Қазақстан Республикасында сот арқылы қорғалу құқығы

Жоспар
Кіріспе

Кіріспе
Негізгі бөлім:
1. Сот арқылы қорғалу туралы Конституциялық құқығының мазмұны.
2. Адам құқығын Сот қорғау механизі.
3. Азаматтық сот ісін жүргізудің міндеттері.

Осы баяндама «Қазақстан Респубдикасында сот арқылы қорғалу құқығы» тақырыбына жазылған. Бұл тақырып қызықты болып табылады, себебі, қазіргі уақыта адамдарға білуге пайдалы да қызықты да, не істеу керек, егер олардың құқықтар мен бостандықтар бұзылған жағдайда және құқықтар мен бостандықтарын қалай қорғау керек. Сотта қандай құқықтарға адам құқылы екендігі туралы білуге.

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Осы баяндама Қазақстан Респубдикасында сот арқылы қорғалу құқығы
тақырыбына жазылған. Бұл тақырып қызықты болып табылады, себебі, қазіргі
уақыта адамдарға білуге пайдалы да қызықты да, не істеу керек, егер олардың
құқықтар мен бостандықтар бұзылған жағдайда және құқықтар мен
бостандықтарын қалай қорғау керек. Сотта қандай құқықтарға адам құқылы
екендігі туралы білуге.

Сот арқылы қорғалу туралы Конституциялық құқығының мазмұны.

Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес сот қорғалуына құқығы
субъективті болып табылады, жеке тұлғаларға тиесілі. Бұл құқық заңды
тұлғаларға да таралады, себебі, заңды тұлға жеке тұлғалардың бірлестігі
болып табылады. Казақстан Республикасында мүдделі тұлғалар, олар жеке
немесе заңды тұлға екеніне қарамастан, сот алдында өз құқықтар мен
бостандықтарын қорғау кезінде тең болып табылады.

Сот қорғалуына Қазақстан Респубилкасының Конституциясы бойынша әркімге
кепіл болады, яғни, ол тек Қазақстан азаматтарына және ұйымдарға ғана кепіл
болып табылмайды, сонымен ол шет азаматтарға, шетель заңды тұлғаларға,
азаматтығы жоқ адамдарға да кепіл болады.

Сот қорғалуына Конституциялық құқығы субъективті құқық ретінде
конституциялық құқық қатынастын құрамына кіреді. Оның заңдық мазмұны сот
қорғалу құқығымен бірдей сот мемлекет билік органы ретінде субъективті
құқықты жүзеге асыруға міндетті.

Казақстан Республикасыда сот билігі конституциялық, азаматтық, әкімшілік
және қылмыстық құқық сот өндірісі арқылы жүзеге асырылады. Конституциялық
нормалардын ерекшелігі болып, олар басқа нормалар жиынтығымен ж.а.,
сондықтан конституциялық және басқа да құқық қатынастардын күрделі
шиеленісі пайда болады. Бұл конституциялық сот қорғалу құқығынын нормасына
да қатысты, субъективтік құқық ретінде құқық қатынастын бір бірін
ауыстырудын комплекстік жүйесіне кіреді. Ол тек сот шешімінін дұрыстығын
қамтамасыз етуінде ғана емес, сот қорғалу құқығының конституциялық жағдайды
іс жүргізушілік заңдылығымен айқындалады.

Конституцияның 13-бабының 1-тармағының нормалары азаматтық заңдарда
дамытылған. Казақстан Республикасыда сот билігі конституциялық, азаматтық,
әкімшілік және қылмыстық құқық сот өндірісі арқылы жүзеге асырылады.
Конституциялық нормалардын ерекшелігі болып, олар басқа нормалар
жиынтығымен ж.а., сондықтан конституциялық және басқа да құқық
қатынастардын күрделі шиеленісі пайда болады. Бұл конституциялық сот
қорғалу құқығынын нормасына да қатысты, субъективтік құқық ретінде құқық
қатынастын бір бірін ауыстырудын комплекстік жүйесіне кіреді. Ол тек сот
шешімінін дұрыстығын қамтамасыз етуінде ғана емес, сот қорғалу құқығының
конституциялық жағдайды іс жүргізушілік заңдылығымен айқындалады.

Азаматтық құқықты қорғау тәсілдері Қазақстан Республикасінің 9-бабында
белгіленген. Азаматтық құқықтарды қорғауды: құқықтарды тану; құқық
бұзылғанға дейінгі жағдайды қалпына келтіру; құқықты бұзатын немесе оның
бұзылуына қауіп төндіретін іс-әрекеттердің жолын кесу; міндеттіліктің іс
жүзінде орындалуына үкім ету; шығындарды, айыптарды өтеу; мәмілелерді
заңсыз деп тану; моральдық зардаптардың орнын толтыру; құқықтық
қатынастарды тоқату немесе өзгерту; мемлекеттік басқару немесе жергілікті
өкілді не атқарушы органдардың заңдарға сәйкес келмейтін актілерін заңсыз
немесе қолдануға жатпайды деп тану; азаматтың немесе заңды тұлғаның құқық
иеленуіне немесе оны жүзеге асыруына кедергі келтіргені үшін мемлекеттік
органнан немесе лауазымды адамнан айып өндірту жолымен, сондай-ақ заң
актілерімен көзделген өзге де тәсілдермен сот немесе аралық сот жүзеге
асырады.

Бұзылған құқықтарды қоғау үшін өкімет немессе басқару органына жүгіну,
егер заң актілермен көзделмеген өзге реттерде, құқықты қорғау туралы сотқа
жүгінуге кедергі келтірмейді.

Заң актілермен арнайы көзделген реттерде азаматтық құқықтарды қорғау
құқығы бұзылған жеке немесе заңды тұлғалардың тікелей өздері арқылы жүзеге
асырылады (өзін-өзі қорғау).

Егер заң актілермен немесе шарттармен өзгеше көзделмесе құқығы бұзылған
адам оған келтірілген зиянның толық өтелуін талап ете алады.

Қазақстан Республикасының Конституциясының 13-бабының 2 – тармағында
азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының сотпен қорғалуына кепілдік
беретін маңызды демократиялық бастаулар орнықтырылған. Конституцияның 75-
бабында сот билігінің сот ісін жүргізудің азаматтық, қылмыстық және заңмен
белгіленген өзге де нысандары арқылы жүзеге асырылатыны белгіленген.

Республикада Қазақстан Республикасы Президентінің “Азаматтардың
шағымдарын қарау тәртібі туралы” 1995 жылғы 19 маусымдағы заң күші бар
Жарлығының қолданылатынын атап көрсетудің маңызы зор. (ҚР Жоғары Кеңесінің
Жаршысы, № 9 – 10. 71-құжат). Осы Жарлықтың 4-бабында өздерінің жоғары
органдары жоқ мемлекеттік органдар мен ұйымдардың іс-әрекеттеріне
азаматтардың өтініштері сот тәртібімен шешілетіні белгіленген. Азаматтардың
шешу тәртібі әкімшілік-құқық бұзушылық туралы, қылмыстық іс жүргізу,
азаматтық атқару және өзге заңдармен белгіленген өтініштері, сондай-ақ
өтініш айтушының аты-жөндері көрсетілмеген, қолдары қойылмаған, тұратын
орындары, қызметі немесе оқуы туралы деректер келтірілмеген беймәлім
өтініштер қарауға жатпайды.

Өтініш беруші азамат: шағымды, өтінішті тексеруші адамға өз дәлелдерін
жүзбе – жүз баяндауға; қосымша материял ұсынуға; қабылданған шешім туралы
ауызша немесе жазбаша нысанда дәлелденген жауап алуға; өтініш бойынша
қабылданған шешімге жоғары тұрған органға немесе жоғары тұрған лауазымды
адамға шағымдануға; органдар мен лауазымды адамдардың заңды бұзып
қабылдаған шешімдері мен іс-әрекеттеріне заң белгіленген тәртіппен сотқа
жүгінуге құқылы (10-бап).

Адам және азамат құқықтарын сот қорғау арқылы маңызды болып табылады,
себебі, осы құқық арқылы азаматтар, өз құқықтарын және бостандықтарын
құқық бұзушылықтан қорғай алады.

Сот әділдігіне кепілдік – бұл тұлға бостандығының кепілдігі, осыдан
конституциялық дәреже керек осы кепілдіктерді тіркеу үшін. Құқық
бұзушылықпен күресу кезінде, мемлекет бостандықтан шектеп немесе бас
бостандығынан айруы мүмкін, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.