламаларды іске асыруна қаржы ресурстарының жеткіліксіздігіне себепкер болады.

Салық саясатының үшінші түрі салық салу ставкаларының жоғары болуын қамтамасыз етіп, бірақ мемлекеттің әлеуметтік бағдарламаларын іске асыруына кең жолдың ашылуы, яғни іске асырылатын әлеуметтік бағдарламалар мен шаралардың көбеюі.

Экономикалық өзгерістеріне жауап қайтару механизміне байланысты салық саясаты дискерционды және дискерционды емес болып бөлінеді. Енді әрбіреуіне тоқталып кетеін болсақ:

Дискреционды салық саясат дегеніміз- үкіметтің шешімі негізінде салықтық ставка мен салық салу құрылымының өзгертуі арқылы жүзеге асатын саясат.

Дискреционды емес салық саясат үкіметтің шешімінсіз автаматты түрде іске асырылуы. Саясаттың бұндай түрі «орнатылған стабилизатор»-өзін-өзі реттеуші режимде жұмыс ісейтін механиз -арқылы жүзеге асырылуы мүмкін.

1. 3 Дамыған мемлекеттердің салық жүйесіндегі тәжірибелері.

Бұл тарауда дамыған Еуропа елдері мен Америка Құрама Штатының салық жүйесіне қысқаша сиптаттама беріледі.

Салық жүйесін көп жылдардан бері дамытып, біздің елімізбен тығыз сауда және экономикалық байланыс жасап келе жатқан Ұлыбритания, Германия, Америка Құрама Штаттарының салық жүйесімен қысқаша болса да таныстырып өтуді жөн көрдім. Қазақстан Республикасы Тәуелсіздік алғалы бері 17 жыл ішінде көптеген едермен тығыз қарым-қатынас жасап, ел экономикасын дамыту инвестиция тарту барысында үлкен жетістіктерге жеткені айқын. Экономиканы реформалаудағы маңызды саланың бірі- салық жүйесін реформалау, еліміздің салық жүйесін халықаралық деңгейге көтеру. Осыған орай дамыған Еуропа елдері мен Америка Құрама Штаттарының салық ісіндегі тәжірибесімен танысу болашақ салық мамандарына, қаржыгерлер мен кәсіпкерлреге өз көмегін тигізеді деп сенемін.

Ұлыбританияның салық жүйесі.

Ұлыбританияның қазіргі кездегі салық жүйесі мынадай салықтардан тұрады:

орталық салықтар: халықтан алынатын табыс салығын, корпорациялардан алынатын табыс салығын (корпоративтік салық), мұнай табысына салынатын салық мұраға салынатын салық және жанама (қосылған құнға салынатын салық, баж бен акцзиздер, елтаңбалық алымдар) ;
жергілікті салықтар (мүлік салығы т. б. )

Салықтар ағылшын мемлекеттік бюджетінң табыс бөлігінің 90%-ын құрайды.

Мемлекеттік бюджетке тікелей салық ретінде келіп түсетін түсімдердің 64 ⁰ / ₀ -ы халықтан алынатын табыс салығының; ал 19% компания табыстарынан алынатын салықтардың үлесінде.

Салық салу заңдылықтары Ұлыбританияның 1970- ші жылғы, 1979-ші жылғы және 1999 жылғы Заң актілерімен бекітілген.

Салық ісін ұйымдастыру және жүргізу екеуі Үкіметтік департаментке жүктелген, олар:

ішкі кірістер басқармасы;
баж бен акциздеу басқармасы,

Ішкі кірістер басқармасы дербес үкіметтік мекеме. Ол жеке және заңды тұлғалардан (табыс салығын, капиталға салық, елтаңбалық алым) алынатын салқтардың алынуын бақылайтын мекеме.

Баж бен акциздер басқармасына бүкілжанама салық салу жүйесі қарайды. (елтаңбалық алымнан басқа. )

Кәсіпорындарға салық салу. Корпорациялардың табыс салығы.

Корпорациялық салық барлық резидент компаниялардың табыстарына салынады. Ағылшын салық заңдылығында «компания» ұғымына корпаративтік органдарды және корпаративтік емес ассоцияцияларды жатқызады.

Компаниялар корпаративтік табыс салығын импутациялық жүйеге негізделген жолмен, жүйенің мынадай ерекшелігін ескере отырып төлейді:

компания корпоративтік салықты табысының барлық мөлшерінен біртұтас ставка бойынша төлейді (бөлінген және бөлінбеген) ;
дивиденттерден табыс салығы алынбайды;
егер компания дивидент төлейтін болса, онда ол алдынала корпоративтік салық есебіне төлем, яғни аванстық корпоративтік салықты төлеу керек.
Ұлыбритания резидентіне, егер дивиденттер алатын заңды тұлға болса, төленген аванстық салық соммасын шегеріске жатқызуына рұқсат беріледі.

Компанияның салық салынатын табысы- жиынтық табыстан заңға сәйкес шығындарды алып тастағандағы айырма соммасы.

Шегерістерге мына шығындар жатады:

Ағымдағы шығындар (табыс табуға байланысты шыққан) ;
өндіріске байланысты көлік шығындары, кеңес шығындары,
қызметтен босатылуына байланысты төленетін компенсациялық шығындар
еңбекақы;
қызметтен босатылуына байланысты төленетін компенсациялық шығындар;
лицензиялық төлемдер;
белгілі мөлшерде компания қызметкерлерінің дамуына, көңіл көтеруіне компанияның қонақтар қабылдауына байланысты шыққаншығындар;
қайырымдылық қорына жұмсалған шығындар қарапайым акциялардан алынатын дивиденттер мөлерінен 3% көлемінде шегеріскке жатқызқылады;
залалдар;

Корпоративтік салықтың негізгі ставкасы 30 пайыз Ұлыбритания елінің резиденті емес, қызметін тұрақты мекеме құрамай атқаратын заңды тұлғалар үшін салық ставкасы 23% пайыз.

Тұрақты мекеменің табысына 33 пайызбен салық салынады.

Корпоративтік табыс бойынша мынадай заңды тұлғалар босатылады.

діни ұйымдар,
қайырымдылық ұйымдар;
ғылыми зерттеу және білім саласындағы мекемелер;
зейнетақы қорлары;
қоғамдық ұйымдар;

Ұлыбританияның қаржылық жылы 1- сәуірде басталып келесі жылдың 31 наурызында аяқталады. Салық төлеушілер корпорациялық салық сомасын ай сайын немесе тоқсан сайын аванстық төлемдер ретінде төлеп отырады.

Заңды тұлғалар төлейтін негізгі салықтардың бірі- қосылған құнға салынатын салық.

Қосылған құн салығы екі түрлі ставкамен алынады.

Нөлдік ставка. Нөлдік ставка күнделікті қажет тауарларға, тағам өнімдеріне, кітаптарға, оқулықтарға, тұрғын үйлер салуға, бағалы қағаздарға т. б. қолданылады;
Қалған тауарларға стандарттық ставка 17, 5 пайыз.

Ұлыбританияда да, біздің елдегідей, қосылған құн салығы бойынша есепке тұру тәжірибесі қолданылады.

Салық төлеушінің жылдық айналымы 52000 фунттан (80600 АҚШ доллары шамасында) асқан жағдайда, салық төлеуші болып тіркелуі тиіс.

Салық жөнінде құжаттар 6 жыл мерзімінде сақталуы тиіс.

Сонымен қатар Ұлыбританияда жергілікті салықтар да алынады. Олар мүлік салығы жер салығы. Салық салу базасы ренталық төлемдер.

Жеке тұлғаларға салық салу. Жеке табыс салығын барлық жеке тұлғалар төлейді. Салық жеке тұлғаның 6-ші сәуір мен келесі жылдың жиынтық табысынан алынады.

Салық салудың негізгі қағидасы шедурарлық қағида. Бұл қағида бойынша:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.